장음표시 사용
31쪽
propagines ab ipsis partibus mutiretur: insuper mammis dc jecori per
venis consentit,cordi per arterias, vicinia & colligantia partibus circumiacentibus. vesicae,recto intesti 'o ac peritoneo; sed do per spiracula caeca ventri io, lieni Je mesera cisis praeterquam quod membra- notae, ac nervos, sunt plurimae i starum partium . quae propterea ei iam per similitudinem coassiciuntur. J .m vero uteri sic constituti triplex est inuniis pinu sibi proprium. luatenus pars ei imitaris, & ita alimentum allicit, pro siti ipsius nutrition per illas, qnas supra enuni ravimus, sibi insitas venas a trunco seminalium exottas. Secundum uteri munus est sceminae saluti pernecess iri uni, quatenus illi inest ex crementa evacuandi ratio, quemadmodum enim in deficientibus v si ea, de intestinis a proprio munere maximum corpori lubsequi tur de trimentumpta si in foeminis haec pars menstruationis ossicio Appressione, ut utcunque al. ter destituat ut , longὰ periculosiora scaturiunt mala,& graviora accidentia', non tamer quod Mercatus existimat in hunc praecipue usum.fuit uterus creatus , uiliceret enim solacei vix cum venis huic muneri dicatis: sed potius fuit uterus propagandae speciei causa mulieri datus. quod tertium ac praecipuum uteri munus est, quodque nulli bi commodius fieti poterat. magis neces Iarium vid tur uam foeminam elui a recrementis, quae pet alias vias commode pollent alioquin expurgari id circo anatomes proseliores merito 'uterum definierunt,partem in qua semen concipitur,scutus formatur, de augetur, nulla de menstruis aut aliis excrementis facta mentione. Na- Rtivo,& incredibili quodam desiderio uterus semen virile attrahit,nulla tamen vim illud commutandi habet. sed conservandi tantummodo At dices; virtutes na urales coordinatae sunt ; si ergo tiabit de conservat, oportet,ut ulteriori mora commutet, de alteret, qua. ratione Galenus lib. dena t. facult.nil trahere propter tractionem iii sana , sed propter fruitionem disertissimὰ prodidit. Solutio est, non esse perpetuum,ut quidquid trahit, ropter nutritionem trahat, semper tamen propter fruitionem,ut rite Galenus; sed fruitio duplex est, nutritolia una,altera refocillatoria, illo modo partes sanguinem trahunt , hoc utraque vesica,bilis Sc urinae, hos leo res dc semen uterus, cui natura in-ddubane mirificam cupiditatem ut traheret , & tantisper reti neret donec praestantior opifex .hoc est formatrix facultas ad operis elabo ratiouena insurgeret. Mulierem absque niatricep ile vivere, autor est
32쪽
Avenet Iadii quia inquit fieri potest , ut universa ligamenta putrefiant, M, sa& collabatur uterus; muliere salva permanente, quod tum ex libris me- ην matri dicorum. tum aliorum fidedignotum testatur, seque nobilem foemi- 'nam vidisse, te qua erat rumor, absque matrice vivere; idipsum Rous aselus, quem videre non pigeat,plurimis eventis confirniat,& Antonius Beneventus lib. te abdit. motb. causis altet ius staminae meminit,a se cap ti. victae. quae cum vulva putrescet et.& frustulis comminuta tota dic ideret,sana tamen supervix t annos decem. illud fortasse non minus mi- Iorabere,quod Gesnetus de alii scribunt & plurimi norunt,in Patia pro- V- vincia haud procul a Patagonum regione , animal reperiri semivulpam a nostris dictum,cui natura duos concessit uteros, internum u- b mutarinum ad generandam prolem, sicuti reliquis animalibus: alterum ex- m. ternum subter communem illum,ad fovendos defendendosque catulos suos, quos inde non nisi lactandi causa promit. . N
Hatonis es aliorum de utero sententia.
