장음표시 사용
51쪽
RO DERIGI 2 CASTROLUSITANI, PHILOSOPHIAE AC
aeui semen,qui me geniturat humiditas sal alis.
Roditum supra jam est, duo esse nostrae generati
nis principia, temeti & menstruum,ac proinde lupei bissimi animalis originem debilem istag lem.& prorsus imbecillem, quinetiam corruptibilem atque mortalem, de his igitur hoc li- . libro agere decrevimus, & primo de semine, de quo,quid sit, . quae ipsius natura,& an mulieres semen emittant , quidque ipsum ad T UI, generationem conferat. an vivat.& animatum lit ra toto ne corpore d si huma. cidat ubi generetur&forma accipiat:quidve testes ad ipsi is generat onem conferant;&ci orta ab eodὸ membra deperdita instaurari mi- χοnime possint tandemq;quid sit sorinatrix facultas in eo coten ta;quaeq;n-- sint boni ac proli fici seminis conditiones breviter atq; contracte enu- Q.A . eleabimus. Semen igitur auctore Aristotele a.degenerat animatae est,
- . ς p. . ex quo primo Oriuntur ea- quae secundum natura constituuntur. Ga-
. D . a lenus nihil aliud esse dixit quam sanguinem in venis,quae ipsum csu: nent exquisite cons etiam. Autor definitionum humorem esse dicit in V., vasis,quae testibus oriuntur,comentum,calidoviconstantems piria i
52쪽
tia ex quo nasci hominem liceat. Alexander, amator veri dictus apud P ii scianum dicit, semen este sanguinis spumaria ; Ejusdemque opinionis fuit Diogenes, Medici vero summo inter ipsos facto consensu definiunt utilem sui dissultatem utimii alimenti sanguinei in partes di mri . . tributi; quam nos etiam desinitionem libenter amplectimur. Qui- a s in cunque de semine sebtilius disseru t. a genitura distinguunt, quia in- Ψη quiunt, genitura eii causa, Principiumque generationis, pioveniens a I rei fectis animalibus,quae natura coeunt: semen vero plantatum etiarn est,&animalium imperfectorum: unde colligunt, genituram ens cile se naturale impersectum utpote quod alterum tantum generationis principium obtinear,cujusmodi est scmen viri: semen veto ex duobus rerum naturalium principiis constite, cujusmodi est nux, triticum, hordeum de alia semina,quae persecta sunt in genere suo non minus quam ipsum animal. Qua ratione seminis. quam geniturae,iatior est acceptio, ex semine enim, non ex genitiata plantas & imperfecta animalia provenire tecte dicimus,ex genitura vero persectior tantummodo. caeterum Hipp. non solum ipsum semen recens emissum, aut in suis visis con-
lentum, sed quamdiu scotus nomen non meretur,etiam muliebri semitii commixtum de in utero conceptum genituram appellat. Porro autu
semen excrementum esse ex eo concludi tur,quod neq; pars aliqua cor roris est, neq; res praeternaturam superest igitur, ut vel sit alimentum, vel colliqua mentum,vel excrementum alimentum quidem res adventi aest non insita: cum igitur semen insitum sit,non est alimen iis,multo minus colli quam eratum,quia omne tale praeternaturam est insuper quia locus secundum naturam nullus colliquamento est datus , scd Μ. . , hac illac fluit, quocunque facilius ferri potest, naturalibus vero ex- crementis locus destinatus est, verbi gratia , alimenti sicci excremen- m niti mris,alvias . humidi vesica: utilis ventriculis : seminalis testes, de va- si varicosa e praeterea crassi homines multo minus foecundi sunt, ac minus seminis habent , non est ergo colli quaeso , nam crassam ab a- , Psente colli quante magis destillat: quier quod si colli quatio esset, semi per laederet:atqui nun nunquam allevat corpus redditque alacritus: limperest igitur ut sit excrementum. Utile tamen utpote a quo magnam Ex omοῦ utilitatem natura consequatur, di vegetior atque vigerosiori redda- tum qua is
Cum igitur ultimum alimentum utilissimum sit, inpote ex quo si
V l jam unumquodque gignitur membium, semen ejus solius luam al-
53쪽
