장음표시 사용
341쪽
329 AENEIDOS LIB. XII. Vestigavit apes, sumoque inplevit amuro;
Illao intus trepidae rerum Per Cerea eaStra Discurrunt, magnisque acuunt stridoribus iras; 590Volvitur ater Odor tectis; tum murmure caeco Intus saxa sonant; Vacuas it fumus ad aura8.
Accidit haec fessis etiam sortuna Latinis, Quae totam luctu concussit funditus urbem. Regina ut tectis venientem prospicit hostem, 505 Incessi muros, ignis ad teeta Volare, Nusquam acies contra Rutulas, nulla agmina Turni: Insolix pugnae iuvenem in certamine credit Exstinctum, et, subito mentem turbata dolore,
So caussam clamat crimenque caputque malorum, 600Multaque per maestum demens ossata furorem, Purpureos moritura manu discindit amictus,
Et nodum informis leti trabe noctit ab ulta.
Quam cladem miSerae postquam necepero Latinae, Filia prima manu flavos Lavinia crinis 605 Et roseas laniata genas, tum cetera Circum Turba furit; resonant late plangoribus aedeS. Hinc totam infelix volgatur fama Per urbem. Domittunt montes; it scissa Veste Latinu8, Coniugis attonitus satis urbisque ruina, 610 Canitiem inmundo perfusam pulvere turpans Multaque se incusat, qui non acceperit anto Dardanium Aenean, generumque adsciverit ultro . Interea extremo bellator in aequore Turnus Palantis sequitur paucos iam Segnior, atque sil5
Iam minus atque minus SucceSSu laetus equorum.
Attulit hunc illi caecis terroribus aura
Commixtum clamorem, arrectasque inpulit auris Confusae sonus urbis 'et inlaetabile murmur.
Hei mihil quid tanto turbantur moeuia luctu I 620 Quisve ruit tantus diversa clamor ab urbolSic ait, adductisque amens subsistit habenis. Atque huic, in faciem soror ut conversa Metisci Aurigae currumque et equos et lora regebat, Talibus occurrit dictis: Hac, Turne, Sequamur 625 TroiugenaS, qua prima viam victoria pandit; Sunt alii, qui tecta manu defendere POSSint.
342쪽
330 P. VERGILI MARONIS Ingruit Aeneas Italis ot proelia miscet,
Et nos saeva manu mittamu8 funera Teucris. Nec numero inserior, pugnae nec honore recedeS. 630 Turnus ad haec :Ο soror, ut dudum adgn0Vi, cum prima per artem Foedera turbasti teque haec in bella dedisti, Et nunc nequiquam saltis dea. Sed quis Olympo Demissam iniitos voluit tu ferro labores t 033 An fratris miseri letum ut crudele videres lNam quid ago i aut quae iam spondet Fortuna salutem ΤVidi oculos ante ipso meos me VOCO VOCIntem Murranum, quo non superat mihi carior alter, oppetere ingentem atque ingenti volnere Victum. 6M
Occidit insolix, ne nostrum dedecus Ufens Aspiceret; Teucri potiuntur corpore et armiS. Exscindine domos, id robus defuit unum, Perpetiari dextra nec Drancis dicta refellam' Terga dabo, et Turnum fugientem haec terra videbit Τ 615USque adeone mori miserum esti Vos o mihi Manes Este boni, quoniam Superis averSa Voluntas. Sancta ad vos anima, atque istius inscia culpae DeScendam, magnorum haud umquam indignus nVorum. Vix ea satus erat: medios volat, ecce, per hOStiS 650Vectus equo Spumante SaceS, adverSa Sagitta SauciuS Ora, ruitque inplorans nomine Turnum: Turne, in te suprema SaluS; miSerere tuorum. Fulminat Aeneas armis, Summa Sque minatur Deiecturum arces Italum ex8cidioque daturum; 655 Iamque laces ad tecta volant. In te ora Latini, In te oculos reserunt; mussat rex ipso Latinus, QuOS generos vocet, aut quae Sese ad laedera siccitat.