Latoin Timeo, & cum eo Arςteus atque alii non contemnendae
eruditionis viri sedem uterum mutare;& animal esse sibi persua μ' serunt ac idcirco in uter strangulatu mulierem respiratione pri-. vari, quia uterus sursum ascendens septum transvei sum suo corpore cis His comprimit dum enim proleta generare cupiens serninis masculi ma- ιιι ct 'vidus ac menstruo sanguine destitutus indignabundus per corpus va- vim togatur,ad septum conscendit sc quasi animal quoddam succensens o. t tum fati moibos excitat. Ita autem videntur istam sententiam valla re, Quaecunque sensus habent,ea dicuntur esse a in alia, persectiora, quo plures, ut bos equus;im perffictiora , quo pauciores, ut bratu emarmae quae duos tantum tactorium de gustatorium; spongia , quae tactolium duntaxat liabet cum igitur matrix odoratorium sensum ha- beat gustatolium etiam possidebit, atque ita cum hos praeter tactum quem obtinere ex leminis oblectatione clarum esse putant ) sensus habeat, proprie dicitur & st animal quod autem odoratorium sensum so possideat liquet,propterea quod ipsa utilliajuni) superius quidem existens in thorace graveolentia adhibita , molesto berendo fugit . destituitque eas partes,atq; ad benevolenti qua subita apponuntur, C cur
33쪽
currit. HincGalenum sibi non constare dicunt Neotericorum plurimi, qui sexto de locis hanc opinionem plane convellat, alibi vero natibus gravissi mὰ olentia. matticibus bene volentia adhibeat, quasi continuo uterum animal esse fateri teneatur. His acu E magis quam disertὰ dictis addit Fernelius se Iadstantium mulierum modo querimonia, modo pictibus adductum uterum saepetactum deprehendit se, instit globi cujusdam, in ventriculum efferit,eumque graviter opprimere, hincque mania deprestariam anileste in propriam sedem propultum. neque rei magis alienum videri quam eju idem prolapsuin ad inferiora, quo totus ferὰ prodit atque adeo,etsi animal esse non patiatur, sedem tamen posse mutate plane confitetur.Caeterum,ut quod posterius retulimus in Platonis opinione, id primo infringamus, plane indignum dc a philosophica mente alienum est, opinati,ex multis animalibus unum animal constare : odoribus refici ventriculus solet, neque idcirco animal esse ullus unquam concludit, recreantur enim membra Odoribus,non quod jucundam qualitatem percipiant, scd quia vapor boni odoris spirituum est accommodati issima materia, qtibus parte illae abundant. quamobrem praeterquam quod calefaciunt, facultatem etiam quandam sympeptica possident,quae partium tenuitate affectus in iisdem particulis existentes curate.& sanare valet , quod erim de λο pathia& dispathia uteri nonnulli causantur , acutum est mag a, quam firmum .sed ut alia omittam, qua ratione giaveolentia tot pa res pertranseuntia ad matricem ferri possunt λ fortassis cum Femello dices,ad thoracem per nares facilem esse meatum, ad quem ipsa ma- . trix reliquas partes praetergressa jam pervenit. At certe neque id fieri posse,ex dissectionibus apparet; si enim dissecta muliere uterum manu sursum ad ventriculium violenter trahas, ad os ventriculi eum ducere, quin disrumpantur ligamenta, vix potetis, multo ergo minus suopte impetu, aut violenter impulitis intestina,ventriculum,& septum traii versum,ac reliquas illic positas particulas praetergredietur : Vidimus nos saepe talem tumorem,qualem nobis depingit Fernelius, sed .ut insenue fateamur, ventriculum non transcen&bat, solumque pertingebat ipsius fundum, quod nos fieri non imus inficias, neque ipsa dis sectio dissuadet, aut Fernelii adversa natio quicquam aliud concludit; nam uterus facilius descendit . quia gravis suo pondei e excidit, neque inde sequitur posse fimiliter ad ventriculum ascendere , imo neque null
34쪽
uteri substantiam esse id admittit Galenus;quod in hoc asSctu im sinis