tertius alimenti excremen tum ei se oportuit , si adeo utile excrementum fututum erat .ut ex eo homo ipse generaretur: quo loco, at Aristoteli placet,excrementum appello reliquias alimenti; colliquamentum vero id, quod resolutione praeter naturam ex incremento secernitur. unicum tane perpetuae propagationis atque subsistentiae rerum praesidium semen est, cui nisi inesset propagatrix quaedam vis, specierum conservatrix, brevi temporis spatio cumsta d dicerent animantia, quae in individuis aetatis progressi Ie morbis dissolubilia cis ditiimus
atque mortalia. in specie vero p erpetita dc aeterna seminis ratione c servatitur. Constat semen materia,& facultate, illa ex primis rerum ele mentis conflatur; sanguis enim ex iisdem quatuor rei upi incipiis. quae in cibis inerant. constituitur, cujus seminis matella portio est Facultas vero formativa pars est animae vegetantis, ut suo loco dicendum erit de in spiritu genitivo consistit qui multo divinio tem naturam so titur omnis enim animae si ve virtus, sive potestas alterius cujusdam corporis particeps est ejusque divinioris, quam quae elementa appellantur, dicente Aiistol. 2. de generat.animal. Porro duplex, tum maribustum staminis semen inest prolificum unum , quod proprie semen appellant, salivalem succum alteriam, quod seminis nomine non nisi aequivoce compraebendunt, quippe quod inutile sit ac minime prolificum , nisi quod ex virili Anaiatoidem membranam coalescere, quam supra ex ismineo semine generati prodidimus, quidam putant, caeteroquin ad oblectamentum duntaxat natura illud molitur; in viris e dem fere itinere,quo tacundum semen progreditur; in staminis ute ri cervicem per tenuissimri fibras adit: Hoc cum emittunt, mira v luptate assiciuntur , quod non perpetuo in seminis prolisici emisio ne, sed plerumque eveniri, plures enim citra libidinis voluptatem conceperunt. Hic Porro humor reliquo tempore paulatim & sine sensi illabitur in coitu repente, ideoq; cum in imo suo sensu,& incredibili, ut fertur, voluptate exsiliendo, ac per saltus, haut secus quam vitile semen tanto in plerisque impetu triumpit , ut marium more longius prosiliat; tot volupi tum illecebris & irritamentis ad coitum opus suit, quae nisi sagax natura paravisset, vi quisquam esset qui conceptionis huimnae locum contemplatus , tot sordes quae assiduo influxu ipsum inquinant, subiecti crasti intestini,& supernositae vesicae vicinis,
mulierum complexus pessequi voluisset: nec ulla viro se iungere --
54쪽
mina appetivisset, quae non inaesti is gustitioni, laberes, & partus matri saepe lunelios dolores animo voluisset. Sed ut ad salivalem succum redeamus, illum foeminis assuete plane constat, cum ipsae in coitu vc-hementer oblectantur,& qui concumbunt, circa pudendum sibi eum effundi percipiunt: At spadonibus hic humor voluptatem quandam afferre videtur; quamvis Alexander Aphr. non propter luna, sed pro-rter memoriam anteactae voluptatis illos tantummodo, quia jam iuvenes fuerunt castrati in coitu delecti ri existimat sed nihil vetat dux r cena hanc causa in voluptatis in spadonibus conjungi , ideo haud sine ratione amatores eos esse mulierum maximos tradidit Comicus Poc: a. Idem humor flamina: utpote frigidior, ac ad prolis generario ac prorsus ineptus, jure post coitum effunditur suo jam functus ossicio. Quodsverum est, non video qui possit conceptionis signum esse a tamina exsiccato pudendo discedere,& ex humectatione eandem non concerisse colligi, 'i' andoquidem hac humiditate diluitur , etiamsi semen contineat uterus, quare potius ex stimo concopii seminis signum esse 'arido pudendo discedere; dilutum vero non semper coito in cunditatem arguere, quia potuit retineri proliticum seme, quod ad uteii fundum proiicitur. asiluere salivalis hic succus, qui ad cervicem. Virorum autem salivalis humor in coitu sundo retinetur,utpote vigorosior,& qui tacundi seminis flaminei naturam prorsus reseri, sunt tamen auctore Galeno specie simili ma, semen, quod in taminarum testibus continetur , & humor, qui in glandulosis inatium corporibus reperitur.
