장음표시 사용
121쪽
E o Y p T v s , selix, ac potens nauibus, frumento, atque pecvnus, Cn. Ponipeio a Caes e victo , & ab Achilla, exercitus regij praefecto, Photino eunucho, th sauri custode , Nieodoro Samio, regis praeceptore, & a Septimio, Tribuno mulitum , interfecto, ut Caesar scriptum re--liauit libro Ciuilium bellorum m. Dirix Lir. & Florus iit r. vel a Sempronio Romano, ut Appianus 3 Ciuiu ii. post diuturnam, admodumq; periculosam cum At in xandri-
122쪽
xandrinis dimicationem, in potestatem redam est. quo autem pacto hoc acciderit, breuiter attingam. Audito Caesar Pompeij ab eo victi in Aegyptum transitu, solita festinatione sita, cum nomini patefecisset iter, Alexandriam clam peruenit: quo in loco a regijs ministris perbenigne receptus est. sorte rex moram circa Cassium montem adhuc agebat cum copijs, ut Cleopatrae, suae roris, armis, quibus in se bellum parabat, obsisteret, quae A gypto eiecta, exercitu regnum,sibi aeque ac statri a patre relictu, vendicare conabatur : si idem Ptolennaeus pater testamento reliquerat, ut Cleopatrae sorori Ptolemaeus filius, natu grandior, more Aegyptiorum regum, matrimonio coniungeretur, simul i; regnarent, ac tutorem Pop. Romanum haberent. sed per regis propinquos atque amicos expulsa fuerat. Tunc Alexandrini, cuCaesarem Cos. Cleopatrae forma accensem, Cleopatrae reFnum daturum csse suspicarentur,in eum concitati sent . quare ipse tunc palam defuncti patris Ptolemaei testamentum protulit, dicens ad se Consulem atque Dictatorem, potentia Pop. Romani in manu habentem, controuersias regum pertinere: atque ita ex duobus filijs maiorem natu Ptolemarum, & ex filiabus eam, quae aetate antecedebat, Cleopatram, cum minor natu esset Arsinoe, regnu roadministrare iussit, teste ipse Caesare Ciuil. III. & Dione x L II. Mox Photino,& Achilla, in Pompeium commissi steteris p mio, morie multatis, Theodoroq; fugiente in Asiam a Cassio cruce sit ens iterum tumultuatis, cum regium exercitum in cuconcitassent, praelio tandem, iuxta Nilum victi sitiat, quo flumine regis cadauer postea cum lorica aurea inuentum ei anno urb.n c c v. ipse iterum Cos. & Dictatore. Cleopatram autem fi tris loco, obstupri gratiam, solam regnum Caesar voluit obtin re. sed veritus, ne Aegyptij, seminae imperium, aliquid it
rum nouarent, eam cum alio minori fratre in matrimonium coim
iungere statuit, & verbis quidem inique regnum tradidit, re autem Cleopatram selam reginam constituit. Sic Aegyptus acies e primum capta est, sed Romano tunc haud subacta est imperio : Octaviani si binde Caesaris temporibus, victa ab eo Cleopatra
123쪽
patra cum Antonio nauali certamine apud Actium promont rium anno urbis D c c xx II, prouinciae formam accipit: eamq; primus apud Alexandrinos Cornelius Gallus adminiurauit. c. ius ob rei memoriam, hic argenteus nummus cum alijs partim
diuersis, in Diuiq: patris reuerentiam, ab Au o signatus est cum eiusdem Diui Iuli effigie ab uno latere, & Cometae, ut opi nor, sigillo; ab altero vero Crocodili imagine; cuius beluaera tionem,atque Cometis,oportuniori loco in numismatibus eius. dem Augusti explicabo. Haec autem ex Caesaris Commentari io rum de Bello Ciuili libro rii. & riri. I iiiij cxii. Appiani ri. Dionis x . Flori iiii. Suetonio, Plutarcho in Pompeio, &in Caesare, Sex. R b, & Eusebi j Chronicis, accepi mus . Huius autem nummi copiam milia secit egregius vir, Ioannes Sambucus Timaesensis, Pannonius, antiquitatum amamtillanus.
