Manuductio ad rhetoricen e' severiori veterum oratorum disciplina ... Authore Antonio Maria Bonucci Societatis Jesu

41쪽

I et Manuductis

caelum charitatis extulit ardor , uti inter ongelos disteret, quod inter homines doceret ῖ Adeo itaque sint egregia Virtutum opera, quae splendeant in Ecclesiaste, ut cum populi magis admirentur cum viderint, quam cum audierint. Audiatur Lactan

tius Firmianus: s Qui dat , inquit, praecepta vivendi ,

debet amputare omnium e cusationum vias, ut imponat

hominibus parendi necessitatem, non vi aliqua, sed pudore. Quomodo vero ampu- . tari; poterit excusatio , nisi ut qui docet , iaciat quae docet , & sit quasi praevius, &manum porrigat secuturo.Nan, habere non possunt quae do- CeaS firmitatem, nisi ea prior ieceris si quia . natura hominum proclivis in vitia, vider vult non modo cum venia , . sed

42쪽

ad Rhetoricen. M sed cum ratione peccare. JTertia, Sanctae orationis studium ; nam Patrum sententia est , Evangelicos Doct reS in contemplatione hauri-ze , quod postea in Christi gregem effundant; si namque voti compotes fieri velint , precibus magis, quam verbiS munus saum urgeant: sint priuS OratoreS , quam DO-ctores; & ad Deum leventanimam sitientem , ut eru-ctent quod biberint; & igne quem conceperunt, in aliis accedant. His demum animi dotibus abundanter lacri Oratores instructi, mittent vertam suum O liqaefacient corda ; flabit spiritus Domini per haec organa , . fluent aqua saluberrimi doloris & compunctionis. i '

Quae antiquitas Eloquem

43쪽

Ea, ut cum ipsis oppi dis , hominumque caelibus Ortum habuerit. Sic Rheto-Tum nomen antiquissimum est, & longe ante Philosophorum appellationem a squippemHomerus ejus ipsius meminit, Iliadis primo: αMenelao argutam brevitarem , Nestori, ut supra dixi mus , melleam suavitatem , Ulysii copiam nivibus hiber- nis simillimam tribuit. Cicero vero in Bruto, Eloquentiae initium facit ab Athen rum adolescentia . - Quod discrimen inter Di : Iecticam, & Rhetoricam dd videlicet est, quod i Dialectica ad disserendas res acutior, Rhetorica ad illa, quae nititur , docenda facundior et illa ad scholas nonnun

quam veniri ista jugiter procedit in forum; illa requirit

44쪽

ad Rhetoricen. I axissimos studiosos; haec fre-'Pi tuenteS populos. J Ita Aureius Cassiodorus Quot dicti sunt Rhetores

PenCS antiquos λTot equidem, ut pene sint innumeri .. Potissimum, quoquo modo diserti. Item , qui Reipub. gubernacula tanquam Consiliarii, moderabamur . Tertio, umbratilis eloquentiae Doctores ac Sophistae. Quarto, OmneS Cau- MLa .sidici, uti D. Lucas Act. a . Tertullum , qui adversus D. Paulum coram Praeside Felice causam egit, hoc nomine M etoris appellata Quinto , sacrarum Literarum Interpretes ; ut Codinus refert .

Quo in honore est habitus Rhetori Maximo quidem 3 adeo ut sicut Imperatorii laureae s debetur, ita α Rhetori palmae

45쪽

Is Manaductis

mae sint consecratae , quarum meminit Martialis lib. 7. epi gram. 28. ad Fuscum. Destinatae insuper sunt Oratori Sphinges,uti Hortensio a Ver re Sphinx data fuit, tanquam interioris sapientiae Symbolum. Tertio, attributae ctiam Oratoribus sirenes; quod ea , quae in Isocratis tumulo collocata est, satis indicat; idque ob melleam orationis dulcedinem . Quarto , honor statuarum pene vulgaris apud

ipsos Oratores fuit: si quidem

uni Demetrio Phalereo tre-

centas. & sexaginta statuas Athenis erectas aegimus Quinto, legationeS, ut Claneae, Demosthenis auditori, apud Populum Romanum, Anaximeni apud Alexandru Sexto, Magistratus , dc Pra secturae persaepe Rhetoribus sunt demandatae: Ausoniusde