De semitais natura atque praestantia. '- C A P. II
m ς' ata calidum G numidum est, ideo a Iiquando nomine S mi calidi in nati.& humidi radicatis, lana cum sanguine comprehendi. rur;&ii probe concoctum fuerit, colore album & iplendensisse oportet, ut vel hinc pateat, quam parum vere Herodotus scribat, le- Sub Amen nigrum aEili opes promere: substantia crati ina redditur, lenium, ita. sim buci vel palmae odore, si bus expetit iam. &quod in aquae fiundum
immergitur : Est etiam tacundum ci bonum idiad quod pli timum
55쪽
vitalis spiritus ex corde & universo corpore coi fluxit, qui ibi testium α vasoriis vigenitivus sit . ac eum insuper ac globulentum,& quod instar grandinis concrescat, non tamen a fiagore , sicuti grando aut nix Ada proprio ingcnitoque va brum, d testium calore, neque hi more eiusdem vidi issipato, sicuti illa. quae multum terrenae iubilantiae admixtum habent,vel uri lutum, dc tela qua terrena , quae servore solidantur,sed ampliore concoctione agitante, de ut candidum ovi, ol una ve diutius agitatum in spumam ingentcmque tumorem vcit ur , coercito satu, ita semen ab immixro spiritu in densissimam tui gescit spumam,cujus bullas vix cernere possumus,sicuti ni eque butyri: Haede causa Poetae Venerem Aphroditcn A ex maris spuma prognatam 'dixere. Hic tamen scrupulus ei lci enim crassiam semen, albumque ex homine prodi ut mox refrigeratum humescit , & in aquae speciem coloremque convertitur nam si terrenum semen est, in humorem totum de aquam converti non posset; si aqueum a stigore potius, ut caetera, quae aquea sunt , quam a calore congelari oporteret atque concrescere ' Solutio ex dictis est , semen enim duplici substantia coi
stare docuimns, spirituosa una, altera crassa, & tenaci, quae interno calore&spiritus copia, ea , qua diximus, ratione calore in spumam coloerso spissatur albescitque ; egressum vero semen calore exhalan teliquescit, non congelatur , propter inclusum incongelabilem aetona oc spiritum, qui si eti-m evanuerit, veluti aqua remanet minimum habens terrenae portionis : Venit itaque culpandus Thesse is medicus, qui apud Priscianum elephantorum semen ita post egestioneni solidari dixetit ut electri similem substantiam sumat. Sed ut ad sieminis conditiones regrediamur, illud etiam bonum ac proli sciam est, quod in tertii septenarii complemento generatur , quia tunc stat longitudinis diameter,& corpus incipit inspissaxi secundum latitudiis, δ pr sunditatis diametros ; verum circa triginta annorum aetatem habet homo lemen perfecte matutum; imo mulier, si impraegnetur ante vi- is gesimum primum annum, debilitatur, oc pallescit; albi etiam, nec multum pingues, nec admodum graciles, plus semine abundant, quam nigri aut fulci, quia etiam humore redundant, qui seminis materia, st. in xcudum vero semen habetur, quod aut in aqua innatat, aut praedictis qualitatibus caret; item viri semen multum coeuntis,quia inco-Vasa seminaria debiliramar : non est etiam prolificum se.
