장음표시 사용
101쪽
Nico LAt Co PERNICI interdiu praestruitur,dc illud quod nocte successit. Apparentia
uero matutinus sideris ortus est, cum diluculo & ante Solis oris . tum primo se proseri in emersum, ac incipit apparere. Occasus aut e matutinus, quo Sole orituro sidus occumbere nouissime uidetur. Uespertinus ortus, est cuin crepusculo sidus apparuis erit primum oriri. Occasus autem uespertinus, cum post Solis occasum iam amplius apparere desinit, e de caetero Solis adis uelitu fidus occultatur, donec in exortu matutino in priorem
se proferant ordinem. Haec in stellis haerentibus, solutis quom
Saturno, Ioue, o Marte, eodem modo se habent. Venus aut eae Mercurius aliter ortus de occasus faciut, no em accessiu Solis praeoccupantur, ut illi,nec eius deteguntur abscessu. Sed praeuenientes SoIis fulgori sese miscet, eripiunt . illi ortum ue pertinum, matutinum di; facientes occasum,non utcund latent, quin suis sere pernoctant luminibus:at hi sine discrimine ab occasu in ortu delitescunt, nec usquana conspici possunt. Est ec alia disserentia, quod in illis ortus & occasus matutini ueri, sunt apparentibus priores,uespertini posteriores, prout illic solis ortum praec
dunt, hic eius occasum sequuntur. In inferioribus autem matutini ac uespertini exortus apparentes posteriores sunt ueris,occam sus autem priores. Modus autem quo decernantur ex supradiis
stis potest intelligi ubi ascensionem obliquam stelis cuiuslibet, iocum habentis cognitum exposuimus,ec cum quo gradu signiferi oriatur, uel occidai: in quo gradu vel ei opposito si tunc dolapparuerit, uerum ortu uel occasum, matutinum,uespertinum
ue fidus efficiet. Ab his disserunt apparentes penes cuiusc3 si
deris claritatem & magnitudinem: ut quae maiori lumine poI-lent,breuiores habent Iatebras solarium radiorum, eis quae obisscuriores sunt. Et limites occultationis & apparentiae, subterra n eis circumferentiis circulorum, qui per polos sunt horigotis,inister ipsum sinietem aio Solem capititur. Sunt stellis adhaerenistibus primariis partes sere xii. Saturno x I.Ioui x. Marti XI. s. Veneri v. Mercurio x. In toto uero, quo diurnae lucis reliquunocti cedit,quod crepusculum uel diluculum complectitur, runt partes X v ii l. ia dicti circuli,quibus partibus Sole submoto mi isnores quom stellae inciviunt adnarere:qua quidem distantia ca
102쪽
piunt aliqui subiectum horigonti subterraneum parallelu, quedum Sol attingit,aiunt diescere, uel noctem impleri. Cum ergo sciverimus cu quo gradu signiferi fidus oriatur uel occidat, nouerimusv angulum sectionis ipsius signiseri in eadem parte cultorigonte: si tunc quoq; inter orientem gradu de Solem tot partes sagniferi inuenerimus, quot susticiant concernant. Solis Isunditatem ab horaeome,iuxta terminos praescriptos propositi sideris, pronunciabimus primum ipsius emersum uel occultationem fieri. Quae uero de altitudine Solis supra terram in praecedenti demostratione exposuimus, per omnia conuentulit eius
etiam descensu sub terra: nec 3 enim alio quam positione disseisrunt:quemadmodum quae occidunt apparenti hemispliserio ,latenti oriunttir,sunt omnia uicissim,ac intellectu facilia. Quocirca de ortuWoccatu siderum adeo. de globi terrestris reuo, lutione cotidiana dicta sussiciant. De exquirendis stellarum iocis ac fixarum
canonica descriptione. Ca P. XLIII. Ost expositam a nobis cotidianam reuolutione globi terrae dc quae eam sequuntur,iam annui circuitus sequi debebant de mons rationes. At quoniam priis scorum aliqui Mathematicorum,stellarum non erarantium phaenomena praecedere censuerunt, tanquam huius artis primordia . Quam idcirco sentetiam nobis sequendam putaui naus,quod inter principia dc hypotheses assumpserimus non errantium stellarum sphaeram omnino immobilem es Ie ad qua
