장음표시 사용
11쪽
. E mandato Illustrissimi D. D. Gasparis a Quiro.
sa Cardinalis amplissimi & Archiepiscopi Toletani vidi hunc librum commentariorum in Iob rea uerendi admodum patris Didaci de suntga ordinis eremitatum sancti Augustini,& sacrae Theologiae prose risivia deturque dignissimus qui typis mandetur: tum ob ins gnaillius doctrinam, multiplicemque eruditionem: tum quod ex illo lacile quisque quod ad mores attinet utilitatem non modicam capere potest.Datum in hoc nostro collegio Mantuano pridie nonMNouemb. anni. II 83.
Ioannes Hieronymus de los Cameros. .Π
12쪽
Diorre sacrae Theolograe magi sier, es Prouincialia
QMuphanus Gragoniae prouinciae, dotas truo grauissimo patra vi aco a Stu- traca crarum litterarum ma siro
V M eo praecipue eonsilia, & cogitationes doctissimorum hominum dirigantur, dum in lucem librum aliquem edunt,ut animos nostrossorinent,& eruditis ac frequentibus de qualiabet rerum optimarum scientia atque arte ser Irionibus instituant. Tum etiam ut non solum praecipua virtutis cognitione locupletent:verum etiam ut aliorum quinque utilitati serui antrita dies feruentius animus meus excitatur, atque inflammatur ad reuoluendos doctissimos libros nouaque opcra scrutanda:vt sic omnia bona,& selicititatis thesauros ex hac assidua librorum lectione colligere possim. Cumque versarer in hac cura totus, occurrit mihi
felici quodam meo fato libet quidam, quem cum reuoluerem, intellexi quosdam commentarios doctissimos esse, a te singulari in dumia, ac pene diuino artificio editos in Zachariam Prophetam: quem quantum meo ingenio assequi possum,omnium minorum prophetarum distici limum, dein quo exponendo sudandum, animoque excubandum es, se existimarem. Quos cum propter utilitatem, tum prop- ver suauitatem,saepissime legissem, facile cognoui admir bilem doctrinam, ac pene inauditam eruditionem in eis latere. Etenim ex innumeris ornamentis quibus probe scio scatere quodnam meis omnibus sermonibus illustrem, exornem,atque efferam prorsus ignoro. Extollam ne sumnus laudibus . tuam istam non mediociem, nec vulgarem animi
13쪽
.animi dotem , perspicuitatem scilicet ξqua sultus masti nafacilitate, ac claritate intimos animi se usus: abstrusa mysteria patefacis: quae nimis retruse in typis, & figuris accomodatissimis egregius ille propheta polleritati scripta reliquit. Exornabone proprietatem incredibilem, S sanctissimam religionem , qua potissimum animos omnium fidelium ad sanctissimos mores hortaris quo maXime scripto. rum sacrorum industria spectare debet. Quod tu ista praesiti si, ut, quae multis in libris, scient ijs, ac linguis iniqui, &scelesti interpretes a recta sententia deduxerunt,& ad impias opiniones perdito consilio traduxerunt, ea purissimis mentibus, nihil praeter salutem animorum spectantibus ad: Catholicam veritatem retuleris. Prosia qua me diuinis en- com ijs istam animi tui Catholici *nceritatem, ac fortitudinem, cui admonere res omnes fidei, toto pectore conaris e Tandem celebrabone tuam istam variam, ac insignem doctrinam, ac linguarum cognitionem, quibus hos commentarios illustratos, veluti pratum floribus vellit una, ocu lisque amoenissimum & iucundissimum mentibus hominum proposuistiξ Veruntamen, si quod sentio cogar fateri, affirmabo plane,nihil in hoc opere inueniri, quod praestantius excellentius, aut preciosius, a quo uis erudito ac docto viro concipi, aut desiderari possit. Quae cum ita sint, quis est, qui non immortales Deo optimo maximo rerum omnium opifici gratias agat cum prouide consulens commodo fidelium bono & utilitati ecclesiae sponsae charissim si ita sus sapientis dona distribuere voluerit hominibus,& non omnibus: sed his tantum in quibus, secundum te num Dei beneplacitum,magis reluceret diuina prouidentia: quemadmodum non minus eleganter, quam aperte doletor ille gentium Paulus docuit. Praeterea vehementor is tor, quod in his nostrae religionis ac sanctissimae fidei finiabus, tales reperiantur hac nostra tempestate ministri Dei: quorum opera,ij fructus ostendantur,quibus alantur Christianae mentes: se quibus nihil esse possit no modo suauius,
