장음표시 사용
31쪽
Concordia las inisse. In qua re fratrum concordia ai maduertenda, de laetis re ' danda est. Cum prouerbij locum obtineat, Concordia fratrum rara est. Et multis in locis sacra scriptura narrat in tristes&acerbos ludius, parentes honestissimos propter filiorum dissidia atque discordias incidisse, ut iiij Iacob adeo iniquo.animo in Ioseph fuerunt, ut eum vcnderent Madianitis. Quamobrena iotanto luctu, di squalore Iacob suit, ut nullam consolationena acrciperet. Dauidis autem domus quas clades non pertulit Z quxsunera non vidit propter filiorum suorum dissensiones, crude lissima odia Θ Nam Absalon interfecit Amolia Salseu Qv occidit Adoniam. Qua de causa commendanda de inagni facienda est tanta filiorum Iob concordia: quam sectile nutandvnxest, sollam
Gisimam, & honestissimam parentis educationem. Nec silentio praetereunda est castitas, de temperantia, quae huiusimodi conui uia prae se ferunt. Cum non mulieres alienas, scd sorores suas ad epulas inuitarent, in quarum conspectu non nisi re pudicas agerent. Ex hoc etiam loco bene cognoscitur, nullo modo omittendum esse gratiam reserre, cum unusquisque fratrum alios,qui illum inuitauerant, inuitandos curasset. Quare nulla est honesta excusatio, grati animi significationem praetermittendi.
s Cumiue in ρrbem transissent dies conuiuti, mittebat ad eot Iob , e sancti cubat illos: consurgensque diluculo osserebat holocausta per sngulos. Dicebat enim. Ne forte peccauerint filii mei, benedix rint Deo in cordibus suis. Sic faciebat Iob cunctu diebus. . Quod mittebat. dicit, alij summam hoc verbo Iob diligentiam declarari dictuit, iij, quod aliquod sacrificuim ad templi byel ad aram mittebat. Sed melitis mihi quadrare videtur, ut hi te ligamus mis se aliquem, qui vocaret eos, ut sanctili arentur: vς statim adiungitur. Sed diui iliorem explicationem habet San Aificabat eos. Quo pacto inquam haec fieret sancitaticatio. Auctor. Bibliae Roberti, dicit saeram suisse ab itinendo a cibis, & operi bus carnis. Sed haec sanctis candi ratio nullo nec argumento,nec stripturae testimonioprobatur, nec probari posse duco. Quod Vtitacilius declaretur, an Πη duertcndum est verbii: D, d p cadaS quod ponit Hebraeus significar ut dicunt Imbraei, sanctifica ir , Praeparare, immundum ςsse. Proprie tamen praeparare significat. t apud Michaeam, Sanctificant super cum praelium: Clarius rerit si praeparant interpre emur. Et in Nehemia, ipsi sancti ificauerunt eam, & statuerunt Hluas citas. Clarius qrix Praeparλmtic unt. Per metapho am autem sanctificare significat, quia qua IDςo Offcriuinita vel degicesit , vel cultui eius apta ullo modmMich. 3
32쪽
C AI. Π N. t redduntur, sanctificari videntur,& Deo quasi par s. Res vero. sicut scripta, & euangelica lege, ita etiam & naturae lege, aliquare extraria,& corporis caeremonia parabantur & sanctificaban tur. Haec caeremonia, vel ante legem latam ad homines immundos Deo praeparandos, sanctificandosque fuit vestium lotio, vel
mutatio. Vt aperte cognoscitur ex Exod. I9. c. Quo narratur
Deum dixisse Moysi, vade ad populum & sanctifica illos hodie& cras, laventq; vestimenta sua:&simi parati in diem tertium. Quare eadem lotione homines pios natura usos fuisse puto,ut inc enesi de Iacobo narratur Iacob vero conuocata omni domo sua ait, Abijcite Deos alienos, qui in medio vestri sunt & mundamini ac mutaxe vestimenta vestra. Exsuo fit uti illud Exodi trigesimi capitis lauabunt in ea Aaron ,&fili 3 eius. manus suas ac pedes, Oncelus Chaldaeus interpres transserat, perapn vi-cadelin, & sanctificabunt Aaron, &fiiij eius ex eo manus suas,& pedes suos. sanctificabat igitur eos Iob, idest Deo parabat, &dedicabat idoneosque, qui sacrificia facerent, lotis vestibus reddebat. Consurgensque diluculo. Quo summa sancti viri diligentia.& cura declaratur in Deo colendo sibique, & filijs suis mitigando, quae Deo gratissima est. Sicut David etiam de se dicit mane astabo tibi. Sapientia quoque in prouerbijs.Qui mane vigilaue
