장음표시 사용
461쪽
DE cIM VI QUINT VIIaudabile est. Quilis uero, seu politica, quae & sacrificola dies potest, ad urbem spectare dicitur qu.e ob lacrorum ueterum abominabilem turpitudinem a ueri dei cultu, atq; recti
tudine fidei reprobanda est. Ex his enim Physica Poeus egregiis attribuitur, eo quod sub fictionibus sitis naturalia contegant atq; moralia, Sc uirorum illustrium gesta, & nonusquam quae ad Hos deos spectare u idetur,& potissime dum sacra carmina primo in deos
rum laudes composia ere,atq; eorum magnalia stib cortice texere poetico, ut in superiorisbus dictum est, ex quo a prisca gentilitate Theologi nuncupati stilat, eos is primos fuisse theologizantes testatur Aristoteles, &quanquam a non uero deo nomen tale fornu fiat uenientibus ueris Theologis perdidisse nequiuere. uim suam seruatue uocabulo quod a quocunt deo exortum est, quod reor aduertentes Theologi hodierni, scilicet nomen ex causam ditum auferre non posse, ne de mythica uel alia possit intelligi Theologia se nou eologos tantum, sed sacrae Theologiae alseria ni proseisores, nec hoc est aliqua in statia improbandum,quasi Christiatro nomini iniuriosum. Nolane nos omnes homines diu cimus, quoscumῖ mortales scimus constare ex anima rationali Scorpore Dato alii genstiles sint&Iscaelitae alii, Malii Agareni, &alii Christiani,&nonnulli adeo peruersorum morum, ut potius immanes beluae, quam homines habendi sin t. Et tamen ullam sic osmnes uocantes Christo redemptori nostro iniuriam facimus, quem ultra deum veru hominem fuisse cognoscim iis, aequo modo si quis Poetas dicat Theologos nulli facit initia fiam.Si sacros quis illos dicere quis adeo demens est quin uideat quoniam mentireturr Esto nonnunqua in praecedentibus patet, circa honesta eorum Theologia uersetur, quaesepissurae potius physiologia,aut ethologia quam Theologia dicenda est. Dum eorum
fabulae naturalia cotegunt aut mores. Et haec etiam circa catholicam ueritate ra uersati potest dummodo uelit fabularum conditio. Quod fecisse nouimus nonia ullos Poetas ora thodoxosa fictioitibus quotum sacra documenta tegutur, nec sit his a udisse difficile, uti&Poetae quados sacri possunt appellari Theologi. Nonne Dantes noster quicquid mi sistit in factae Theologiae sinu sub poetico uelamento contexit Quapropter & sacer Theologus appellandus e Sic& qui lacri sunt Theologi, opportunitate exigen te deueniunt physici. Quod si alias non confingat, saltem dum sensiam exprimul ex sabula lignotum sibi regem con stituentium se physicos esse demon strata CNon indecens esse quosdem Christianos tractare gentilia. Cap. I NDIcent alii aequo superioribus sorsaia animo indecens esse Christiano homini geniti In christi alium supermesones &nephatia sacra, seu genealogias describere aut perquirere, cu nis e ex de habeant nonnunquam talia mentes legentium in erroneaS opiniones deducere, &per' sentiret fila. saepe opinantis periculo detinere non inficiar hoc quidem sancti Isime dictum eli,&arbi tis truciarerror nonnullos a studio talium amouendos. Et siceriam aliquibus abso aliqua su tuo. anesinistra permitti posse. Nam si omnes a talibus abstinete necessariu uisum fuisset, non dubito quin sacrosancta mater ecclesia decreto perpetuo uetuisset. Fuit enim utili mimi in olim uix dum apud gentiles nouis germinibus pullulate ecclesia aduersus eosdem, eo madhuc saperent tam ab Origine, quam ab ipsus gentilitatis perseuerantia, sacris in listere
acriter alta curare, ne legentes talia tanquam unco uetustatis tracti more canis uerterent ut
in uomitum. Hodie gratia Iesu Christi in robur firmissimum uentum est, & execrabile cunctis gentilium nomen iura cum erroribus suis in exterminium, tenebrasq; perpetuas pullum est,& uictrix Ecclesia castra possidet hollium. Quam ob causam sere absi periculo talia exquirunt ali tractant. No tame nego quin benefactu sit, si puer abstineat cui memoria tenax, S tenellu adhuc ingentu, nec dii satis plene Christiana religio cognita. Sic neophytus homo que nodu bene fit inara credulitas laxatis habenis facile in lub ficu ex orbita re permitteret. Et si mrsan aliqui duriores in ta obscoenu crimen se labi permitteret,etia si iiii aliud studuero uix possium credete hoc in me con tingere posse. Na ab utero matris ira ea ad sonia nostrae regenerationis delatus, lotus4 id prome catechum ino promissere, qui me sustuletunt ab illo, ut potest humana fragilitas in hodiemum uis seruaui. tussim uni
462쪽
Cetussimum semper habens, quod inter iustorum hominum Ggregafionem psellisti
Unum scilicet in triplici personatum distinctione deum ,&huncuctii&stemii, atq;
