Manuductio ad rhetoricen e' severiori veterum oratorum disciplina ... Authore Antonio Maria Bonucci Societatis Jesu

51쪽

2 2 Manuductio Quis est stylus poeticus ZQui poeticis modis perperam in soluta oratione sabutitur, vel verbis, vel numeris. Non soli quidem Poetae numeris mulcent: habent& Oratores suos, sed longe a poeticis dissimiles. Quod habent commvno oratores cum Poetis tJudicium, electionemque verborum, & rerum. Cur Poesis Oratori neces

saria ξQuia ab ea de in rebus

spiritus, & in verbis sublimi- tas , & in affectibus.motus omnis, & in permnis decor ,& in dicendo tenor eloqucntiae petitur, nunc scilicet copiosus, in quo Cicero dominatur;nunc brevis,in quo Sallustius regnat 3 nunc pinguis& floridus, in quo Plinius secundus, & nullo veterum

52쪽

ad Rhetoricem aeti inor Symmachus, teste ' μ' ἰδςrobio, luxuriatur. Et si 'i ρ δ' li Oratorum non unus, sed

mltiplex dicendi tenor est; im hic fluit, & redundat; Intra, ille breviter & ci incise loquitur; alius pinai, luculenta,& florida ora- ne lascivitasic & Poetarum n simplex nec unus elocu anis modus est. Quos quina omnes apud Unum Manem , si serio illum consui, facillime reperies. Vis dire illum , tanta brevitate entem , ut arctari magis contrahi brevitas ipsa non

Et campos, ubi Troia fuit. ce paucissimis verbis manam civitatem hausit, &orpsit, inquit Macrobius: n reliquit ille nec ruinam.

His hoc ipsum copiosissi-: dicat ἰ

Maerebis Ioc. citiuam

53쪽

Venit summa dies, & Ineluctabile tempus Dardanidae: fuimus Troes, fuit Ilium ,& ingens Gloria Dardanidum. rus omnia lupiter Argos Transtulit: incensa Danai dominantur in Urbe . O patria, o Divum domus Ilium, dc inclyta bello Maenia Dardanidum . Quis cladem illius noctis,' quis funera fando ExplicetῖAntiqua ruit multos dominata per annos. Quis fons, quis torrens, quod mare tot fluctibus, quot hic verbis inundavitῖCedo nunc, inquit praelaudatus Macrobius, floridum illud genus orationis: - Forte sacer Cybele Choreus, ol inaque Sacerdos

insignis, longe Phrygiis

fulgebat in armis ;

54쪽

ad Rhetaricen. a FSpumantemque agitabat equu,quem pellis ahenis In plumam squam Is auro

conserta tegebat.

Ipse peregrina ferrugini clarus, & ostro Spicula torquebat Lycio

Cortinia cornus Pictus acu tunicas, & barbara tegmina crurum.

l hqc quidem inter se sepa-a sunt. Optas aure videre, emadmodum haec dicendinera Virgilius ipse permiat, dc faciat unum quod-m ex omni diversitate pul-errimum temperametumi Saepe etiam steriles incendere profuit agros, Atq; levem stipulam crepitantibus urere Bamis. Sive inde occultas vires, &pabula terrae

Pinguia concipiunt, sive illis omne per ignem t

55쪽

Macrob. Ioc. cit.

Excoquitur vitium, atque exsudat inutilis humor: Seu plures calor ille vias,

Spiramenta, novas veniat qua succus in herbas et, Seu durat magis, & venas astringit hiantes, Ne tenues pluviae,rapidive potentia Solis in Acrior, aut Boreae pene trabile frigus adurat. Ecce dicendi genus, quod vix alibi deprehendes, ilia quo nec praeceps brevitas, nec in finita copia, nee jejuna sicci-

tas, nec laetitia pinguis. Ecce Eloquentiam omni vorietate

distinctam , quam imitere in Poetis quamque sane mihi

videtur Virgilius, ut verbis - ejusdem Macrobii utar, non sine quodam praesagio, quo se se omniu in profectibuS: Praeparabat, de industria permis