minae deprehendunt instar globi cujusdam in ventriculum estori, sed inter acentes partes ab ipso utero statuosis spit itibus, aut teterrimis ni- docibus vexato ursum compulsas; quod tum fit, cum ad uteii vasa sanguis,vel alius humor coiissuit,sed ad interna ipsius,aut quia crassus, aut quia clausa sunt venarum ora, ingredi non potest, sunc enim implentur; & quantum in latitudine ampliantur , tantum de longitudine detrahitii Gitaque quo esticiuntur breviora. eo magis ad origi- Q nem retrahuntur,quod si id undique aequaliter fiat, uterus recta trahi tu P. tur, idque per exiguum .ut ad ventriculum accedat, potius, quam ascendanti vero inaequaliter,ad partem vehementius trahentem intenditur. Et hic affectus uteri contoi sio, ille uteri sit catio nuncupatur. Curigituran quies,graveolentia naribus adhibentur 'quia cerebrum illa sen--. - - tiendo ab ipsis molestatur&contrahitur, simulque cum ipso odorato- --ι--rius spiritus ac per continuum ex hac molestia reliquae etiam particulae Mur. contrahuntur,qua contractione trudunt ac veluti P pximunt, syQῖς aue. luntque ac deorsum provocant matricem. Adhuc tamen majori cachinno digna videtur eorum sententia,qui, ubi suppressa sunt en- minis. strua,uterum exsiccari a junt,dein humectari cupientem viscera petere, to cumque ascendendo septi mans vel sum oppetit, animal respiratione privari; quod cum priscis illis, qui naturae opera in Vestigarunt potius, Nisi, quam invenerunt,Cordaeus etiam nuper in primum de morbis mulie C. Lita .rum parum circumspecte prodidit,ac multa super hanc rem compilat, eo et rex
quae non nisi ab angulo ad patietem concludunt, ut vel hinc coli igas, vulgatis illis gynaeciorum tribus voluminibus una cum praestanti doctrina,similes fabellas & prodigiosa multa figimenta contineri,quae facile possint tyronibus fucum facere; plane enim ridiculum est iis,quod
de uteri humectatione eomininiscuntur, tametsi Hi p. ejus sententiae actor fuerit,aut ex aliorum mente, aut quia non est cuique uni datum
δ' omnia scire. Si enim uterus requirit humorem,paratiorem illum habet, de propinquiorem in incumbente vesica recto intestino.& vesis, quae 'utero implantantur.qua ut ipsum ex septo mutuetur, particula Omnino arida dc sicca.Liquet igitur uterum neque animal esse,neque ullum voluntarium motum possidere, neque supra ventricuulmascendere, sed propter convulsionem vasorum modo ex repletione,modo extinanitione ortam ad ipsius ventriculi fundum tantummodo rettrahi.
35쪽
NUnc memores instituti nostri ad mammarum historiam acco
damus mammam enim alteram partem generationi dicatam esse superius retulimus. Haec quidem eminentia carnosia,flat dulosa, ac semicirculatis est. gignendi lactis vim a natura haben sita ad latus pectoris, in cujus medio papilla protuberat. Duae sunt mammae in thoracis anteriori sede ad ossis pectoris latera collocatae, secus ac in aliis animantibus,cum hic locus no impeditus ad.lactandum in uberibus manibus usuris commodissimus extiteiit, & generationi lactis, propter cordis viciniam, cui reciprocum calorem ut gratus vicinus mammae retii buunt,in modum pinguedinis seu pelliceae vestis; quam eandem in viris positionem servant. auibusdam tamen mulieribus vicinius ad pectoris med. um invicem accedunt,quibusdam aute quod& pulcherrimum ducicur utrinque recedunt, & thoracis lateribus magis appropinquant. Mammam multae sed parvae glandulae constituunt,sibi mutuo incumbentes, & inter se commistae adipis, S fibrarum interventu, in medio tamen ad papillae centrum una magni, Ainstar mammillae estigiata habetur. Haec glandulo a sibilantia varia est,nam viris pene nulla eademque arida ; uti etiam admodum puellis; juvenculis vero paulo compactior &l dutiuscula, vetulis flaccida, a quae vero mulieres magnas ac pendulas habent mammas, mammolae, seu ut Paulo placet mammeates dicuntur, quae an ad lactis generationem conveniant,inserius disputabitur. Caeterum univeila mammillarum substantia inter cutem & generalem membranam continetur, venis magnis ac frequentibus intertexta ; quarum alias externas ara- mo. venae cavae axillam jam petentis descendentes suscipita alias internas a vena cava pariter descendentes ex jugulo summoque sterno, quae partim absumuntur in mammas, & pectoris internos musculos; νιμἰ -- partim ad Xyphoidem cartilaginem, & musculos rectos delapsae pau- sin eum to supra umbilicum surculis suis occurrunt furculis ascendentibus ex illa divisione venae cavae ad dextrum & sinistrum crus, ex qua antea diximus venas in matricis cervice derivari, per quas menstrua fluunt; quippe hae venae alcendentes oriuntur a ramulis, qui originem habent