124쪽
O v r M v s ex meo uncisi sere numisi nate, impresso post bis naortem, quod sane haud vetus comperi, sed, ut mea tulit opinio, recenter flato, licre nonnulli, qui hoc inicium profitentur,ab exemplari perantiquo exceetum misse arbitre tur, de quo in praeienti meam non sium laturus sententiam, donec de meo iudicio teitimonio veteris nummi certior factus fucro: quae tamen ad notae pertinent e licationem, minime praetereunda iudicaui. I o Fortuna igitur Caesari breui tempore quinque nobilissimorum triumphorum materiam praebuit, Gallici, Alexandrini, Pontici, Africi, atque Hispaniensis, ut Liuius docet libro cxv. & cxv I. quattuor, post deuictum Scipionem, ac Iubam, eodem mense, sed interpositis diebus egit, ut TranquilluS inseri cap. xxxv M. no limum autem post seperatos Pompei; liberos. Primus enim de Gallia fuit triumphus, in quo plurimas, & maximas duxisse nationes
125쪽
nationes, Appianus inquit Ciuilium D. in hoc j; Rheni, atque Rhodani fluuiorum, & ex auro captiui Oceani simulacra, inter pompae fuere gestamina. Sequenti vero triumpho, qui filii A gyptius, in ferculis Nilus, Arsinoe regina, & ad simulacrum Lgnium ardens Pharus, teste Floro,de quo & Dio libro x L III. Deinde Ponticiun de Pharnace: inter cuius pompet fercula trium Verborum praelatus est titulus, Veni, vidi, vici. quae verba a Thusco Romano prius dicta fuisse, supra memorauimus. Huic prinximus filii Li cus, non de Scipione, sed de Iuba,& Mauris, in I o quo captiuus filius Iuba quoque nomine, qui postea inter doctis simos scriptores rei rusticae numeratus est, tunc infans admodum ducitui,Plutarcho tradere, atq; Appiano. ex his subams prouincias, Hispaniam, Pharsaliam, & apsum, Appianus memoriae prodidit, triumphis per simulacra, & imagines inscriptas, homi numq; clades pariter expressas fuisse, viros quoque similitudinibus varijs scriptisq; repraesentatos, Pompeij imasine excepta. Hos quidem triumphos duXit tertium ipte Consul, simulq; te tium Dictator anno urbis occvri. Deinde quartum Dictator atque totidem Consul sequenti anno, profligatis iunioribus Pometo peijs, de Hispania esit triumphum, & Munda oppidum pnxs is rebatur. Inde Velleuis, Quinque egit triumphos, inquit, Galliis ci apparatus ex citro,Pontici ex acantho, Alexandrini testudine, se Africi ebore, Hispaniensis argento rasili constitit. Hic Vellei j l cus postulare videtur, ut mea de hoc sententia prosera, quis tu rit ex citro Gallici triumphi Uparatus; Alexandrini ex testudiane, Pontici ex Acantlio, Africi ex ebore, & qui Hispaniensis ex argento rasili; quod a plerisque viris doctis ignoratum audio. . , Hunc igitur in primis Gallici triumphi apparatum, intelligo currum , in quo Caeta triumphauerat, atque oppida , Vel simulacra, go in triumpho praelata, ex citri ligno suille confecta: Siquidem hoc
126쪽
cio, a L.Sylla ciuis Rom. factus, omnibus scientibus Lilybaei ab, is
stillisti. & Martis. lib. I x. ita osteiadit: is Et testudineum mensus quater hexaclinon, Ingemuit citro non satis esse suo. An intelligendum est, militum triumphum comitantium vestes citrino fuiste colore, iniser ianuam palatijac Iouis optimi mantempli postes, totumq; Capitolium ornatum fuisse Citrus enim arbor priscis Romanis Imperatoribus fuit rarissima, nobis notis sima vulgatissi nati; est, a Plinio libri xii. capite tit. Assyria dicta; &a Dioscoride, Medica: nam e Medorum prouincia alias in roregiones transsata esse dicitur. Arbor quidem nobilissima est, quae sola apud Atlantem montem in Mauritania nasci dicitur, quondam ob raritatem sitam gratissima, teste Theophrasto libri
IIII. cap. IIII. cuius etiam fruticum fumo, sis super ardentibus
aris impositis, rem sacra facere moris filisse, docet Plin. lib. xiii. p. r. quod clia Romae in colosteae Traiani elegatissimis colum. nae scalpturis comperimus. Caeteru de hac arbore scitu dignissima legere est apud Theoprastu loco superius citato,apud Dioscoridem lib. I. cap. cxxxii. apud Plinium libri xx r. cap. 111. libri
