Manuductio ad rhetoricen e' severiori veterum oratorum disciplina ... Authore Antonio Maria Bonucci Societatis Jesu

61쪽

3 a Mantiductiovam , sic enim de se fatetur et Institui animum intendere

in Scripturas Sanctas, ut vudere an quales essent. Et ecce, video rem non compertamstperbia , nequc nudatam pueris, sed incessu humilem .iuccessu excelsam, & velatam mysteriis ; & non examego talis , ut intrare in eam possem, aut inclinare cervicem ad ejus gressus . Non is enim , sicut modo loquor ,

ita sensi,cum attendi ad illam Scripturam, sed vila mihi est indigna, quam Tullianae dLgnitati compararem. Tumozenim meus refugiebat m dum eius ; & acies mea non penetrabat interiora ejus . Verum tamen illa erat, quae cresteret cum parvulis . Sed ego dedignaban esse parvulus ; & turgidus fastu, mihi grandis videbar. J Sed audi

62쪽

ad Rhetoricem 33

quid de Scriptura sentiret , Lib.1.de

quid homo extra Scripturam Gg. a.

didicerit, si noxium est , ibi

damnatur; si utile, invenitur. Et cum ibi quisque invenerit omnia, quae alibi invenerit: multo abundantius ibi inveniet ea, quae nusquam omnino alibi, sed in illa tantum

modo Scripturarum mir

tali . altitudine , & mirabili humilitate discuntur. I

Quid est stylus nuctuans

. Est id genus orationi S , quod sine nervis ιχ articulis fluctuat huc & illuc, nec po' test consirmare, nec viriliter. sese expedire.Hujusmodi sermo nunquam potest tenere

attentum auditorem.

- . . . . .

Quis est Stylus siccus 3 i. iEst qui omnibus appa ciet upoliatus ornamentiS .

63쪽

34 Manudinis Sunt enim quidam, quos di, ceres sancte jurasse, se ne metaphoram quidem ullam do scriptis usurpaturos Quiquam falso ob siccitatem sese

Atticos com mendent, videat

quilibet apud Ciceronem in

' Quid sentiendum de acutastyli .brevitate, sententiisque

Mi Repudiandus hic. stylus prorsus non est ue alioquin malo- de totius Eloquentiae ratione sentiremus. Patronos

enim habet non pUCOS, as

miratores multos, quampi rim D amatoreS. Hoc tantum

dico, hune , quem omn tam avide concupiscunt, stylum, nec omnium ingeniorum , nec Omnis argumenti,neo omnis etiam tem poris

proprium videri; atq; ipsum,

dum assectatur . morosiuS

64쪽

ad Rhetoricen. 3 P multis iisque puerilibus inep

tiis reddi obnoxium . Hoc

styli genus Heroes illi, Sene. ea, Sallustius, Plinius , Tar

citus non minus graViter, quam feliciter cosectati sunt. Quando nam Vigere caeperunt acumina, & breves sen- tentiae t

Caeperunt efflorescere, non apud Romano sed apud Graecos ; nec primis quidem temporibus , quibus candidiori & liberiori profluentis naturae impetu ferri videbatur oratio; sed postquam magni nominis Sophistae, Philosophiae praeceptis instituti, nec mediocribu Eloquentiae adjumentis innixi dicta quίedam aurea, ex Lycaei & Αca- demiae hausta fontibuS, Clegantis styli inpeditis, ac vi brantibus sententiis,quasi auro semma includ Q. Fa re', I. B 6 Iunt.

65쪽

runt. Sed omnium verecui dissimus fuit postea Cicero in acuminibus . Quod enim, alius in conclusione , post vibratam forte ex ejusmodi acuminibus periodum, haud timide dixisset apud Caesarem: Tu ipsam Victoriam, Caesar, vicisti ; ille Verecunis cicero. de se insinuans ; s Vereor, in . quit, ut hoc quod dicam non perinde intelligi auditu posifit, atque ego ipse cogitanS. kntio: ipsam victoriam via cisse videris o I H Qui error est eorum, ροῖ abutuntur stylo abrupto, dc frigidis acuto η 'Gravis error eorum est, qui plurimum quidem in eo habent ingenii, sed parumscordis . Itaque nec vim illam mentis exu ndantem coercere possimi, sed dicunt quicquid Min buccam. Quid autem res.