36쪽
eandem, quam illi, a quibus venae ad uteri cervicem propagantur ; Ahinc est tantus ille uteri cum mammis consensus in mulieribus, ut ma-mae solidiores validum esse nutum nuntient, tradente Hi p. et si refiagetur Velabus ; glaciles vero fiam iis,quae corrupturae sunt conceptu λα mammarum altera gracilis facta aboitum portendat , & utero g stanti ex mammis lac suens debilem foetum significet, cujus rei causa infra lib. .constabit. cap. de lacts & mammae tumidae ac magnae ad conceptum valeant. Adhaec arteriolas etiam cum his venis habent mammae quamvis paucas & graciles,subinde& nervos, qui in easdemio sicuti in alias thoracis partes excurrunt,quorum crassi simus ille, qui equinto collinum intervallo papillam adit, cui exquisitissimum sensum communicat. Formae pene sem globum reserunt, utpote exteritus rotundae gibbaeque sunt, papillam instar processus obtinentes ; i'-tus vero, qua pectori committuntur, plana lataque innituntur basi .; hanc illis semicircularem figuram natura tribuit, non tam quo minus paterentinjuriis, quam quo plus lactis continerent . . Etenim rotun- dum omnium capacissimum ; exterior tamen pars in ambitu papillae circulo quodam obscuratur, pallescente in virginibus, sesco in gravi dis & lactantibus, nigro in vetulis, & rugoso in iis,quibus flacescunt jam mammilia; a Gracis nuncupatur,& essicitur a connexi uus in hoc loco cum subiectis corporibus. Ipsa vero papilla substantia constat ad penem proxime accedente , est enim illi nervo quodammodo cutis , substantiam intus spongiosam continens, quae dirigi ac . vicissim laxari,similiter ac penis, potest habet autem tenues,& conspicuos meatus , fibrae ac nervi modo albicantes, qui venarum surculi sunt, multiplici serie per glandulosam mammarum substantiam excurrentium,ex quibus lac effunditur. Usus eius est,ut cum infans angusto teneroque suo osculo mammillam integram capere non posset, hunc illius prominentem canaliculum , in quem omnia terminantur O vasa,labiis appistenderet , & per illius foramen lac sugere conam.'dius posset,quin etiam papilla nervorum surculis. de subinde exactiori sensu abundat, ut mater illecebram ac voluptatem persentiens, suetus in lucem recenter editi nondum dentato oti libentius titillandam pr . riendamque inderet,ac sugendam offerret. Hic in virginibus rubet in
lactantibus magis eminet, livetque; in vetulis oblonga nigricat. Mam
37쪽
Mamma- quamdiu solidiori cibo uti nondum potuerit, alimentum, hoc est lac suppeditent, sanguinem,quem per venas magnas & frequentes sibi disira tributas aliquantisper elaboratum recipiunt, in illud ipsum conve tentes hanc enim a natura insitam vim habent.Secundus,utiant veluti Propugnaculum quoddana ac operimentum cordi, de ab eo caluactita ipsum recalefaciant non aliter quam operimensa alia , fi ae nobis cxtrinsecus injicimus. Tertius, sed minus principalis, ut ex contactu voluptatem afferant ; neque hic recipienda est Aristot. sententia . de partib. animal. aestimantis, mammillas propter cordis tutelam potissimum fuisse creatas, quemadmodum enim uterus propter generationem scelus , sic mammas ad ipsius in lucem editi nutrionem fuissea natura primo constitutas, magis est rationi consonum. Sed quocium in maribus mammae dicit Aristot. quos nutrire non oportebati Quianarura marem,& foeminam ectingens; qui ejusdem erat specici,sumlitudinem ac notam ejus membri, quod alteri sexui fructuolum admodum esset, huic etiam voluit imprimere,& ut sagax suam etiam utilitatem invenit cordis tutelam, quin& ad titillationem in viris faciunt de papilla centrum ac terminus in pectore est , in quem venatum de nervorum huc pertingentium fines desinuut, ac copulantur e Pere ra a tamen in eisdem non sunt , quia lac non Oporiebat emittere quamvis & id aliquibus contingere certum, si ela mammas aliquando habent viri , qui humidius temperamentum iunt sollati, ache vore quodam praediti parvisq; venis ut Aristot.