omninaeque opificem rerum,eatum m perpetua rarione gubematorem fruatorem,ata
redorem omnia intra se continente,& a nullo contentum. Et quod mirabili Maliasin, nudito eiusdem diuinitatis attificio factum est, tuestu scilicet eius aeternu obumbratione sacri spiritus ad abolenda humani generis labem, ob inobedientia primorum parcium contractam,ingenuae uirginis utero, praenuntiante cdesiti nuncio, ornem lactum, Nuitonis illibata uirginitate in tempore passibilem ait mortalem homine natu . Qui adhue infans in gremio matris a Sabaeis regibus oblatis muneribus adoratus est, Scstate crescente inter sacrae legis doctores,dum solueret nexus ambiguos,non deus sed adna irandae indolis puer ab eis creditus est, nondu enim ueritatis splendor aeternus caliginem abstrusestat a men tibus eorunde, ut eu in scilicet deu illis repromisium cognoscerent, quem moti tali septum came uiderent. Insuper certu habeo eum,qui aetherea arce relicta,&ex deo serui affumpta fornaa, &qui inter homines uti homo uersatus est, iam trigesimu agentem statis annum,ab hispido atq; sylvicola uate,& ab utero matris lacro pleno spiritu adapetiendum aeternae salutis ianuam, lotum in Iordanis alueo, dum caelum intonuit desus pet,& acre murmur superincumbetis nubis in uocem solutu deitatis alentis Hic est filius
meus dilectus,in quo mihi bene complacui, ipsum audite. Praeterea credo,& rassi habeo eum aquis apud Chana Galileae in uinum uersis, ut sacto pectori absconditam diuinitastem odinderet, lana pio iam sacro consortio. Iudaeam urbes Phoenicii Samaria,&Calileam ambita,&caelesti dogmate in templo & synagogis docuiM populos, lepras mus data,elingues uocales secime,lumen caecis seu natura, seu casu perditum remuta aliis mas ab Orco in cadauera reuocata, sistibus, utas, & undis imperam, S in multis aliis signa sus diuinitatis mondia G.Posthsc hora eius adueniente, eum sacerdotum Hebreorum inuidia procurante,loris a se amicoru pedibus, & ingenii illo celebram couiuio, in quo suis manibus, uerbis 'cosectum est, comunionis nostrae lactu illud ineffabile, quo corpus eius in cibu,& sanguinem eius in potu tam praesentibus, i fututis exhibuit, uno socioru nequa uendente, oratione in solitudine peracta, a nefaria turba exquirere casuribus & laternis captu, S in praesentia deductum principum, S ibide nefarie ataulatis, Msua patiente humilitate false quibusdatestantibus insimulatu,&hinc in praetorio praestit dis lusum, uirgis casum, corona spinea insignitu inpulis & colaphis deturpatu,& postesmo latronum more dant natu, cruci l amxum sublimi, S in eade aceto&selle Flatia. Cuius cum iam humanitate uicta suppliciis, in finem suum ivitat. Seu α melius recti ut Thomae de Aquino placet, cum uolutarie collectis uicibus spicitum emisitat, tremuit orbis omnis,& meridianu sere solis iubar per tres horas luit in tenebras, luna ex opposisto offuscata. ED, aliter ad Polycarpu scripsit Dionysus Ariopagita, quod ego miror. In
de eius a circo milite persoratum lancea pectus, sanguinem aqua mixtum emisit, ex quo lacta omnia nostiae salutis credo sumpsita exordium. Nec minus certum habeo eum a cruce depostum ait sepultum, ac inde uirtute suae deitatis, uti prisci cecinerat uates, post
diem tertiam,ceu Ionas ex utero caeti,sic ex uentre terrae surrexita superata morte, &redii
uiuum domos inseras uista re confractis uectibus set reis, revulsis et possibus antiquirat ceris subacto Plutone in libertatem praedam omnem ueterem eduxim, post haec suis apparuis saepius, Ne medio eorum eis cernetibus nulla corporea impeditu mole cum uero corpore olim mortali propriis uiribus in caelos ad eum qui miserat euolam,&inde caeletam illu igne ex se patre optimo pariter prodeunte uiuificante omnia, S uera cuncta docente,in comilitones egregios immisi M. Quo illumati bellu aduersus orbis principem intuere ilico pet cla fuit sanguine&uulnera multa lato ubii uetitatis semine Sobtenta uictoria ducem suu triu phantes, in patria secuti sunt.Sic instituta ab eode dei unigenito piam iustorii congregatione, M sacrum illud regenerationis lauactu,quo mala lacia nota abolent ut mortalibus cum caeteus eiusdem conuentanis faustis probandis, s
463쪽
DE cIIIus 'IN Tvs 3ν et quibus deo obsequentes efficimur,ato lapsi nostra imbecillitate resurgimus, ei et uolentes conciliamur, nec ob id humanu languinena effundentes, ut essem a plures iam se,cere gentilium, aut hircos, uel tauros more ueteri immolantes, nec a me suit unqua uetiatas lascaniola, qui ii testinionio patru crederem diem extrema uenturam, in qua resollientur omnia petituta, magnoidei opere ex cineribus propriis omnes qui ante fueramus mortales,cu nostris corporibus reingemus aeterni, Scin prcsinini uenierit locu in quo