56쪽

ad Rhetoricen. a Icuisse: idque non mortali sed divino ingenio praevidisse ;atque adeo non alium ducem secutus, quam ipsam,

rerum omnium matrem nuturam, hanc pertexuit, vel ut in musica, concordiam dissonorum . I O magnam Vi gilii mentem i En in quo debent Oratores Poetas imitari ; non autem in numeris poeticis ; quibus vitiose scatent in soluta oratione Apollonius, Ennodius, Sidonius,& alii alioquin spectabiles

Rhetores.

Quinam est stylus allego .ricus, & periphrasticus Est qui importune apparet refertus allegoriis dc metaphoris . Pulchrae quidem sunt metaphorae; sed de pulchrorum modus est. Me, leae sunt dc mellis suavitas affert satistatem & nauseam. B a Gem-

57쪽

Gemmeae sunt; distinguant igitur Opus non confundant . Quis est' stylus misceli neus, sic antiquarius Qui non uno dumtaxat

errore contentuS,omnes omismum sordes complexu S est. Modo enim inflatur supra cothurnoS etiam tragicos, modo infra soccum repit uemodo dulcis videtur, & hilarius emuens, modo instar torrentis ad saxa Violenter allisi strepere non desinit; hic

particulas versuum concisas videas, illic Graecanica creberrime permixta; hic effossia ex penitissimae antiquitatis ruderibus vocabula, illic nova & recenter cusa, nonnulla etiam miro schemate inte polata. Alias gravitatis perio nam affectat, alias lascivit pueriliter, mox etiam succidunt frigora ac nives,& quicquid

o le

58쪽

ad Rhetoricen. 29 quid in stylo prudenteS Verentur ue ad summum fit. ἰ Monstrum horrendum , informe, ingens, cui lumen

ademptum.

Qui saepius utuntur hoc stylos ... . Critici plerumque, non, qui sunt melioris notae, scd leviores & audaciores, de quibus dubium est, tumore ne magis animi laborent, an orationis. Qui stylum antiquarium affectant, quia ha het speciem aliquam erudi- tionis, dum diversa Authorum antiquorum fragmenta coagmentat 3 arripit etiam

obscurissima quaeque adagia,& tenebricosas historias, dc jactantiam eruditionis passim. intrusae prope puerilem.

Quomodo cavendum no

59쪽

3o Mantiductiobulis unum Ciceronem, Mpaucos sanosque Historicos lectitemus 3 ne nimia doctrinae , quam avidius aliquando concupiscimus, ambitione , Perpetuam styli acturam faciamus.

Quis est stylus humilis &rudis i Qui vel per sensuum exilitatem , vel per tenujum verborum ablectam compositionem descendit. aridonam sensus humiles fiunt 3 Cum minutulas resputidiusculε discutiunt orato.

res.

Quandonam Verba tenujacomponuntu riCum aut delectu carent, aut structura. Hoc stylo humili multa extant in sacris Literis. quas non gentiumphaleris excoli voluit Deus,

60쪽

ad Rhetoricen. 3Iut in nuda sermonis simplicitate praepotentis spiritus cla- . ' 'xiora essent mixacula . Hinc ID. Paulus dicebatοῦ Sermo mens 1-GOV. .

in praedicatio mea, non in peis '' eoasibilibηs. humanae fapienti merbis, sed in ostensioὴe spiritus , O virtutis; ut fides vestra uoum in sapientia hominum , sed in mirtute Dei. Sic, dum simplicibus Scripturarum Sanct

- . .

ditur, vim quandam coele

stem, dc gratiae divinae ene giam illis inessis; cui solum i

dc non hominum sapientiae , tribuenda est nostra Conversio. Hanc simplicitatem contemnunt saeculi prudentes; 'qui s superbe . delirantes, dccarnales nimis, J ut loquitur Lib. a. Augu stinus, non intelligunt Congis e