장음표시 사용
21쪽
Primum enim Livius, quotiens in his libris Coelium n0minat, totiens eum reprehendit, quod res fide parum dignas memoriae prodiderit; nam 21 38 7 eum erravisse dicit de via. qua Hannibal Alpes transierit; 21 46 10 hau scripta habui: servati consulis decus Coelius ad servum natione Ligurem del0gat malim equidem de fili verum eSSe, qu0d et plures tradidere auctores et fama obtinuit ;21 47 4 Coelium de Hannibalis exercitu adum transeunte salsa ac fiet narravisse contendit; 22 4 Coelium fugisse dicit, Fabium non dictat0rem sed pro dictat0re suiSSe. Ex his l0eis sequitur Livium potiores auctores habui88e, ex
quibus cognosceret Coelium non certa ubique fidei scriptorem e880. Neque desunt loci, quibus Livius ipse se complurium auctorum libros ev0lvisse affirmet, Velut 21 2, 3-ς triplicem Mumoriam isses dicit Hae nominibus triumvirorum qui Placentiae agrum adsignaverint; 21 28 5 0 lophantis traiectis duplicem famam c0mmemorat, quarum de altera minu8, de altera magis c0nStet; 21 38 0mparat qua Cincius Alimentus et duo alii rerum Script0re de numero copiarum mem0riae prodiderint, quae Hannibali in Italiam transgresso fuerint; 21 46 10 plures auctores contra Coelium testes habet; 21 47 6 00li p0tioros apud se auctores esse dicit; 22 Π Fabium auctorem laudat; 22 31 9 non 80lum Coelium sed omnes pr0pe annalium scriptores de Fabii Maximi imperio erravisse ait; 22 4 de numero militum Romanoruna, qui apud Canna pugnaxerint, auctores in duas partes abire dicit; 22 61 10 miratur de captivis Cannensibus de discrepare inter auctores, ut quid veri Sit diSeernere nequeas. Itaque nullam omnino vide cauSam, cur Livio complures Se auctores inter 80 comparavisses identidem affirmanti illum non habeam. Quod si Livius fecit, in dubio Polybius in auctorum eiuS numer fuit. Neque ei Solis qu08 commem0ravimus loci Livium complurium auct0rum libros inspexisse, sed e0rum narratione comp0SUSSe etiam
ex eo efficitui , quod in libris XI et XXI Saepius int0r se dissidentia tradit. Nam hae contradictiones certe non ab uno auctore qui rebit interfuerat, prosectae, Sed ita ortae Sunt, ut rerum inter Se pugnantium aliae X alii peterentur auctoribus. Et sane Piso et Coelius, qui inter prim0 de bello IIannibalico nec plures quam Septeno libros Seripseruiit, Si tam Saepe inter Se non convenientia tradiderunt, veheme1itius reprehendendi Sunt quam LiVius, cuius aetate multiiuga inultorum annalium Scriptorum volumina extabant quique unus t0 libro consecit, ut ea res, quarum memoria Variaret, diligenter perscrutari ac perpendere propter temp0ri angustias ei vix liceret Unum vero, in quo Livius ibi 10n constat, maximi momenti
est Sagunti enim excidium a Livi 21 6 3 ad annum i a Chri n. qui primus 8 belli Punici alterius, reliquis eiusdem
scriptoris locis ad antium t refertur. Huius rei diversam memoriam C. Peter et oelfflin ex duobus fontibus haustam esse iudi- fleaverunt et annum 218 0elfflin Coelio deberi existimat. At verisimile est apud Coelium non secus atque apud Liv. 21 21 9 Hannibalem Sagunto expugnat0, priu8quam Hiberum transiret, Gadis profectum esse ad vota Herculi exsolvenda, quippe cuius rei Polybius mentionem n0 lacerit. Hinc autem Sequitur, ne a Coelio quidem l0nginquam Sagunti obsidionem, iter illud Hannibalis, transitum Alpium, denique proelia ad Ticinum rebiamque commissa
in unum eundemque annum 218 . Chr. n. conserri potuiSSe.