66쪽

ad Metoricen. 37 quisl locus, quid aures pa

Ganxur, minime considerant. Infercire volunt omnia acuminibus nihil sine figura dici, etiam figurate panem

Qualis debet esse brevitas orationis Ut nihil obscuritatis habeat , ut non sit praerupta a suspiciosa, nimis affectata is quaeque insidias . tendere vi deatur in clausulis. Atque in eo magnopere spectandum est argumenti genus, aliud enim Epistolae,aliud HMoriet,

aliud declamatoriae oratium culae, aliud etiam justae orae. tiones desiderant; hae etenim non ferunt praeruptam bre. Vitatem. . . maenam Vero erit optima lex brevitatis ῖ - Haec erit opinor , . IIS,

qui minime Asiatici fieri vo

67쪽

38 Manuductio

Iunt, si Demosthenis orati nes, dc Ciceronis Philippicas imitentur; habent enim valde

sana m brevitatem. sunt leges acuminum,& eorum usust Idae tres. Prima, ut argumento conveniant. Secumda, ut non sint nimis crebra Tertia , ut non sint frigide affectata, & obscura . Quamquam , ut verum s fear, quaecumque leges sive praecepta tradantur acuminii seu argutiarnm, aut ea inge

niosum spectant; & ille qui

dem sibi lex est, ars , & prae ceptor: sint nores, sint spinae, quas appellas sententias acumina, utrumque sua nascitur: aut res tibi cum iudi , duroque robore, tunc vex0 laterem lavas. Id unum mprimis meminisse ne v

rim , quam parce, ut dixi

68쪽

ad Rhetoricen. 3 Rhis utendum luminibus, Ecquasi oculis Eloquentiae, ut monet QuintilianuS. Nam, praeterquam quod natura cujus vestigia semper ars debet imitari, solum duos in tota hominis facie oculos aperuit ue dissicile omnino est, in hujusmodi acuminum , α sententiarum copia, sustinere orationem, ne aliquandol serpat humi, ne quid minuti, leviorisque sensiculi immisceatur . Neque enim , . uterindem audiamus Quintili, num, possunt tam multae bonae sententiae esse, quam necesse est, multae sint clausulae. Ubi vero multiplici argutivrum pondere gravatur oratio , si singulas ad calculos revoces, x velut ad libram expendas, teruncio non semel nummos leviores agnin

69쪽

o Manuductio . Quae vera, germanaque Eloquentia est 2 Quae maxime teneat eos, qui audiunt, & quae non solum delectet, sed etiam quae sine satietate delectet . Ad si immum, quae graVis s. quae suavis , quae erudita , quae liberalis, quaeque sensus,& colores habeat quantum vopuS est.. Quot sunt genera praesau datae Eloquentia: ῖ ... Triac grave, mediocre,

Quot sunt Virtutes oratio Fi

. Novem a scilicet, per-

apicuitas in verbis , & in dispositione orationis; graVitas in argumentis , asperitas i sententiis , & vextas 3 quae quidem non convenit adta scentibus, & quam comitantur figurae imperativae., dc

70쪽

ad Rhetoricen. Interrogativae. Vehementia, 1isae differt ab asperitate , 4riod haec in hostes illa etiam iri amicos torqueatur; Splen-ΔOx, qui fit, ubi Orator non-ntilla de se, & suis de rebus Acitis parce & merito praedi-Cat, uti D. Paulus a. ad Cor. ' ai. , V igor, qui ex temperie

asperitatis, vehementiae, Scsplendoris emergit; ambituS,

seu amplificatio deducta a circumstantiis, & athes1 ad hypothesin; Methodus, Puuchritudo , & suavitas styli

Permixta cum celeritate, dccum decoro , quod omnino servandum est, spectata semper argumenti, loci, ac pe sonarum conditione. .