uagantium omnium siderum errores exsequo cos eruntur. Sed nequis miretur cur hunc susceperimus ordinem,cum Ptolemaeus in sua magna con structione existimauerit stellarum fixarum explanationem fieri no posse,nisi prius Solis S Lunae pi et esserint Iocorum cognitiones: de propterea quae ad stellas fixas attianent, censuit eous disserenda . Qilodii denumeris intelligas, quibus Lunae Soliscue motus apparens supputatur, stabit fortasse sententia. Nam di Menelaus Geometra pleras si ellas,ea. 1 umd loca Lunaribus coniunctionibus per numeros est assecui
103쪽
Nico LAr CopERNic Iras. Multo uero melius esticiemus, si adminiculo instrumento. rumper SoIis&Lunae diIigenter examinata loca, stellam quam
Iibet capiamus, ut mox docebimus. Nos etiam admonet irritus
illorum conatus,qui simpliciter ab aequinoe ijs uel sol si itias,nee etiam d stellis fixis anni solaris magnitudinem definiendam existimauerunt, in quo nunquam ad nos usep potuerunt conueniare,adeo ut nulla in parte fuerit discordia maior . Animaduerteis xat hoc Ptolemaeus qui cum annii Solarem suo tempore expenadliget non sine suspitione errori s,qui cum tempore possit emeragere,admonuit posteritatem,ut ulteriorem post hac scrutaretur eius rei certitudinem. Opera precium igitur nobis uisum es , ut
ostendamus,quomodo artificio instrumentorum Solis de Luis nae loca capiantur, quantum uidelicet ab aequinoctio uerno aIiis isti e mundi cardinibus distet quae deinde ad alia sidera perscruistanda praebebunt nobis commoditates,quibus etiam stellarum si xartim spli aeram asterisinis intextam, eiusue imaginem oculis
Quibus autem instrumentis tropicorum distantia, siqniseri obliquitas, ta inclinatio sphaers siue poli aequinoctialis altitudo
caperetur,supra est expositum. Eodem modo quamlibet aliam
Solis meridiani altitudinem possumus accipere. Quae aItitudo secundum disserentiam eius ad inclinationem sphaerae, quantusol declinet a circulo aequinoctiaIi nobis exhibebit, per quam deinde declinatione Iocus eius ab aequinoctio uel solstitio sumis plus, fiet etiam manifestius in ipso meridie. Videtur autem Sol
XXIIII. horarum spacio unum sere gradum pertransire: ueni utitas pro horaria portione scrup. i I. s. Unde ad quamlibet alia horlim constitutam facile coniectabitur locus eius. Pro iunari uero de stellarum Iocis obseruandis aliud construitur instrumentum; quod Astrolabium uocat Ptolemaeus.pabricantur enim bini orbes, siue orbiu margines quadrilateri, ut uiri delicet planis lateribus, siue maxillis superficies concauam & couexam ad angulos rectos excipiant:aequales per omnia di simi. Ies, magnitudine conuenientes, ne scilicet magnitudine nimia minus fiant tractabiles,cum a loqui amplitudo pIus tribuat exilitate partibus diuidendis. titudo aute eorum, ta crassitudo, sint
104쪽
sint ad minimum trigesimae partis diametri. Conserentur ergoo conne stentur reiciis inuicem angulis,congruentibus inuicem cauis de conuexis,ueluti in unius globi rotunditate. Eorum ueis ro alter circuli signorum, alter eius qui per utros polos,sequi, noetialis,inquam,de signiferi transit, uicem obtineat. Ille ergo signorum circulus partibus sqtialibus, quibus solet cccum. est distribuendus a lateribus, quae rursum subdividantur pro instrua menti capacitate. In altero quoi circulo emensis 1 etodiaco quadrantibus, poli ipsius signiferi assignentur,1 quibus sumpta diis stantia,pro modulo obliquitatis signis eri, notentur etiam poli aequinoctialis circuli. His sic expeditis, parentur atri bini orbes, per eosdem rodiaci fabrefacti polos, in quibus movebuntur,exterior de interior. Qui crassitudines inter duo plana sequalesilatitudines uero maxillarum similes illis habeant, ita concinnati