Λuctor est γ ,de Ust. mal. I. quibus etiam nonnunquam lac generatur , ut suo loco parebit. Quod ii quaeras , cur mam miliarum contactu provocantur muli ei es ad libidinem' Sunt,qui respondeant,quia ex caliditate, quae obta ectanis do mammis ingeneratur. Incalescit uterus, & propter harum partium consensum excitatur libido. Ego vero non palum etiam ad illac bram illam voluptatem adjuvare puto acutum papillae sensum,ex cujus pruritu titillationeve mulier venit in memoriam anteactae voluptatis, nam ut vir , in quo hujuscemodi consensus repentur nullus, quodammodo Eblectatur, magis tamen mulier, quia mollior in illa
contrectatio ; habet enim perinde ac culcitram substratam pinguedinem , ideoque papilla, sicuti in viro, ossi non coli ditur. Habet mulier duas mammillas , reliqua autem animantia plures , quia haec Furca saetur,illa imum tantum vel alterum nutrit. avicula mammillis
38쪽
carent ne pondere earum volatus impediretur pisces ellam mammis lacte sunt destituti quia, ovo intra se concepto, animi postea in i cem excluduntain eo tamen genere cete, de hinus balenae,ac marinus vitulus mammas & lac habere dicuntur.
De ossibus, quae in mulier teria mammarum ratione a miri ossibus dissident.
E quippiam huic tractioni desiit, consonum erit, explicare, quae ossa in mulieribus, uteri & mam miliarum ratione, a viri ossibus diversam constitutionem acceperint, in primis os illud,
factum appellatum , quod ampliudine superet reliquas omnes ver tebras, quibus veluti basiis substernitur,in viris rectius, in f diminis ad extetiora magis recurv tum conspicitur, ne tamen cum medicis pie' jjs existimes,os istud taminis, sum pariunt, dilatari ac propterea sacrum dici,quod sacram & magnam hanc operationem edat ; cum p tius sactum,hoc est, magnum, quod Graece ιυρν senat, nuncupetur :neque enim ulla ratione cedit,quare commentitia profecto, & adsci ptitia prima appellatio censenda est. Fortasse amen primum coccygis os adat quem motum in partu edendum, ubi imam saeri ossis partem media cartilagine excipit, vertebrarum compagem imitatur : Diffe- O runt etiam a virorum ossibus coxendicum ossum partes infimae, quoniam in mulici ibus mutuo longe magis distant : inseper ilium ossa , quae intestina ac vesicam sustinent tuenturque , multo ampliora sunt, ipsorumque spina in latera latius, quam in viris, explanditur,quo levius ac minota negotio mulieres uterum gererent, ideoque etiam e trorsum insignius excavantur. Ad haec infimae piab fossium partes ρομισσα magis in mulieribus seiunguntur , ac invicem veluti sinuatae distant, se ni vacua sedes inter os caudae & in ternas regiones infirmarum ossium coxendicum partium multo amplior & capacior , quam invisis occurrat. Praecipua pubis ossa non tam longa linea ac invitis coin. mittuntur ; hac enim ratione & horum ossium brevitate naturascet uiserendo excludendoque prospexit. Illud vero est maxime absurdum,
39쪽
viris esse continua , in mulieribus autem cartilaginis interventu eos Iescere,ut partus tempore remitti, invicemque dii lungi quem l . Nam etsi commissura illa in utroque sexu cartilagine oppleatur, parturientibus tamen mulieribus haec ossa invicem in nime disiunguntur c jus enim ope ad se ipsa pollea reditent rejungerenturve'j quin potius obfirmavit natura valentissimis nexibus eas pat tes,quae aliquando vi olentia coactae disjungi periculum esset, ut validum impetum sustineorent, sicuti futurum erat in enixu.Si opponas Hipp. in lib. denat. pu ri allerentem,circum stare partes ad latera mulie biis pudendi, quae diducum ut in partu; nec auctorii ali experimentum deesse, si quidem apparet in parturientibus nonnullis partes ossis pubis a se invicem divelli Respondeo, Hipp.ibi non deone pubis aut iacto,sed de superioribus partibus coxendicis esse intelligendum, quae quidem ob laetum nexum, quem cum sacro osse habent, laetus impetui nonnihil cedunt, quae tamen si extra modum per violentiam d: uitae fierint, clauda & ad inc