Praeterca regina, tui fidissima, dextra Occidit ipsa sua, lucemque exterrita fugit. 66080li pro portis Messapus et acer Atinas Sustentant aciem. Circum hos utrimque phalanges Stant densae, strictisque seges mucronibus horret
Ferrea: tu currum deSerto in gramine VerSaS.
Obstipuit varia confusus imagine rerum 665 Turnus, et obtutu tacito Stetit; aestuat ingens Uno in corde pudor mixtoque insania luctu
343쪽
AENEIDOS LIB. XII. 33IEt furiis agitatus amor et conSeia Virtus. Ut primum discussae umbrae et lux reddita menti, Ardentis oculorum Orbis ad moenia torsit 6 0 Turbidus, eque rotis magnam respeXit ad urbem. Ecce autem, flammis inter tabulata volutus Ad caelum undabat vertex turrimque tenebat, Turrim, compactis trabibus quam eduxerat ip8e Subdideratquo rotas pontisque instraverat altOS. 675 Iam iam sata, Soror Superant; absiste morari; Quo deus et quo dura vocat Fortuna, Sequamur. Stat conserro manum Aeneae, Stat, quidquid acerbi e8t Morte pati; neque me indecorem, germana, VidebiSAmplius. Hunc, Oro, Sine me furere ante furorem. 680 Dixit, et o curru saltum dedit ocius arviS, Perque hostis, per tela ruit, maeStumque Sororem DeSerit, ne rapido cursu media agmina rumpit. Ac veluti montis saxum de Vertice Praeceps Cum ruit, avolsum vento, seu turbidus imber 685 Proluit, aut annis solvit sublapsa VetuStaS; Fertur in abruptum magno mons inprobuS actu, Exsultatque Solo, silvas armenta VirOSque Involvens secum: disiecta per agmina Τurnus
Sic urbis ruit ad muros, ubi plurima fu80 690 Sanguine terra madet, striduntque hastilibus aurae; Significatque manu, et magno simul incipit ore:
Parcite iam, Rutuli, ot vos tela inhibete, Latini;
Quaecumque e8t Fortuna, mea eSt; me Verius unum Pro vobis foedus luere, et decernere ferro. 695DiSeessere omnes medii, Spatiumque dedere. At pater Aeneas, audito nomine Turni, Deserit et muros, et summas deserit arceS, Praecipitatque moras Omnis, Opera omnia rumPit, Laetitia exsultans, horrendumque intonat armis: 700
Quantus Athos, aut quantus Eryx, aut ipSe, coruSciSCum fremit ilicibus, quantus, gaudetque nivali Vertice se attollens pater Appenninus ad Rurm. Iam vero et Rutuli certatim et Troes et OmneSConvertero oculos Itali, quique alta tenebant .705 Moenia, quique imos pulsabant ariete muro8, Armaque deposuere humeris. Stupet ipse Latinus 26
344쪽
332 P. VERGILI MARONIS Ingentis, genitos diversis Partibus orbis,
Inter se coiisso Viros et cernere ferro,
Atque illi, ut vacuo Patuerunt aeqH0re campi, 710 ProcurSu rapido, coniectis eminus hastis, Invadunt Martem clipeis atque aere Sonoro. Dat gemitum tellus; tum crebros ensibus ictus Congeminant; fors et virtus miScentur in unum. Ac vehit ingenti Sila summove Taburno 715 Cum duo conversis inimiea in proelia tauri Frontibus incurrunt; pavidi cessere magistri; Stat pecus omne metu mutum, muSSantque iuVeneno, Quis nemori inperitet, quem tota armenta Sequantur; Illi inter sese multa vi Volnera miSeent, 720 Cornuaque obnixi infigunt, et sanguine largo Colla armosque lavant; gemitu nemus omne remugit:
Non aliter Tros Aeneas et Daunius heros Concurrunt clipeis; ingens fragor aethera cOBPlet. Iuppiter ipso duas aequato examine laneeS 725 Sustinet, et sata inponit diversa duorum, Quem damnet labor, ut quo Vergat pondere letum. Emicat hic, inpune putans, et c0rpore toto Alto sublatum consurgit Turnus in enSem, Et serit. Exclamant Troes trepidique Latini, 730 Arrectaeque amborum acies. At perfidus ensis Frangitur, in medioque ardentem deserit ictu, Ni fuga subsidio subeat. Fngit Ocior Euro, Ut capulum ignotum dextramque RSpeXit inermem. Fama eSt, praecipitem, cum prima in proelia iunctos Conscendebat equos, patrio mucrone relicto, 736Dum trepidat, ferrum aurigae rapuisse Metisci;