Christus ipse iudex prsoni in maiestate propria residebit, & apparentibus cuctis ix passesionis insignibus,audiemus filialem meritoria nostroru sentenna.Sic dc in sutura simili tet uitam in qua no meo merito, sed miseratione diuina spero uidere deu redemptorem meum ita carne mea, & cu beatis laetari in terra uiuentili. Haec igitur ne plura dixerim syncera fides, haec aeterna ueritas adeo pectori meo infixa est, ut nedum euelli ab aliquo genatilitatis impulsu, sed nec cocuti modo aliquo,aut labefactari queat. Nam etsi peccator homo sim, no tamen gratia Iesu Christi Cherea Tetentianus adolescens sum, qui dum a tragulis in gremiu Danis cadete Iouem in tabula pictum intueres, etia in optatua se facinus animatus est. Abiit cu annis iunioribus leuitas illa si fuisset aliquado circa ia dicta, quod
minime memor sunt, praeterea aduertens, quia counuis decipulas, explicatis ubiq; retiis bus,antiquus hostis tan*leo rugies, ut inueniatque deuotet, ambiat in mortali u semiistas,eos Q in prccipitium conet impellere, uti Mitridates senex ille rex Ponti, qui magnanimo ausu sumptu i magnifico, quadraginta annis counuis aduersus Romanu populabellu inges Sc memorabile traxit a iuuetute sua aduersus letale uenenu pharmacis pectus armauit. Sic Sc ego mecu Euagelica ueritate sacro Pauli dogmate,& Augustini, alioru mptu tu uenerandorsi patrum iussionibus, cosiliis, ait suasionibus arma ui, ex quo arma gentilitia parvipido. Si enim Christianus laomo gentiliu tractaui stili titias, iussu tuo texinclyte,& in detestatione erroneae credulitatis eoru hoc seci. Et si parua quandos maiori bus aequare fas est, seci quod etia summa in laude non ulli sanctissimi fecere uiri, ut Augustinus, Hieronymus,&cu non ullis etia aliis neophytus homo Lactantius. Mihi quide Iteneris annis notissimu est, Psalmista monstrate, quia omnes dii gentium dari nones, Mhinc misi semper inepta displicuere facinora, fateor tame religione eoru seposita, quom adani Poeta tu mores Sc scripta placuisse, & ob id ii 5 sotu eos lauaeisse, sed pro uitibus ab obiectionibus accusantiu delata disse, ut apparet in praeceden tibus liquido. Et hoc ideo sesci, ut ab ignaris ito ueniant laceradi qui si Clanta nouissent, colui et inter sublimiores Christiani nominis haberent. Sed ad superiora prospectans, inquiet aliquis bene opea citus es, praemunuisse enim se aduersus hostes semper laudabile fuit Sane picem tractanstes coinquinans apice. Iam plurimi dum se fortissimos existimaret, impulsi ab hoste etiadebili cecidete. Et si caeteri desunt, quom grandis numerus est, Salomon tame adest testis certissimus imbecillitatis humanae, huic scientia omnis ci cessa est,diuitiae omnes, ct iniperium grande sumnia in iustitia populos subditos tenuit, deo temptu Mificauit mirabile, multa bona copositit,& tande iam aetate maturus, tot bonoru largitore postposito, costenso offensio itismo te Moloch Aegyptioru idolu flexis genibus adorauit. Quid ei rusne eris sortior Salomone, aut circii scriptione plenior Fallimur de nobis nimi uco fides tristaec quide negari iro posi unt, uera enim sunti Attame aliud belli genus mihi curem tibiis gentilitiis est,in Salomoni fuerit in Aegyptiaca coiuge, q astu scemineo aduertens, quonia infelicis uiri anima formositate sua laqueasset, redeos suos extollere auida nucco plexio uenereo, nuc melli fissuauiis, nuc bladitiis muliebribus, nuc petulca lasciuiis, nucpcibus, nuc lachrymis, quas obsequiosissimas mulieres habet sceminae, nuc indignatio ne composita abstin termissione, non diebus omnibus tantum, sed noctibus amantis uiti animuina pugnabatio quam grauia sc intolerabilia sunt dilectatu mulieru, α postissime nocturna certamina, hi clade dum timeret mulieris, qua summe diligebat gratia amittere, terga dedit,& uitibus armatae sceni inae inermis succubuit. Mihi aute no tale ada
464쪽
LIBER Et ideo ia eis exhaustis ui ibus, acie ς pulsis leuis est pugna, Eo iamε nimium de se 1.
fidisse quandon sit uitium. tum ego de me non confido, sed de gratia Iesu Chiisti, cu ius precioso sanguine redemptus sum, spero quidem eum no patarum, ut qui tam diu recto tramite eius uestigia iuuenis secutus sum, senex exorbitem .Et si in lapsum ueniam, manum sua pietate debili porriget,&sessum placida quiete fouebit. Sed ut in finem uesciam, laus ex praemissis colligi potest, uti non omnes decet tractare gentilia,sic nec omnishus indecens esse. a Adtexit autem hoc loco multis verbis consectionem fidei suae, eritM maesti oram nostrorum,ut apa
paret ulmen, eo tanquam bcretim impeteretur.