Deinde cum Livius i. 2 c. 15, ubi Saguntum non anno 18 oppugnatum esSe intellexit et errorem Suum corrigere temptavit, ni illam aliam famam commem0raverit quam cuius Olybius auctoreSt, nullam omnino aliam novisse mihi videtur. Atque XL 15 Livius in novum errorem incidit; nam cum . 3 Hannibalem Sagunt capto Carthaginem novam in hiberna c0ncessi88 dieat, tamen . b iterum opinatur Saguntum principio anni l captum esse. Accedit quod Livius identidem Coelii narrationem recte ei Si o 1 19 3 coniecturam sacere licet, Livius historiam scribere coepit uno sere 27 a Chr. n. mortuus est a. 17 P. Chr. n. Qua- draginta igitur et quattuor fero annis centum quadraginta tios libros confecit, vel ternis quaternisve mensibus singulos libros neque minus operae consumpsit in oratione et stilo perpoliendis quam in rebus explo
22쪽
habere negat quod si C0elius Saguntum anno I captum tradidiss0t, a Livio XXI 15 eo nomine vituperatus esset. Itaque Livium ipsum illius erroris auctorem esse credo, neque Polybi et Livii annorum ratione comparata me fugit, quomodo actum Sit, ut Livius de temporibus erraret. Nam apud Polybium hunc rerum gestarum ordinem invenimus Anno 241 a Chr. n. pace vi tacta bellum Africum ortum tribusque annis et quattuor mensibus post extremo anno 38 confectum est ). Tum Hamilcar statim ευθ. I i in Hispaniam missus est ibique ferme novem iiii 0 ἔτη χεδὸν ἐννέα)vixit usque ad medium sere annum 229). Quo m0rtu Hasdrubal per octo annos 2 36 Q imperavit ad med ann. 221). Tum Hannibal dux creatus statim Olcades subegit a. 221, cs 3 . 13 ii et poster atino 220 coiitra Vaccaeos et Carpetanos bellum gessit 3 14 ); deinde postquam Carthagine nova hiemavit a. 220 19,
cs. 3 15 3), Saguntum aggreSSUS St. Planes diversam annorum rationem livius sequitur 21. 2,
1-3) in Africa seri quinque anno. bellum gestum esse tradit 241 2363: deitide Hamilcarem in Mispania fersatum AESSe per novem ann0. 236-227). tum Hasdrubalem octo sermoe ann0s imperium obtinuisse 227-219). Apud Polybium igitur Hannibali imperium desertur anno 221, apud Livium a. 219, unde coniecturam facere licet Livium auctorem quendam habuisse R0manum, qui Hannibalem, cum dux
lactus esset, Statim bellum R0manum in animo agitasse et causam belli quaerentem Saguntin0s aggressum esse diceret. Cum hoc auctore c0ncinunt Appianus l. 7. c. 10 et Zonara l. . . I), qui bella c0ntra Olcades, Vaccae08, Carpetano geSta non commemorarit, Drtasse etiam Aurelius Victor 3 de viris illustribus cap. 42),
qui Hannibalem mortuo patre Saguntum intra sex menses evertisse dicit. Neque mihi dubium est, qui ex eodem communi auctore profecta sint, quae iv. 21 i . 1 tradit , Ceterum ex qu0
die dux est declaratus, velut Italia ei provincia decreta bellumque
in Cs. OI. I. 66 et 88 7. Diod. Sic. 2, 11 bello hic quattuor
anno et quattuor menses tribuit.' Pol 3 17. et Liv. 21 15 3 octo menses exhibent; sed in eum annum, quo Hannibal dux actus est, e menses melius cadunt.
R0manum mandatum esset, nihil prolatandum ratu . . . . Saguntinis inferre bellum statuit μ; nam haec non conveniunt cum eis
quae sequuntur quaeque Livio cum Polybio 3 14 10 communia sunt: quibus oppugnandis, quia haud dubie Romana arma movebantur, in Olcadum prius fines induxit exercitum, ut non petisse Saguntin0s, sed rerum serie finitimi domitis gentibus, iungendoque tractus ad id bellum videri posset μ. Non aliter igitur atque Polybius III. 13 et 14 Livius expeditiones Hannibalis contra rosillos Hispania populos factas narrat ea autem hiberna Carthagine nova facta, quae Pol. 3 15 3 commem0rat, Livius omittit, cum Polybium inde a 3 - 14 - 10 reliquerit, et Hannibalem e0dem anno, quo Vaccaei et Carpetani Victi dicuntur, Saguntum aggredientem facit. Ita factum est, ut Livius ra, cum iam inter m0rtem Hasdrubalis 2 19 et Sagunti oppugnationem unus
annus intercederet, legato Saguntinorum anno 1 Romam venisse
Quaro non dubito. quin I ivius sq. 3-17 cap. l. 21 ex Polybi petiverit et in auct0ris cuiusdam Romani narrati0nem in-Seruerit ). Prasiterea in Livii libris XXI et XXII nonnulli 0ecnrrunt loci, quos vix intellegas, nisi Livium verba Polybi in aliam ac dicta
sint partem accepi8Se 0ncedas. Eos congessit oelisti in prooem.
edit Livii l. XXI p. XXIJ J. Accedit qu0 Livium in libris XXXI-XLV Polybi usum
esse nemo negat. Nonne igitur adm0dum verisimile est Polybium Livio iam tum notum fuisse, cum tertiam decadem scriberet 2 Iam extremo tertia docadis libro ipso semel profitetur se Polybium Secutum esse ). Quin etiam elier, qui et Polybium et Livium in bello Hannibalic enarrando Pisonis vestigia expre8SiSSe pro certo habet, p. 159 monet, Livium in tertia qu0que decade ea reS,
quam spernendus auctor, tradit. Cf. . . . .
23쪽
quae ad Graecos pertineant, plerasque ex ipso Polybio hausisse; et II. Droysen eum in l. 26 c. 42 in describenda Carthagine nova Polybio l. 10 c. 10 usum esse gravissimi argumentis docuit. Itaque dubium nobis non est, quin iam in libris XX ut XXII Livius Polybium auctorem habuerit.