Idque diu, dum terga dabant palantia Teucri,
Suffecit; postquam arma dei ad Volcania Ventum oAt. Mortalis mucro, glacies ceu futilis, ictu 7 10 Dissiluit; fulva resplendet fragmen arena. Ergo amens diversa fuga petit aequora Turnus, Et nunc huc, indo huc incertos inplicat orbis; Undiquo enim Teucri densa ineluSere corona, Atque hinc vasta palus, hinc ardua moenia cingunt. 745Nec minus Aeneas, quamquam tardante sagitta Interdum genua impediunt cur8umque recusant,
345쪽
AENEIDOS LIB. XII. 333Insequitur, trepidiquo pedem pudo servidus urguet:
Inclusum veluti si quando flumino nactus Corvum aut Puniceae saeptum sormidine pennae 750Venator cursu canis et latratibus instat;
Illo autem, insidiis et ripa territus ulta, Millo fugit refugitquo vias: at vividus Umber Haeret litans, iam iamque tenet, similisque tenenti
Increpuit malis, morsuque olusus inani est. 755Tum Vero eXOritur clamor, ripaeque lacuSque Responsant circa, et caelum tonat omne tumultu. Illo simul fugiens Rutulos simul increpat omniS, Nomine quemque Vocans, notumque efflagitat enSem.
Aeneas mortem contra praesensque minatur 760
Exitium, Si quisquam adeat, terretque trementiS, Excisurum urbem minitans, et saucius instat. Quinque Orbis eXplent cursu, totidemque reteXunt Huc illuc; neque enim levia aut ludicra petuntur Praemia, sed Turni de vita et sanguine certant. π5Forte sacer Fauno foliis oleaster amaris Hic steterat, nautis olim Venerabile lignum, Servati ex undis ubi figero dona solebant Laurenti divo et votas suspendere VeSteS; Sed stirpem Teucri nullo discrimine Sacrum 770
Hio hasta Aeneae stabat; huc impetus illam Detulerat, fixam et lenta in radice tenebat.
Incubuit voluitque manu convellere ferrum Dardanides, teloque Sequi, quem prendere curSH 775 Non poterat. Tum vero amens formidine Turnu8, Faune, Precor, miSerere, inquit tuque Optuma serrum Terra tene, colui Ve8u08 Si Semper honoreS, Quos contra Aeneadae bello secere profanos. Dixit, opemque dei non cassa in Vota VOcaVit. 780Namque diu luctans lentoque in stirpe moratus viribus haud ullis valuit discludere morSUS Roboris Aeneas. Dum nititur acer et inStat, RursuA in aurigae laciem mutata Metisci Procurrit fratrique ensem dea Daunia reddit. 785Quod Venus audaci Nymphae indignata licere, Accessit, telumque alta ab radice revellit.
346쪽
231 P. VERGILI MARONIS Olli sublimes, armis animi8que refecti, IIie gladio sidens, hic acer et ardUUS .ha Sta,. Adsistunt contra certamine Martis anheli. 7κ Iunonem interea Rex omnipotentis Olympi
Adloquitur, fulva pugnas de nube tuentem; Quae iam finis orit, coniunxi quid denique restati Indigetem Aenean scis ipsa, et Scire fateris, Deberi caelo, fatisque ad sidera tolli. 795Quid struisi aut qua spe gelidis in nubibus haerest Mortalin' decuit violari volnere divum ' 'Aut ensem-quid enim sine te Iuturna valereti Ereptum reddi Turno, ut vim crescere victis lDesine iam tandem, precibusque inflectere BOStris; sis Nec te tantus edat tacitam dolor, et mihi curae Saepe tuo dulci tristes ex ore recurSOLb. Ventum ad supremum est. Terris agitare vel undis Troianos potuisti, infandum accendere bellum, Deformare domum, et luctu miseere hymenaeos: SAEUlterius temptare veto. Sic Iuppiter OrSUS; Sic dea submisso contra Saturnia Voltu:
Ista quidem quia nota mihi tua, magne, VoluntaS, Iuppiter, et Turnum et terras invita reliqui;
Nec tu me aeria solam nune Sede Videres 810
Digna indigna pati, sed flammis cincta sub ipsa
Starem acie traheremque inimica in proelia Teucros. Iuturnam miSero, fateor, Succurrere fratri Suasi, et pro vita maiora audere probaVi; Non ut tota tamen, non ut contenderet arcum; 815
Adiuro Stygii caput inplacabilo sontis,
Una Superstitio superis quae reddita divis. Et nunc cedo equidem, pugnaSque eXOSa relinqUO.
