장음표시 사용
321쪽
AENEIDOS LIB. XI. 3.9Arma virumque serens; tum summa ipsius ab hasta Desringit surrum, ut partis rimatur a PertaS, Qua volnus letale forat; contra ille repugnans Sustinet a iugulo dextram, et vim viribus eXit. 750Utque volans alte raptum cum fulva draconem
Fert aquila, inplicuitque pedes, atque unguibus haesit;
Saucius at Serpens SinuOSa Volumina VerSat,
Arrectisque horret squamis, et Sibilat ore, Arduus insurgens; illa haud minus urguet obunco 755Luctantem roStro; simul aethera verberat alis :Haud aliter praedam Tiburtum ex agmine Tarchon Portat ovans. Ducis eXemplum eventumque Secuti Maeonidae. incurrunt. Tum satis debitus Arruns Volocem iaculo et multa prior arte Camillam 760 Circuit, et, quae sit fortuna facillima, temptat. Qua se cumque furens medio tulit agmine virgo, Hac Arruns subit, et tacitus vestigia lustrat; Qua victrix redit illa pedemque eX hoSte reportat, Hac iuvenis furtim celeris detorquet listbenas. 765Hos aditus, iamque hos adituS, Omnemque Pererrat Undique circuitum, et certam quatit inprobus lia Stam. Forte sacer Cybelae Chloreus olimque Sacerdos
Insignis longo Phrygiis fulgebat in armi8,
Spumantemque agitabat equum, quem pellis aenis 770 In plumam Squamis auro conserta tegebat. IPSO, peregrina ferrugine claruS et OStro,
Spicula torquebat Lycio Gortynia cornu;
Aureus ex humero Sonat areus, et aurea Vati Cassida; tum croceam chlamydemque SinuSque Cr
Carbaseos fulvo in nodum collegerat auro, Pictus acu tunicas et barbara tegmina crurum. Hunc Virgo, Sive ut templis praefigeret arma Troia, captivo Sive ut se ferret in auro, Venatrix unum ex omni certamine pugnae 780 Caeca Sequebatur, totumque incauta per agmen Femineo praedae et spoliorum ardebat amore Tolum ex insidiis cum tandem tempore capto Concitat et superos Arruns Sie Voce precatur:
Summe deum, Sancti custos Soractis Ap0ll0, 785
322쪽
310 P. VERGILI MARONIS Quem primi colimus, cui pineus ardor acervo Pascitur, et medium freti pietate per ignem
Cultores multa premimuS VeStigia Pruna, Da, Pater, lioc nostris aboleri dedecus armis, Omnipoten8. Non exuvias pulSaevo tropaeum 790Virginis, aut spolia ulla peto; mihi cetera laudem
Facta serent; haec dira meo dum volnere poStis Pulsa cadat, patrias remeabo inglorius urbes. Audiit ut voti Phoebus succedere Partem Mento dedit, partum volucris dispersit in auras: 795Sterneret ut subita turbatam morte Camillam, Adnuit oranti; reducem ut patria nita Videret, Non dedit, inque notos vocem Vortere Procellae. Ergo, ut miSSa manu Sonitum dodit hasta per auras
Convertere nitimos aeris oculosque tulere 800
Cuncti ad reginam Volsci. Nihil ipsa nec aurae Nec sonitus momor aut venientis ab aethoro teli, Hasta sub OXAertam donec perlata papillam Haesit, virgineumque ulte bibit ueta eritorem.
Concurrant trepidae comites, dominamque ruentem S05 Suscipiunt. Fugit ante omnis eXterritus ArrunS, Laetitia mixtoque motu, nec iam amplius hastae Credere, nec telis occurrero Virginis nudet. Ac velut ille, prius quam bela inimica Sequantur, Continuo in montis sesse avius abdidit altos 810 oeciso pastore lupus magnOVe iuVOueo, Conscius nudaeis facti, caudamque remulcenSSubiecit pavitantum utero, silvasque potivit: Haud secus ex oculis su turbidus abstulit Arruns, Contentu8que fuga mediis se inmiscuit armis. 815 Illa manu moriens telum trahit; os8a sed inter
Ferreus ad costas alto Stat Volnere Inuero.