Vt plurimum studia sequimur in quae prona uidentur ingenia. Cap. xfl lateantur non ulli uera esse quae dicta sunt, no tamen quieturus reor, quia imo arbitrot dicem, loge melius fuisse, studiis sanctionbiis triuisse tempus, i quam talia didicisse. Quod si quis neget,non erit equidem se fis sanus. Nost sco quoniam in promptu erant leges tactarum, α Pontificum canone i & medicina, quatum plurimi sanctissima albitrantur madia, eo quod eis petispe auro a iudi mortales ditentur. Erat Sc philosophia, cuius optima demonstrauosne rerum causae, Ma falsis disgregari ueta noscuntur generosis quibuscunt ingeniis aps petenda. Erant Sc lacta uolumina,a quibus εἰ patuipedete peritura docemur,& dei mas alia declarantur.A quo tramite caeleste regnum petamus ostenditur,quod studium profecto caeteris praeponendum est. Ex his quodcunt sumpsisse forte cinctius egisse me dicerent obiectores. Sane si quod debemus ageremus omnes, legum ministet rostra stus sua conscenderet. Attamen non adeo facile est, ut existimant aliqui, ueste omnia quae deabemus, ε longe acrius consequi si uelimus. Nana ut citharita uariis ex fidibus aliis lenatius aliis ueto protensus tractis, his grauem, acutum illis tinnitum reddetibus doctam iiii, plectio 1 ex tam discordantibus tonis reddit suavissimam harmoniam. Sic&namara parens, cui inexhaustae uires dc persectum ingenium est, producit haec petituta diuersis officiis apta, ut ex hac officiorum inc5uenientia resultet humani generis, circa quod plus timum intenta est consetuatio,atq; ubi in longam conseruasionem iri non posset, noua productio aduertens, quoniam si uniformes produceretur omnes, ut de reliquis sinam, homines nulla possent produci,nec euam per tempusculum ratione cosistere.Ergo hinc
fit, ut discreto naturae ordine, hic ex mortalibus nascatut faber, ille nauta, mercator alius,
re quidam sacerdoso apti, aut tegimini,&nonnulli legumlatores, praesides, poetae phialosophi, seu sublimes Theologi,ex quorum uariis studiis, tam ingentis multitudinis hominum conseruatio resultet necesse est Nam si Omnes, quoniam ad ianuquent spectat, si posset ad sublimiora studia conscender in Theologiam uigilantes iremus, dc agriculator absit ex quibusqiisso fluctibus tam nobile sequentes studium nutrirem ut Sic etitatius,si lignatius desit, quibus in tabemaculis ab imbribus,a uenus a frigoribus acas lis aestu Raliis incommodis assidue superuenientibus tutabimur Si non lanifex, nocet do, unde uestes & calciamenta sumemus Quid enumerem multa ut incommodu huimani corporis in tet se disserenda qualitate, Sc officia membra a natura rerum apposita sunt, ut ex hac diuersitate consistat, uti melodiam ex diuersitate tonorum, sic& ut humas num genus perseueret, necesse fuit ad studia inter se disserentia gigneremur. Et si ab ipsi natura quae sic caelos sic astrorum orbes Sc cursus uaria etiam agitatione disposuit agente deo. ut nullo labore suo ad officia productos uaria nos videmus, quis quaeso feliciter audebit ab eo ad quod natus est in aliud transitum attentare No quide adeo ignarus sum, quin nouerim liberi albi uit,quo omnes valemus potentia, possumus natu K superate uires,quod egisse nonnullos legimus, opus prosecto inter tam contingentia numerand tam grandi Sc sere inuincibili necessitate trahimur in quod nascimur. Et si ad diuersa glagnimur, nascimur, alimus , si ea plane pet agamus, in quae trahimur equidem satis est.
nedum in aliud transitum fecisse uelimus, quod dum iam dudum stanta tentarent alis
465쪽
DE cIMVs QVINTV s. νο qui, id perdidere quod erant, nec potuerunt efici quod quaerebant. Vetsi ad quoscunt
actus natura produxerit alios, me quide experientia teste ad poeticas meditationes dispositum ex utero matris eduxit, εc meo iudicio in hoc natus sum. Satis enim memini aps posuisse patrem meum a puerilia mea conatus omnes, ut negociator efficeret, mel adosi escentiam nondum intrantem Arithmetica instructu, maximo mercatori dedit discipulum, quem penes sex annis nil aliud egi, quam no recuperabile tempus in uacuit terere Hinc quoniam uisum est aliquibus otadentibus indiciis me aptiorem fore Iiteraruilias diis, iussit genitor idem, ut Pontificum sanctiones diues exinde futurus,auditurus intrasrem,& sub praeceptore clarissimo sere tantundem temporis incassum etiam laboraui.fas itidiebat haec animus, adeo ut in neutrum horum officiorum aut praeceptotis doctrina, aut genitoris autoritate,qua nouis mandatis angebar continue,aut amicorum precibus sina obiurgationibus inclinari posset, in tantii illum ad poeticii trahebat affectio. Nec ex nouo sumpto cosilio in poesim animus totis tendebat pedibus, quin immo a uetustissisma dispositione ibat impulsus. nam laus memor sum, nodum ad seprimu aetatis annia deueneram, necdum fictiones uideram, nondum doctores aliquos audiueram,uix prisma literarum elementa cognoueram Sc ecce ipsa impellente natura fingendi desiderium assuit, & si nullius essient momenti, tamen aliquas fictiunculas edidi. non enim suppestebant tenellae aetati officio tanto uires ingenitra me iam later maturus aetate,& mei tuaris factus nemine impcllente, nemine docete,immo obsisten te patre, Sc studiu tale damanante, quod modicum noui poeticae, sua sponte sumpsit ingenium, eam i summa auiditate secutus sum, &pαcipua cum desectatione autorum eiusdem libros uidi legit Muti potui intelligere conatus sum. Et mirabile dictu, cumnsidum nouissem, quibus, seu quot pedibus carmen incederet, me etiam pro uitibus renitente, quod nondum sum, poeta sere a notis omnibus uocatus sui. Nec dubito dum aetas in hoc aptior erat, si aequo genitor tulisset animo, quin inter celebres poetas unus euasissem. Verum dum in luctossas artes primo,inde in lucrosam sacultatem ingenium nectere conatur meum, factu est, ut nec negociator sm, nec euaderem canon ita , 5c perderem poetam esse conspicuum. Caetera lacultatum studia,& si placerent,quoniam non sic impellerent, nam tmesim secutus, uidi tame facta uolumina,a quibus quonia annosa aetas, εe tenuitas ingenii dissitassere, destiti, turpissimum ratus senem, ut ita loquar,elemetatium noua inchoare studia. ει cunctis indecenti ssimum esse id attentasse, quod minimeat bitteris perficere posse. Et ideo cum existime dei beneplacito me in hae voratione uocatum, in eadem consistere mens est. Et quod egerim hactenus his mostrantibus studiis,laudare quaerant alii quod nidetur. Qui ergo patiuntur cerdonem subula, setis quacare, lanistam pecori,sculp/torem statuis, me etiam quaeso uacasse poetis aequo animo patiantur.
