Audomari Talaei Rhetorica, e P. Rami regii professoris praelectionibus obseruata. Cui praefixa est epistola, quae lectorem de omnibus vtriusque viri scriptis propediem edendis, commonefacit

41쪽

RHETORIC . 43 maestDenique ut superio illa & troporum es id verbis figurarum elocutio,ad docendu&delectandum multum valeat: haec etiam

quod in dicendo caput est ad mouedum doperuincendum,pl minitim valebit: reprehe-taq; ideo a nonullis Roma Worum oratorum

Riticis in Cicerone: quem quod eius altiorct ardentior esset oratio) furere &bacchari. arbiIrarentur. Sed usus artis &sumnia inciuitatibus utilitas eam calumniam refutauit

Figura sententiae, in in logismo aut dialogismo. Logismus est, quando sine collocutione lententia figuratur estque exclamatio, α. svijpsius reuocatio, Apostropho&Piosopo Poria. ' CAP. et . DE EXCLAMATIONE. Exclamatio est figura in logismo, per adverbium exclamandi expressum vel in teli ciuis, magnum prorsus animi commouendi initiumentum , & quidem effectuum vars , runa: modo admirationis, O clementiam ad- mirabilem , atque omni laude , praedicatio- ne literis, monimentisque decorandam. MO- do desperatio m s : Pro Mil. O frustra mei suscepti labores,6 spes fallaces, o cogitatio- Mnes inanes meae. Modo optationiL Ouidius is

Epist I. O utinam tunc chm Lacetimona clause petebat. Obrutus insanis e et adulter aquis.

Pro Pomp. Vtinam, Quirites,virorum soracum atque in noceatium tamam copiam ha-

42쪽

ι AVDOMARI TALAEI,, beremus, ut haec deliberatio vobis difficilisse esset, luemnam potis imu tantis rebus, tanis to bello praeficiendum putaretis. Modo ii es dignationis: in Pis. O scelus, b pestis, o labes. A Modo irrisoni ,ut ibidem: O stultos Camillos, Curios, Fabricios, Calatinos, Scipiones, Marcellos, Maximos. O amentem Paulum, rusticum Marium. Pro, adhibetur sepe ad si testationent,ut in Andr.

Pro Deum atque hominum deii equid est, si non haec contumelia e I En, aliquando triste quid, & miserabile

prae se fert. Eclogu.

Impius haec tam culta novalia miles habebit' Barbari s has stegetesun quo disicordia ciues Perduxit inser ρs ἰ en queis confievimus agros' Heu & Eheu, sunt commiserationis. i. Otac. O domus antiqua, heu quam dispari domino V 44minaris. Aeneid. r. tu nunc Carthaginis alta Tundamenta Iocas, pulchrami uxorius urbem Lxπ- .heu re 'nt,rerum 9 oblite tuarum' i

Theti quid volui ni ero mihi oribus sustrum Perditus, ct liquidis immi fontibus apros.

uemfugis,ah deinens: Aliquando exclamatio est deprecationis Mimprecationis: in Heaut.

Ut te quidem Di, Deaes omnes,quantum est, re, Cum stoc inaentricums incoepto per duo

43쪽

Persoluanigrates dignas. Pro Deiotaro : Dij te perdant, fugitiue, ita hon modo nequam & improbus, s ed fatuus & amens es. Epiphonema quoque species est

exclamationis, quae ad finem rei narratae &explicatae addi solet:vicum Virgilius expo- . suit omnes causias, quibus Iuno Romanos persequebatur,tandem acclamat, Aeneid. I, Tanta molis erat Eomanam condere gentem.