14쪽
verum etiam ad aeternam salutem utilius . Veruntamen
si in ullo a te edito opere haec omnia relucent potissimum in his libris, qui aduersus effrenatam illam haereticorum impietatem , in defensionem Catholicae nostrae fidei
a te inuenti elaboratique fuerunt. In quibus non modo ciri usuis fortissinii ac robustissimi militis, sed etiam praediti ac miti omni genere armorum, quae in diuinis Biblijs spiritus sanctus nobis reliquit, plenam atque persectam significationem dedisti. Quibus armis, ita strenue, ita sortiter eos oppugnas,ut si mentes, S animos eotum detestanda illa errorum , &haeresum caligo non teneret tacillimo negotio, conuinceres:cognoscerentque ipsam suam perniciem, deprauatos mores,perniciosas, & impudentes haereses, quas
non modo amplexi fuere sed etiam his nostris temporibus pertinaci animo defendunt in perniciem propriae salutis. una cum nefario scandolo multorum hominum pusillorii, qui Germaniam, Angliam illas opimas ac foecundissimas
regiones incolunt. Quamobrem ardentissimis votis exop to , quo magis tuae eruditionis dona omnibus' manifesten tur,ut commentarios in librum Iob edas, quos ut coniectivra ante capere possum nam ut vulgari adagio dicitur, ex unguibus licet cognoscere leonem tales futuros esse cxistimo: ut , quando illis frui laetemur, tunc nihil in ei dissicultatis ac laboris et se gaudeamus: cum te illius libri fidelissimum, ac e cito dimissum interpretem nacti fuerimus. In quo tantet maximς qu stiones ac difficultates reperiuntur. ut cuiuis docto viro, in praesentem diem non parui momenti negotium facesserint: quos quidem tu superabis, tuaque diligentia lacillimas reddes: quibus forsan perterriti multi, seu potius omnes, & pretieriti & prs sentis seculiuion vulgaris doctrins viri hanc arduam , N. laboriosam prouinciam recusauere. Dent itaque superi longam diem: Iuccessibus omnibus tuis faueant,& secundent: faxit Deus Optimus maximus, ut tibi animos faciat: quem suppliciter deprecor, ut tibi diuinum auxilium impertiri velit φ quo adiutus,
15쪽
adiutus, hae susceptae a te Augustissimae prouinciae adfianem usque perducantur, in lucemque proferantur a te ipso commentaris in reliquos sacrarum litterarii libros. Adducorque in hanc spem:cum his praesidijs munitus sis, quet ad h uiuscemodi pro uincias capessendas expeti possunt: ut sunt ingenium , doctrina, linguarum cognitio, longus re rum usus, & reliqua omnia, quae in uiro sapient i lximo, ac omni liberali doctrina persectissimo requiruntur. Quibus omnibus, nihil lapsum aut quassum, in Christianet religio nis cultu ceremon ijsque erit: quod non tua doctrina & sanctitate, erigi rursus S stabiliri possit . Denique tui commentaris nobis omnibus sufficiens in omnes usus pretsi diu prestabunt' aditumque ad maiora patefacient. Suscipe igitur, reliquorum librorum iniet pretatione mi cum iam in
his libris,qui a te in lucem sunt prolati,nobis pignus, obsidemque tuet doctrinet dederis:quo percipi potest,nihil tam
difficile tamque arduum susceptum esse: quod tu non possis tuo studio superare atque explanare. Quarum omnium actionum finis & scopus erit,honor & gloria omnipotentis Dei: in cuius uinea, non languide operaris, cum copioso fructu ecclest sus. Quapropter omnes pleno ore te decus& ornamentum huius nostrς familii confitebimur: ipsa autem , quod te alumnum suum consecuta fuerit, floriabi
tur. Vale Valentd Calendis Aprilis.
16쪽
COMMENTARIA IN IO B. QUIBUS TRIPLEX EI US EDITIO
vulgata Latina, Graeca septuaginta interpretum,&Hesroea, neenon & Chaldaea explicatur.