rint ad me inuenient me. Oferebat holocausta persingulos, in He braeo est, n, vino miparculam pro illorum numero, κάτου τοὐιθυον αυτῶν, ut septuaginta vertunt, idest pro singulis singula si crificia. Hic addunt septuaginta pauca, quae nec in Hebraeo, nec
& vitulum unum pro peccato pro animabus illorum. Quod non nulli repraehendunt ex alio loco additum fit iste dicentcs,&expungendum existimant. Ratio tamen non est. Nam a Chrys stomo,& olimpiodoro exponitur: cohaeretq; multum cum sumperioribus verbis, & sequentibus ad explanandum illud, offerebat bolocausta, secundum illorum numerum, idest vitulum unum
Pro cuiusq; peccatis, Dicebat enim, idest secum cogitabat, Ne forte peccauerint filij mei. Quippe qui sciret in magno fuisse peccandi periculo in epulis scilicet. Nam bene pasti homines pro eliuiores ad scelera fiunt, quod eorum libido maiores concit, tioresq; motus moliatur. Et ita dicitur in Exodo: Sedit populus manducare, & bibere, & surrexerunt ludere. Inter epulas etiam Absalon interfecit Amon, & Herodes diuum Ioannem. Quod igitur liberi sui, per septem dies agitauerant conuiuia, prudenter sanctus vir timebat, ne forte peccassent. Et benedixerint Deo B incom
olim res quo pacto sictificabitur.
Prouer. 3. In epul squantum se
33쪽
Iob liber obisi cur illimus est.
autoritasgret ex septuaginta editionis.
tem habet, quod ex Graeca editione citauimus, hunc librum ex Syriaco sermone esse translatum .i Est autem liber hic de sentcntia omnium interpretum Latinorum Graecorum,& Hebraeorum obscurissimus. Disserit enim de re obscurissima, de beneuolentia Dei erga pios viros, quae dum lianc virum agunt, valde in occulto latet. Eo quod uniuersa aeque eueniant iusto, Et impio, bono de malo, minuto,& immundo, immolanti victimas, macri ficia contemnenti, sicut bonus, sic & peccator, Ut periurus, ita di ille, qui verum deierat, vi Salomon scribit. Liber etiam sere totus carmine compositus est Lm quo lit,ut sententiae nimis est rantur concivo, & ob eam rem in varias partes accipi posivit, di vix intelligi queunt. Ex eo etiam sit,ut multis peregrinis ver bis, idost yriacis , qtiae in alio scripturae loco non reperiuntur, quo numerose cadant,viatur. Quibus de causis illud etiam accidit, vi huius libri versiones longo magis difficiles & variae,quam aliora librorum scripturae sint.Graeca praesertim septuaginta interpretii versio adeo difficiles habet explicatus,vi ab auctoribus Graecis , qui Hebraeis literis non fuerunt imbuti, plurimis in imcas antelligi non pocia e putem. Sed quod iam a quibusdam auctoribus temere; hoc praesertim libro reijcitur vehementer aberrasse dicetibus, oportet, quanta eius sit auctoritas, cognoscere. Nam primum omnes ecclesiae Dei olim credideruns Graecanis Ptuaginta virorum versionem ab Spiritu sancto sibi fuisse tradistam, ut his verbis narrat pater Augustinus interiori lib. a. de doctrina Christiana. Et Latinis quibuslibet emendatis Graeci adhibeantur,in quibus septuaginta interpretum,.quod ad vetust stamentum attinet, cellit auctoritas, qui iam per omnes peritiores ecclesiastanta praesentia Spiritus sancti interpretati esse dicuntur,ut os unum tot hominum fuerit. Quod si reijcienda est Graeca septuaginta auctorii versio, qui fieri potuit, quod narrat Augustinus,ut omnes peritiores ecclesiae in tanto errore versi rentur, ut Spiritui sancto eam scripturam ascriberent, quae fal-IaX aut vana, aut omnino contemnenda sit. Hanc etiam versi nem Apostoli approbarunt: eaque sunt euangel io tradendo v Ii: ut auctor etiam cst pater Augustinus episti iv. ad diuum Hieronymum scribens. Ne contra septuaginta auctoritatem tanquam nouum aliquid proferentes, magno scandalo perturbemuS plebes Christi, quarum aures, S corda illam interpretationem audire consueuerunt,quae etiam ab Apostolis approbata est. Et epistola decima ad eundem diuum Hieronymu. De hac eadem versione loquens. Neque caim paruum pondus illa, quae sic Feruli