PriuSquam expoliam, qua ratioti Livius tertio Polybi libro usus Sit, pauca de ipso Polybi in Vulgus nota praemonere liceat ).Ρ0lybius Megal0politanus, qui vixit intra annos sere 208 et 122 a Chr. Lycorta ducis Acha00rum filius, iuvenis rei publicae operam suam domi bellique praebuit. Postquam anno 183 publice mi8Sus seralem urnam Philopoemenis, cuius vitam postea tribus libris exposuit, ex Messenia Megal0p0lim advexit ), anno 167 cum
mille Achaeis Romam ductus ibique per anno Septendecim consuetudine Scipionis fricani minoris eiuSque amicorum USUS St. DeceSSit annum agens octogeSimum alterum, certe post bellum Numantinum, quippe quod Separatim enarraVerit. Immortalem vero memoriam eo pere conSecutus St, quo res Romanorum eorumque populorum, qui Sub imperium R0manum
redacti erant, inde a primo bello Punico usque ad excidium Carthaginis quadraginta libris eo consilio descripsit, ut XΡ0neret, quomodo Romani anni 220-168 omnium terrarum imperio potiti essent. Et certe Polybius maxime erat id0neus, qui bella Romanorum et Carthaginiensium iudicio integro se incorrupto describeret, cum rebus belli et pacis praefuisset neutriusque illorum Opul0rima
In bello Hannibalic enarrando et maxime in libro tertio componendo optimi profecto fontibus usus est. Nam, ut ipse tradit, ex eis qui rebus interfuerant n0nnulla percunctatu est ei. 3 48 12), Africam Hispaniam Galliam Alpes Italiam peragravit cf. 3 48 12 et 59 7), etiam vetera rerum monumenta, velut tabulas foederum ' et inscripti0nem Laciniam cs. 3 33 18),
3 Quanquam haec disputatio de Polybio non cohaeret cum quaeStione de Livii auctoribus instituenda, tamen cum L. elle dubitet de Polybii
ingenio et fide eumque Pisonis annales transscripsisse contendat, eam dni eum officium pertinere arbitror.
24쪽
inspexit nec minore studio libro veterum scriptorum lectitavit: Fabii ci. III. ), Chaereae et Sosili cs. 3 20 5). sine dubio etiam Sileni ).Qtio tempore itinera, quae ab ipso commemorantur, secerit et quando hist0ria inc0haverit, non conStat. Sed cum R0mae minime diligenti custodia asservatus sit neque ante 3 5 6 Cartha ginis aut Corinthi deletae mentionem laciat, nihil obstat, quominiis eum iam ante annum 146 itinera aliquo secisse et historiam scri
Neque quemquam ex Scriptoribus antiquis, qui secundum bellum Punicum enarraverunt, iudicio integri0re et liberi0re usum esse quana Polybium, et ex pro0emiis 110nimilorum librorum intellegitur et ex digressi0nibus inter narrationem rerum geStarum in Sertis, quarum disputationum Summa e libri veteribus peti n0n 0terat. In tertio igitur libro, qui res ab Hannibale usque ad pugnam annensem gestas continet, per digressione haec exponuntur: cap. 6-12 quae fuerint Giτίαι, ρχαί, προφύοεις belli Hannibalici 'cap. 22-32 quae laedera Romanis cum Carthaginiensibus suerint, cap. 36-39 47-48, 57-59 deScriptione terrarum neglecta historiam recte intellegi non po8Se, cap. 81 adversariorum moreS novisses belli ducibus maxime c0nducere.
Qua ratione Livius ea quae a P0lybi tradita Ssent mutaverit, optime exposuit W00lfflin in prooemio editioni libri XXI praemisso inde a pag. XVIII); 0bis haec addenda videntur. Primum Livius omnes Polybii digressione prorsus praeteriit exceptis eis, quae XXI 19 de iure laederum m0nuit nec minus ea neglexit, quae Polybius, ut Graeci legentibus con Suleret, continuae narrati0ni interposuerat, velut 3 IT 3 de ramis pacem significantibus, 3 71 2 de insidiis, quae in locis apertis collocarentur, 3 IT 10 de Numidarum more pugnandi , IT 12 et 107 , 10 de legionibus Romanis, , 8, 2 de Arimino , 110 de Aufido flumine. Deinde Livius nonnusquam ea, quae Polybius pluribus verbis
verba aut ex Catonis originibus transtulisse aut audiendo accepisse suspicatur. Contra eum bene disseruit Henricus isse in Flecheiseni annalib. philol. 1867 pag. 329. 3 CL 3 47 6 sqq. cum Cic. de div. 1 24 49. - . Calpurni L. LPisone Censorio Frugi, qui anno 149 tribunus plebei a. 133 consul, a. 120 cens0 suit, auctore uti Polybius vix potuit; os Herm. Peter Vet. higi. Rom. reli. p. LXXXXIV.
expoSuerat, pauci complexu e8t, quae ille breviter comprehenderat, latius exposuit, quo acilius legentes perciperent; sed saepe Polybii verba non accurate reddit Exempli gratia velim conferas: Liv. 21. 32.12. pluribus ignibu quam pro Bumer manentium in Speciem lactis impedimentisque cum equite relictis et maxima parte peditum ipse cum expeditis, acerrimo quoque Viro, raptim angu8tias evadit.
Liv. 21 34 2. magno natu principes castellorum iratores ad Poenum Veniunt etc. Liv. 21 35 2.
Inde montani pauciores iam et latrocinii magis quam belli
more concursabant modo in primum, modo in n0ViSSimum agmen, utcumque aut locus opportunitatem daret aut progreSSi moratiVe aliquam occaSi0nem sedi8Sent. Liv. 21 46 5.
iaculatores et Gallos equites in fronte locat, Romano SSOciorumque quod roboris fuit, in subsidiis. Liv. 21 35 4. Nono die in iugum Alpium per- Ventum est per invia pleraque et erroreS, quo aut ducentium fraus aut, ubi fides iis n0n 8Set, temere initae valles a coniectantibus iter faciebant biduum in iugo stativa habita.
συντύξας τὰ πυρὰ καίειντο ἐν πλεῖον μέρος της δυνάμεως αυτοεκατέλιπε τους δ' ἐπιτηδειοτάτους ευρώνους ποιησας, διηλθε τὰ τενή.
