Initia philosophiae platonicae Philosophia justi. Platonis de rebus divinis effata. Epilogus. 1836

11쪽

ut salutaris partim sui nova illa superioris saeculi philosophandi ratio, cita, pro uti in praecedentis disputationis exordio monuimus, partim etiam et tu ac nocuit Europae gentibus et nobis etiam. nunc nocet vehementer Quod profecto haud facile in dubium vocaverit, quicunque praesentem philosophiae conditionem diligenter animadverterit. Adsunt quidem ubivis germani philosophi, viri liberaliter instituti, literis artibusque exculti ac perpoliti, nec desunt, qui illis faveant, fierique eorum sapientia meliores sapientioresque nitantur. sed rari sunt illi in singulis fere gentibus, et vox eorum quominus , Optimis quibusque et

honestissimis exaudiatur, clamor strepitusque aliOrum Mefit, inui se solos sapere jactant, idque pro sano vulgo persuadent facile, quippe in summa

orationis obscuritate, quam nemo intelligit, reconditam quandam, si Dis placet, sapientiam proferentes. Itaque neglecta hodie contemtaque philosophia est ac malunt creetioris indolis juvenes vel literis vel doctrinis vel naturae perscrutationi Operam navare, quam istis immisceri philosophis, quorum numerus in dies hominum genere augetur, quo nullum mali D magis a sineero philosophiae studio abhorret, fanaticorum et mysticorum. Sed praesens philosophiae conditio majoribus etiam cladibus prostrata jacet. Nam patrum memoria, ut diximus, una cum excellentissimis philosophis, O .phistae ubi vis, praesertim in Angli et Francia, prodierunt, qui moralis doctrinae, quam tueri r

12쪽

stebantur reapse labefactarent fundamenta et sancistam doctrinam nostram, cujus assequi sublimitatem non poterant, ludibrio haberent. Quorum doctrinae tum quidem paucorum mentem adverterunt, sed serpere deinceps latius per Omnes gentes ac nulla non hominum genera coeperunt. Id.

si quid aliud, labem adspersit philosophiae, ut

sint hodieque, qui eam non solum sive propter jactantiam spernant, sive obscuritatis caussa fugiant, sed impietatis accusent adeo, atqtie Opinionum, quae humano generi pestiferae sint, matrem habeant. Quo magis acriusque fanatici homines caussam suscipere religionis, sed sust, id est, inepta prorsusque perversa ratione instituunt. Quaerunt igitur multi remporibus hisce nostris, quemadmodum restitui in dignitatem suam pristi, nam auctoritatemque philosophia debeat. Qua de re aliae sunt aliorum maximeque diversae sententiae. Nonnulli resuscitandam unius cujusdam sive veteris sive recentioris philosophi doctrinam putant, quam purgemus vitiis diligenter inventisque posteritatis et nostris mehercule item, augeamus. Alii longeque plurimi ex omnibus, quae exstiterunt unquam, philosophorum sectis optima quaeque delibare malunt atque in doctrinae formulam redigere. Sunt item, qui instauratorem philosophiae, nescio quem, sed divino virum ingenio, qui nova omnia genus hominum doceat, expectent. Equidem si is apparuerit in genere humano, nihil profecto quod desiderem habebo, modo nova illa,

quae

13쪽

- quae attulerit, vera sint simul et mortalibus salutaria. Sed, dum frustra exspectamus talem scilicet philosophum, nolim vel jurare in unius philosophi verba, vel eligendo e singulis, universa, sicuti sit, commiscere. Commiserunt id omni aevo eclectici, qui fuerunt fere idem appellatique sunt Uncretistici: eoque nihil umquam ad confundendam obscurandamque philosophiam evaluit magis. Persequi malim et perficere, quidquid patres nostri ad veram provehendam philosophiae utilitatem inchoarunt, illud vero agere potissimum, quod nobis commendare etiam atque etiam solebant, ut nullis non studiis nostris eriticae, tamquam veri obrus sis, adhibeamus diligentiam. Sic demum, quo magis prodesse philosophando generi humano O simus, proficere ex temporum memoria et esse vero nomine relectici poterimus Id agere perseverant hodieque rari illi, quos significavi, sed germani philosophi, inuos in primis audiendos