dendum impotentes redduntur mulieres ; ad justam veto perfictimque aetatem nondum pervenisse illas,in quibus pubis ossa dissociantur; quod si in partu contingerit, rem esse periculo plenam, ac ob id quam- e, . f. cima buse , bus itasse experimentum suit desumptum. , .. m. I Jam vero crenam sic vocant cavitatem illam, quae sub media ossis pu- γ,
mul. e . bis parte inferiori lateto naturam efformasse, ut uretera partus tempore eo se reciperet , ne a compressione egredientis infantis laederetur, verosimile est. viris etiam propterea absque illo ulu inesse, nequid in utroque sexu dissimile appareret, ut supra de mammis dici iam est. Dorsi etiam luperior pars divertam sortitur figuram , retrorsuva vero magis in mullere inflexa est, ut cum uterumgestat, anteriori sede pondere gravata, posteriori corporis parte moles sustentetur, ac ita in aequil, brio corpus eonsistat; hinc est, quod gravidae si periora corpor: s r trorsum inclinant cum incedunt. Fcemoris subinde ossa ob coxae amplitudinem superiori sede in mulieribus magis ab invicem distant hine lumbos prominentiores & foemora crassiora ha bent. Porro thorax an- 3oter se sede nonnihil depressior est quam in viris,ut mammillis aptam pataret sedem; & costarum cartilagines, quae in vitis ad extremum i nium cartilaginosae persistunt, puellis ubi primum mammillae excre avprunt osseae in ambitu nonnihil fiunt, utinam miliatum molem, quae ipsis incumbit . mesius sustineant , nec iotrorsum comprimantur.
40쪽
Quod antem plerique opinantur pectoris os, quod sternon dicitur,in surae mulieribus esse per ratum , ut venae extrorsum ad mammillas utrin- ερο ique ierantur, figmentum omnino est, eum solum parte sui posteriori spongiosum iit & plenum foraminibus, in quae vata, a quibus al:men tum capessi t. ingrediuntur ι venae autem, per quas in mammas sanguis desertur, per spatia, intercostilia dicta obrepunt. Nec subinde in sceleris apparet, quod plurimi serunt, virum unius collis numerod muliere superari; latendum tamen est cum sacris litet is Evam ex 'Adae costa a Deo optim. Maximi procreatam fuisse. Ce: erum quam-to vis Adae corpus ex altero latere una caruisset costa, non ob id Cinni- bus deinceps viris illam quoque deficere necessum est ; cum praesertim ex Theologis multi adstruant, illam costam in pruno homine, ratione individuis inlIe superfluam ideo sublata temansisse pei fictum ἰnule tamen necessariam, ratione speciei, quia de ipsa mulier erat aedi- sic nda ut sic Adam principium eis et totius humanae speciei sicuti semen, individuo superfluum, speciei pernecessarium est ; Alii verbum in Hebraeo positum non minus latus quam costam significaresci ibunt. ut Gallice colim, Itaque fuisse mulierem non de costa viri formatam, sed de latere cui postea excerpta caro supercreverit. Pro quibus facitino id,quod sequitur; Et replevit carnem pro ea,seu, de clausit carnem in loco suo, ut Hebraei legunt.
De partibus , quas natura machinatur,dumfartus
A' Ge vero explicemus nunc etiam, quae intra praegnantis uterum toto gestationis tempore oriantur : Haec autem sunt f tum si involventes membranae . umbilicalia vasa, foetus ipse. Tila' '
igitur numerantur circumdantia foetum involucra, quae non solum ' tibi mutuo incumbunt, sed multis locis coalescunt, quaeque natura quoad fieri potuir, unire satagit , ut quod roboris cuique deerat,id nanes a sese mutuo adipi iceremur. Primum & exterius involucrum, Primμ- carnosa quae piam astutio est , si ve multarum venarum & arteriarum contextus, qui fatui olimsecus in otbem circumiicitur, ur quod ipsi