Licentia etia, quae Graecis παρρκσία dicitur, exclamatioqusda videtur. Pro Sydia: ad- 'este omnes animis, qui adestis corporibus: Perigite mentes auresq; vestras,& me de inui- diosis rebus ut ille putat dicentenuittendi- te. Ego Consul, ciun exercitus perditorum a s ciuium clandestino scelere conflatos, crudeli stimum & luctuosissimum exitium coni- riparasset, clim ad occasum interitumq; Rei p.,, Catilina castris:in his autem templis atq; tectis; dux Lentulus esset constitutus : 'ieiscosilijs, meis laborib , mei capitis periculis, Vsine tumultu, sine delectu, sine armis, sine ex- ''ercitu, quinq; hominibus comprehensis at

que confossis, incensione urbem, internecio- ne ciues,vastitate Italiam, interitu rempub. liberaui. Ego vitam omnium ciuium, statum , ν orbis terrae, urbem deniq; hanc, sedem on, nium nostrum , arcem regum ac nationum rieXterarum, lumen gentium,domicilium imperij,quinque hominum perditorum atque is

44쪽

s A O MARI TALArramentium poena redemi An me existimasti haec iniuratum in iudicio noe se dicturum, ' quae iuratus in maxima concione dixissem . 'sed Quintilianus hic nullam figuram putat, nisi quatenus sub hic libertate quaedam sa-nteat adulatio. Pro Ligar. Vide quam non re-ν, formidem, vide quanta lux libertatis & fa Dpientiae tuae mihi apud te dicenti oboriatur. ,, Quantum potero, voce contendam, ut hoc ,, populus Romanus exaudiat. Suscepto bello is Caesar, gesto etiam ex magna parte, nulla vi coactus , iudicio meo ac voluntate ad ea arma profectus sum, quae erant sumpta contra '' te. Apud quem igitur hoc dico λ nempe apud elim, qui cum hoc sciret,tamen me antequam

vidit, Rei p. reddidit.In hac licentia ait mintilianus ) Orator non sol iam ad utilitateiri Ligar ij res pexit, sed magis laudare victoris

Clen entiam non potuit. Quamobrem excismatio una magnas prorita vires habet.

Reuocatio su ijpsius exquando reuocatur quippia:&est ardoris in exclamatione proximi, veluti refrigeratio & moderatio: Estq; epanor thoiis aut aposiopesis. Et an orthosis,s correctio ei quando antecedens aliquid re- ,, uocatur. Eris i. Erat hoc mihi dolendum r,, sed multo magis illud , quod immis una meo um: meum amem 3imi, vero legum, uidici6rum, Dii , patriaribonorum omnium sic amplexabantur , sic in manibu4 habebat, sic fouebant

45쪽

-rilium τUicum adole centulum Babeo, ah, quid dixi habere m. imb habui Chree,

Nunc habeant necne,incertum est. Hic igitur praeteritum aliquid & dictum reuocatur. Pro Ligar. Sed nimis urgeo, com timoueri videtur adolesces. Pro Cael. Sed quid nego ita grauem personam induxi Pro Mil. sed finis sit: neq; enim prae lachrymis loqui possum & hic se lachrymis defendi vetat.

Hic cursus orationis antecedens reuocatur, is& quasi poenitentia facti significatur. Adia Frat.Sed nescio quo pacto ad piscipiendi ra-

tionem delapsa est oratio mea, cum id mihi propositum initio non fuisset. CAP.3i. DE APOS IOPEsΙ. , Aposiopesis reticentia est, qua sententiae inchoatae cursus ita reuocatur, ut inde pars eius aliqua deinceps non dicta, intelligatur. Pro Milo. Ap ille huius legis,quam Clodi

a se inuentam gloriatusest, mentionem fa- ,, eere ausus esset vivo Milone,nedicam Con- ,, sui epde nostrum enim omnium: non audeo G totum dicere. Aeneid. r. DIam coelum tenam, ineo ne numine venti . Nisicere,o tantas audetis tollere moles 'Quos ego sed moros praestat componere notus. Logismus exesamationis & reuocationis ita est sequitur qui in Apostrophe aut Pr sopopoeia.