25쪽
Accedit quod bivius interdum res alio ordine dispositit. Velut in enumerandis copiis, ilibus Haiiiiibal Africam et Hispaniam firmat, Polybius ' primum equites nominat, tum pedites, tum Baliares, Livius primum pedites, tum Baliares, tum equites, Polybius
primum naVale copias, tum terreStres, Livius primum tereeStreS,
tum navales. - Item in deScribenda acie Poenorum Cannensi P0-lybius 3 113 7 primum laevum cornu depingit, tum mediam aciem, tum dexterum cornu, Livius 22 46 2-3 a laevo 0rnua dexterum progreditur, deinde ad mediam aciem ). - Item Hannibal ap. P0l. 3 66 1 uno te p0st, quam ad Trebiam Venit, aci0m instruit, Romaliis pugnam detractantibus castra l0cat; ap. Liv. 21 47 8, ubi advenit, castra Ommunit, p0Stero die poteStatem pugnandi lacit Praeterea conferas Pol 3 o 41 sqq. l Liv. 21 35 7 sqq.
θεωρῶν τὰ πληθη δυσθυ- per omnia nive oppleta
ευνοίας Dπομιμνησκων Tης cum Signi prima luce motis Segniter agmen incederet, pigritiaque et desperatio in omnium vultu emineret, praegre8Su Signa Hannibal ii primm it uarii 1 ut d a m unde longe ac late DrOSpectu erat, consistere iussis
militibus Italiam Stelitat Subiect0sque Alpinis m0ntibus Circumpadano camp08, nam e n Ἀ-que eo tum transcendere 1011 Italiae mod0 Sed etiam urbis R0manae cetera plana, proclivia fore uno aut Summum altero proeli arcem ac caput' Italia in manu ac potestate ha-
Apud Livium igitur IIannibal milites adhortatur eo ipso dis, quo de iugo Alpium descendere incipiunt, apud Polybium priore die . Illud autetia Livius tacuit, Gall0s cisalpinos anti ibali magis
savi88 quam Romanis; idque id casu eum fecisse sed de industriae eo videtur sequi, quod compluribus aliis loci Hannibalem minus a Gallis adiutum fingit quam P0lybius ). Etiam verba Hannibalis, quibus milites adhortatus sit, Livius refert, certo ex ii ingenio feta et cum Polybius Alpes arcem quandam Italiae appellet, Livius Hannibalem dixisse itidicat se moelii Italiae et Romae iam
transcendere. Similiter 21 21 3 sqq. Iannibal contionans et
21 53 Sempronius verba faciens inducuntur, cum Polybius simpliciter dicat, quid cogitaverint. Deniquo Livius haud raro vocabula militaria, quae ex aliorum bellorum narrati0ne memoria tenebat, Polybianis iis locis inseruit, quibus minus apta sunt. Velut 21 56 3 cf. P0l. 3 74 6 Romani, qui in pugna ad Trebiam commi88 h0Stium aciem perrupere, recto uinere Placentiam pergunt. 22 19 2 cf. Pol 3 96 4 duae naVes primo concursu capiuntur. 21 33. 9 et 34 9 cs. Pol. 3 51 6 et 3 3 IIannibali agmen a montanis interrumpitur. 21 33 2 ' montani signo dato ex castellis ad statio=iem solitam conVenientes arce occupata sua terrentur. Scipio victus 21 47 2 cf. Pol 3 66 1 proinima nocte silenti ca8tra m0vet.
Manlius praetor 21 25 9 cf. Pol 3 40 12 et Flaminius consul 22 4 4 cf. P. 3 83 7 ine lorato pr0fecti in insidia praecipi
26쪽
3.50 8 et 4 4). Pugnae committuntd aut sublato clamore audi priusquam milite arma capere et aptare 21 55 1 22 5 3 et 19 10 potuerunt. Ex Simplici colloquio, quod apud Pol 3 2 4 commemoratur, Livius 22 I consilium lacit, ex Gallis ad castra Romana festinantibus 1 56 6 legatos cf. Pol 3 69 7), ex barbaris amicitiam simulantibus 21 34 2 pr/ncspes oratores missos cs P. 3 52 3), ex Bois coll0quium petentibus t 25' principes Gallorum cs. P. 3 40 10). - Apud Polybium 3 77 3 et 87 2Hannibal primam hiemem in Italia sub divo agit, apud Livium 22 in hibernis quanquam Livius eum per t0tam hiemem huc et illuc iter acientem induxit). Verbum Polybianum quod est καταστρατοπεδευειν con8idere, congistere Livius raro Stricte vertit, velut Pol 3 68 7. Liv. 21 48 8.
Ἀννίβai H περὶ τετταρά nec procul inde Hannibal cum
κοντα σταδίους ποσχών των ii0nsedisset. πολεμίων αυτου κατεστρατοπέδευσε. Pol. 3. 83.7. κατε τρατοπεδευκώς προς
αυτῆ h λάμνli. Plerumque Livius καταστρατοπεδευειν ita accipit, ut ca8tra posita esse dicat , velut
κατε Iτρατοπέδευσε. Liv. 21 37 1.
Liv. 21 32'9. castra inter confragosa omnia
praeruptaque l0cat. Liv. 22 A Q. ibi castra in aperto locat. Deinde Livius castris munimenta addit veluti castra ponere tam ποιεῖσθαι τον παρεμβολl Pol. 3 42 - 1 Liv. 21 33 - 11 hae castra non commemorath ' s. ol. 3 68 6 Πόπλιος ἐστρατοπέδευσε και πεοιλαβων Sch. pro περιβαλων τάφρω κα χἀρακι τον παρεμβολ ν etc. πα iv. i. 48 7 locum delectum communiit.