OB &extitisse& admirabili misse virtu- Iob te Vet, te praeditum ita certum est,ut nulli pio,& extitisse. . Christiano viro fas sit de hac re dubit re. Nam de illo sacrosancta scriptura alijs locis mentionem facit, ut in libro Tobiae rib. a. dicitur: Hanc autem tentationem ideo permisit Deus euenire illi, ut posteris d retur exemplum patientiae eius , sicut&sancti Iob. Erpaucis interiectis additur. Nam sicut beato Iob insultabant reges,ita isti parentesin cognati eius irridcbant vitam eius. Et in E1echiel scribitur. Et si fuerint tres Viri isti in Exee. 14. medio eius Noe.Daniel, α Iob, ipsi iustitia sua liberabunt animas suas. Et in epistola Iacobi. Sufferentiam Iob audistis. Om- Iacob s.
nes etiam ad unum ecclesiae doctores,cum de illo loquuntur tanquam patientiae singularis specimen eum proponunt. . Non me diocrem etiam coniecturam facit, quod historia sacra eius fa- ,. Cultates, Iiberos, patriam, mores commemorat. Quare ridici
li,&impij ssint quidam Hebraei Riij,qua huius viri historiam ial inmisse putat ad docendam in monendam patientiam ab aliquo sancto viro compositam , lauissimisque coniς nuris ad idam andum mouentur. Quod carmine totus sere liber compositus ait hQuod ordine quodam inter se amici eius cum illo loquamur, Munusquisque perpetuam Orationem faciat. Quae usq
17쪽
Perinde quasi res uptae c3rmine narrari non possent: ε oracula liuina non essent multa carminibus reddita. ut psalini Daui dis, lamentationes Hicremiae, & aliorum piorum virorum carmina, quae varijs locis sacrosanina Scriptura ponit. Et perinde quas non saepe accidat, ut, cum viri graues ingrauem ali quam incidant disputationem, ut unus primum, deinceps alijsuam perpetua oratior te exponant sententiam. Quae si esset in b-lens communicandi ratio, nunquam ad eam Plato, qui amico rivia colloquia maxime imitatur, conuiuiuin suum composuis sci. Inciderant autem Iob, & amici eius in sermonem graui sesimum de prouidentia Dei. Dubium igitur no est, quin vere Iob vixerit, sitamque vitain sanctissimam optime narrat ipse vige-smouono, trigesimo huius libri capite. Dubitatur tamen ex quo fuerit oriundus . Nam diuus Hieronymus Hebraeos sequens reprehendit cos, qui ex Esau genus duxisse existimarunt, esseq; illum , liti in Genesi, cum munerantur oriundi ex Esau, Iobab appellatur. Et putat Hieronymus Iob non ex Esau, sed ex Na-COr fratre Abraha in oriunda tuisse. c regorius tame & alij doeti' opinantur ex Esau ortiindum fuisse, nominarique in Genesilo bab. Sed hanc quaestionem illarum elle duco, de quibus Paulus Titi stribit ad Titum.Stultas aute quaestiones, & genealogias,& coimi. . tentiones de pugnas Icgis deuita. Sunt enim inutiles &'vanae, Nam in hac quaestione nihil certi statui potest. Nullamque eius
comitio utilitatem affert ad mores nostros componendum . Cumque mens & humana ratio, quod certum est, maxime di Bon e indo- sputando quaerat . Natura vero quod utile sit: bonae indolis esse ii eii inuti- credo incerta; ,& inutile; quaestiones negligere: & in eis accu
a s riἡel; θε rate Versari, in quibus, quod cerdius vel utilius sit reperiri pos- te. ' sit. Quarum maxima'copia in sacris litoris intelligendis suppetit. Conuenit autem inter omnes auctores, Iob non Hebraeu, sed Gentilem fuisse. Quod est maxime animaduertendum,ut coGratiam Dei gnoscamus quam excellentem Dei gratiam, atque adeo naturaem gni homi tantum pDeceptis,poterant homines sibi olim adiungere. Quod i ς Πλ μ ξ aegre serunt Iudaei,& nonnihil eorum magistri ob eam rem tantor Sila a viro suis commentarijs detrahere conantur. Pudere debetetiam gere poterit. Christianos homines inertiae suae, qui tot euangeli j praeceptis, tot sacramentis, idest diuinae gratiae thesauris, non solum tantam Dei gratiam non teneant,verumetiam pauci tot seculis sint Quo genere cum huiusmodi viro comparandi. Cuius virtus eximia Veli v xv suetit menter in die iudicij iniquos homines negligentiae,&socordiae I*h conuincet. In ea vero quaestione, quam proxime tetigimus, do Scnere
18쪽
generc Iob, missit certe praeterres alias maximam fidem facit, quod in fine libri eius in Graecaeditione contexitur.
