장음표시 사용
161쪽
- Quodsi vomitio interpellaret, ut in peste, ac se-bribus pestilentialibus saepissime accidit, medicamentum sudoriserum tantisper propinare distuli, donec solo tegumentorum pondere, cnisi quod linteaminis pars subinde ad colligendos halitus vultui superinduceretur sudor promanare inciperet. Nam , quod quidem observatu summe dignum es, quum materies morbiscem radii versus ambitum corporis sese exporrigant , illico amisi Uuvium is νomitiones ab iisdem retrorsum refexis , ac in ventriculum , intestina decumbentibus, proi enientes, ultro sedantur. ) Adeo, ut quantacunque stomachi subversio praecesserit, adsumta deinceps medicamenta probe retineantur, ac ad sudores ex voto proliciendos conducant. MDenique scribit, si in febri pestilentiali sudor indicaretur, se continuare per 24 horas talem sudorem crebro potu calido cerevisiae & lactis , quibus salvia infusa esset, vel cerevisia, cui pauxillum foliorum macis intabuerat: quo toto tempore sine abstersione corporis, sine ulla mutatione indusii, debebant pergere. Hic videmus ad promovendos sudores duo fecisse SYDEN HAMUM, I) Ianeum capitellum fronti superiori obduxit; unde sudorem observavit faciliorem produci: a linteamina aliquando supra vultum extendit. Sic inca- Iescebat sub linteamine atmosphaera, ergo Calidus admodum aer inspirabatur, unde sanguis debebat incalescere.
') Discimus ex hoc ratiocinio SYDEN Η ΑΜΙ , CUrnostri aegri in noso conato sine emetico passim exacUtis reconvaleg cant. Inpedita perspiratio faciens nauseas , vomitus, diarrhaeam, methodo nostra reducitur ad cutim, sicque cessat vomitus sine emetico.
162쪽
Sed praeterea, aer exspiratus semper humidus exit ex materie perspirante & humido perpetuo calido &exhalante pulmonis. Hinc, si linteamen lecti vultui supertensum aliquantisper maneat, incalescit atmosphaera, humescit, facitque sic calidum humidumque balneum faciei , colli, pectoris, totiusque corporis. Sed ob causas, antea recensitaS, non debet nimis diu hoc manere ;nam laederetur maxime respiratio a tam calente atmosphaera & deficeret tandem. 2) Balneo vaporis, 3) spiritus vini accenis phaec jam sub initium exposita : sed, cur vapor spiritus vini accensus su res tam enormiter promovet 7 Si enim videamus naturam spiritus vini, potius constringit, quam aperit. Spiritus vini accenditur elychnio, seu bacillo sulphurato stamina excitatur: quod flammam alit, ali Ohol est. Ali Ohol instam matum & agitatum aquam spiritus ducit in vapores elevatque suo motu. Ca Ior humidus magnuSque conmunicatur cum tota atmosphaera hominis sub veste talari, aut sub craticula. Hinc haeret homo totus in balneo humido , calido: unde, quum corpus jam dispositum sit ad sudandum, sudores nunc facile prodeunt.
Quaeritur, an vapor agat ratione aquae, & al-koholis; an vero tantum ratione aquae ΤDum aikohol ardet instam matum, sola inde aqua avolat: Videte BoERH A AVII, Theo- riae pari. ali., ubi de ali Ohole experimenta habet. An igitur aquae purae vapor idem non faceret g Si quis vasi magno aquae calidae cruribus alte demersus per semihoram insideat; cruribus, genu-busν
163쪽
Prolicimus hac methodo tantum nidorum, quantum velimus, & dum in lue Venerea, in spina ventosa, hac arte xliciuntuI , cavendum Ut homo vires non nimis perdat. Saepius in hac cura fui praesens : vidi intra horam aqU. tantum eX facie & corpore toto expulsum, ut debuerit abstergi a pavimento ligneo, ne per 'rimas in cubiculum inferius stillaret: pavimenta enim ibi cin Hollandia ) non sunt fornicata , sed tantum facta ex trabibus longe a se dissitis, & superpositis aseseribus, junctura cannulata sibi invicem adpressis. Tempus sudandi ex viribus metimur, & sudatione peracta
mox damus Cardiacum vinosum, & abstergendum cura mus totum corpus. Repetitur hoc per 2., 3., 4. septi-hus , femoribus probe tectis, ut Vapor aquae eX-halare nequeat , poterit sudoribus diffluere, ut ipsemet quandoque expertuS 1um. Saepius in nosocomio ad sudores vapore spiritus vini eliciendos, spiritus ebullivit in machina cuprea cum longo collo, quod apertura sua incurvata vaporem copiosum dispersit sub stragulis & sudorem promovit adeo uberrimum, ut nunquam 'Plus; corpore interim repletissimo decoctis lignorum. Aliquoties volui elychnio accendere vaporem mox ad tubi aperturam, sed exstinguebatur ;erat enim tantum aqua. Id videntes aquam ebul, Iientem solam adplicuimus, & semper deinceps habuimus eumdem copiosum vaporem, eosdem profusos sudores.
