Manuductio ad rhetoricen e' severiori veterum oratorum disciplina ... Authore Antonio Maria Bonucci Societatis Jesu

31쪽

a Manuductio

significantium congeriem , affectatum dicendi leporem ,

& fucatam Venustatem ν γ cum nihil tamen verat Eloquentiae magis contrarium

sit. Eloquentia enim non est illa inanis & prope puerilis verborum Volubilitra , quae saepe popularium auribus ja- ctabunda se venditat , sed, ut diximus , diserte & copiose

loqnens sapientia , quae in 'prii dentum animos cum suavitate illabitur. Tolle enim - sapientiam , i Eloquentia: Ἀequetur interitus. Quo Vero quis prudentius & gravius loquutus fuerit, eo praeclarius Eloquentiae specimen , modo sermo simul purus accesserit, cuique praebere Vb j debitu r. . . Quisnam Eloquentiae liniscPersuadere dictione .

Quod hujus facultatis of eium t

32쪽

ad Rhetoricen. 3. Dicere apposite ad persuasionem. Inter ossicium autem & finem hoc interest, quod in ossicio quid fieri ;in sine quid ossicio conveniat, consideratur: Ut me, dici ossicium dicimus esse . curare, ad sanandum appo, site ; finem, sanare curatio

Quotuplex est Eloquentia Triplex: Divina, heroica, & humana. Quae est Eloquentia Di.

Quae Dei solius est incitata spiritu; quae una yetiniantissimos quosque facit flexa nimes & magniloquos Oratores . Hac claruit Moyses, Elias, & Paulus, cujus ho- , die faustissima inter Ecclesiae Fastos recurrit mirae Con- Pro versionis memoria . Audi , '

33쪽

A Manuaeuctio divina humanis non est sol

niata sermonibus , nequς confusiis incerta fertur amba- ibus : ut aut rebus prῖoterItis oblivione discedat , aut praesentium confusiqne tu betur: aut futurorum dubiiScasibus eludatur: sed cordi,

non corporalibus auribus loquens, magna Veritate, manna praescientiae , firmitatera

cuncta dijudicans , authoris sui veritate consistit : J LAE paulo post 3 f haec, inquit , casta, fixa, verax, re urna praedicatio, nimis purimmo

nitet eloquio; culuS utilitaS lucet, magnificentia Virtutis apparet, Operatio salutis arridet. J . Qu amam HerOIca. λQuae non solum hum nis adjuta praesidiis, sed meliori Caeli ubere irrigatur Hac cmoruit Basilius; Urc

34쪽

ad Rhetoricen. Fgorius NaaianZenus Joannes Chrysostomus, CyprianuS, Leo MagnuS &C. Quae Humana 3 Quae non est puerilis , sed virilis, plena virium, d venustatis et qualis fuit Demosthenis , & CiceroniS . Puerilis enim plena est vanitatis , & futilium deliramen

Quae dignitas Eloquentiis

. Ea est, ut lumen caeli,& ex aeternae lucis fonte deli-

hatus radiuS credatur.

Quae dulcedo i Ea est , ut belle cadant In Ipsam verba Salomonis: Favus mellis composita verba , ' dulcedo animae, O sanitas ossium. Et merito quidem; nam sicut favus stillat mellis suavit,tem, sic orator sermonis facundia Z Unde de Nestore ait HomerusΓcuj us ab ore melIe

35쪽

6 Manuductio idulcior fluebat oratio . I Se cundo, mel est opus & nectar apum, quae prudentiae sunt symbolum: simili modo,dubcedo eloquii manat a mente lprudente; Unde in ore Sancti Ambrosii adhuc pueri lusit examen apum, portendenSejus sermonis prudentem suavitatem . Idem accidit

D. Isidoro Episcopo Hispalensi, D. Dominico Ordinis

Praedicatorum Conditori ,

ac ex Gentilibus Platoni &Pindaroo Tertio Apes legunt mel ex floribus, & herbis

odoratis 1 sic saprentes legunt mel sermonis ex areolis San. ctarum Scripturarum , dc Veterum Patrum vario serulentiarum colore picturatiS. Quarto , Oratoris tria su ne munera, docere , delectare movere ad differentia