56쪽
coquere. neque pueri ante decimum quartum annem, propter incrementum, & quamvis aliqui referant vidisse quosdam , qui genuerunt . in duodecimo,illud nihilominus rarissimum est,nam vel nondum si men habent, vel ii habent, aquosum est de penitus iv d gesturn ;& praeterea invalidum semen aegroti propter imbeci litatem,& ebrii aut nata seebundi, quia aquosum etiam est,& indigestum. Quaeres fortassis,caliduinne semen an temperatum foecundius sit I Respondeo: semen ει- cundum dupliciter dici: aut quod facit ad plurium generationem, ut an D e- quod cum plurimis scrininis gene ait:primo modo calidum semen val- νMumjα- de foecundum esse manifeste inquit Galen. art. merdis. quia quemadmodum ex ventriculi functionibus coctio in calido melior fit, quam intemperato,eo quod calore promovetur coctio, ita cum conceptio co' semι, --ctione peragatur. semen calidius magis'; coctum aptius est ad genera- ρli iraetionem dc foecunditatem: Secundo modo scucundior uterus appella- tui teste summo dictatore Hi p. temperatus, quia ex pluribus viris,etia varie temperaris liberos suscipit, qua etiam ratione temperatum semen
pluribus uteris susceptum tacundatur. Eius vel ba s. As h. ita jacent; uacuni frigidos c spissos uteros habent, non concipiῆt, 2 quacun,
praehumi s uteros hab/nt,non concipiunt, extinguitur enim in iis genitura ct quacunt siccos multa o pracalidos, na ex defectu alimenti
corrumpitur semen: quacunil vero ex viri mediocre habent tempseratura, Vae unda 'nta. Ex quibusGalen.in comment. colligit,tam muli ei ex quam viros si temperatὰ quatuor qualitatum potiantur,generare,. qa navis temperie illa privatis commisceantur,intemperatos vero cum us solum,quae contrario sunt temperamento, copulatos gignere, nimirum calido, frigidis; humidos siccis, Je sic de caeteris. Quae tamen Galeni sententia repugnantiam videtur involvere,nam si intemperatae solis contrariis naturis junctae generare valent ut in ultima sententiae parte Mercaulegitur, non poterunt profectb temperatis junctae generare, ut initio et isdem sententiae Galenus prodiderat. Respondet Mercurialis, decuineo Mercatus.uterque viri doctissimi, temperatos si temperatis in sceantur semper gignere, intemperatos vero tunc solum, quando con- Mercuria trariis suae temperiei copulantur i d non advertunt. Galenum dixisse, temperatas uaturas, quantumvis temperie illa privatis commiscean- ' turtumnino gignere; potius ergo arbitror temperatas naturas intem-
57쪽
peratis quibusvis collatas contrariarum vicem gerere: & quemadmo- , dum anodina dicta medicamenta non sollim a calida causa , velum' etiam a s igida subortos dolores mitigant , ita etiam muliebre semen temperatum calidam pariter ac fit g diusculam viri genituram contemperate, fovere,ac foecundam reddere; quamobrem adhuc minus probo Brassavolae ibi interpretationem , qui per temperatas naturas non multum distemperatas intelligit , quae utrisqueex; iemis junctae v leant generare ; etenim figidiusculam stamina in frigidissimo viro junctam polle gignere minime puto, neq; unquam vidi, aliud tamen erit, si calidiuscula calido viro conjumna sit quia calor prasert mq:mQ-deratus ad hominis procreationem non parum momen a b ibet, Ligiditas vero nocet. Sit igitur conclusio non solum tempeiatam utriusque. n. conjuganaturam foecundissimam esse;& intemperatam uti iusq; con--υιrox iratiam dammodo non sit intemperantia maxima, sed etiam temper xam, si intemperatae copuletur eidem, quae cum suo contrario non a modum gignere apta erat. Infoecundos vero eos esse judico, qui sim lem obtinent intemperiem, uigidam potissimurn,quamvis non inten- N. sunt etiam infoecundi, qui intemperiem nimis immoderatam sortiuntur quibusvis conjungantur, hi enim proli ficum semen haud quaquam gignunt. Obtrudes temperata eorpora esse similia,& ob id insincunda esse oportere,quia nullam inter se prae stare potiunt actionem, quae ad denerationem requiritur, non enim unum ex altero generare potest nisi minua eorum actio fiat. Memineris tamen Iultitiale ut v cant) temperamentum utriusque sexus a temperamento iustitiali alterius plurimum dissidere;quare ob hanc diversitatem,quae ad agendum sat est, generare optime quidem poterunt. ina ero deleminis cm- petie dicta sunt, eadem uteri constitutioni pulchre eodem tenore qua- o Merari- drant, in qui b. longior aliquantulum sui quia,ut Platonem me nimis e is m- constat, non mediocris ars est nosse,& viros & foem inas temperametas to ad monendam prolem inter se convenientes conjungere, atque hoc suit olim maximum obstetricum opus ; de quo etiam ita cecinit Lucre-
' Lus: VBue adeo id magni refert nisimina possint
Seminibus commiscera generaliter apta.