Diuisisti soluis

46쪽

ad Rhetoricen. ITa de Rhetore factus est Consulli a Gratiano, haud immemorer, Pr eceptoris Discipulo. Septi ii na o, V rbes & P ro v inciae, uti γ Constans Imp. Proaeresio do- a navit. Octavo, ipsi Rhetores i. ad conscensum Imperatoriia vehiculi sunt admissi : Uti

, TraianuS in suum aureum

. currum Dionem admisiisei perhibetur. Demosthenes ne a ristotele praecepta eloquentiae di-

dicit

Nequaquam, ut diserte confutat Dionysius HalicarinnaMus. Siquidem ntequa in Aristoteles Libros Rhetoriacos elucubraret , 1am DemOsthenes Rempub. capessere a de conciones habere coeperat. . Quodnam est optimum

Eloquentiae genus Id quod M. Tullius assecutu. gst. Vir, de quo du-

- - . o

47쪽

earm. T.

hites, an ipse totus ex eloquentia , an ex ipso tota Eloquentia sit confecta. Grandis est, temperatus, laxus, acu tus , pressus, emuens , Vol hilis, lentus, velox, remissus , mavis, acer, insignis, florem,. Pictus. Unus omnia diffusa per caeteros Oratores ornamenta complexus est. Dicam excelsius: Proteus AEgyptius cst, miraculum Homericum;

tantae iant elus diversaeque ,& semper aptissimae formae KEjus item laudes angusto mmul & augusto complexus Compendio est C Valerius Catullus, canem illi hoc elogium iDisertissime Romuli nopotum sQuot sunt, quotque fuere, Marce Tulli, Quotquot post aliis erant in annis.

48쪽

ad Rhetoricen. Is Sed prae cunctis praeconiis, maneat hoc ratum & fixum, ut quisquis M. Tullium CLceronem nominarit, laudarit satiS.

Eloquentia varietas, eiusque optimus character.

genera Secundum Longinum, tria ι hoc est frigidum ,, pia sile, insanum. Secundum Senecam , quinque ilicet inflatum, infractum, audax, Praeruptum , allegoricum ἀ

decim; videlicet, tumidum,cae elum , frigidum, paremhyrsum, puerile, scho Iasticum, poeticum allegOxicum, miscellaneum, hu-

49쪽

et o Manuductis

mile, siccum, lentum abrup-vum; quorum alia in excessu, alia etiam in desecta repe

Quotuplex est inflatae, seu

tumidae orationis genu Sy . Triplex ; .aliud enim

verbis intumescit, aliud sensi bus; aliud sensibus stimui de

Quod est vitium in Caco. zelo stylo

Est prava affectatio or thonis, dacta ex errore vitio se imitationis. i.

Quod vitium stigidi t

. Quod styu corrumpla optimam temperiem , novis

& peregrinis sensibus.

Quod est genus styli puerilis ῖ - . Quod rese

s cum

bra vanissimae jucunditatis . Unde puerilis stylus originem trahit Z Sae

50쪽

ad Rhetoricen. 21Saepe istarum nugarum, es in verbis , vel in sententiis arens est amor, & vitiis obessae mentis hebetudo.

Quid est stylus parenthyr-

Est oratio gradibus, αitempestivis affectibus, & fi

uris in re parva insaniens; fexLongino licet colligere Unde hoc nomen emanatῖΑb origine Graeca - , υρεον, quasi ad thyrsum ac-edens. Norunt omnes thyrinim appellari hastulam fronibus vestitam, quam bachantes gestabant; & hoc per eiu u in Bacchi insigne .

Quis est stylus scholasticusῖ

Qui ad umbratilium raeceptorum minutias put, iustule conformatur, cum ivilis deberet esse oratio.

oc stylo laborarunt Isocra- es, S Julianus . i