De peripatetica docendi atque addiscendi methodo, Hieronymus Borrius Arretinus

2쪽

HIERONYM Us

ARRETINUS, DE PERIPATETICA

docendi atque addiscendi Methodo,

AD FRANCISCVM MARIA

Feretrium Vrbinatium Ducem Serenissimum.

FLOREN

quid Bartholomae m Sermaraevium. MDLXXXIIII.

4쪽

FRANCISCO

MARIAE FERETRIO

ATIVM DUCI

RENISSIMO, Arretinus deditissimus. S. D. M P R ac multum mecum

ipse mente assitaui , quid caus esset, quam ob rem poti dia

uinum heculum Arciore-lis , Platonis , nulli, ne longo quidem interuasio, proxime ad eorum do trinae excessentiam accessissent: praefertim hac

nocti a aetate miserrima, in qua tampaucitentiae elementa attige'

5쪽

r iit ; cum omnibus fere contingere psit.

non modo ut sentarentur , verum etiam proficiendo anteirent: propterea quod tot, tantosique labores, tot, tanto que1umptus, peregrinationes, ges rerum omnium varietates in comparandis bonarum artium cognitionibus obire non cogimuri, quot ve

ieres Philo ophos obtuse didicimus: quibus exigua aut sorte nulla bonorum copia librorum erat propterea dictata a praeceptoribitis desuperiore loco docentibus, non sine menda excipere, aut ab alijs excepta maioribus , frequentioribusque mendis transiribere necesse erat3 m quo magis ab archetypo exempla discedebant, eo mendosii ora legebantur, , non nisi maximo cum d 'endio emebantur ideo addisicere cupientibus multa erant liuo marte inuenienda,m ab alijs inuenta memoria commendanda. Atque utinam quo in turpi notarum forma,ac deprauatis ignis innumerisque lituris castigandis veteres illi nece itate

6쪽

csitate adigebantur, eodem nostri hodie

suapte voluntate non trahantur qui dum rerum ipsarum doctrina augeri, m ea autitisens mentes excolere deberent, errata corrigere coguntur: tunc deserenda inuectigatio veri, quae scripturae mendo to

mus, m ad nostram hanc aetatem, omni posthabito abusu, reuertamur. Iridie. ergo nihil tam abditum, nihil tam reconditum,nihil tam abstrusium,quod in hanes lendidis nam lucem non prodierit: multi impres libri venales, ydemque optimi in omni disciplinarumgenere, vili

precis veneunt, Olim aut Athenas ad Philosophos,aut Megaram ad Mathematicos, aut in Aegyptum ad Tracmanes,

aut in Indiam ad omnosophi tres cientiae per disicendae gratia, contendere λ tunc prouincias lustrare, montium, , nemorum di cultates superare, ac transiendero, maria tranare illis opus erat. o

. A iij tempora

7쪽

timpore multae in Italia, mutam Gallia in Histanis,in Germania in Panonia, in illis remotissmis prouincijs, quae literas

minime nouerant, omni laudum genere praestantes Academiae reperiuntur i, ita ut

non nisisolus legendi, atquae audiendi labor nobis relictus esse videatur. Hoc ingenti c um apparatu, hoc minimo cum labore,nulloque cum seu tu,et iraeque discrimine literae cum perdificantur, projecto mirandum est, quam ob rem pauci Iint, qui in mediocrium Philo ophorum num ro non ita multum laude procedant. Non

nulli futiles, nullii lue uidicly homines

huius rei culpam in ipsam rerum natura transferre conantur, quam etiam senio

confectam, quasii essuriam, sterilem que, ac delirantem cauJantur: quae publimes istos, summo ingenio, ac mente prope diuina praeditos homines parere oblita sit. Hic af ismare licet, caecas esse noctras omnium mentes, caecaque nostra omnium. -2 pecto

8쪽

pectora: qui instIendida meridianἰSolis

luce oculorum 1ensu dectituimur,perinde,

ac si in mediys intempestae nostis densis

mis, obseurisimisue tenebris oculis capti essemus. Eam ob rem non videmus na

turam nunquam auaram nouercam,nun

quam senio confecitam; sed rerum momtalium communem, foecundam aetateque

forentem matrem semper fuisse: quae innumerabilibus cum ingeniorum, tum cum Elarum omnium rerum grauidata formis, nunc res sublimia ingenia, stes alia omnia gignat, ainundat ex se es, τι iam pridem π gignere, fundere consueuerat . Ideo ego, qui ab ineunte aetate naturam nunquam non sum admiratus, illius que faecunditatem nunquam non duxi plurimi, cumprimum in ea contemplan

da mihi visius sium aliquos progressus fre

x se, carpi ridere Momorum illorum au dacem, insanamque petulantiam, qui natura, rerum omnium opifici, hanc ini

9쪽

sam auarae,ac seneficentis nouercae notam inurere auderent . quippe nunquam non parere ge tiat,'ad procreata flabilienda, optimeque temperanda, ac tuenda eam vim nunc habeat admirabilem, quam olim habuit. Ego igitur non in na-ιuram, quae semper mater benigna fuit , sed in nostram Iocordiam omnem huius

rei culpam rei,cio: cuius eratia in naturae arcanis contemplandis, inueni landis, ac perquirendis minus temporis, ac diligentiae a nobis hodie adhibeatur,quam ab illis operae, studi,que tunc impendi solitum accepimus. Ari Ioteles, postquam Socratem aliquot annos audiuit, Platoni via ginti annos totos operam dedit mox mon-

nullis interpositis temporibus,ad ea studia, quae intermissa Derui, Aristoteles Athenas reuersius, eo tempore, quo do torum do-

Itot esse poterat,ad eandesie sie retulit Platonis disciplinam, eumque quattuor praeterea anno ectari voluit bis,qui prima

10쪽

humankrum,litterarti; limina vix immone vix quidem, longe salutauimus, unis annum in dialeciticis, num, aut alterum, vel ad summum tres, in ea parte Philosophiae,quae de natura est, ponere niamis longum videtur, o pauci sunt qui an num quinctum absoluant, perpauci vero, qui sextum attingant: nullaque habita

aut librorum, aut praeceptorum ratione,

quo Ibet obuios libros legimus, quo lisbet praeceptores,sine discrimine audimus: ον quod omnium primum caput est) omdinem, ac methodum,plurimi faciendam, quod in ea posita sunt omnia, nihili facimus: ideo dediscenda non sine ingentisiudore achumptu addisci mus. Quod, ut quo maiores addiscendi gratia labores a sumimus, eo minores in Philosiophia naturae progresiones habeamus. Δ ho copulos te, Sapientisiime Princeps, nunquam impegilse, nec ad illos, nec ad alios assis se illi melligunt omnes, quisitimmam tuam eruditi