putem, aguntque maximam partem eruditi, qui, quamvis haud appellentur philosophi, philosopharatione literas et suam quique doctrinam tractant excoluntque Quodsi viam normamque desideramus, qua in philosophiae studio, ad nova DVenienda, quae expetere vehementer homines s

lent, procedamus recte, id suadeam philosophis, quod commendare me in superioribus memini, ut, priusquam manum operi admoveant, erudiendos

sese ipsis philosophiae parentibus, Socrati et Platoni, tradant: quo facilius certiusque, in hac

14쪽

seilicet vera philosophiae schola eruditi, et nova inveniant, quae verissima sint, et apte haec temporibus nostris accommodent. Sic scilicet aggressi opus idem illi sunt, qui optime praecedente saeculo de philosophia fuerunt meriti. Quae cum animo volverem mihique in dies magis, scribendo hoc opere, probarem ac persuaderem, sic existimavi, instaurandam his maxime temporibus esse antiquam Graecorum, praesertim Platonicam philosophiam. Nam Platonicam cum

philosophiam dicimus, non unius significamus viri sive placita sive doctrinam; ipsorum dicimus Graecorum philosophiam, a poetis ac philosophis

antiquitus apud illos proditam, a Socrate autem et Platone ad ipsum hominem cognoscendum interius perficiendumque adhibitam. Non enim ex eorum numero Plato erat, qui sibi solis se debere m. nia, ac solos iccirco se Sapere putarent. Imbutus ille insormatusque Socratica institutione, susceperat

simul animo quicquid Ionici, Eleatici, Pythagorei philosophi, quicquid adeo poetae , epici lyrici,

tragici scriptoresque in omni literarum genere cum sublime tum bonae frugis in lucem emiserant. Quorum omnium, praecipue vero Socratis sui, dietis monitisque veluti pastus et corroboratus,

eam tandem scribendo philosophiam prodidit, quae

ipsorum adeo Graecorum sive sapientiam, sive, ut dicere ipsi malebant, sapientiae studium reserret. Nec vero doctrina fuit quaedam philosophia Platonis, qua gravissimae explicarentur philosophiae

quae Nin

15쪽

quaestiones erat illa, ut nobis modo patuit,

institutio hominis, hominis erat, ut sapere recte disceret atque has explicare quaestiones haud frustra niteretur, ad veritatem eonversio. Hanc igitur

philosophiam, quae ita sponte ipsa naturae vi et ubertate et unice profecto ad excolendum penitusque erudiendum genus hominum in Graeci essio. ruit, Platonis autem ingenio, divino illo, exculta persectaque est, hanc, inquam, quidni scholam di. camus philosophorum optimam, instaurandamque hac nostra aetate esse Faciendum id autem maxime in juvenum gratiam censemus. Veterani philosophi, quotquot quidem alieni sere fuerunt a studiis hisce nec a teneri inde aetate hanc philosophandi rationem degustarunt, aegre se trahi ad hos fontes sapientiae patiuntur juvenes Vero, quibus natura inest philosophia quaedam, ut semel, hac ingenii animique integritate, ex his naturae fontibus hauserunt, incredibile dictu est, ut vigorem inde trahant continuo, aptique deinceps fiant sive ad philosophandum sive ad nullum non artium doctrinarumque genus et colendum et provehendum. Quod expertus equidem per omne hoc tempus sum, quo philosophiam illam antiquam, maximeque Socraticam et Platonicam generosis ad lescentibus tradidi. Est enim non vulgaris institutio quaedam philosophia illa Platonis, sed, ut ipsa philosophia appellari apud antiquo solebat,

ita haec, ut vidimus, artium omnium majorum et doctrinarum et parens et magistra est. Imo vero prop-