Labitur exsanguis ; labuntur frigida luto
Lumina; Purpureus quondam color ora reliquit. Tum sie exspirans Accam, ex aequalibuS unam, 820
Adloquitur; fida anto alias quae Sola Camillae, Quicum partiri curas; atque haec ita satur :Hactenus, Aeea soror, potui; nunc VolnUS acerbum Conficit, et tenebris nigrescunt Omnia circum. Efruge et haec Turno mandata Π0ViSSima perfer: 825
323쪽
Succedat pugnae TroianOSque arceat urbe. Iumquo vale. Simul his dictis linquebat habonas, Ad terram non sponto fluens. Tum frigida toto Paulatim exsolvit se corpore, lentaque colla Et captum luto posuit ca ut, arma relinquens, 830Vitaque cum gemitu fugit indignata sub umbras.
Tum Vero inmenSu8 Surgens ferit aurea clamor
Sidera; deiecta crudescit pugna Camilla;
Incurrunt densi simul omnis copia Teucrum Tyrrhenique duces Euandrique Arcades alae. 835At Triviae custos iamdudum in montibus Opis Alta sedet summis, Spectatque interrita pugnaS. Utque procul medio iuvenum in clamore furentum Prospexit tristi multatam morte Camillam, Ingemuitque deditque has imo pectore Voces: 840Heu nimium, virgo, nimium crudele luisti Supplicium, Teucros conata lacessere bello lNec tibi desertae in dumis coluisse Dianam Profuit, aut nostras humero geSSiSSO Sagittas. Non tamen indecorem tua te regina reliquit 845 Extrema iam in morte; neque hoc Sine nomine letum Per gentis erit, aut famam patieris inultae. Nam quicumque tuum ViotaVit Volnere corpuS, Morte luet merita. Fuit ingens monte sub alto Regis Dercenni terreno ex aggere buStum 850 Antiqui Laurentis, opacaque ilice tectum; Hic dea se primum rapido pulcherrima nisu Sistit ot Arruntem tumulo speculatur ab alto. Ut vidit fulgontem armis ac Vana tumentem; Cur, inquit, diversus abis i huc dirige gressum, 855 Huc Periture veni, capias ut digna Camillas Praemia. Tune etiam tulis moriero Dianao i Dixit, et aurata volucrem Threissa sagittam DeprompSit pharetra, cornuque infensa tetendit, Et duxit longo, donec curvata coirent 860 Inter se capita, et manibus iam tangeret aequis,
Laeva aciem ferri, deXtra nervoque pupillam. Extemplo teli stridorem aura Aque SonantiSAudiit una Arruns, haesitque in corpore ferrum. Illum exspirantem socii atque extrema gementem 865
324쪽
312 1'. VERGILI MARONIS Obliti ignoto camporum in pulvero linquunt; Opis ad aetherium pennis aufertur Olympum. Prima fugit, omina amissa, levis ala Camillae; Turbati fugiuns Rutuli, fugit acer Atinas, Disiectiquo duces desolatiquo manipli 870
Tuta petunt, et equis avet Si ad moenia tendunt. Nec quisquam instantis Teucros letumquo ferentis Sustentare valet telis, aut Sistero contra; Sed laxos referunt humoris languentibus ure1IS, 'Quadrupedumque putrem cui Su quatit ungula campum. Volvitur ad muros caligino turbidus atra 876 Pulvis, et o Speculis percuSSae pectora matres Femineum clamorem ad caeli sidera tollunt.