34쪽
eiffamari , & qua vλs Apostolos non solum res ipsa indicat, sed
etiam a te attestatum eue memini. Quae igitur illa tanta temeritas est,ut contemnere audeat eam scriptura quam apostoli,
approbarunt: N qua promulgando euangelio Vsi fiant. Nuntis quid infirmis illud, & quae eleuari possentitestimonijs probabat At dicunt isti. Multis in locis ponunt ea, quae non sunt in Id
braeo, multis etiam in locis praetermittut ea,quae sunt in Hebraeo& eorum loco alia addunt de suo. In annis etiam numerandis ita ab Hebraeo siem discrepant,ut plane utrumque Verum este no possit cum ergo neris sit:Hebraea abijcere Creo necessario abijcienda sunt. Hoc argumentum doctissime pater noster Augustinus cxplicat libris de civit. Dei, cuius testimonium valde oportet animaduertere. Nam plerunq; hoc libro, & alijs in ex-- plicanda C ca versione usui nobis futurum est. Ait igitur August. lib. I .cap. I .de ciui.Dei. Illa vero numerorum Varietas, August. quae inter codices Hebraeos inuenitur , di nostros, neque de hac antiquorum longaeuitate dissentit. Et si quid habet ita diue sum, ut verum esse utrumque non possit, rerum gcstarum fides ab ea lingua repetenda est, ex qua interprctatum est quod habemus . Quae facultas cum volentibus ubicuinque gentium praesto sit, non tamen vacat, quod septuaginta interpretes in plurimis, quae diuersa dicere videntur, ex Hebraeis codicibus emendare ausus est nemo. Non enim est illa diuersitas putata mendositas: nec ego Vllo modo putandum existimo. Sed ubi non est script riserrore aliquid eos diuino spiritu, ubi sensus esset consentaneus veritati,& praedicans veritatem,non interpretantium m re, sed prophetantium libertate, aliter dicere voluisse credendum est. Vnde merito non solum Hebraeis, verumetiam ipsis, cum adhibet testimonia de scripturis uti apostolica inuenitur
auctoritas. Libro vero. I S. c. 43. ait. Cum vero tantum in eis si- August.
gnum diuinitatis apparuit, profecto quisquis alius illarum scripturarum ex Hebraea in quamlibet aliam linguam interpres est verax, aut congruit illis septuaginta interpretibus, aut si congruere non videtur, altitudo ibi prophetica esse credenda est. Spiritus enim, qui in prophetis erat, quando illa dixerunt, idem ipse erat in septuaginta viris, quando illa interpretati sunt. Qui prosecto, auctoritate diuina,& aliud dicere potuit tanquam propheta ille utrumque dixis et, quia utrumque idem spiritus diceret, & hoc ipsum aliter,ut si non eadem verba, idem tamen sensus bene intelligetibus dilucesceret,&, aliquid praetermitte- tre, di aliquid addere, etiam ut hinc Cnderetur non humam .et L .u Gril
35쪽
nam fuisse in illo opere seruitutem, quam verbis debebat inter,
pres, sed diuinam potius potestatem, quae mentem replebat, tarcgebat interpretis. Nonnulli autem codices Graecos interpretationis septuaginta ex Hebraeis codicibus emendandos putarrun ec tamen ausi sunt detrahere quod Hebraei non habebant,& septuaginta posuerunt. sed tantummodo addiderunt, quae in Hebraeis inuenta, apud septuaginta non erant: eaq; signis qui busdam in stellarum modum factis ad capita eorundem versu a notauerunt. Quae signa asteriscos vocant. Illa vero, quae non habent Hebraei, habent autem septuaginta,similiter ad capita ver suum iacentibus virgulis,sicut scribuntur unciae signauerunt. Et inulti codices Graeci has notas habentes , usquequaque diffusi sunt 35 Latini. i Quae autem non praetermissa, vel addita, sed alia ter dicta sunt sive alium sensum faciant,etiam ipsum non abho