Damnose compatimur regibus&diis gentilium. Op XI. - Runt qui addurato iam Cilcibus tramite exotbitet,&ex transuerso prosilii ant clamitenti quoniam temerarius homo sum,m quod praesuma uetellum tegum terebrare busta, Squietos iam longa pace cinyres in nouum' odium suscitare,aut eorum recentioribus nebulis ueteres obfuscare splensi dores, nec non Sc deorum semisopita scelera audietibus cunctis in minus opportunam uigiliam excitare,*sub titulo honorabili scilicet genealogiae, deorum eorundem recitare latrocinia, &incestus. longa est quaerela haec, 8c plurimum membroruimplicita, Mea monstrante aduerto,quoniam senserint isti quid Dcripserim,&potissime dum queruntur,quod deorum gentilium facinora recitarim. Verum gentilium animuredolet ista conquestio, ε si sic sapiunt mente, ut uerba sonant quaerula. Viget adhuc in monnullis error ille infami quem quaeso auserat deus 6c resoluat in nihilum. Obiectis autem trespondisse facillimum est agit enim temerarie qui in nimium terminos excedit audaciae.Sic memini in libio Ethicotu Ansto.astiuari hoc ego excessisseno reor.audere
vetera cydra functorum ulcia non esse reuoluenda.
466쪽
quidem quod a bonἰ necessitate concestum est, non est temerarie agere. Nemini plohibitum legis honestasiat, seu etiam minus honesta, regum gesta dei cribere.Erat tame ressibus Latius sic egisse, ut nil de eis referri posset, praeter honesium. Ego autem de his non ordinato, nec in hoc disposito stylo scripsi, sed summotenus&petfunctorie un non una quam ordo assumpti operis exigebat tecitaui si qua inserui sed esto secerim, non nouum aut inusitatum facinus seci, stantiam antiqua quam magna illustrium scriptorum uo, lumina, in quibus Se stylo celebri, εc ordine integro regii recitatur acta, a quibus si quid huic operi appositum est nouissimus sumpsi.Si ergo querela facienda est,de illis amplioribus 8cantiquis querant ut histotiogra his, quorum scripta celeberrima cum fama iam diu uniuerso patuere orbi, ex his si quod odium generari potest, in cineres iam quietos exordium sumptum est. Sed quaeis quae pietas haec rex quo charitaris Minite otii ut qui huius pietatis causae Ctedo generosi cum uiden cupiant tales in hoc quod honores regi Osculent, ostendanti, quia turbentur audientes dedecora. O quam paruo tales existi, mant nobilitatem mercari, qus egregiis moribus, iusticia, sanctitat atq; scientia adipisci, tur. Scirent isti si nobiles essent, quia non Qtum superuacaneum sit, sed daninosum nosolum gentilibus, sed male metitis, quibuscum lcopali. Et ideo si sapium, seruent hane pietatem in mesius.Turpia autem deorum gentilium dedecora, nec domi ut, nec piri sunt,quin immo a sacra Christi doctrina in perpetuum no surrectura sepulta, & ingenii damnationis mole contecta 8c oppressa sunt, huius ego molis onus,&si non latis,pto uiribus tamen tanquam Chriitianus homo augere conatus sum laudes inde dignas a sequi, non redargutiones expectans. Verum hos ego patui facio morsus,cum nullo posssint dentis acumine quemquam ledere, hi ergo si Christiani sunt, taceat,&ps iteat eos si deorum gentilium obiectioni eis ulla fuit compassio, cum inter alia crimen hoc minis me deceat Christianum.