Ergo nil facit vapor sp. vini ratione spiritus;
sudores tantum movet ratione vaporis aquosi et ergo
est superfluus; aqua sola facit idem. De M
164쪽
ptimanas & ultra ; semel, vel bi , de die. Verum , Per I, , a. , septimanas antea Oportet corpora replere copiosis decoctis lignorum. Decocta haec vario modo parantur. Si homines ipsit parent, Vel paranda sint paucis sumtibus a Pharmacopaeo, jubemus ut fiant sequenti modo e
Coq. cum mens. vj. aq ad dimid. . Quodsi autem velitis formulam aliam secundum artis regulam, en et
. Rasurae lign. guaia c. I v. Cori. guajac. Jij Macerentur aq. per horas xij, dein per horas 1 vvase clauso bulliant; tum adde Rasurae ligni lassastas ' Cori. fassastas, Iij. Glycyrrhig. electi Jh. Spir. vin. ut resina melius solvatur , Xji. Coque omnia per momentum vase clauso, & mane ant in servida digestione per biliorium. Colat. mens. iij. d. v. sign. quater de die sumat Iiv.
gni lassastas , possunt coqui omnia per quadriborium , ut supersit colatura mens. ij. , quae pro potu Ordinario sumatur. Si autem ulcera venerea adsint, ea, tempore, sudoris, foveantur calido hoc decocto secundario. His ipsis lenius agentibus promovetur perspiratio
inferuuia, di horola dicta; ut enim saepius jam vi
165쪽
f. IΙ9O-92. SUDORIFER A. 161 dimus, motum Corporis localem lenem perspirationem promovere, motum majorem excitare sudores , ita iisdem
remediis internis externisque, quibus sudor, sed &copia paucioribus, & virtute debilioribus, insensilis Perspiratio promoVetur. is. 119 I. Hoc dictum est, praecedere oportere. S. 1192. Sudor o Laphoresis Uc.; sudores ait
criticos, aut levantes etiam tempore cruditatis, uidimus in SEMEIoiic E. Hos turbare nefas : hos indicatos inceptOSque a natura, vim pergentes, Medicum oportet
vi lenissima sperientibus, diluentibus , blandissimo sali. no, aut acido stimulo , resuscitare & promovere. Oxymel cum aqua calida, cum lacte ebutyrato calido, cum sero lactis calido, cum infuso florum sambuci & pauxillo salis prunellae hic susticiunt. Si vero pergat satis. Medico nil agendum est; si nimis sit, ut homo debilitetur, inminuto leniter stragulorum pondere, vel calore Potuum, inminuitur aut decoctis , emulsisve farinosis. Ergo , ut in omnibus. ita & hic ιητρος της φυσιος Θ*απευτης. Si natura debilior , quam ut ilicoeptum opus perficiat, juvabit eam; si nimia vi agat, moderabitur; si opus ipsa belle peragat, plane feriatur Μedicus. I J A tenuitate materia morbosi dispersa, νel dispergendi per omnia νasa: tit in pote. Nempe in quibusdam, ut animadvertimus hoc ipso capite de sudoribus ex SYDEN Η ΑΜΟ : sed si sit pestis species, quae generalibus antidotis queat inpediri, ne noceat sanguini, tunc sudores illi in peste minus indicantur. Tandem, si pestis sit ejus naturae, ut, quamvis homines sudent, tamen moriantur, non indue
166쪽
cantur haec remedia sudorisera, sed potius antidota generalia , in CAP. DE VENENis explicata )Lu morsu venenhto , adplicatis adplicandis ad Jo- cum adfectum, sudorifera ex camphora, ni Oscho, Opio, egregie promovent vim omnem corporis ad locum adfectum, ut vis veneni pellatur foras. Lue gallica subtiliore, nec fixata hasterius , n2m quum fixam sedem nondum habeat , potest eo facilius internis externisque antea explicatis auxiliis docorpore sudante expelli.