Pol 3 50 8.ου μακρὰν των πολεμίων κατεοτρατοπέδευσε. Liv. 21 IT 12. cum eodem, quo OnStiterant, loco caStra communi8sent ). Denique Livius castra posita Vel 0mmunita esse interdum ibi dicit, ubi olybius nec castra locata nec Signa con8iStere iussa esse
21.5 es P. M 14 i Hannibal Carpetanis agmen suum turbantibus super ripam agi castra ponit, ut silenti facto amnem traiciat eiusque adiumento se defendat; 21. 25 10 Manlius Gallis instantibu castra communit in ut1 0sectis militum animis iter sacere pergat; 21 Hanno Rhodanum transgre88u castra ponit uniu8que diei quiete militem reficit '); 2D 32 Ἀ- Scipio ad Rhodanum deserta munimenta castrorum Hannibalis videt ). Item Livius nonnusquam auxilia commem0rat ), ubi Polybius 0rum n0 facit mentionem. Omnino autem quid sint auxilia apud Livium, quid socii, difficile est dictu, nisi sorte hic quoque valet, quod modo pag. 29 de vocabulis militaribus quasi flosculorum loco positis monuimus. Atque in Hannibalis quidem exercitu, qui proprie Afri dicuntur, Soli auxiliorum nomine excludi videntur, cum et
Numidae 22 4 4 et Hispani 24 49 8 et Galli 21 56 2ὶ
inter auxilia numerentur. Α parte Romanorum contra eodem vocabulo designantur, qui extra Italiae fines incolunt, velut copiae
ab Hierone missae 22 37 4 et 56 8-l0, Hispani 21 60,4), Cononiani 21 55 4 aliique Galli 21 56 1), qui levis plerumque
armaturae 88 dicuntur, cum sociorum nomine intellegantur milites nominis Latini 21 55 4 et 22 37 IJ. Sed quam sibi non constet ipse Livius, inde p0tissimum c0gn0scitur, Au0 22 ' 57 10
M CL Pol x 49 - 1 παραγενομενος ἐπὶ ζ του ποταμου διάβασιν, sed 3 - 45 I οἱ Ρωμαῖοι συνεγγέσαντες τω σων Ρωμαίων χάρακι deisquadrato agmine ap. Liv. l 3 - 1 cons. oelffli1 Antioch. p. 3. β 21 55 4 auxilia Cenomanorum et 56 1 Gallos auxiliaresὶ 22 3 9 equitatu auxiliisque levium armorum, cf. Pol 3 75 7 Liv. 24 30 13ὶ, 22, 45 iaculatores cum ceteris levium armorum auxiliis; ol. 3 113 4
27쪽
ἡ socios Latinumque nomen et 22 27 11 socium set Latini nominis auxilia commemoravit. Quae cum ita sint, neque Viel-haboro assentior, qui apud Livium auXilia a sociis semper accurate
distingui eorumque in libris XXI et XXII raro mentionsem fieri dicit, neque B00ticheri opini0nem pr0b0, qui p. 25 verba Livii
22 19 4 pr0pter ingentem famam n0vorum auxiliorum ' ex ol. M 95 --ουων το πληθος των δυνάμεων hauriri potuisso
Denique cum Polybius interdum ita res narrare et homines describere Satis habuerit, ut nomina neglegeret, Livius ex altero
πέλεκυν.Ρol. 3 42 1προσμίξας τοῖς περὶ τον
Pol 3 84. 6 τινες των Κελτῶν. Liv. 21. 26 2C. Atilium praetorem. Liv. 21 26 6 in Volcarum pervenerat agrum. Liv. 21 31 6 maior, Brancus Domine. Liv. 21 48 9 Dasio Brim disino. Liv. 22 2 2
per paludes, qua fluvius Arnus
mon erat. Hoc fere modo Livius verba Polybii partim consuli partim
sortuito idque haud leviter mutavit. Maxime autem Polybium con-Suluit de eis rebu8, quae ad pugnas exercituum qu itinera pertinent. Itaque, ut minora quaedam omittam, hae lare librorum XX et XXII partes summatini cum tertio Polybi libro concinunt ). XXI 5 prima Hannibalis expeditiones enarrantur prorSuS simili modo atque apud Ol. III 13 - 14. Quae una est paulo gravior discrepantia de n0mine urbis Olcadum, quam Livius ς. in
Sind. iv. I. p. 39. D. 47. ' De I re accurate disseruit C. Peter.