XIII. cap. I. libri X v. cap. v II. XIIII. XIIX. libri xv I. cap.XLIII ao
libri xvir. cap. X. &libri xxi II. cap. Irii. &cap. v I. sed planius
apud doctissimum, totoq; de genere humano benemeritum Amdream Mathiolum Senensesn, medicum, philosephum, in Di scoridis libros; & apud eos, qui ab ipsb Mathiolo citantur. Ex Acantho Ponticum triumphum Caesar egit. Acanthus enim amor est in Aegypto, seinper fiondens, ut cuiua, & laurus: acanthos dicta, quia spinis est plena, qua abundat etiam Circina insilla, Seruio teste in illis Maronianis Georgicorum secundo. Aspice & extremis domitum cultoribus orbem, Eoasq; domos Arabum, pictosq; Gelonos. Diuita arboribus patriae . Qia India nigrum Fert hebenum: solis est thurea virga Siuaris. Quid tibi odorato referam sudantia ligno
127쪽
Ia Ex quo ligno, veluti de citro dixi, possumus interpretari currum triumphi in Pontici fabricatum fuisse, hostium postes, & reluqua exornata , vel militum clamydes ex acantho herba comtextas fuisse: siquidem herba quintam acanthus quoq; dicta est,
cuius latus e vestimenta texebantiu , sericarum vestium instar,
teste Dioscoride libri iii. capite x v i . unde & illud est Virgilii Aeneidos primo:
..... pallam signis, auroq; rigentem,
Et circumtextum croceo velamen acantho,to Et Stath Siluarum libro III. Hic tibi Sidonio celsum puluinar acantho Texitur, & sisnis crescit torus asper eburnis. Inde & Plinius libri xxii. cap. xxii. inquit, Acanthus est topi se ria & urbana herba, elato longoq; folio, crepidines marginum, is V entiumri; puluinorum toros vestiens. Ex quo conijcitur nobilissimam herbam fuisse, cum hac puluinaria deoru induerentur, ut ex Statio, & Plinio, qui & libri miri r. cap. xta. ita sci iptum se reliquit: Huic similis est spina illa,quam Graeci acanthion vocat, is minoribus multo solsis, aculeatis per extremitates, & araneosaxo lanugine obductis: qua collecta etiam vestes quaedam bombic is nis similes fiunt in oriente. Ex acantho igitur, ut dietiam est, a bore currus triumphales, oppida, & reliqua facta sitisse, aut ex. herba eodem nomine appellata ,palatium, & templa exornata, vias,quibus triumphus ducebatiu, stratas, atque opertas kiisse, existimati potest. In Alexandrino triumpho item apparatume testudine fuisse intelligendum,hoc est,currum triumphalem ,&in triumpho res praeferebantur, testudinibus in laminas sociis exornatas: nam testudinum putamina secare in laminas apud Romanos in usu fuisse ad lectos, & repositoria vestienda, pro omao natu, Plinius scribitlibri In cap. x r. qui&auctor in , testudines ad hoc officium idoneas fuisse, ob earum magnitudinem,
quam tantam fuisse ait, ut earum teHuminibus, vice nauigiorum, Indico in mari uterentur; vel inter insulas rubri praecipue maris
his nauigare cymbis, atque singulorum superficie in Carmaniae angulo
128쪽
angulo apud Chelonophagos casas tegere, ibidem tradit, at ruelibri vi. capite xxiv. qua quidem mmitudine & in Tapronana insula testudines reperiri, idem scripse libri v I. cap. X X I I. unde illud est supra recitatum Martialis libri I x. carmen: Et testud elim mensiis quater hexaclinon. nam antiquis summo in pretio niit testudineum hexaclinon, hoc cst stibaduim, quo fulti discrimbebant conuiuae, sex lectos co natorios capiens, quos ex ope testudineato facere Camillum Pollionem primum instituisse, apud eundem Plinium legere est libri r x. capite xi. De cuius operis genere meminit idem etia Iolibri xvi. capite XLI ir. De Africo porro triumpho ex in re, illud sane intelligendum cst, quod de praxedentium triumphorum ornamentis. ex ebore enim non modo deorum simulacra, mensarum pedes, ac ipsas mensas, lectulos, vehicula, si l-las, ensium etiam vaginas ,iceptra, alia j; complurima opera co-ficere, vel adornare , uti nunc etiam in complurimis operibus moris est, verum