2b A temperie sngulari ipsius duri ; qui saepius aegrotans solebat sudoribus semper curari; vel qui in vita, ut quosdam reperire est, contra generales sanitatis regulas, sudoribus obnoxii sunt , & sani vivunt; ut Epidem. 7. grol. 8O. erat TIMOCHAREs , qui a febricum catarrho & kephalalgia tertio die sudoribus judicabatur; quum in sanitate jam sudori adsuetus erat.
A con sitiatione epidemica cognita, modo Pri us bene examinaverimus, an , qui alio in loco epidemicus talis morbus grassatur, non habeat sudores copio sos a medicamentis & regimine calido: alioqui, prout est in multis Iocis consuetudo medendi, Omnes omnino morbi indicarent sudatoria. Sed, si sine ea perversa methodo morbus revera
indicet juvari se, aut judicari, sudoribus, ut SYDRN-HAH aliquando, sed rarius, iuvenit, talia indicantur.
') Notandum autem hic, magnam partem, si non. maximam, pestem summum gradum febris putridae esse; hinc cum sudoriseris cautius mercandum.
167쪽
4 9 'Ab oblimistionibus variis ubique fere
in toto corpore hirentibus resola eudis , maxime in mor,bis subcutaneis, scabie Dora fera , De gallica ulcerofa ς ulismum ad n. 2. hujus Paragraphi expositum; de tribus prirnis agendum. Habemus hic tres morbos notabiles, & sub eo- .rum classem & alii rediguntur. Ι) Scabies, quae sicca , vel huyrida. Adparent in ea pustulae parvae miliares, quae, si humidae sint, en fundunt liquidum albidum , flavum ; si siccae, nil ex iis liquidi exprimitur. Materies videtur sensim cum
pustula concreta & crustacea reddi. Ait CELSUs, L 5. c. 28. S. I 6. - Scabies vero est durities cutis rubicundior, ex qua pustulae oriuntUr, quaedam humidiores , quaedam sicciores. Exit ex quibusdam sanies, sitque ex his continuata exulceratio pruriens serpitque in quibusdam cito: atque in aliis ex toto desinit, in aliis vero certo anni tempore reverti- tur. Quo asperior est, quoque prurit magis , eo dissicilius tollitur. Itaque eam, quae talis est, Graeci
adpellant, id est, feram. a ) Inpetigo , sive lichen , divisa in quatuor species, recensetur a CELso loco laudato :- Minime mala est, CELsus inquit, quae simili- tudine scabiem repraesentat; nam & rubet, & durior est, & exulcerata, & rodit. Distat autem ab ea, quae magis exulcerata est , & varis similes pustulas habet, videnturque esse in ea quasi bullulae quaedam, ex quibus interposito tempore quasi squam mulae solvun-
tur, certioribusque haec temporibus revertitur. Ρ- Alterum genus est pejus & simile papulae fere,
sed asperius, rubicundiusque , fguras, Varias habens. Squammulae ex summa cute decidunt, rosio major est, s celerius & latius procedit , certioribusque etiam,
168쪽
quam prior, temporibus & sit, & desinite rubra cognominatur. -- Tertia etiamnum deterior est; nam & crassior est, & durior, & magis tumet; in summa cute findi- . tur & vehementius rodit. Ipsa quoque squaminosa , sed nigra est, proceditque & latet, nec tardat. Minus vero errat in temporibus, quibus aut oritur, aut desinit, neque ex toto tollitur et niς in cognomen est. A Quartum genus est, quod curationem omnino non recipit; distans colore; nam subalbidum est, &recenti Cicatrici simile, squammulasque habet pallidas, quasdam subalbidas, quasdam lenticulae similes : quibus demtis profluit sanguisnonnunquam. Alioqui vero humor ejus albidus est; cutis dura atque fissa est, proceditque latius. U- Haec vero omnia genere maxime oriuntur in pedibus & manibus , atque ungues quoque infestant. 3 'puli; CELsus ibid. p. 18. - Papularum vero duo genera sunt. Alterum est, in quo per min, mas pustulas cutis exasperatur & rubet, leviterque roditur, medium habet pauxillo laevius; tarde serpit; idque vitium maxime rotundum incipit , eademque ratione in orbem procedit. . Alterum est, quam ἀγριαν Graeci adpellant: in qua similiter quidem, sed magis, cutis exasperatur CXulceraturque, ac velicinentius & roditur, & interdum etiam pilos remittit. UO Vitiligo CELsus ibid. S. 19., eaque triplex:
alphos , melas, leuCe., , Vitiligo quoque, quamvis per se nullum periculum adferat, tamen & foeda est, & ex malo corporis habitu fit. Rus tres species sunt ' Ap φρς vocatur, ubi Color albus est, fere subasper & non continuus, ut quainam quasi guttae dispersae
169쪽
s. 1192. SUDOR IrER A. I 65sae videantur. Interdum etiam latius, ct cum quibusdam intermissionibus serpit. - Μελας, colore ab hoc differt, quia nigra est,
i& umbrae similis. Caetera eadem sistat. -
δευχη habet quiddam simile αλτψ, sed magis al- bida est, & altius descendit; in eaque albi pili sunt, & lanugini similes. Omnia haec serpunt; sed in aliis celerius, in aliis tardius. Alphos & Melas in quibus
dam variis temporibus oriuntur, & desinunt. Leuce, quem occupavit, non facile dimittit. Priora curationem, non dissicillimam, recipiunt: ultim Um vix unquam sanescit; ac si quid ei vitio demtum est , tantum non ex toto sanus color redditur. Utrum aliquod horum sanabile sit, an non, Cyperimento facile colligitur. Incidi enim cutis debet, aut acu pungi : si sanguis exit, quod fere fit in duobus Frioribus, remedio locus est; si humor albidus, sanari mon potest. Itaque ab haci quidem abstinendum est. 5 Intertrigo, quando cuticula discedit a cute;
unde partes nudae cutaneae dolent: a causis internis ori untur, & ab externis. - Ab externis, sic excoriatio-mes ab equitatione, a decubitu diuturno , ab urina infinfantibus, dum illa non satis ex mappis aufertur, sed
Montinuo manet cuti adplicata. - Ab internis Causis,
intertrigo nascitur utrique sexui ad genitalia loca, ct feminis usque in vulvam anteriorem ubi cutis desinit &mantum epithetium praesens) cum pruritu intolerabili, saepe cum pertinacia ad omnia remedia. Confunduntur porro nomina haec saepe apud Au- ctores; nec fere datur in explicandis omnibus his nomi- Mibus, eorum que divisionibus, confusio major. Id in Praecedentibus ubique obtinet inter Scriptores pra-
isticos , id etiam patebit in sequentibUS.
170쪽
6 PDra fera ex collectionibus Auctorum videtur esse spec es papulae, nempe secunda, quam eram nominant. 7) Leprα Graecorum & Judosorum adparet esse species vitiliginis albae; tertia igitur vitiliginis species. Si legamus in sacra Scriptura c. 13. lib. Leνit., videtur lepra Judaeorum hae tertia specie designari: unde & Christiani Auctores antiqui lepram in Evangelio. descriptam vitiliginem nominant. ARNonius Auctor tertii saeculi, Praeceptor LAc TANTI1, in libris suis pro defensione religionis chrisianos contra Ethnicos, unus fuit e nobis, inquit, cujus foedae vitiligines jun soni obtemperabant. . . . Ille notas albicantium vitiliginum manu admota detersit. Elephantiasis , seu lepra Arabum, horrendissimus omnium culaneorum morborum; in quo tota cutis tumida, aspera, sicca, contorta, Plena pustulis, ulceribus; quem morbum ARETAE Us CAPPADox graphice describit c. 13. l. 2. de cogn. morb. Lut., ut & c. 12. I. a. urationis diuturnorum. Praeter hos octo Cutaneos morbos dantur nonnulli alii, ut tinea , actores, favi, in facie & capillitio rqui ad scabiem humidam potissimum pertinent; quo dc referuntur therminthi , epinyclides , phlyzaena.