Cartalam, Polybius 13 5 Ἀλθαίαν codd. Ἀλiγίαν appellat, eam neglegentia sive ipsius Livii sive librariorum deberi existimo. Cum Hiberum transire Hannibali per foedus Hasdrubalis non licuisset Livius k. 3 recte intellexit, illam gentem trans Hiberum fuisse. Praeterea a Livio addita Sunt ea, quae ad praedam pertinent g. 4 diripit, opulentu praeda, large partiendo praedam, . 8 agmen grave praeda), nec minus . 12 clamore sublato,g. 9 castris super ripam positiS, . t agmine quadrato. Ex q. ἡ vallo ita producto apparet Livium Verba πρόβλημα ποι α- μενου o Tiso ποταμον - 14 4 non recte intellexisse J. Denique Livitis q. 5 ταῖς δυνάμεσι qu0 legitur 13 8 lib0ro
vertit , cunctis civium Sociorumque animis . XXI 21-23 Livius eadem fere de c0piis ab Hannibale in Africam missis et in Hispania relictis et de itinere Poenorum ad Pyrellaeo montes facto tradit quae apud Polybium 3 33-35 leguntur inseruit tamen ex altero auctore Hannibalem Gadis prosectum esse ), in somnio ab eo visum esse ducem a Jove missum') Carpetanos iter VertiSSe. XXI 25 narratio de B0iorum Insubriumque tumultu maiore ex parte ex Pol. 3 40-41 hausta est, quanquam multis aliunde intermiXtis, praesertim nominibus triumvirorum et numeris militum occiSorum. Verbis nec tam ob vetere in p0pulum Romanum
iras q. 2)Livius aperte pugi3at contra Pol 3 40 6 πύλαι OiOν λοχῶντες τω προς ωμαίους φιλιαν .XXI 26 9. 3)- 30. Qua Livius tradit de Romanis Poenisque ad Rh0danum versantibus pleraque ex ol. cap. 41-4 petivit. Apud 0lybium non inveniuntur nomen Volcarum 26 Ἐθ, prior fama de elephantis traiectis 28 i), praeterea quae Livius narrat de Hispanis amnem tranantibus 27 5 et de caerim0niis Gallorum pugnam committentium 28 1). Aut Livii aut librariorum incuria ortum videtur sexaginta 29 3 pro τετταράκοντα Pol. 45 2). Orati0, quam Hannibal cap. 30 pronuntiat, paulo ampliata eadem continet, quae ol. 4. 10-I commemorat; c. 30 g. 7-8 similitudinem habent cum Pol 3 48 6 I. XXI 31-37, in describendo Alpium transitu x Livius maxi-
28쪽
ἡ socios Latinumque n0men et 22 27 11 socium sit Latini nominis auxilia commemoravit. Quae cum ita sint, neque Tel- habero assentior, qui apud Livium auxilia a socii semper accurate distingui eorumque in libris XXI et XXII raro mentionsim fieri dicit, neque opticheri opinionem prob0, qui p. 25 vorba Livii 22 19 4 propter ingentem famam novorum auxili0rum ex ol. x 9, 5 ὰκουων το πληθος των δυνάμεων hauriri potuisse
Denique cum Polybius interdum ita res narrare se homines describere Satis habuerit, ut 0ntina neglegeret, Livius ex alterolanti illa addidit, velut
Liv. 21. 26 2C. Atilium praetorem. Liv. 21 26 6 in Volcarum pervenerat agrum. Liv. 21 31 6 maior, Brancu nomine.
Liv. 2 48 9 Dasio BrundiSino. Liv. 22 2 2 per paludes, qua fluvius Arnus
Hoc fere modo Livius verba Polybii partim consuli partim sortuito idque haud leviter mutavit. Maximo autem Polybium con-Suluit de eis rebus, qua ad pugnas exercituumque itinera pertinent. Itaque, ut minora quaedam omittam, hae fere librorum XX et XXI partes summatim cum tertio Polybi libro concinunt ). XXI 5 prima Hannibalis expeditiones enarrantur ProrSuS simili modo atqu0 apud Pol. III 13 - 14. Quae una est paulo gravior discrepantia de nomine urbis Olcadum, quam Livius sq. 43P0l. 3 40 14 εμόνα συοτ ησαντες Ἀξαπέλεκυν.Ρol. 3 42 1
in Sind. iv. I. p. 39. n. 7. ' De ea re accurate disseruit C. Peter.
Cartalam, Polybius 13 5 Ἀλθαίαν codd. Ἀλθων appellat,
eam neglegentia sive ipsius Livii Sive librariorum deberi existimo. Cum Hiberum transire Hannibali per Modus Hasdrubalis non licuissset. Livius k. 3 recte intellexit, illam gentem trans Hib0rum fuisse. Praeterea a LiVio addita Sunt ea, quae ad praedam pertinent C. 4 diripit, opulentu praeda, large partiendo praedam, o agmen grave praeda), nec minus . 12 clamore sublato,g. 9 castris Super ripam p0SitiS, . t agmine quadrato. Ex q. ἡ vallo ita product0 apparet Livium Verba ἡ πρόβλημα ποιησα- μενου τοι Tiso ποταμόν - 14 5 non recte intellexisse J. Denique Livitis q. 5 ταῖς δυνάμεοι qu0 legitur 13 8, libere
vertit , cuncti ciVium ociorumque animiSμ.
XXI 21-23 Livius adem fere de copiis ab Hannibal in Africam missis et in Hispania relictis ot se itinere Poenorum ad Pyrellaeo montes facto tradit quae apud Polybium 3 33 35 l0guntur inseruit tamen ex altero auctore Hannibalem Gadis pr0- sectum esse ), in somni ab eo visum esse ducem a Jove missum'). Carpotanos iter VertiSSe. XXI 25 narratio de Boiorum Insubriumque tumultu maiore ex parte ex Pol. 3 40-4 hausta est, quanquam multis aliunde intermixtis, praesertim nominibus triumvirorum et numeris militum occisorum. Verbis nec tam ob veteres in p0pulum Romanum
iras g. 2)Livius aperte pugnat 0ntra Pol 3 40 6 πύλαι οἱονλοχῶντες την προς Ρωμαίους φιλίαν M. XXI 26 S. )- 30. Qua Livius tradit de Romanis Poenisque ad Rh0danum versantibus, pleraque ex ol. cap. 41-4 petivit. Apud Polybium non inveniuntur nomen Volcarum 26 Ἐθ, prior fama de elephantis traiectis 28 i), praeterea quae Livius narrat de Hispanis amnem tranantibus 27 5 set de caerimoniis Gallorum pugnam committentium 28 a). ut Livii aut librari0rum incuria ortum videtur Sexaginta 29 3 pro τετταράκοντα Pol. 45 2).