Illud te, nulla fati quod lege tenetur,
Pro Latio obtestor, pro maiestate tuorum: 820 Cum iam connubiis pacem felicibu8, esto, Conponent, cum iam legeA et foedera iungent, Ne vetus indigenas nomen mutare LatinoS, Neu Troas fieri iubeas Teucrosque Vocari,
Aut Vocem mutare viros, aut Vertere VeStem. 825
Sit Latium, sint Albani per Saecula regeS, Sit Romana potens Itala virtute Pr0P. 0;
347쪽
Occidit, occideritque sinas cum nomine Troia. Olli subridens hominum rerumquo repertor: Es germana Iovis Saturtiique altera proles: Irarum tantos volvis sub pectore fluctust Verum ago et inceptum frustra submitte furorem DO, quod Vis, et me VictuSque Volensque remitto. Sermonem Ausonii patrium moreSque tenebunt, Utque est, nomen erit; commixti corpore tantum Subsident Teucri morem rituSque Sacrorum Adiiciam; faciamque omnis uno ore LatinOS. Hinc genus Ausonio mixtum quod Sanguine Surget, Supra homines, supra ire deos pietate videbis, Nec gens ulla tuos aeque celebrabit honores. Adnuit his Iuno, et mentem laetata retorSit. Interea excedit caelo, nubemque relinquit. His actis aliud Genitor secum ipse Volutat, Iuturnamque parat fratris dimittere ab armis. Dicuntur geminae pestes cognomine Dirae, Quas et Tartaream Nox intempesta Megaeram Uno eodemque tulit partu, paribusque revinxit Serpentum Spiris, ventosasque addidit alas: Hae Iovis ad solium saevique in limine regis Adparent, aeuuntque metum mortalibus aegriS, Si quando letum horrificum morbosque deum rex Molitur, meritas aut bello territat urbes. Harum unam celerem demisit ab aethere Summo Iuppiter, inque Omen Iuturnae occurrere iu8Sit. Illa volat, celerique ad terram turbine fertur. Non SeeUS, ac nerVO Per nubem inpul8a Sagitta, Armatam saevi Parthus quam felle Veneni,
Parthus, sive Cydon, telum inmedicabile, torsit, Stridens ot coloris incognita transilit umbras: Talis se sata Nocte tulit, terrasque petivit.
Postquam acies videt. Iliacas atque agmina Turni, Alitis in parvae subitam collecta figuram, Quae quondam in bustis aut culminibus desertis Nocte Sedens serum canit inportuna per umbras; Hanc versa in faciem Turni se pestis ob ora Fertque reserique sonans, clipeumque everberat alis. Illi mombra novus solvit formidine torpor,
348쪽
Arrectaeque horrore comae, et vox faucibus haegit. At, procul ut Dirae stridorem adgnovit et alas, Insolix crinis scindit Iuturna SolutOS, 870Unguibus Ora soror foedans et pectora pugnis: Quid nunc te tua, Turne, potest germana iuVare lAut quid iam durae superat mihil qua tibi lucem
Arte moror' talin' possum me opponere monStrolΙam iam linquo acies. Ne me terrete timentem, 875
Obscenae Volucres; alarum Verbera BOSCO
Letalemque sonum; nec fallant iussa superba Magnanimi Iovis. Haec pro virginitate reponiti Quo vitam dedit aeternam' cur mortis adempta est Condicio' possem tantos finire dolores 880Nunc certe, et misero fratri comes ire per umbras. Inmortalis ego' aut quicquam mihi dulce meorum Te Sine, frater, oriti O quae satis alta dehiscat Terra mihi, Manisque deam demittat ad imosi Tantum effata, caput glauco conteXit amictu, 885Multa gemens, et se fluvio dea condidit alto.