ut maioris caua superficies, couexam, ac minoris convexitas, cocauam Eodiaci tibi T contingat: ne tamen eorum circum duistio
impediatur sed rodiacum ipsum cum suo meridiano faciliter,ac se inuicem libere linant pertransire. Hos igitur orbes, in polis illis Eodiaci .secudum diametrum cum solertia persorabimus inpingemus axonia, quibus connectantur ferantur p. Interior quo orbis In c cc L. R. partes aequales diuida tiir, ut in singulis quadrantibus ad polos exeant nonaginta. In cuius insta per cauitate alius orbis de ipse quintus collocandus est sac sub eo te pia, no conuertibilis,cui ad maxillas infixa sint systematia e diameistro meatus habentia at diaugia siue specilla, unde lux sideris irrumpere exirem possit,ut in dioptra solet in ipso diametro orbis, cui etiam hinc inde coaptentur offendicula quaedam indi, ces numerorum, orbis continentis Iatitudinum gratia obseruandarum. Tandem orbis adhibendus est: sextus,qui totum capiat sustineat. Astrolabium inpolorum aequinoctialiu fixuris apis pensum, de columnellae cuipiam impositus, ac ea subsultus ereis eius 3 plano horletontis: polis etiam ad inclinationem sphaerae collatis, meridianum naturali similem positione teneat,abeo minime uacillet. Sic igitur praeparato in se a Limento,quando alicuius stellae locum accipere uoluerimus, ad uesperam uel Sole iam obituro, de eo tempore quando Lunam quos habuerimus in prospectu, exteriore orbe conferemus ad gradu etodiaci, in qm tunc
105쪽
Nico L Ar CopnRNICI tunc Sole per Prycedetia cognitu acceperimus,co uerte muscue ad apsum Sole orbin se stionesquo usu tueri eoin nodiacus ino, exterior sp polos est orbis, seipsum pariter obumbret, thic quod interiore orbe Lunae aduertimus, d oculo ad psanu eius posito, ubi Luna exaduerso, ueluti eode plano dissecta uidebimus Diotabimus locutii itastrumenti signifero: ipse enim tiac erie Ictinae sociis secundu longitudine uisus, Etenim sine ipsa no et armodus Iocis stellarii copraehendendis utpote qtaar ex omnibuRsela diei dc noctis sit particeps. Deinde nocte superueniete, qua indo steIIa, cuius locu inquirimus, iam cosigaei Potes , exteriore orbem loco Lunae coaptamus, per que ad Luna ipsam, sicut in Somle faciebamus, coserimus positione Astro labq. lic quod interiorem circuIuuertimus ad stella, donec uidebitur adhaerere pIaniciei orbis, at in per specilla, quae iii colento stilat orbiculo conia spiciatur ita enim di Iongitudine cu latitudine stellae coperte habebimus. Hecdu aguntur,quis gradus Eodiaci caelumcdiat oculis subij cietur, de idcirco quibus horis res ipsa gesta fuerit lici liis do constabit. Exemplo Ptole. Qui Antonini pq Imp. annos eiscundo, nona die Pharnaut hi, mensis octaui AEgyptioru in Aleis xandria,circa Solis occasum, uoles obsertiare locu stellar, quae iii pectore Leonis basiliscus siue regulus uocat, Astrolabio ad Solem ia occumbente coparato, quin horis squino stialibus a meridie tras actis dii Sol in iii. partibus d semulicia unitis Pisciuinueniret, reperit Luna a Sole sequente partibus Rc ii & Oe auaunius Padmotu interiore circulu, quapropter uisus est iuc Luis noe locus in v. partibus&sextante ciem in orii. Iapoti: hora di midiu quo sexta a meridie implebat,& stellata apparere ccxpissset quarto gradu Gemino ru coelii mediante, couertit exteriore orbe instrumeti ad la de praehensu in Limae locus pergens cir orhe interioris accepit a Llina stellae distantia in cosequetia signo rum partibus L vii. decima unius. Quonia igitur Luna restiebatur ab occidete Sole in partibus,tit die u est, xc ii.& oe aua, quae terminabant Lunii in v. partibus,&sextate Geminorv. At