Breviloquus siue longiloquus ob tamen lacerandum
Reui loquum sorte me dicent alii, eo quod aliquando magis pecunctorie. quae longa s me recitando sabulas atq; historias, aut illas enucleado pertrant eam, &sic non dubito quin sint, qui dicant me, quam opportunum sit. saepissime longiore. Primis, ut sic essem fateor necesse est, suere enim huius facinoris rationes plurimae. Quaedam autem ideo paucis sub uerbis relata sunt,quia non erat unde possem ampliora describere, ni ex meo uoluitam sabulas aut histonas protelare uel fingere, quod omnino fugiendum est smo homini. Quaedam uero etiam ad plenum scripsisse, paucis indigebat literatis, ex quibus si satis intendo sumiatur uitiosum fuisset in longius protendisse. Sunt tamen & multa quae proculdubio longiorem uerborum copiam tolerassent.Sed quila si cuncta sinamus quae dici potuissent. aut sorsan exquisisset matella,sed ea tantsi quae mihi scribenti occurrebant circa longissi amas historia aut fabulas circa omnes singulares tam deorum,quam hominum actus, circa multiplices fictionum sensus, circa testimonium fabularum aut historiatum uetes tum autoritates,circa opiniones plurium, relationes & huiusmodi scripsisse, quado me finem huic operi secisse existimant tales. Equidem uix unum su fieci stet laeculum,& tam grande etiam euasisset uolumen .ut Blo intuitu primo lectores terruisset quoscum, &ob id satis ratus sum,ea quae dicta sunt sic summotenus tetigisse, non enim puero aut inerti uulgo scribimus quin immo, ut alias dictu est, doctissimo regi, &ptosectis hominibus, si aliquando ex manibus tuis serenissime princeps ad alios uen tutum opus hoc est.Praesterea ut exerceantur ingenia, non adeo plene schibenda sunt omnia, namque labore alia quo qussita sunt, placere magis colam erunt,& cum maiori diligenfia obseruati, quam
quae sponte sua in intellectum legentis accedunt. Est & posteris linquendus dicendi seu scribendi locus, ne inuidisse uideamur sumtonam ingeniis, Matroganda quadam ad
467쪽
mo ferendum est quod honestis agetibus causi aut breuiter dictum est, aut causa breuis laus omissum. His autem qui me, si qui erunt, dicent longiorem debito quandol esseno aliud dicam, nisi quia sic opportunuem ratus sum,aut quia me, ut fit, aliquando ins lectus delectatio impellebat, quae prudentioribus nonnunquam liberalissimum pre stitit calamum. Sed quid c uti breuia habent intelligentiu exercere ingenia, sic&li
raminus intelligentium prouocare.&iccirco qui plura nouerunt sint memores, quouiam dc ipsi aliquando suere rudes, Sob id abs t indignatione patiantur, si ampliusculeiunioribus laboratum sit. . Aereo non ficto regis mandato hoc Opus compositum. Cap. NIII. ostendit tuo regiost opus hoe composuisse,Ms hoc loco, quanto doctorum scripta plus laudis erimmortalitatis, quam regum tituli atq; insignia agerent,ostendit.
Detunt forte qui dicant,quod nonnunquam de aliis quibusdam etiam claris uiris dictum est, me scilicet in gloriam mei nominis fingere, quod
tuo tuta rex inclyte hoc opus elaborauerim,cum minime uerum si*tata
da his fides est, seu uerius ait imus nequam, quod de se noueru ni utentes inuidia in alios coniecturam faciunt. Certissimum est, ut Tullii uerbis utat, trahimur omnes studio laudis, & Optim us quisl maxime gloria ducitur, et ob id cum gloriosum sit, paruo homini maximo ait optimo regi Obsequium praestare posse, non fidem cum dissicultate comperiet dixisse, nonnullos ad extollendam humilitatem suam. medacium finxisse huiusmodi, sed scriptores nunquam credam, sed de hoc alias. Ego autem, ut ad me ueniam, non inficiat me gloria auidum, sed quantucunt cupia. profecto non adeo effrenis sum, non adeo hoc accensias desiderio, non adeo hostis hoonem ut in tam turpi mendacium rubore non dicam frontis, sed metis abiecto meipsum prorepuissem. In hoc me superbum confiteor, si superbia dicenda haec est, in talibus nisiam caeli honorem seu ututu irrequisitus inferrem, et hoc etiam non omnibus requirens tibus exhiberem.Tu nosti rex optime, quoniam me renitent eati tergiversan te, Donini militis tui suasionibus precibus i in uotum tuum deductus sum, ut scilicet hunc labore subirem, nec non labentibus annis factu est, ut Bechinus Bestinuonus familians tuus de concivis meus e Cyproueniens apud Rauennam urbem me conueniret, et postqua plaiscidis uerbis clementiam ait gratiam celsinidinis tuae erga me immeritum mostrauit, miris exhortationibus, ut aiebat, te sic imperante semisopitum circa hoc opus ingeniumesum irritavit. Aequo modo dilectissimus tibi Paulus Gaeometra notan unqua ostensis litetis sigillo maiestatis tui signatis, in quibus ad me iussa insetebantur tua, sollicitum reddidit. Novit deus&tu scis,quia nec unquam pisminendam tuam uidi, nec tu me uidita potuisti, his mandatis credidi,&onus humeris meis praegrande sublui. Si te ignato haec acta sunt, per iam dictos deceptos sum,&sic hos lateor esse ueridicos qui asserui non tuo tuta compositum. Verum non crimine meo, nisi me in hoc peccata quis diceret, quia non dixerim me ficturum. si tuis literis ad me dilectis susciperem. Sed hoc mihi superbunisum est,quod Doninsi insignem milite non minus uendicu arbitrarer. Doninus auid ut audiui, eo sere anno, in quo me primo couenerat diem clausit, &ob id