Aeneas instat contra telumque eoruSent, IngenS, arboreum, et Saevo Sic pectore fatur: Quae nunc deinde mora est' aut quid iam, Turne, retractas l
Verte omnis tete in lacies, et contrahe, quidquid
Sive animis sive arte vales; Opta ardua PennisAStra Sequi, clausumque eaVa te condere terra.
Ille caput quassans: Non me tua fervida terrent Dicta, ferox: di me terrent et Iuppiter hostis. 895Nec plura etatuS, Saxum circumSpicit ingens, SaXum antiquum, ingens, campo quod forte iacebat, Limes agro positus, litem ut discerneret arvis; Vix illud lecti bis sex cervice Subirent, Qualia nunc hominum producit dorpora tellus; s00 Ille manu raptam trepida torquebat in hostem,
Altior insurgens et cursu concituS herOS. Sed neque currentem Se nee cognOScit euntem, Tollentemve manu saxumque inmane mOVentem; Genua labant, gelidus concrevit frigore Sanguis. 905Tum lapis ipso viri, vacuum Per inane VolutUS,
349쪽
AENEIDOS LIB. XII. 3δ7 Noo spatium evasit t0tum, neque portulit ictum. Ac velut in somnis, oculos ubi languida pressit
Nocte quies, nequiquam RVidOS eXtondero cursus Velle videmur, et in mediis conatibus aegri si0 Succidimus; non lingua Valet, non corpore notaOSussiciunt vires, nec VOX aut Verba Sequuntur: Sic Turno, quacumque viam Virtute petivit, Successum dea dira negat. Tum pectore SenSUSVortuntur varii; Rutulos adSpectat et urbem, sigCunctaturque metu, telumque instare tremoscit; Nec, quo Se eripiat, nec, qua vi tondat in liostem, Nec currus uSquam Videt aurigamque Sororem. Cunctanti telum Aeneas satale coruscat, Sortitus sortunam oculis, et corpore toto 920 Eminus intorquet. Murali concita numquam Tormento Sie SaXa fremunt, nec fulmine tanti
Dissultant crepitus. Volat atri turbinis instar Exitium dirum hasta ferens, Orasque recludit Loricao et clipei extremos septemPliciS OrbiS. .925 Per medium Stridens transit femur. Incidit ictus Ingens ad terram duplicato poplite Turnus. Consurgunt gemitu Rutuli, totusque remugit
Mons circum, et Vocem late nemora alta remittunt. Illo humilis supplexque oeulOS deXtramque Precantem s30
Protendens, Equidem merui, nec deprecor, inquit; Urere sorte tua. Miseri te si qua parentis Tungere cura PoteSt, Oro,-fuit et tibi talis
Anchises genitor Dauni miserere Seneetae, Et me, Seu corpUS Spoliatum lumine maViS, 935
Reddo meis. Vicisti, et victum tondere Palmas Ausonii videre; tua est Lavinia coniunX: Ulterius ne tende odiis. Stetit acer in armis
AeneaS, VOlVens oculos, dextramque repre8Sit; Et iam iamque magis cunctantem sectere Sermo 910
Coeperat, infelix humero cum adparuit alto Balteus et notis fulserunt cingula bullis Pallantis pueri, victum quem Volnere TUrnus Straverat atque humeris inimicum in8igue gerebat. Ille, oculis DOStquam saevi monumenta doloris tris
350쪽
333 AUXUIDOS LIB. XII. Torribilis: Tuno hinc spoliis indute meorum Eripiaro mihil Pallas te hoc volnere, Pallas Immolat, et poenam Scelerato ex Sanguine Sumit. Hoc dicens ferrum adverso sub pectore condit Fervidus. Ast illi solvuntur frigoro membra, Vitaquo cum gemitu fugit indignata Sub umbras.