autem ei nomen Iobab. Ducens autem uxorem Arabis lam, genuit fiIium, qui vocabatur Enon . Erat autem ipse quidem filius Lare de Esau filijs filius, de matre vero Bosiora. Ita,ut sit quintus ab Abraham. Quod tanquam Dei oraculum a Chrysosto dimo,& Origine citatur. Quarc dubium no est,quin grauissimum hoc testimonium sit. Ex eoque planu fit, quo tempore vixerit: de quo etiam dubitatur. Nam vult Gregorius temporibus iudicum Israel extitisse. Sed hoc testimonium declarat Iob antiquiorem filii se Moyse. Nam si quintus fuit ab Abraham,Moyses sextus ab Ι0b qu o rem eodem Abraham fuit. Cumque longe prius Esau uxores duxe- pq ς serit, ex quo oriundus fuit Iob, quam Iacob, ex quo suit oriundus Moyses, facile ex hoc intelligitur longe prius natus fuisse Iob, quam Moyses. Quod autem quintus fuit Iob ab Abraham, sic ira probatur. Nam Abraham genuit Isaac. Isaac vero genuit Esau. Esau ut est in trigesimosexto capite Ceneseos genuit Rahuel. Rahuel genuit Zara. Zara genuit Iobab. Qui creditur esse Iob, lik ut Graecaeditio testatur. Quare quintus es ab Abraham, ipso Abraham non numerato. Quod autem Moyses sextus ab eodem Abraham non numerato fuerit, ita constat. Nam Abraham genuit Isaac. Isaac Iacob, Iacob Levi, Levi Caath,Caath Amram, Amram Moysen. Valde ergo probabiliter demonstratur Iob ex Esau oriundus suisse,& antiquior Moyse . Haec de Iob. De libro vero eius dubitatur a quo fuerit confitetus. Alij dicunt a Moyse ex Syro in Hebra um couersum esse ad filios Israel cons Iandos acerba seruitute oppressos in AEnpto. Alii ab eodem Iob Iob librumi iste factum, alij ab aliquo amicorum eius, alij ab aliquo egregio propheta. Verumtamen haec res incerta etiam est, S ualde inutilis. Cum sciamus Spiritum sanctum principem huius libri auctorem fuisse. De quo dubitare nulli Christiano viro per religionem licet. Etenim in libris sacrosanctis ab ecclina in concilio Tridentino,& in alijs concilijs numeratur:&ita omnes ad unum ecclesiae doctores iudicant. Magnam vero auctorit A a te
19쪽
autoritas grec e septuaginta editionis.
tem habet, quod ex Graeca editione citauimus, hunc librum ex Syriaco sermone esse translatum. Est autem liber hic de sententia omnium interpretum Latinorum Graecorum, Hebraeorum obscuri simus. Disserit enim de re obscurissinia, debeneuolen-ιia Dei erga pios viros . tuae dum hanc vitam agunt, valde in occulto latet. Eo quod uniuersa aeque ei aiant iusto, S impio , bon, malo, mundo,N immundo, immolanti victimas, re sacri ficia contemnenti . sicut bonus, sic de peccator, ut periurus, ita& ille,qui Verum deierat, ut Salomon scribit. Liber etiam sere totus carmine compositus est. Ex quo lit,ut sen tentiae nimis eis rantur concise , & ob eam rem in varias partes accipi possunt,& vix intelligi queunt. Ex eo etiam filiis multis peregrinis ver bis, ulest ymacis, quae in alio scripturae loco non reperiuntiir, quo numerose cadant,viatur. Qii ibus de causis illud etiam accidit, ut huius libri versiones longo magis dissiciles & variae, quam silaorii librorum scripturae stat.Graeca praesertim septuaginta in terpretii versio adeo dilescites habet explicatus,vi ab auctoribus Graecis, qui Hebraeis literis non fuerunt imbuti, plurimis in i vis antelligi non potuisse putem. Sed quod iam a quibusdam amctoribus temere, hoc praesertim libro reijcitur vehementer a rrasse dicet ibus, oportet, quanta eius sit auctori a , cognosce C. Nam primum omnes ecclesiae Dei olimc di ter x Graecam flaptuaginta virorum versionem ab Spiritu fancto sibi fuisse tradistam, ut his verbis narrat pater Augustinus interiori lib. a. de doctrina Christiana. Et Latinis quibuslibet emendatis Graeci adhibeantun,in quibus septuaginta interpretum,.quod ad vetus te stamentum attinet, incessit auctoritas, qui iam per omnes peritiores ecclesias tanta praesentia Spiritus sancti interpretati esse dicuntur,ut os unum tot hominum fuerit. Quod si rei jcienda est Graeca septuaginta auctorii versio, qui fieri potuit, quod narrat