non eius fide inuocare possum, uiuit Bechinus,& Paulus Caeometra uiuit, hos ego α regia fidem tusam verilaus huius testes in terris habeo. te igitur cum illis inuoco, tuum hunc si necessistas exigat, laborem esse opportunum est,oppugnavoni scilicet huic obsistere, ε nometi meum a tam illecebri nota uetitatis affirmatione purgare. Sed ut te rex inclyte paululum omissio ad obiectores deueniam, eo tum Q obiectioni aliquid pio iure meo res deam, assem si pro rostris sedente preside agendum litigium esset, me uiuos habere testes, nee exsece plebeia, sed illustres homines, quia minime mihi opportunum erat, ut usi Cyaptum, pro tam inepto mendacio euolarem, si opus meum insignire regio nomine cupictam,PLOPe erat,immo nec vetetat dicere, tex qui si credidisset obdnuisse, postquam D P L a coepetam
468쪽
. 6to . LIBER . recepetam,quod minime in animo erat, dum me conuenit Doninus, uiua uoce toga se set, ut suae hoc opus ascriberena maiestati, ei lo nainus intelligens princeps esset, existimas non mihi suo nomine gloriam inserte, quin immo meis literis sternum suis titulis decus addere, nec mirum, suffiagiis enim scriptorum stant insignia & nomina regum. Hine Alexandet ille Macedo,qui prona militum manu ingenti animo orbem totum aggredi ausus est, in Persas uadens multos ex huiusmodi scriptores, qui sua gesta describerent seu cum traxit. Et in Sigeii ueniens,quo bustu uidit Achillis, tacuisse non potui quin ostenderet uerbis quam grandis sibi uideretur gloria, quam consequebantur a scriptotibus res ms,eum sortunatum dicens, quod illi Homerum contigisset habere pneconem. Hinc Pompeius Magnus qui aequam fecit cum uirtute fortui am, Theophanem Mindenum, quasi nomen suum perenne factutum in cotione militum ciuitati donauit. Hinc Scipiones. Τ. Fulvius, Cato Censorinus, intus Metellus Pius,Caius Marius, taceto,&alii
plures illustres uire, se scriptonbus faciles ait liberales exhibuere, ut eos in hoc traherent ut de se scriberent. Quid ergo meis literulis regem inclytum mendacio inseram, quasi inouito gloriam largitutus sim,*meam obfuiturus igia ominiosa labe Si adeo auidus
essem mendaciis meam extollere gloriam. Stanimalia opuscula, ex quibus nullum est ullo hutnsmodi titulo in signitum, pretet Bucolicum carmen, quod ut sibi in titularem petiit Donatus Apenninigena pauper,sed honestus homo, α praecipuus amicus meus, quid c non omnibus nomina praepono regum. Praeterea est ne hoc sub sole nouu reges desiderate scii quaedam, Scamicis iniungere non equidem. Diebus nostris memini Robertum Hierusalem,&Siciliae splendidum regem a multis ornatum titulis, postulas se ab insigni uiro Dancisco Petrarcha, ni aliis tribuisset, ut sibi ascriberet Aphticae ar se nos uiter sditae ritulum, quam quaeso aucturus gloriam, Francisci,an suam suam proseclo. Quid multa non equidem magnorum ducum nomina claros scriptores faciunt, imo potius ipsi reges scriptorum opere cognoscuntura posteris. Insupersi approbandum sis opus, quid illi adiectum regis nome potest autoritasis asserre, aut benemento autori glostiae superaddere e Et si improbandum sit,quo iure poterit priscriptio illa secisse probabile
aut notam autori iniectam abstergere Decus igitur &gloria agenti approbatio uirorum illustrium affert,non tegit nominis ascripuo. Ego autem, ut iterum dixerim,adeo supersbe obstinatus sum ut nisi deo, gloriae cuius ascribenda sunt omnia, unius carminis tantum decus.etiam Cclari Dictatori resurgeti,aut Scipioni Asticano nisi rogatus aut si amiocus esset ascriberena. Dicta sint haec mi rex bona cum tua uenia, quaeso εc postremo prescor si contingat te unquam aliquos talia obiicientes audite, tanquam ueritatis conscius, impera regia cum indignatione silentium, &quod tuo nomini, te petente ditatum est, imo compositum te mandante, regia uirtute defende. Supererant multa, sed quoniam
mihi sat dixisse uidetur,omittenda reliqua censui,&deo munerum largitori tib l oporis latrunam comittere, quod postquam in tuas deuenerit manus, dum libuetit tuo salatum praesidio,& te iuben te tendat iri publicum. Conclusio, Cap. π IIII. Cce tandem clementissime rex diuina pietate praebente In sine longi oporis uentum est, in quo ea qua potui solertia,iuxta ueretum traditiones deorum gentilium genus, Neorum posteritatis multis undis exquisitas uigiliis, quo datum est ordine descripsi,&iuxta mandatum iusserenitaris pro uitibus ingenii mei, post fabulas fictionum issus, seu ab antiquis sum patos, seu a tenui intellectu meo emunctos apposui.ostendi insuper quod ossiciosissimum ratus sum, nonnullis poetas aduersus opiniones talium, non dicam iustos omnes, sed necndiculos au t simpliciter fabulosos esse, quin immo singulari scientia, ingenio,&moribus,acetiam in signi claritate conspicuos. Lignum pisterea in littore anchoris&ptor sis ingeniose firmaui,magis semper de bonitate diuina confidens, quam de robore uinculorum. Sic rei nauta quas magis nauta credidi,sagittas amoui, esto amittet superesse quam
469쪽
D E c IM V s Qv IN T V s . 6mquam pIufimas, aduersus quas uix creda laus armasse potire im, non equide se, quam stulacunis bellicosissimus miles sit, adeo came armare potuit quisqua, quin locus hostili