Qui cursu portas primi inrupere patentiS, Hos inimica super mixto premit agmine turba; 880Xee miseram offugiunt mortem, sed limine in ipso Moenibus in patriis atque inter tuta domorum
Confixi exspirant animas. Pars claudere portaS; Xee sociis aperire viam, nee moenibus audent Accipere orantis; oriturque miSerrima eaedes 885 Defendentum armis aditus, inque arma TVentum. Exclusi ante oculos lacrimantumque Ora parentUm
Pars in praecipitis fossas urguente ruina Volvitur, inmissis pars caeca et concita frenis Arietat in portas et duros Oblico postiS. 890
ipsae de muris Summo certamine matreS,
Monstrat amor verus patriae-ut videro Camillam, Tela manu trepidae iaciunt, ac robore duro Stipitibus ferrum sudibusque imitantur obustis Praecipites, primaeque mori pro moenibuS ardent. 895 Interea Turnum in silvis saevissimus inplet Nuntius, ct iuveni ingentem fert Acca tumultum :Deletas Volscorum acies, cecidisse Camillam, Ingruere infensos hostis, et Marte Secundo omnia corripuisse, motum iam ad moenia ferri. 900 Illo furens et saeva Iovis sic numina DOSeutit Deserit obsessos collis, nemora aspera linquit. ViX o conspectu exierat campumque tenebat, Cum pater Aeneas, Saltus ingreSSUS I OrtOS, Exsuperatque iugum Silvaque evadit opaca. 905
325쪽
AENEIDOS LIB. XI. Sic ambo ad muros rapidi t0toquo seruntur Agmine, nec longis inter Se paSSibu8 absunt, Ac simul Aeneas sumantis Pulvere campOSProspexit longe Laurentiaque agmina vidit, Et saevum Aonean adgnovit Turnus in armis Adventumque pedum natusque audivit equorum. Continuoque ineant pugnas et proelia temptent, Ni roseus fessos iam gurgite Phoebus Hibero Tinguat equos noctemque die labente reducat. Considunt castris ante urbem et moenia Vallant.
326쪽
TURNUs ut infractos adverso Marte Latinos Defecisse videt, Sua nune promiSSn POPOSCi, Se 8ignari oculis, ultro inplacabili8 ardet, Attollitque animos. Poenorum qualis in arvis Saucius ille gravi venantum Volnere pectuS 5 Tum demum movet arma leo, gaudetque comantis Excutiens cervice toros, fixumque latronis Inpavidus frangit telum, et fremit Ore cruento Haud secus accenso gliscit Violentia Turno. Tum Sic adlatur regem, atque itu turbidus insit: id Nulla mora in Turno ; nihil est, quod dicta retractent Ignavi Aeneadae, nec, quae PQPigere, reeuSent. Congredior. Fer Sacra, pater, et concipe foedus. Aut hac Dardanium dextra sub Tartara mittam, DeSertorem Asiae, sedeant spectentque Latini- 15 Et solus serro crimen commune refellam ;Aut habeat victos, cedat Lavinia coniunX. Olli sodato respondit corde Latinus :O praeStans animi iuvenis, quantum ipse seroci Virtute eXSuperas, tanto me inpensius aequum est 20
ConSulere, atque Omnis metuentem eXPendere QRSUS.
Sunt tibi regna patris Dauni, Sunt opΡida capta
Multa manu ; nec non aurumque unimu8que Latino eSt.
Sunt aliae innuptae I retio et Laurentibus agris, Nec genus indecores. Sine me haec haud mollia fatu Sublatis aperire dolis ; simul hoc animo hauri: 26
Me natam nulli Veterum sociare Procorum Fus erat; id quo omnes divique hominesque canebant.
327쪽
315 AENEIDOS LIB. XII. Victus amoro tui, cognato Sanguine Vietus, Coniugis et maestae lacrimis, Vincla omnia rupi: 30 Promissam eripui genero ; arma impia SumPSi. Ex illo qui me casu8, quae, Τurne, Sequantur Bella, vides, quantos primus patiare labores. Bis magna victi pugna ViX urbe tuemur Spes Italas; recalent nostro Tiberina fluenta 35 Sanguino adhuc, campique ingentes Ossibus albent. Quo referor totiensi quae mentem insania mutati Si Turno exstincto socios Sum adScire ParatuS, Cur non incolumi potius certamina tollo iQuid consanguinei Rutuli, quid cetera dicet 40 Italia, ad mortem si te Fors dicta refuteti Prodiderim, natam et connubia noStra petentem ΤRespice res bello varias; miSerere parentis LongaeVi, quem nunc mae8tum patria Ardea longo Dividit. Haudquaquam dictis violentia Turni MFlectitur; eXSuperat magi8, negreScitque medendo.