Crassiaque conveniant liquidiso liquida crassis. Ex dictis omnes dillo lues nodos facileque compones vulgatissimum illud diissidium,quo quaeritur, utrum temperati an intemperati melius Unc edi,
58쪽
Semen mulierem habere, quid in foetus consitutions opis id conferat.
C A P. III. QVia de solii mulieribus contemplationem decrevimus, & f-i.
hae semen habeant, auctores non adeo sunt concordes, frustia haec de emine i ractatio instituta foret, si haec res indiscussa ma- st t.
neret .Pia cedit quaestio an sit, quaestionem quid sit scio, at hic non abi, solute an sit,sed anima ineunt iit,quaerimus; quae autem hucusque diximus tam scemineo quam virili facile possunt accommodar ; imve to conveniunt medici in eo, quod etiam mulier praeter menstrua quid aliud imittat, te hoc tamen dubitant, emeniae sit id est, an facultatem habeat formatricena,vel ut ips; loquuntur, an actione ad generationem concurrat,sicut viri semen. Arist. naturae alioqui scientissimus in libr. AH .ρ,-ἀegenerat.animal. fmminas neque semen habere, neque emittere mul- tentia. tis lationibus confirmat , in cujus etiam sententiam pedibus discedunt Averro ἴs& Avicennas. Athenaeus. reserente Galeno secundo de semine, ejus suit opinionis, ut crederet, sed minas semen quidem Aih.ου. promere, sed inutile; quia, inqua,emittitur extra matricem per sera: Ientoti . mina, quae a lateribus seminariis meatibus juxta uteri cornua extrins ' io cur adsunt. E converso Galenus cit. lib. de semine ex Hippocrate validissimis rationibus contendit , foeminas non solum semen excernere. verum id etiam magno esse sui universo foetui constit uendo. Rei veritas sensuum fide compi obatur, cui repugnare debilitas est inteli eius : nam dissectis foeminis,quae diutius a coitu temperarunt,uas a s minaria, testes, dc uteri cornua albo cras loque semine referta esse apparent ; quod si tenuis humordachirmae similis ab oculo frictione excussus esset, quod contrarii putant, cur quaeso crassum est, album spu'mescens λ mora inquiunt, illud fit, at cur illo excreto uterina cessant o accidentia' cur non extinguitur libido antequam excernatur 3 nisi quod antea ad coitum excitabat;cur gonori haeam patiunturὶ cur tu gens foeinina statuto tempore ad marem properat λ si enim a solo menstruo, non cesssarent haec omata maris accessu, in quo sanguinis excer
59쪽
tionibus infestantur,& viduis, ac iis,quae Hystericis vexantur sympromatibus,copiosissimum, crassi sti naumque semen obscoenarum partiutitillatione erumpit : quae excretiosi non imaginationem. sed tantum frictionis vim, at oculi lac Elyma sequeretur, qui fieri pollet,ut quae iQ-mniat cum nulla rarefictione proritetur, solaque ducatur imag natione semen excetnat album & crassum , quod quia in accessuliernutat Minina, signum est a cerebro delabi. Idipsum declarant subventanea ova, Ic molae,quas mulieres ex proprio duntaxat semine, absq; ullo vl-rilis seminis accesssia saepissime concipiunt. At hoc quia taminae incoitu i. on minus quam viti delectantur; at viii delectatio ex semine est: ergo etiam mulieris. Hanc voluptatem ab spiritibus, de motu fieri Aristotelici contendunt : sed contra est. quod sentiunt aliquid emitti, quo emita voluptas atq; libido cessat. Quod si ad hominem argumen-rum texere liceat,ipse prosecto Aristoteles est, qui naturam utrumque sexum in fruticibus commiscuisse propterea putat, quod sola vis ina' scula non satis esset ad proceationem, et fi terra alimentum administret. multo ergo magis in animantibus, quae praestan tiori sunt ordine, necessum fuerit maris de flaminae vites conjungi, non modo ut tamina materiam suppeditet , sed