Dialectici , cujus est tantum

36쪽

ad Rhetoricen. 7 docere quae singula repraesentantur per mel ; mel enim reficit, dulcorat, dc sanat 3 refectio repraesentat doctrinam, dulcedo delectationem, salubritas motum dc persuasionem . Hinc S. Augustinus

scripsit: s dixit quidam Elo

quens, oc verum dixit, ita dicere debere eloquentem , ut doceat , ut delectet, ut nectat a Docere necessitatis est, delectare suavitatis , flectere victoriae. J Quinto, lavi mellis mira arte, & concinnitate construuntur ab apibus , & cera incrustantur, ne diffluant, ut graphice descri-hit Plinius arcanorum natum rae subtilissimus indagator et sic vir sapiens magna prudentia , ordine, methodo, clegantia componit, & disponit sermones suos in judicio, indeq; eis tam efficax suavitas , oc

37쪽

8 - Ma ductio sPciv. i. . tam suavis efficacia ; quod ldemiratur Plinius in Platone,

Ennio , Virgilio, Varrone ,& Tullio. Hinc Esther orabat Deum in haec verba: Tri-

δῖν sermonem compositum in stomeo , in conspectu leonis , transfer cor illivi in odium hostis

. nostri . Nihil enim est, quod lvel barbarorum animos dc sensus percellat, ac incredi- lbili quadam suavitate resper- lgat magis, magisque titillet, quam benE composita sermocinatio. l

. Quae Utilitas 2

ctis liquet Praeter quam quod , duae res ad civilem vitam valde necesseriae, Ars scilicet militaris, & Doctrina, Eloquentiae. Opera non mediocriter indigent; at T cito , vel, ut alii tribuunt, Quintiliano placet . . e

38쪽

ad Rhetoricen. 9 Quae viS, & robur Z : Illud profecto , quod ,

nuper agentuS de eius dulcedine , tetigimus: . Est praete rea adeo vehemens , ut: si Sapientiae, vitaeque integri tati copuletur in omnium auditorum animos gratissima servitute sibi mancipet , aut in quoscumque velit affectus inducat Ut autem Rhetor , praesertim sacer, magna in dicendo i & in animis flecten'

dis polleat virtute ac dexte-Fitate, par erit , ut dotibus Christiano Oratore dignis se penitus instruere nitatur. Earum prima est puritas δc rectitudo intentionis , quam Ecclesiastes in hujus muneris functione retinere debet ut sui scilicet suorumque com modorum ac honoris, obli-

tuS , in solam Domita sui gloriam , &animarum salu

39쪽

To Manuductio

tem toto conatu intedat oculos;illam solam intueatur, iulam captet, illam cogite nec unquam ab illa ad se mentem convertat . Io ignissimm enim est,cum de Summi Coruditoris gloria, & sempiterna animarum live vita, sive

morte agitur, ut homo tam

tarum rerum momenta ne

gligens, solam gloriolae suae rationem habeat, magisque hanc inanem rumusculi popularis auram periclitari si minus auditoribus grata sit ejus oratio quam Dei honorem , & inamarum salutem persentiat. Sedunda , Vitae morumque probitas; nam, 'si ea Sacri oratoris dignitas ,& majestas est, ut ipsum Dei Unigenam , principem authorem sancte concionandi habeat , pro eoque legatione fungatur in terris ue qualis ejus i

40쪽

ad Rbetoricem II integritas & sanctimonia motura est, qui huic tanto muneri destinatur ῖ Neque enim natura rerum patitur, ut in tantae dignitatis splendoro vita sordeat 3 sed illud exigit, ut cum ministerii celsitudine, vitae gestorumque innocentia decertet. Hinc Jeremias , ad improbos populi mores castigandos mittedus, in matris utero, prius Spiritus Sancti lumine , quam lucis hujus usura perfruitur . Isaias audientium scelera objurgaturus, Seraphini ad eum Volantis ope, circa labia sacro purgatur igne. Apostoli quoque ut idonei Evangelicae doctrinae Satores em gerentur , divini Flaminis charismatibus die Penteco stes cumulatissime delibum tur. Quid Paulum memini Icm, q-m in tertium usque Λ o cae-