Augustinus,ut omnes peritiores ecclesiae in tanto errore vers rentur, ut Spirituilancto eam scripturam ascriberent, quae fallax aut vana, aut omnino contemnenda sit. Hanc etiam Versi
nem Apostoli approbarunt: eaque sunt euangelio tradendo usu ut auctor etiam in paterAugustinus epist. 1 9.ad diuum Hieronymum scribens. Ne contra septuaginta auctoritatem tanquam nouum aliquid proferentes, magno scandalo perturbemus pic-bes Christi, quarum aures, & corda illam interpretationem audire consueuerunt quae etiam ab Apostolis approbata est. Et epistola decima ad eundem diuum Hieronymu. De hac eadem versione loquens. Neque enim paruum poeulus itu, quae sic me ruu
20쪽
elisamari,& qua vλs Apostolos non solum res ipsa indicat, sed
etiam a te attestatum esse memini . Quae igitur illa tanta temeritas est, contemnere audeat eam scriptura quam apostoli,
re approbarunt : &'qua promulgando euangelio Hi sunt . Numquid infirmis illud, de quae eleuari possent,testimonijs probabat At dicunt isti. Multis in locis ponunt ea, quae non sunt in Hebraeo, multis etiam in locis praetermittut ea,quae sunt in Hebraeo& eorum loco alia addunt de suo. In annis etiam numerandis ita ab Hebraeo sepe d iscrepant,ut plane utrumque Verum esse nopossit cum ergo nefas siit Hebraea abijcere necessario
abijcienda ine. Hoc argumentum doctissimEpater noster Augustinus explicat libris de civit. Dei, cuius testimonium valde oportet animaduertere. Nam plerunq; hoc libro, & alijs in explicanda Graeca versione usui nobis futurum est. Ait igitur August. lib. I .cap. I .de ciui.Dei. Illa vero numerorum varietas,
quae inter codices Hebraeos inuenitur, & nostros, neque de hac antiquorum longaeuitate dissentit. Et si quid habet ita diue siam, ut verum esse virumque non possit, rerum gcstarum fides ab ea lingua repetenda est, ex qua interpretatum est quod habemus. Quae facultas cum volentibus ubicumque gentium praesto sit, non tamen vacat, quod septuaginta interpretes in plurimis, quae diuersa dicere videntur, ex Hebraeis codicibus emendare ausus est nemo. Non enim est illa diuersitas putata mendositas: nec ego ullo modo putandum existimo. Sed ubi non est script riserrore aliquid eos diuino spiritu, ubi sensus esset consentaneus veritati,& praedicans veritate non interpretantium m re, sed prophetantium libertate, aliter dicere voluisse creden dum est. Unde merito non solum Hebraeis, Nerumetiam ipsis, cum adhibet testimonia de scripturis uti apostolica inuenitur
auctoritas. Libro vero. I S. c. 3. ait. Cum vero tantum in eis signum diuinitatis apparuit, profecto quisquis alius illarum scripturarum ex Hebraea in quamlibet aliam linguam interpres est verax, aut congruit illis septuaginta interpretibus, aut si congruere non videtur, altitudo ibi prophetica esse credemta est. Spiritus enim, qui in prophetis erat, quando illa dixerunt, idem ipse erat in septuaginta viris, quando illa interpretati sunt. Qui profecto, auctoritate diuina,& aliud dicere potuit tanquam propheta ille utrumque dixisset, quia utrumque idem spiritus diceret, & hoc ipssim aliter,ut si non eadem verba, idem tamen sensus bene intelligetibus dilucesteret, & aliquid praetermittore, di aliquid addere, etiam ut hinc Ostcnderetur non huma-