Oratio, quam Hannibal cap. 30 pronuntiat, aut ampliata eadem continet, quae Pol 44.10-I commemorat; c. 30 g. - Similitudinem absent cum ol. 3 48 6 V.
XXI 31-37, in describendo Alpium transitu My Livius maxi-
29쪽
1nam partom Polybium 44 13, 47 1, 49-56 1 secutus est. Aliunde tamen petivit nomen Branei 31 6), iter ab Insula ad Druentiam factum 31 9 12), descripti0nsem Alpium 32 6-7ὶ rupem aceto ignique mollitam 37 2), quae particulae a reliqua narratione prorSu abh0rrent. Errat Livius, cum Brancum Allobr0gem appellet cf. 0L 3 49 8 et 13). Romanum Scriptorem otiam 32 5 sequitur, ubi Scipionem Genuam repetivisse dicit cf. W60lfflin ad h. l.). Proelium ad Ticinum commissum iis Livio XXI. 39 - 48 ex Polybio 56 5-6 60-69 petitum est. Non inveniuntur tamen apud Polybium, quae ille tradit de itinere Seipi 0nis ad Vietumulassacto, de altera c0ntione Hannibalis de prodigiis cap. 45 - 46 2), de praemio agi proditoris 48 ). Praeterea contiones Hannibalis et Scipionis ex obliqua rati0ne in directam versae et ampliatae Sunt Scipio, qui illarior ex pugna discesSit, apud Livium prior verba facit; 46 10 et 47 4 Coelii mentio fit. De pugna ad Trebiam Livius XXI 52-55 eadem sere arriit quae olybius 3 67-74, sed inde a 55 4 alteram memoriam cum olybiana c0niungit. Apud Polybium pugna committitur in laeva ripa Trebiae fluminis, apud Livium in dextera de ea rec0ni. 0mm8en hiSt. 0m P p. 589, oelfflin ad Liv. 21 52 30 56 3. Falsus est line hist. Rom. I. p. 162. Quae Livius 56 8-- tradit, sine dubio a R0mano quodam auct0re ficta Sunt. Res anno 1 in Hispania gestas Livius XXI 60-6 4 ex
Ρ0l. 3 76 transtulit, nisi qu0 60 7 numeros militum caesorum
et captorum addidit quae deinde narrat, minime sunt 0lybiana. Eandem sere rationem Secutus est in explieandis rebus anno 17 ibidem gestis; nam quanqualm ea quae XXII 19-22 memoriae prodidit, magna ec parte olybi, 3 95-98 d0bet. 20 4-22 1 aliunde petiVit. De itinere ab Hannibal in Etruriam laeto et de pugna ad Trasumennum lacum commissa Livius XXII 1- pauca refert,
quae ei non communia sint cum Polybio 3 78 85). Ab hoc tamen aliena sunt, quae ille narrat de pr0digiis cap. 1 4-20, cap. 3 11 - 14 , de m0tu terrae 5.83, de temporis pati quo pugnatum it 6 1), de morte congulis 6 2 4 , de fine pugnae et de Fabio historico 7 2-5, j.
ὸ C. Peter p. 33 suspicatus est apud Livium 22 7 2 post sequin-
D Fabii dictatura, quae ad ipsum belluin pertinent, maiore ex parte ex Polybio petita sunt, ac manifesto quidem cum illo consentiunt quae iv. 22, cap. 17-l de Hannibalis strateg0mate , cap. 23 9-24 10 de proelio apud Gere0nium c0mmisso ), cap. 28-29 de Minuci a Fabio servato ' mem0riae pr0didit:
reliqua omnia aliunde hausta sunt.
In pugna Cannensi describenda Livius XXII 45-47 primo P0lybium 3 11 sqq. secutus est, deinde ei alterum uet0rem praetulit inde a cap. 483 P0st hanc pugnam P0lybius et Livius
decim milia caesa inserendum esse ,totidem capta ut Livius consentiret cum Pol 3 85- et cum Plut Fab. ax. 3.3; sed oblitus est apud Livium decem milia Itomanorum ex pugna effugere, quorum apud Polybium nec Vola ne vestigium apparet. Immo Livio auctore cap. 6 8-12 capta sunt sex milia, quem eundem numerum tradunt Front strat. -7 25 et Vat. Max. 1 6. 6. Cons. etiam Ferdin Volgi quaest crit de primis Hannibalici belli annis pag. . Apud Pol. 3 84 14 ,ἀποσraλivro υπο σου roarζγου μετα ῶι 1β oων καὶ λογχοφόρων 'adρβα ' pro βήρων scribendum videtur ἱππέων. Nam primum Liv. 22 6 11 habet secum omnibus equestribus copiis ;deinde cum illa sex milia Romanorum aciem Hispanorum et Afrorum
perruperint, quo iure Hannibal eos ab Hispanis et iaculatoribus captum iri sperat Tertio loco Hannibal expeditis militibus una cum equitibus uti solet, non cum Hispanis os PoI. 3 73 7 et 86 4 Liv. 21 - 16 2 et
57 6); denique Maharbalem equitibus praefuisse intellegitur ex Pol. 3 86 4 ,ἐςan οσrέλλει manga ἔχοντα σου λογχοφόρους και το ἐοος σω εππέων id est mittit Maharbalem cum iaculatoribus et ea parte equitum, cui ille praeerat vel quam 3 84 14 habuerat) ex Liv. 21 45 2,22 HM 9 46 - , 51 - 2 App. Hann. 20.3 Cf. Pol cap. 93 - 94, C. Peter P. 38. Cf. Pol cap. 100-102. δ CL ol. cap. 104-105.