Ut primum fari potuit, sic institit 0re:
Quam pro me curam geriS, hane Precor, optume, Pro moDeponas, letumque Sinas pro laude paciSci. Et nos tela, pater, ferrumque haud debile dextra 50 Spargimus; et noStro Sequitur de Volnere Sanguis. Longo illi dea mater erit, quae nube fugacem Feminea tegat, et Vanis Se8e Oeculat umbri8. At regina, nova pugnae Conterrita Sorte, Flebat, et ardentem generum moritura tenebat: 55 Turne, per ha8 ego te lacrimaS, per Si quis Amatae
Τu requies miserae; decus inperiumque Latini Te penes; in te omnis domus inclinata recumbi
Unum oro: desiste manum committere Teucri8. 60 Qui te cumque manent isto certamine QRSUS,
Et me, Turne, manent; Simul haeo invisa relinquam Lumina, nec generum Aenean captiva Videbo. Accepit vocem lacrimis Lavinia matris FlagrantiS perfusa genas, cui plurimus ignem GSubiecit rubor, et calefacta per ora cucurrit. Indum sanguineo veluti violaverit ostro
Si quis ebur, aut mixta rubent ubi lilia multa
328쪽
Alba rosa: talis virgo dabat Ore colores. Illum turbat amor, figitque in Virgine Voltus. 70Αrdet in arma magis, paucisque adlatur Amatam: Ne, quaeSO, ne me lacrimis, neve omine tanto Prosequere in duri certamina Martis euntem, O mater; neque enim Turno mora libera mortis. Nuntius haec, Idmon, Phrygio mea dicta tyranno 75 Haud placitura refer: Cum primum crastina caelo Puniceis invecta rotis Aurora rubebit, Non Teucros agat in Rutulos; Teucrum arma quieScant, Et Rutuli: nostro dirimamus sanguino bellum; Illo quaeratur coniunx Lminia campo. 80 Haec ubi dicta dedit: rapidusque in tecta recessit; Poscit equos, gaudetque tuens ante ora frementis,
Pilumno quos ipsa decus dedit Orithyia,
Qui candore nives anteirent, curSibuS RUTRS. Circumstant properi aurigae manibusque lacessunt 85 Pectora plausa cavis et colla comantia pectunt. Ipse dehinc auro squalentem alboque Orichalco
Circumdat loricam humeris; simul aptat habendo
Ensemque clipeumque et rubrae cornua cristae;
Ensem, quem Dauno ignipotens deus ipso parenti DFecerat et Stygia candentem tinXerat unda. Exin, quae mediis ingenti adnixa columnae Aedibus adstabat, validam vi corripit hastam, Actoris Aurunci spolium, UaSSatque trementem,
Vociferans: Nunc, O numquam fruStrata vocatus 95 Hasta meos, nunc tempus adeSt; te maxumus Actor, To Turni nunc dextra gerit; da Sternere corpus Loricamque manu Valida lacerare revolsam
Semiviri Phrygis, et foedare in pulvere crinis
Vibratos calido ferro murraque madenti A. 100
His agitur furiis; totoque ardentis ab Oro Scintillae absistunt; oculis micat acribus ignis. Mugitus veluti cum prima in proelia taurus
Torrificos ciet atque irasci in cornua temptat, Arboris obnixus trunco, Ventosque lacessit 105 Ictibus, aut sparsa ad pugnam proludit arena. Nec minus interea maternis Saevus in armis Aeneas acuit Martem et Se Suscitat ira,
329쪽
Oblato gaudens conponi foedoro bellum. Tum socios maesti quo metum Solatur Iuli, a 30 Fata docens, rogique iubet rusp0nsa Latino Certa reserre Viros, et Pacis dicere leges. Postera vix summos spargebat lumino montis orta dies, cum primum alto se gurgite tollunt Solis equi, lucemque olatis naribus emant, 115 Campum ad certamen magnae sub moenibus urbis Dimonsi Rutulique viri Teucrique parabant, In medioque socos et dis communibus aras Gramineas. Alii sontemque ignemque ferebant, Volati limo, et verbena tempora Vincti. 120