coueniebat subdimidio horae spacio Luna fuisse mota per qua,
drante unius gradus:quadoquide horaria portio in motu Iunari dimidiu gradu plus minusue excipit: sed propter comutatio, nem tuc ablativa Lunar,oportebat esse Paulo minus quadrante,
106쪽
quod circiter uncia definivit: quo circa Luna suisse in v. rad. de triente Geminorv. Sed ubi de Lunaribus comutatioibus pertrae auerimus,apparebit no tanta fuisse differetia, ut satis It quere possit, Iocu Lunae uisum plus triente,uixd minus duabus quintis excessisse quines gradus Geminorum, quibus additi gradus
I. vi I. cu decima unius parte, colligut locu stelis in i l. s. partibus Leois fere distate a Solis aestiua couersioe partibus xxxi I.s.culatitudine Boreae sextatis gradus. Hic erat Basilisci locus,tque dc caeteraru no errantium stellaru patuit accessus . Facta est: autehaec Ptolemaei obseruatio Anno Christi secundum Romasios cxxx1x. die xiii LFebruarq,Olympiade CCXXIX. anno eratus primo. Ita uir ille Mathematicoru emitrentissimus , quantueo tempore quae 3 stellaru ab aequinoictio uerno locii obtinuisisset, adnotauit,animaliud caelestiu exposuit a si erismos. Quibus haud paru studio huic nostro subuenit,nosv Iabore satis arduo
releuauit,ut qui stellarii loca iaci ad aequinoctiasque cu tempore mutatur,sed aequinoctia ad stellaru fixarusphaerii reserenda putauimus,faciIe possumus ab alio quopia immutabili principio deducere siderii descriptione, quam ab Ariete, tarim primo stagno,dca prima eius stella, quae in capite eius est, assumi placuit, ut sic eade sima ae absoluta facies maneat ias, quae ueluti insiva ae cohaeretia ppetua semes capta sede collucet. Sunt a me cura de solertia mirabili antiquoru in x L vi ii. formas digesta, exceptis iis quae 1 quarto sere per Rhodon climate sema latetiu circulus di rimebat. Siem informes stellae, ut illis incognitae,remanserunt Negenim alia ob causam simulachris sormatae sunt siessae secutidum Theonis sumtaris in expositioe Araisa sententia,ni sitit tacita earii multitudo p partes discerneret, de denominatioibus quibus da sigillatim possint designari,antiq satis instituto,cu etiam apud Hiobliquas datam nominatas sui si e constet 8 Pleiades, Hyadas, Arcturu, Oriona, apud Hellodum & Homeria etiam nominatim legamus. In earu igitur secundit longitudine descriptioeno utemur dodecatemor as, quae ab aequinoctii soccouersionibus deducutur, sed simplici de cosueto graduu numero,in Cteris Ptolemaeu sequenarur,paucis exceptis, q uel deprauata, uesulcui aliter se habere coperimus. Quatenus aut ipsaru distatia ab illis cardinibus pateat,sequente libro docebimus.
107쪽
re itaquete ad reetia linea maxie aust.
OS E MAIORIS QUAM ELICEN UOCANT.
Quae in dextra auricula praecedente.
Duaru pcedes in pede sinistro poster. ioci o
109쪽
Duar paruaru a triangulo seques.
Post haec ad oceasum duaru q magis
maior Hine ad occasum i couerlloe caudae.
In latere dextro sub cingula. I E
Quae dextra uertebra coxae cottingit.
sequi tui eande coxa attinges,
in manu sinistrentum praeceden sMedia trium Australior.
sequens trium. Quae in uertebra sinistra emae. In sinistro humero. In capite. In dextro humero. In
110쪽
partes magnitu. In Color o duarum Australior. I ' o
Q Jae magis in Borea in extreo col:
In extremo colorobi manubrio. 183 o
xiae sequitur lucentem ab Austro.
Qtiae sequitur omnes in corona.
Stellae 8. quaru mavnitud. secundae I. quartae .quintae I. sextae I h