30쪽
Quicunque Livii libris XXI et XXII rotexendis operam dederunt, multa a Livi ex L. Coeli Antipatri historiis de bello Punico Secund hau8ta 88 uno ore consentiunt. Quin etiam solo Coelio auct0re Livium in his libris scribendi usum esse Boeticher contendit. Sed quibus persuasum est etiam Polybium ab illo in usum
esse Vocatum, et Coelium Secundo loco ponunt, cum praesertim
paucae relliquiae peris Coeliani extent, quae cum Livio conferri possint. De rati0ne quae inter Coelium et Livium intercedat egregie disseruit Hermannus Peter in libro de vetorum historicorum Romanorum relliquiis pag. CCXIII-CCXXXVIIJ cui cum prorsus assentia neque OV quicquam habeam, ea quae ab illo Xposita sunt pauci complectar. Coelius igitur cum libertini filius esset et Gracchorum familiaritate uteretur, quanquam in numero amicorum Scipi0nis minoris non videtur fuisse, tamen principibus viris urbis Romae non fuit alienu8, quippe qui pus Suum, cuius septem libri laudantur, ad C. Laelium, fricani min0ri familiarem, miserit . Primus Romanorum scriptorum Coelius res Romanas non inde a Romuli temporibus narravit, Sed paucorum ann0rum spatio so continuit historiasque, non annale comp08uit ). Circumcisam igitur et brevem materiam accuratiu persecutus est et uberius perscripsit, quod fieri n0n 0tuisset, nisi diligentius quam vulgus cript0rum eis studuisset litteris, quibus res Hannibalico bello gestae memorabantur.
Ac vero primu Romanorum Coelius, cum ea re narraret, quae aliquot decenniis ante ipsum geStae essent, eos auctore non neglexit, qui ab h08tium parte stabant, ita tamen ut ea, quae Roman0rum animo offensura SSent, non attingeret. Itaque ducibus usus est Silen0, Fabio, Catone, Ennio poeta, quem n0 80lum rerum gestarum auctorem, Sed etiam in verbis diligentius quaerendis
' De ea re f. H. Peter . CCXVII. n. 1. Annalium tamen nomine ad libros Coelii significandos utitur unuA
exemplar habebat ). Praeterea cum Livius in s0la tertia decade conStanter prodigia commemoret, eorum auctorem, nisi me fallit opinio, Coelium habuit, qui illa ab annalibus maximis repetiverat. Livius 27 27 13 00lium etiam laudati0nem Marcelli scriptam ab eius filio, testem attulisse dicit fortasse igitur etiam aliae tabulae gentilicia ei in promptu fuerunt. De temp0re Si quaeras, quo Coelius historias suas edidisse censendus Sit, verisimile est eum l08 Polybium Scripsisse, cum de C. Graccho ut de mortuo locutus Sit neque tamen opere Polybiano videtur usus esse. Sine dubio narratio Coeliana a Polybiana vald0
differebat; nam cum Polybius eruditis 40minibus qui faciliusquam Vulgus Vera narrantem sustinebant, probari cuperet. Coelius ipse . n0 liberi erat ouperstiti0nae animi et Studio rei Romanae. multo minus quam ille peritus erat rei militaris et situ terrarum, contra ea cum in primis valeret dicendo, re Oratorum more exornabat primusque Romanorum narrationi rerum iratione commen- uetas interposuit Quanquam Coelius plebeius erat, nullam tamen Video cauSam, cur eum aliter ac patrici0s homines ante eum de rebus veteribus rettulisse riudicem, meque quicquam ibStat, quominus iniquam illam descriptionem c0nsulum popularium Flaminii et Varronis, cuius auctor est Livius XXI 63, XXII 25, 18 sqq.), ex Coeli petitam esse dicamus. C0eliana historiae a M. Brut0 in epit0men redactae et in multis in usum V0catae sunt, velut a Cicerone, Velleio, Valerio Maxim0, Plinio, Frontino, l0r0, Gellio. Itaque Vix quisquam dubitaverit, quin Livius quoque multa ex Coelio petita libris suis indidorit Atque quater C0elium in Livii libris XXI et XXII nominari et reprehendi iam Supra m0nuimu8. Praeterea inter 0nnullos l0cos Livianos et uelliquias Coelianas magna similitudo intercedit ). . 21 22 5- quidem de Hannibalis somnio Livius manifesto c0nsentit cum Coelio apud Ciceronem de div. I 24 49 etiam 22, cap. 3 11 - 14 c. 5 8, c. 61 de pr0digii ante pugnam ad lacum ra8umennum i0mmissam, dem0tu terrae, rim tribus J0ris iugnae eadem fere marrat, quae
in Eius rei testim est Fronto ad M. Caes. IV x pag. AE ed. Nab.), quem locum aber in indico p. 269 non recte ad L. Coelium poetam refert. Falso eidne Quellenbuch gur alte Geschichte II. p. AE Va
lerium Antiatem primum orationes arte compositas inter narrationem rerum inseruisse dicit.' De ea re cons. C. Pete p. 79, oelmii Ant. P. 23 qq.