.r . rcntem, siue alio modo cundem sensum explicare monstrentur, nisi utrisque codicibus inspectis nequeunt reperiri. Si igiatur,ut oportet,nihil aliud intueantur in scripturis illis,nisi quod per homines dixerit Dei spiritus, quidquid est in Hebraeis c dicibus,& non est apud interpretes septuaginta, noluit hoc per
istos,sed per illos prophetas Dei spiritus dicere. Quidquid vexo est apud septuaginta, in Hebraeis autem codicibus non est, per istos maluit, quim per illos idem spiritus dicere, sic ostendens virosque fuisse prophetas. Isto enim modo alia per Esaiam, alia per Ieremiam, alia per alium, atque alium prophetam, vel aliter eadem per hunc ac per illum dixit, ut voluit. Quidquid porro apud virosque inuenitur, per utrosque dicere voluit unus,atque idem spiritus. Sed ita, ut illi praecederent prophetando, isti sequerentur prophetice illos intepretando. Qi a sicut in illis vera, & concordantia dicentibus, Vnus pacis spiritus fuit, sic & in istis non secum conserentibus.Et tamen tanquam uno ore cuncta interpretantibus, idem spiritus unus ain Paruit. Haec pater Augustinus. Cuius tam exim ij viri auctori tate satis istorum hominum argumenta, quae illi firmissima iudi
cant, Cleuantur. Multasque nos imperitorum & invidorum n
strorum diluemus calumnias, quibus ipsi nostrae trium editi num explicationi, & conciliationi Latinae, Graecae,& Hebreae derogare,& calumniari conantur. Tam misera enim est quo rundam conditio. Vt quoniam ipsi neque virtutem spectant, neque ecclesiam amant, moleste ferantiab alio id ossicii munus
tibi; Ibbri; ecclesiae praestari, quod ipsi praestare non possunt. Sed, unde litas magna. egressi sumus, reuertamur. Licet huius libri dissicultas max
36쪽
mist tilitas tamen tanta est, quantam Verbi situllis explicari posse credo. Queis iam inde, ex quo editu stadini rabiles ci-
clesiae fructus tulisse puto. Si quidem excellentistimo quodam PatIentiam amodo patientiam,& liberalem laborum, incommodorum perpessionem docet. Quae virtus maxime necta ri in ijR, qui mλ .; e νε ρε iE nam necessitudinem, firmissimamque t ei amicitiam libi con imini. ciliare cupiunt . Nam illorum omnium patientiam a Deo prius tentari oportet , ut Ecclesiasticus auctor est. Fili accedens ad Ecelisa. sentitutem, Dei praepara animam tuam adtentationem: deprime cor tuum: N sustine sustentationes Dei, & in humilitate tua patientiam habe. Qii 'niam igne probatur aurum,& argentum .homines vero receptibiles in camino humiliationis. Ex quont. ut pauci stabilem ,&iucundam Dei gratiam capianti, suauistiis mamque consuetudinem eius, infinitam liberalitatem expeririantur . Quod quamprimum a Deo tentantur, patientia desti- . tuti leuiter gratiam collectani essundunt :& non veros sed mercenarios amicos se sitisse ostendunt. Hinc etiam fieri puto,quod Diuites euedifficile admodum sit, eos, qui diuitijs abundant, de prosperam msertunam trahunt, in ossicio manere. Quoniam non cit, In quo patientia munere suo fungatur , tamque non eXerceatur,
mollis,' Se infirma fit. Quare enervatus animus, qui tolerantia percallere debet, facile ad quodeumque vitium impellitur .i Esh a enim patientia quasi omnium virtutum custos, firmissimusque imurus, ne libidines, animique perturbationes, &alij virtutis hostes irruentes bonos mores euertant . Sapientissime enim
Christus dixit Apostolis, In patientia vestra possidebiti sania Lucinit,
mas vestras. Patientia enim Christianam vitam maxime pro- Heb. .