46쪽

CAP.31. DE APOSTROPHE. t Apostrophe auersio est, quando oratio ad alienam personam conuertitur, quam inst tuta oratio requirit. Figura non multum cedens elationis ginere exclamationi,&persaepe cum ea coniungitur. Sed Apostrophe ex conditione personarum varie distingui potest: alias enim ad humana personam fit a uersio: vicum illud Ciceronis di secte dictu sit

pro Muraena: Negat fuisse rectum Cato, in i Consulem, & legis ambitus lato cem, S tarn ''seuere gesto consulatu caussam L. Muraenae attingere: cuius reprehensio me vehementirmouet, non solum ut vobis Iudices quibus maxime debeo, verum etiam ut ipsi Catoni,

g tauissimo atq; i 'tegerrimo viro rationem, , mei facti probem. A quo tandem ait M. C to,est squius Consule defendi, quam a Consule 3 Quis mihi in Repub. potest aut debet '' esse coniunctior, quam is, cui respub.a me . '' no traditur sustinenda,inaghis, meis labori- 'bus& periculis sustentatapEo de modo cum ' Anchises narrat Aeneae, quae futura sit post

ritas nepotum Aeneid.6.

Truet ille a Cos, Agamemnoniares Μ nas Ipsium, Aeacide m. genus armipotentis Achilli:

Lua Gracchiom,auigeminos, tuo fulmina beri

47쪽

nΠrTOR Ic A. 49 rcipiadas, cladem Lybia aruos potentem Fabritium' res te siulco Serrane serentem' ob fessum rapitis Fabi, uti Maximus ille esynus , qui nobis coctando restitues r m. .. Hic apostrophe est ad Catonem, Cossum, Ser , . ranum, Fabium. Alias ab hominibus ad deos fit auerso:vt a Catilina,ad Ioue: Hisce omnibus Catilina cum summa Reipub. salute,&' cum tua peste ac pernicie,cuinq; eorum exi-' tio, qui se tecum omni scelere parricidioque iunxinint,proficiscere ad impium bellum a. ac nefarium. Tum tu Iuppiter, qui ijsde, qui- a bus haec urbs, auspici js a Romulo es constitu istus quem Statorem huius vi bis atq; imper ij ,, vere nominamus, hunc & huius sociosa tuis aris caeterisque templis,a tectis urbis ac mortibus, a vita fortunisque ciuium omnium ar ''cebis, & omnes inimicos bonorum, & hostes patriae, latrones Italia ,scelerum foedere inter se ac nefaria societate coniunctos iter- nis supplicijs vivos mortuosq; macitabis. In apostrophe inuocatio Insignis est apud poetas. Sic Aeneid .I. clim l octa proposuisset

summam thesin totius Aeneidos , tum sic auertitur ad Musam.

IIusa,mihi catissas memora, quo ηnmine tis

uidue dolem regina Deum tot voluere caseus, an ignem pietate virum tot Adire labores Impulerit : rantave amniis calest imirat , Ouid. Meta morph. .

48쪽

s. AVDOMARI TALM triturate meis .prima 1 ab origine mundi,

Ad meaperpetuum reducite tempora carmθα Alias ad rem mutuam & inanimata, velut ad personam,irassertur oratio. Pro Milo. vel 1 giones me hercule ipsae, araeque, cum illam beluam cadere viderunt, commouisse se vi- V detur,&ius in illo suu retinuisse. vos enim

' Albani tumuli atque luci,vos inquam -

' ploro atque obtestor, vosque Albanoru ob- rutae arae,sacrorum populi Romani sociae at-υ que aequales,quas ille praeceps amentia cisis , prostratisque sanctissimis lucis substructio- ,, num insanis molib' oppresserat. Haec figura raro quidem,sed tamen aliquando protinus in prooemio adhibetur. Catil. i. inousque is tandem. Catilina, abut3re patientia nostra pia quandiu nos etia furo iste tuus eludet quo.' ad finem sese effraenata iactabit audacia Hic vero in senatu res agitur,ideoq, diruetus se Wmo ad Patres:vnde aversio intelligitur.