Procodit legio Ausonidum, pilataque plenis
Agmina se fundunt portis. Hinc Troius Omnis Tyrrhenusque ruit Variis exercitus armis, Haud secus instructi ferro, quam si aspera Martis Pugna Vocet. Nec non mediis in milibus ipsi 125 Ductores auro volitant OStroque Superbi, Et genus Assaraci Mnestheus, et sortis Asilas, Et Messapus equum domitor, Neptunia proleS. Utque dato signo spatia in Sua quisque rece8Sit, Defigunt tolluri hastas et Acuta reclinant. 130 Tum studio effusae matres et volgus inermum Invalidiquo senes turris et tecta domorum Obsedere, alii portis sublimibus adstant. At Iuno e summo, qui nunc Albanus habetur, Τum neque nomen erat nec honos aut gloria monti Prospiciens tumulo campum aspectabat et ambas Laurentum Troumque acies urbemque Latini. Extemplo Turni sic est adlata Sororem, Diva deam, stagnis quae fluminibuSque Sonoris Praesidet; hunc illi rex aetheris altus honorem 140 Iuppiter erepta pro virginitate Sacravit: Nympha, decus 1luviorum, animo gratiSSima DOStro, Scis, ut te cunctis unam, quaecumque Latinae Magnanimi Iovis ingratum ascendere cubile, Praetulerim, caelique libens in parte locarim: 145 Disce tuum, ne me incuses, Iuturna, dolorem. Qua visa est fortuna pati Parcaeque Sinebant Cedere res Latio, Turnum et tua moenia texi:
330쪽
Nunc iuvonem inparibus video concurrere satis, Parcarumque dies et Vis inimica propinquat. 150 Non pugnam aSpicere hanc OculiS, non foedera POSSum. Tu pro germano Si quid PraeSentius audes, Perge; decet. FOI San miSePOS melioris Sequentur. Vix oa: cum lacrimas oculis Iuturna profudit, Terque quaterque manu Pectu8 pereuSSit honeStum. 155 Non lacrimis hoc tempus, ait Saturnia Iuno; Adcelera, et fratrem, Si quis modus, eripe morti; Aut tu bella cie, conceptumque eXeute DodUS. Auctor ego audendi. Sic exhortata reliquit Incertam et tristi turbatam volnere mentis. 160 Interea reges, ingenti mole Latinus Quadriiugo vehitur curru, cui tempora circum
Aurati bis sex radii fulgentia cingunt, Solis avi specimen; bigis it Turnus in a bis,
Bina manu lato crispans hastilia serro. 165 Hinc pater Aeneas, Romanae Stirpis origo, Sidoreo flagrans clipeo et caelestibuS armiS, Et iuxta Ascanius, magnae Spe8 altera Romae, Procedunt castris, puraque in Veste Sacerdos Saetigerae fetum suis intonsamque bidentem 170 Attulit, admovitque pecus stagrantibus aris. Illi ad surgentem conversi lumina Solem Dant fruges manibus Salgas, et tempora ferro Summa notant pecudum, paterisque altaria libant. Tum pius Aeneas Stricto Sic ense precatur: 175 Esto nunc Sol testis et haec mihi Terra vocanti, Quam pr0pter tantos potui perferre laboreS: Et Pater omnipotens, et tu Saturnia coniunX, Iam melior, iam, diva, prec0r; tuque inclute Mavors, Cuncta tuo qui bella, pater, Sub numine torques ; 180 Fontisque Fluviosque voco, quaeque aetheriS alti Religio, et quae caeruleo sunt numina Ponto: Cesserit Ausonio Si fors victoria Turno, Convenit Euandri victos discedero ad urbem; Cedet Iulus agris; nec post arma ulla rebelles 185 Aeneadae referent, ferrove haec regna lueeSSent. Sin nostrum adnuerit nobis Victoria Martem,