pagabimus auctore Paulo. Per patientiam ait curramus ad propositum nobis certamen aspicientes in auctorem fidei. &consummatorem Iesum, qui proposito sibi gaudio sustinuit crucem. Α Christo vero si discedamus paucos puto sanctos homi nes fuisse: aut saltem literis mandatum non est,qui tantum quantum beatum Iob mortalibus specimen patientiae dederint. Ita ut patientia Iob in prouerbij consuetudinem venerit. Quae hoc eius libro descriptissime explicatur. Demonstratur etiam, qui ό - dbus rebus patientia maxime tentari soleat, sortunarum amissi xime i utatine, liberorum morte, incommoda valetudine, corporiS dolo' lateat. ribus, peruersis assinium,& coniunctorum impatientiae exemplo. Maxime vero si in aduersa nostra fortuna amici alienentur, nos mordeant, de honestateq; nostra detrahant, atque vitam
ninr pii pira vituperent, & malis omnibus dignam iudicent.
37쪽
Si denique omni orbati. auxilio magnis detrimentis conssine' mur. Quae omnia ita cumulate in hoc libro ponuntur, de exemplo ptae stantissimo declarantur, ut nihil cumulatius fieri aut cogitari possit. Tractatque illud argumentum copiosissime,quod valdo viros honos incommodis assectos ad desperationem aditigit, cum videant homines iniquos fortunate vivere se vero malis onerari , miseroque perire. Quae res valde difficilis visa eshnon solum paganis,gentilibusque philosophis, verum etiam prophetis ijs, quibuserat cum Deo familiarissimus usus. Sic yt paganorum multi hoc argumento impie conuicti numen abneg rint. Prophetae vero eius cxplicationem Ignorare ingenue i tentes a Deo de hac re doceri postularunt. Quam hic liber ac curatissime persequitur , ita ut sere totus in ea versetur. Est d .. nique totus compositus ad homines, ad tolerantiam, constat tiam, Ertitudinem, grauitatemque insormandos. Aperteque demonstrat, quod Paulus scribit, Patientia opus persectum ha bet. Quandoquidem uno patientiae munere obeundo, tam im- mensas perpetuasque laudes Iob iure suo a Deo, hominibus que meruerit , Totamque virtutis,& viiij rationem quis utriusque exitus sit, luculentissime explanat. Quare, qui Vitam , mi virtute colere, & Christianam philosophiam in officio tenendo discere cupiunt, hunc librum amplaxari, in manibus. habere, tu eoque semper versari debent. tu.
38쪽
C A P. I. PIL erat in tena Hus, nomine Iar Et erat vir ille sim- Aplex o rectus, ac timens Deum, o recedens a malo. i d
lia camelorum, quis enta quoque iuga bstinet, O quimgenta asinae, Amilia multa x urerasque vir ille magnus inter omnes Orientales. Et ibant filii eius, o faciebant conuiuium prη domos , νηηsquisque in die βω. Et mittentes vocabans Desssiores Das , ut comederent in
1 Cumque in orbem transissent dies eo μου, mittebat ad eos rob, Ersanctificabat istosi consuete que dilacula offerebas bolo Ua per singulos. Dicebat enim. Ne fortὶ peccauerint. Illi mra . o benedix riui Deo in cordibus suis. Sic faeiebat Iob cunctis diebus. 6 Quadam autem die, i iam venissent filii Dei , ut alsisserent coram Do-Bmino, assisit inter eos Satan. 7 cui duit Dominus, Unde venis e Qui respondens, ait, Ciscuiui te ram, oe perambulaui eam. 8 Dicitque Domisus id eum, unquid considerastiseruum meum Iob, quod non sit ei similis in terra, homo simplex , O rectus, ac timens Deum , en recedens P malo to cui respondens Satan, ait, Nunquid Iob frustra timet Deum e
per circuitum: operibus mantium eius benedixisti, oe possessio elua cr uit iurenae I I Sed extende paululum manum tuam, o tange cuncta , qηa possidet: Cnisi in faciem benedixerit tibι. 12 Dixit ergo Dominus ad Satan, Ecee, uniuersa qua habet in manu tua sunt: tantum m eum ne extendas manum tuam. Egressusque est Satana facie Domini. 3 3 cum autem quadam die sit oe filis eius eo ederent O biberent vis num in domo fratris sui primogeniti. 14 Nuntius venis ab Iob,qui diceret, Bouexarabant, o a'apasobau