CAP. 33. DE PROSO POPOEIA. Prosopopoeia,sctio personae, qua velut

lienam personam oratione nostra loquente fingimus .Hic vero ornamentum elocutionis

singulare est, magnaeq; in primis audaciae: Ddeoq; magno consilio iudicioque regEdum.

t consentanea personis oratio tribuatur: Poeticum sane ornamentu,&quo Vnopo

earum laudes praecipuὸ. dijudicantur. In Piset iuua Polygnotus praestantiores, Pausondeterio

49쪽

RHITORICA. . v detersores, Dionysius similes reru imagines

faciebat. sic in poetis Homerus meliores,Ηegemon peiores , Cleopho pares personas exprimebat: quinetia Euripides quales effentrSophocles, quales esse deberent: ut Homerus ct Sophocles tota poeticet imitationis laude merito principes habeantur. Itaque si usqua, certὸ in hac conformatione ratio decoris diligenter habenda est:qua de re prudeter monemur ab Horatio in arte: Intererit multum Davusse loquatur herusio Maturusve senex,an adhucflorente iuuenta Fervidus,an matrona potens, an sedula nutrix. Mercatorne vagus,cultor ue virentis agelli: Colchus an virtus,Thebis nutritus,an Argis. Prosopopeia est imperfecta vel persecta. o Prosopopoeia imperfecta est,cuid sermo alie cinae personae leuiter & obliquὰ repraesenta- ,, tur. Caes. Comm. de legatis Helvetiorum. ,. Qui dicerent sibi in animo esse,sine ullo ma- ,, Ieficio iter per prouincia facere : propterea I, qudditer nullum haberent aliud: rogare, ut eius voluntate id sibi facere liceat. Pro lege ., Manil.Ηi vos quoniam libere loqui non licet tacite rogant, ut se quoq; , sicuti caeteraru

prouinciaru socios,dignos existimetis, quorum salutein tali viro commendetis Prosopopoeia persecta est, cum tota fictio personae oratione nostra repraesentatur: quo

in genere di accessus ad prosopopoeiam , MD a reccia

50쪽

tecelsus decorus iri primis escte debet.Sic pro Caelio. Excitatur Appius C cus ad obiurgan- dam Clodiae libidinem: Existat igitur ait 'Orator) ex hac familia aliquis, ac potissia mum Caecus ille: minimum enim dolore ni capiet, qui istam no videbit: qui profecto si extiterit,sic aget & sic loquetur. Hic a 'par tus est ad speciem quandam prolusionis: d inde vox & oratio Appij fingitur: Mulier, quid tibi cum C lio quid cum homine ado-

lescentulo quid cum alieno cur aut tam m ' miliaris huic fuisti,ut aurum commodares, aut tam inimica, ut venenum timeres Non patrem tuum videras, non patruum, non eti Muum, proauum, atauum audieras Consules fui sie non denique modb te Q. Metelli m 4ι trimonium tenuisse sciebas,clarissimi &soeci tissimi viri patriatq; amantissimi, quis naui .. ac pedem nini ne extulerat, omnes prope ciues virtute,gloria, dignitate superabat cui cum ex amplissi ino genere in familiam ct f. rissimam nupsisses, cur tibi Caelius tam coit..i unctus fuit γ cognatuspaffinis 3 v iri tui fami- ' liari, nihil horu. Quid igitur fuit, nisi qua dam temeritas, ac libido γ nonne te, si nostrae'. imagines viriles non commouebant, ne pro- . gentes quidem mea & illa Claudia aemulam' domesticae laudis in gloria muliebri esse as . monebat Non virgo illa vestalis Claudia, '. suae patrem complexa triumphantem , ab '. inimico Tribuno plebis de curru detrahi ' pasia non est 3 Cur te fraterna vitia potius, quana