ut copulatis amborum viribus unum quippiam procreationi aptum proferant. His lationibus planum fit, taminas semen habere: Prolificum vero id esse, apertissim concluditur ex similitudine filiorum ad matres, non solum secundu sexum, sed& secundum plurima alia accidentia,ut verrucam, de cicatricem. Non tamen hac ratione contrariae opinionis fautores quicquam moventur,quia quemadmodum terrae vitio linum in lolium , triticum in typhim degenerat; ita menstrui culpa filium in matrem degenerare arbitrantur: sed vim rationis non infringunt: Nam quemadmodum quando vis seminis obtinere, quod primo nititur,non potest,in proximam formam fingendam labitur, sic viri semen, cum patris si inititudinem efformare nequit, in alterius hominis formam decideret, at cica uicem seu verrucam dextri humeri, qua sola mater insignita erat, ει- tus repraesentare non posset, nisi mater ei semine suo idolum suae compositionis implesserit; non ergo ex alimento tantum similis infans matri evadit, nam persica arbor in AEgyptum translata ex eodem genita semine, sed mutavi pabulo, bonitatem alimenti mutavit, non speciem,n q; opinandum est, Polrcictum statutam fingere,quod vero oculi cae- se, na-
60쪽
. sit nasus simus sit, a luto esse. Ad haec si asini semen equa exceperit,
scelus non patris tantum, sed ex utrisque mixtam speciem prae se fert, L. Ras ex vulpe eo cane hybridae,hoc est, canina vulpis, aut vulpinus canis generatur; cum igitur assimilatio aeque sat ad patrem, &ad matrem, necesssiim est ut a principio aliquo maris de stemmae communi proficiscatur. Ad generationem concurrunt solum semen & mensti uus sanguis: haec vis non potest esse in menstruo , quia hoc mari non est commune, de ideo nunquam assimilaretur foetus patii. ergo necessiam cst v, si in semine, semen igitur est illud; quod foemina emittit Faciuntio quidem hae validissimae rationes,ut cum Galeno credamus,non a mare solum, sed ab utroque parente semen prodire,cui formativa vis insit et Illud tamen superest ut videamus, quam sint penetrantia Aristotelis, ct Avicennae Averrois, Athenaei,ac suae phalangis autorum tela. In i Vmnium, inquiunt,procreatione aliud materiam.aliud essicientem causam praebere oportet. stamina dat materiam,non potest ergo essiciens esse. Solutio est,utrumque semen secundum diversas sui partes materiam eu efiicientiam praebes e. Setundo , si praestans , dc integrὰcOctum virile semen sui iens est generationi, quorsum adjiciet natura muliebre'Dic, semen viti non ideo proliticum esse, quod ex sanguine o quippia generare possit, sed quod muliebri commixtum ad generan- dum sit aptum; disponens enim omnia benigne de sua viter Deus, non . uni sexui, sed utriq; gonerationis opus comini sit ut foemina voluntaria congrederetur, non solii oblectamento,& delectatione illecta sed et a i ut sui individui substitutio.&similitudo quoad fieri posset, iuraret: ob hoc igitur semen habete oportuit,& ut auctius prodeat virile lenae,acggnendis inebranis, qui b. contegitur foetus, si i lassiciensnam etsi exiguum virile semen fingendis solidis membris satis esset membranae tamen bullas &spiritum inclusere ante sormationem scelus Ralimenti tractionem, lux die septimo fieri incipit,viri semen non siilliceret; ideo foemineo suppletur & integrum redd. tur. Tettio, quo temporemas pubescit & semen fundit, pubescit etiam foemina, & menstrua
apparent; respondet igitur semini virili, menstruum musi ebie , non semen alterum: Non tamen vident Matrem & gignere cum mare, &alere sine mare foetum: ideo mas non solum semen, foemina&semen de menses habet. Hoc tamen penes ipsos piaecipuum est, & inevita