ctiam currus exornare, ac imagines, w in triumphis praeferebantur, vel oppidorum signa ex ebore iacta gestare, scriptorum monumenta plane declarant, praesertim Dionis libro xcrii. qui de Hispanienti Caesaris triumpho scribens ita inquit: ac Proinde triumphum cum non modo de exti meo hoste nullo vi- sictoriam reportasseet, sed tantum etiam ciuium numerum perdidis 'isset non ipse tantum duxit, exhibito iterum populo prandio tan- quam in communi quadam felicitate, sed Fabio etiam, Pedioq; , si legatis suis, quiri; nihil proprijs auspicijs micrant, triumphandi si potestatem fecit. qua in re id risiam multum excitauit, quod ij ima siginibus, ferculisti: non nullis non eburneis, sed ligneis utebatur. is Quibus quidem vcrbis inaniscstissime apparet moris filisse inter pompae triumphorii gestamina in ebore tigna praeserre, quod vel Quinctiliani testimonio inserius declaratur. Sed & de hoc geno 3 ore, ut etiade citro,ac testudin his verbis Plinius mentionem fecit lib. xvi. cap. XLIII. Haec, inquit prima Origo linxuriae,arborem ;, alia integi,& viliores Esno pretiosiores cortice fieri,ut una arbor is saepius veniret. Excogi tatae sunt & ligni bracteae . nec satis . coe- h
129쪽
I 29,, pere tingi animalium cornua, detes secari, lignumq; ebore distinis si,mox operiri. Placuit deinde materiem & in mari q- i. Testu ,, dona hoc lecta. Nuperq; portentosis ingeni js principatu Ner D ms inuentu, ut pigmentis perderet se, pluris ; veniret imitata liam Uum. Sic lectis pretia qua runtur,' sic terebinthum vinci iubent D sic citrum premiosius ficti, sic acer decipi. Modo luxuria no fuerat D contenta ligno,iam lignum emi testudinem facit. Hinc Quinctialianus eburnea oppida Caesaris in triumpho praelata esse testatur I o lib. vi. cap. iv. ubi dicit: Ea dicatur sene fictio: ut Chrysippus,cum in triumpho Caesaris eborea oppida essent translata,&post dies
D paucos Fabh Maximi lignea, thecas esse oppidoru 'faris dixit. Argeto pr terra Fili Caesarem quinctu egisse triumphum, Veli
ius cum dixerit, nil aliud intelligi voluisse, mea est opinio , quam imagines hominu deuictorum,simulacra urbium,fluminum Ar uinciaru, atque ipsum fortasse currum ex rasili argeto suisse, hoc est quasi raso,& nihil extantis aut redundantis plenitudinis,ut imterpretatus est Valla lib. I. cap. vii I. vet,ut ego arbitror assili,idest non caelaw,ouod est contrariu amento aspero,idest caelato: quodao scilicet simulacra illa consecta fuisse ex argenteis laminis planis, rasisq; , & politis, quae intus vacua forent. qua cum de redissererem cum TiberioDeciano, & cum Carolo Sigonio, utiris sane veterum rerum peritissimis, probare meam opinionem visi sunt. Suetonius scriptum relio uit, Caesarem Capitolium ascendisse ad lumina, quadraginta elephantis dextra atque sinistra lychnuchos gestantibus: ex quibus quatuor atque sexaginta in victoria Libyca captos suisse, testem habemus A. Hirtium de Bello Africo libro v. Hac enim in occasione videtur nummus aereus percussus, si quidem perantiqui hoc sigillo inueniuntur nummi) cum imagine Caesi is ab uno latere , & scripto rao DIVI Iu LI. ab altero autem cum curru triumphali ab Ele
phantibus quatuor ducto , superq; currum ipso Caesare triumphante sinistra manu laurum gestante; fortasse currui ex me Cyprio exemplo alicuius in seblimVoco hosti. Verum nummitaex uotis infra impressis Aegyptium cile opus comperi: nanque
130쪽
13o hoc ex alijs Canopicis, Alexandrinis ,Heliopolitanis,aliarumq; praesccturarum nummis, obseruatum est . in quibus explicandis non paruo mihi adiumento fuere fac' Aegyptiorum litterae, ex vetustissima atque admirabili tabula Bembra a me nuper edita,& Imperatori Ferdinando missa. Cars em porro clephantubus curru iunetis triumphasse, ex huius nummi testimonio patet, quem tamen post Caesaris mortem signatum esse, ipsa hilariptio, D 1 v I Iu LI, qu e est in anteriori facie, ostendit