gladio linqueretur. Ipse igitur deus protegat,qui solus nouit diuerticula malignantiu&uolens contriuisse potuit. Verum quoniam homo sum, noui l nullum adeo oculatu, quin, nisi diuina protegatur manu, saepissime cadat in lubricum,arbitror latis possibile me non unquam, aut omisisse dicenda,aut non dicenda scripsisse,aut dicta non satis ra tionibus robora sse, aut minus plene in uotum tuum luisse, seu aliis modis peccasse plus fimis, de quibus doleo. Et quonia nosco, quod ignauiae mes, mea imputanda sunt inimina supplex lienia posco, tet humiliter per insigne tui capius decus exoro, ut tui inge, nii celsitudine, desectus suppleas, superfluitates excidas, dicta minus accurate exornes, Momnia pro iudicio tuae syncerae mentis pariter colligas Sc emendes. Si fessan maioribus occupatus, ut saepissime reges estis, huic labori non posses tempus impendere, tun comanes honestos, sacros, pios, at catholicos uiros, re potissime celebre uirum Franciscum Petrarcham insignem praeceptorem meum, ad manus quorum opus hoc aliquado deuueniet, pet Christi praeciossiimum sanguinem deprecor, ut errores quoscum,si quos solisan minus nidens, dictis immiscui, sua pietate ait benignitate surripiant, aut illos in fasciam ueritatem conuertant, eorum enim existimationi,& emendationi opus hoc esse
suppositum uolo. Praeterea ro inclyte si quid boni inest, si quid bene dictum, si
quid uotis tuis consonum,gaudeo Sc exulto,&exinde labori meo congiastulor. Verum scientiae meae imputes nolo, nec lauros,aut honores alios
ob id postulo,deo quippe, a quo omne datum optimum,&om ne donum perfectum est,attribuas quaeso, eiq; honores ima pendito S gratias agito, cum ipse, more meo, semper post exactos quoscunt labores honestos conssueuerim, qua possum mentis deuotione da uidicum illud dicere. Non lio bis domine non nobis, sed nomini tuo da
470쪽
DE cERT ALDO, DE MONTIBVs, s YLVIS, FONTI εB v S , LAc UBVS, FLUMINIBVS, STAGNIS, SEU PALUDIBUS, DE NOMINIBVS AIARIS, LIBER vRREXERAM equidem sessus a labore quodam egregio,&aliquali otio uires restaurate cupiens. Venit in mentem Socratem olim diuini luminis iubat in terris, litum cum a meditatione caralestium surgeret, supposita cruribus harundine cum paruulis filiis ludere.Ac Scipionem Aphticanum, S Laelium insignes Romano rum duces, ab at duis respublics opportunitatibus paululum respiscentes, nota nunquam maris in littote teretes calculos, eiectas i conchulas colaeuissetitu puerorum colligere, ne dum tempus ad recreandam uirtutem p staretur, tacite nil agentes, subintraret inertia. Quos tanquana inclytum laudabiliu exet scitiorum lpecimela imitaturus, ne omnino tempus inerti otio elabatur, assium psi loco, iocosi laboris studentibus poetarum illustrium libros. aut antiquiorum historias reuolyti entibus in aliquo leui opere, si possem,uelle prodes Memini quippe tales& potissime qui tracti desidetio rudes stadium intrant studio tum, huiuscemodi circa integrum lectionis sensum impediti plurimum, dum nonnunquam montium, sylvarum, intium,
nuta torum, stagnorum, seu paludum, uel maris occurrunt uocabula,aliter scilicet intelligendo quam debeant, ut puta dum montis nonae pro flumine,dum paludis pro mons te seu sylvae,ciuitatis, ues prouinciae loco sumitur, facile sensus historialis confunditur, Mesto aliquando propite assumatur, existimadone etiam eruditi persaepe saliuntur, dum . montem seu fluuium, qui ui occiduo est, arbitrantur sub oriente sole consistere. Ad euis rationena quorum,& indebitae existimationis amouendos errores,celebres inter autores' quoscuml & potissime gentiles montes, sylvas, tantes, i acus, fluuios, stagna seu palus des,& maria,& quo subcdo effluant &consistant, ut competi, mens est. Et ne multum talia scrutantibus euoluete necesse sit, per ordine literarunt alphaheti describam singula. Sane quoniam e montibus excrescere sylvas, emanare tantes & flumina,a quibus lacus, paludes,& stagna cernimus exoriri de montibus primum scribendum non incongluttatus sum. Sunt igitur, ut liquido patet, montes terrarum eminentiaequsdam in caelum, non tamen aeque surgentes, & ex his aliqui saxes, nonnulli terres lum. Qui in sublime magis efferuntur, saxes omnes, qui uero humiliores petispe comperiuntur sere semper terres.o his colles, quos, ut plurimum monuum summitates in longum protensas diciamus, S promontoria quae sese in maria propellentia cernimus oriuntur. De quibus ins distincte cum montibus mentio fiet. Is tame ante alia quaeso laueat operi, qui illos ab orabis conditione constitui S ex excella eorum altitudines metitur& conspicit A Alac mons est, cuius nomen alii diuidentem montem interpretantur. Alii uero Ieae uem,idest limpidum seu lubricum,& in Syria constitus en anet. Abarim mons est excelsus diuidens terram Amon & Euphratis, a terra promissionis, .. contra Hiericho Iordanem usq; fluuium radices protendens, osteditur quippe ascendentibus in Eston, in signis autem est morte Moysis inclyti ait primi Hebreorum ducis. Abila mons est in Mauritania celsitudine leuatus in sydeta, oppositus Calpe monti, qui in Hispania est, quos ambos Herculis esse columnas aiunt, uolueret ex ueteribus quidam hos unum & eundem iamdudum colle coriiauato fuisse montem, Herculea luirtute suisse diuitum,& exoceano,quod ante non erat, initomissum tetus mare,quod