16쪽

propterea, quod tanta illa tamque singulari ubertate atque amplitudine est, iccirco una dici verissime παitiis potest. Sed renovare veterem illam philosophandi rationem hoc maxime proposito decet, ut justi philosophiam tractare recte discamus. Refertur ea, ut omne sapientiae studium, ad veritatem exquirendam, sed proprie ad veram et virtutem colendam et vitae felicitatem obtinendam pertinet exstiterunt autem tam recentiore, quam antiquo aevo, in

sophistis, quos diximus, qui ad hunc nobis praeclarum finem perversam praeirent viam. Fuerunt, qui ad commodum unice hominis ac civitatis, ad id, quod utrique conducere maxime videretur, omnem referrent moralem disciplinam nec desuerunt adeo, qui physicam hominis naturam explorarent diligenter, moralem negligerent, quin etiam esse negarent. H Quorum doctrinae e valuerunt necessario, ut nervos virtutis, quod de Theophrasto dixit Cicero, inciderent, descenderet quc in his

i In illo genere prae caeteris insignes sunt Helvetii li-hri de Euri et des Homme in hoc Cabanis dissertationes, Diacoura aur homme physique et Ora Praeclaro autem Victor Cusinus, doctissimus unus in paucis et elegantissimus Platonis interpres o Te Orn de Platon appΘlle a Pesprit cette philosophis , qui olt dans homme utre

17쪽

his cavillationibus homo ad vile abiectamque

conditionem, ut solis satisfacere corporis sensuum. que honestioribus quidem ac liberalioribus, verumtamen corporis unice sensuumque voluptatibus videretur, ac sibimet ipsi et primum et praecipue prospiceret. His auditis, quo esse animo juvenem putabimus, qui recta institutione meliora edoctus ac naturae ipse suae instinctu virtutem ac justitiam, non commodi lucrive spe, sed ipsarum unice cauSSa prosecutus amplexusque, nunc his argutiis sollicitatur ac movetur non movebitur ille, verissimam contra, qua adhuc est progressus, ad justitiam elicitatemque viam persequetur OnStanter, si quidem philosophiam justi, ut tradita a S

crate ac Platone est, mente animoque totam perceperit. Non illi hominem, ut anatomi ac physiologi solent, tamquam animal quoddam perfectius, explorarunt, unam attendentes physicam ejus naturam a Semetipsis suisque studiis naturalibus boni, justi, sancti, quin etiam immortalitatis ac perpetuae progressionis, quae in caeteris animantibus nulla sunt, orsi ex ipsa hominis indole jus titiae beataeque vitae principia duxerunt. Et Plato quidem, quae nostris his temporibus nova videri indagandi ratio possit, hominem in civitate, civitatem in homine consideravit. Quaerit ille justitiam continuo, ubi lateat in animo hominis, ut, quae sit et qualis et quam vim in rebus nostris tam publicis, quae privatis habeat exploret aperit autem nobis persectam rempublicam, ut ipsi

eam Disilia πιν Ooste

18쪽

eam in hae optimorum hominum societate vestigemus, quippe quae t facilius quam in uno homine deprehendi possit. Complectimur ita disquisitionibus nostris una cum hominis natura a. turam totamque conditionem civitatis: civitas nobis spectaculum fit in quo hominem tam optimum, quam pessimum, tam beatissimum quam miserrimum spectemus, ut judicare nobis aliquando de quaestione liceat, omnium facile quaestionum ad vitam recte instituendam gravissimam, num, sine emolumenti ullius commodive spe, ad vitam beatam justitia sussiciat. Hoc enim consilio, non

fingendi studio, ut vulgo opinantur, persectam illam rempublicam finxit Plato. Idem vero hac disquirendi philosophandique ratione doctrinam morum tanta exposuit cum evidentia tum amplitudine, quanta haec in recentiorum philosophorum scriptis vix ullis unquam explicata est. Nam ut civitatem nobis spectandam praebuit, in qua vir.