39쪽
etois Et irruerunt Sabaei, tuleruntque Omnia, preros per erunt Ii QO: euasi e polo, ut nuntiarem tibi. is cumque adhuc ille loqueretur, venit alter, O dixit, Ignis Dei e cidit caelo, O tactas oves puerosque consi-psit: esseti ego Mutiri nuntiarem tibi. r Sed illo adhue laqueue, venit alius, o dixit, chaldaei fecerunt tres turmas ct inuali runt eamelos, ct tulerunt eos, nec non o pu ros percusserunt gladio:'ego fugi Olus, ut nuntiarem tibi. D ry is dbue loquebatur ille, ct ecce alius intrauis , O dixit. Filiis tuis σ filiabus vescemibus, o bibentibua vinum in domo fratris Di primogeniti , s repente ventus vehemns irruit a regione deserti, O D concussi quatuora gulos domu , qua corruens oppressit liberos tuoso mortui sunt: σ effugi ego solus,mi nuntiarem tibi. sto Tune surrexit Iob, σβidis vestimentasia, tonso capite corruens
in terram adoratiis ,σ dixit. Ta iar Nudus egressus sum de νtero matris mea , ct nudus reuertar illuc.
Dominus dedit, Dominus abnulit: sicut Domino placuit , ita factumesi sit nomen Domini benedictum.12 In omnium bis non peccauit Iob labiis suis: neque suum quid co
40쪽
Vir erat in terra IIus, nomine Iob: Et erat vis illesimplex O rectus, Mς triens Deum, o recedens a malo.
Vctor libri paucis primo describit Iob, cuius gesta
narrare vult , ex animi corporisque bonis. Quae omnia accerrime ab omnium hoste diabolo oppugnata sunt. Potuit tamen bona corporis auferre, An mi pon & penitus euertere: animia tamen bona non solum ilis . non abstulit,verumetiam auxit:illustrioraque reddidit. Spoliauit cum sortunis omnibus, liberis, bona valetudine,& amicis. Honestatem vero eius longe maiorem clarioremq; quam antea reliquit. Vt ex hoc intelligamus quam certum dis Matib. 6. uinumque sit illud Christi consilium. Nolite thesaurizare v bis thesauros in terra ubi erugo, & tinea demolitur, & ubi fures effodiunt & furantur. Thesauri Eate autem vobis thesauros in caelo: ubi nec erugo nec tinea demolitur:& ubi fures non effodiunt, nec surantur. Hec enim bona vere nostra sunt, quibus nullo modo priuari inuiti possumus. Haec pro virili parte, si sani sumus,
curare debemus. Illa vero negligere, aut certe, parum curare, quae ad tempus mutuata potius,quam nostra censenda sunt.Quae fortuna magis quam consilio parantur. Quae leuiter amittuntur, sicut leuiter fortuna commutatur. Et ob cam rem prudenter dixit ille philosophus, nudus incendium fugiens. Omnia mea me- Cum porto . Quod dicit, In terra Hus Arabiae pars probabiliter esse putatur, in qua habitauit Esau, ex quo genus duxisse Iob valde verisimile esse diximus, meminitque Ptolomaeus in cosinographia Husitarum,quos ad Arabiam pectinere dicit.Nemo tamen dubitat, quin terra fuerit gentilium. Qui & idololatrae fuissae putantur. Id enim mali maxime tunc manabat per orbem terrarii. Quodquidem pietatem Iob vehementer amplificat, cum Deum inter tam iniquos homines tam sancte colueritnaec illorum per uerso exemplo eius magna virtus fuerit imminuta. Ex hoc enim Philip. a. iPaulus Philippenses commendat, eis scribens. In medio nati ni S prauae & perueris, inter quos lucetis, sicut luminaria in mundo. Et sponsus ecclesiam, sicut lilium inter spinas,sic amica mea inter filias. Affert enim haec laus coniecturam magnam excellen tissimae constantissimaeque virtutis. Sicut e contrario sceluS au' hiiget inter bonos malum esse . Quare Iudas, & alij eius similes ha- bonum interbentur sceleratissimi. Nomine Iob. Nomen quidem felicissimu, malos vas