tutes hominis omnes , sapientiam, fortitudinem temperantiam, praecipue autem justitiam exploraremus, ita ad hominem deinceps, ad nosmet ipsos mentem nostram convertit, ut in homine, in nobis ipsis civitatem omnesque civitatis cum parte tum virtutes attenderemus ac deprehenderemus. Arctissima igitur apud Platonem est politicae doctrinae ac moralis necessitudo altera autem alteri mirifice prodest. Nam politica, ne civitarem tamquam machinam quandam vel construere vel instruere partibus adaptandis conetur, hominis pro-

19쪽

hibetur in est consideratione moralis autem doctrina civitatis in homine considerans cum partes et virtutes, tum conditiones varias, perfectam maxime et pessimam, haec igitur magna et illus. tria in homine attendens atque explorans, admirabili quadam et perspicuitate et probabilitate de ipsius hominis perfecta conditione beatissimaque vita judicat. Haec autem cum ita sint, vident lectores, esse denuo hanc nostram progressionem, cum ad phi losophiam justi sumus perrecturi, in sapientiae studio gravissimam quandam. Nam philosophia pulcri

ad recte erudiendum hominem valet, ut per totam deinceps vitam pulcrum bonumque prosequatur; sed proprie ad puerorum pertinet institutionem, quo magis a teneri nos aetate cum caeteri tractandis artibus, tum musica maxime et poesi, Uraniae Musae amore incensi καλοκμαθοι fiamus.

Majus illustriusque munus philosophia veri habet. Excuitnm enim in hunc modum puerili aetate juvenem suscipit haec deinceps, ut, prout artibus adhuc ad pulcrum, ita nunc porro gravioribus disciplinis ad verum verique scientiam perducatur. Sed longe gravissimum maximumque illud est, quod justi nos philosophia jubet peragere. Erunt enim nobis illi civitatis custodes, quos hac spe artibus disciplinisque erudivimus, ut ipsi aliquando civitati, pro rei dignitate atque ad ipsius salutem maXimam, praeessent, erunt hi nobis reipublicae gubernacul adhibendi, ut, quemadmodum et le

20쪽

gibus condendis et moribus temperandis prosint civitati, ipsi videant. Non, ut, quae singula ipsis singulatim singulis locis temporibusque facienda sint, sciant id non est philosophiae exquirere ipsi illi si rite fuerint exculti ac nostra institutione e spectabili mundo in ipsum veritatis regnum escenderint, id facile perspicient. Sed hoc ipsum, quod dicimus , quemadmodum quae in pueritia et adolescentiat, duce philosophia, perce. perunt, ad bene beateque vivendum et provehendam civium honestam beatamque vitam adhibere debeant, id exquirera, id palam facere omnibus, id generi humano, ut esset aliquando his malis laborare et recte sibi consulat, persuadere, phiis sophia justi debet. Pervenire nobis, in hac philosophiae Platonicae progressione gravissitast, ad sacra ejus majora, τατέλεα καὶ ποπτικα, ad sanctum et divinum nondum licebit: tum demum licebit, quum a rebus humanis fuerimus ad divinas progressi veruntamen in his ipsis de justitia ac felicitate disquisitionibus accedemus illuc proxime. Nam hoc proposito exquirenda nobis perfecta civitas, exquirendus in primis homo perfectus erit, ut, quid sit justitia, quid vita beata, reperiamus. Valebunt

autem eo simul disquisitione nostrae, ut exemplum habeamus aliquando ad cujus persectam speciem res nostras tam domestica quam politicas, tum vero maxime nosmet ipsos conformemus. Quae una verissima apud Platonem est ad sacra illa ma-