장음표시 사용
71쪽
a. Secundo restituendum est lucrum ita Alearum ludo faetiim , quando quis cum aliqua lucratus est frauder lucrum enim hoc modo factum nuncupatur furtum . De hoc autem lucro, ut ait S. Thomas, eleemosyna fieri non potest, sed et,qui victus fuit, amisit, est omnino restituendum Tertio restituendum est lucrum in Alea um ludo factum ab eo,qui ex auiditate lucri, nimia , ut ita dicam , importunitate traxit aliquem nolentem ad ludendum . Hoc autem lucrum restituendum est ei, qui ad ludendum compulsus fuit, vel in principio, vel in medio ludi. De hoc enim lucro eleemosyna fieri non potest. Si autem qui impulit alium adudendum , amisit,ei repetitio lucri non com- erit in qui compulsus lusit, lucratus est, restituere non tenetur quia ille, qui amisit, accipere non est dignus propterea de hoc lucro facto in ludo vetito eleemosyna fieri debet,ut ait S. Thomas in a. a. Inq. Sententiarum Dist. L .de eleemosyna art. q. quaest
IV, 3 3 istuc ipsem Ioannes AZor in tertia Partα
s Mymunae institutionum moralium I. Raymundus , milli Doctores assirmant. An vero acquisita per ludum Lege,vel Sta tuto prohibitum, restituenda sint, diuersi diuersa
72쪽
uersa dicunt. Quidam enim assirmant, qusunt S. Bonaventura in q. Libro sententiai undist IF q. a. art. q. Paludanus in eodem libro Dist. I. q. .art. T. ad secundum. Beatus Antoninu p. a. tit. I. cap. 23. S. 3. Nicolaus Abbas Panorm.Guido Archidia Bononi essi. Ray id lnerius in Summa Theologia: o. i. c. a. de elee te
mosyna; Henricus Cardinalis Ostiensi, lita' '
Summa, lo .de Salas in Tractatu de Lecibus, quaest. 96. dist. 3. sect 8. Glossa in libro s. Decretalium tit. I. c. s. Clerici desita, honestate Clericorum ali Scriptores aloanne AZorio in medium allato in tertia parte Institutionum Moralium lib. s. cap. 26. Ioannes Maria erratus Carmelita, Theologus clarissimus, qui Catonis Carmina illustrauit Commentarijs, dum illud Catonis dictum, siue praeceptum, Aegsfuge, declarat, Alearum ac Taxillorum ludum diabolicum a Diabolo inuentum fuisse ostendit, ac tandem ait Merito igitur niuersalis Ecclesiasancte, et iuste decretiit moluit huiusmodi ludum esse omnino prohibitum ratione multorum malorum , quae ex eo sequuntur, infamia scilicet, omissionis timporis urti auaritiae luxuri puperbi e bl ph miri saliorum id genus malorum . Deinde lucrum in huiusgeneris ludo , auatenus prohibito, factum, reris
. Decretalium Uerratus in Carmina Catonis . .
73쪽
tuendum esse concludit. De nonnullis autem ali personis ita loculturci Fili Familias, Serui , Ancilia, Uxores, Religiosi, Beneficiati, etiam ludentes ludo non prohibito sine fraude , dolo accluisita per Judum tenentur restituere, cuia nullum ius habent 'per his bonis . Haec ad verbum erratus Ricardus vero in q. lib. Sent. Dist. II. Art. 3.q. 8. ait de ludo Alearum communiorem, securiorem esse hanc opinionem de lucro restituendo at firmativam. alia enim opinio Lserit restitui non debere ante condemnationem Iudicis, neque Pauperibus, neque ei, qui perdidit in ipso ludo Alexander autem de Ales, ut Ioannes Agorius ait sibi constare non videtur, dum primum ait acquisita per ludum non esse restitueda ex obligationea deinde acquisiit per
ludum, in quo est turpitudo contra ius naturale, contra iura humana , restituenda esse affirmat. Hanc de lucro facto in Alearum ludo quaestionem sati diffuse scribit id acus Couar-ruuias & praesertim Ioannes Eorius, qui utriusque opinionis Auctores recitat, Sad bisuesi', opinionem utramque declarandam, Notan- Institui. MD- uaedam atque octo Ouaesita ad hanc rem
ap.r peuinentia in meo uim a lucri, multaque alia
74쪽
Contra Ludum Alearum fistscitu digna de vetito Aleatum ludo quattuocapitibus comprehensa erudite declarat in quarto Quasit hisce vel bisci Unitutioni obligatio ex iure naturali non est quia uisioue o luntate sua potes rerum domimum in alium transferre . Ne ittam ex iure fiuili, quia ius Ciuile solum concedit, i possit repeti spicio ludicis, quod es per ludum lege prohibitum acquisitum Pnon autem Ius Ciuile constituit, t acquisita per ludum Alea in conscientia re tituantur . a ibi Azorius cuius sententia inter Theologos communior est, magi Sq. recepta. Ecclesiae autem Ministri perpendant illud, quod Sanctus Bernardus in Sermone super Cantica de Clelicis, S Ministris Eccleta, uainquit: Timeant Clerici, timeant Mindi iri Ecclesiae , qui in terras Sanctonum, quas sto sident, tam iniqua gerunt, vi lipendiys, 'itae suescere debeant, minime contenti,*perflua, quibus egeni ustentandi forent, impie,semligeqnesbi retinerint, si in usu Fiasilerbi atque luxuriae ructum pauperum con-pumere non mereantur .duplici profectῖ iniquitate eccantes, quod aliena ιripiunt, , sacris, in fluis manitatibus, es turpitudinabus,a tantur. Sanctus deniq; Bernardus in Epistola aes
lchidiaconum, de ipsi, tamquam Ecclesiae i
75쪽
niltro in hanc loquitur verborum formam conceditur ergo tibi, misi bene siruis , de hario tuas, non autem de Altario uperbias, ut inde compares tibistaena aurea, sellas depictas, calcaria deargentata, maria, Pistaque pellicea, a Mis, πmanibus ornatu purpureo diuersificata. Denique quidquid praere necessa sum mictum, aesimplicem
Notandum. ιventitum de Altario retines, tuum non eri rapina
est, Sacriligium est Haec ad verbum S. Bernardus,qui qua milis dum de malo honorum Ecclesiasticorum usu loquitur,nullam faciat mentionem de ijs, qui in Alearum ludo a Lege Canonica, Ciuilvetito,in non solum a sanctis Doctoribus , Sab alijs Christifidelibus, sed etiam ab Ethnicis tantopere damnato,dicta bona cosumunt hoc tamen subintelligendum omnino censetur squia si omne superfluum, quod a Clericis, ministris Ecclesiae de bonis Ecclesiasticis, praeter necessarium victum, implicem vellitumi retinetur,4 non in pauperuri L victum, sed in usum vanum consumitur, rapina, sacrilegium a sancto Bernardo nuncupatur, multo magis istuc ipsum affirmandum est de eo, quod in huius generis ludo tam detestando consumi solet. Ludentes igitur tali ludo Ecclesiastici Viri, verb3 sancti ei nard
76쪽
perpendant. Omnes item, quicumque illi sint, ad Alearum ludos proni, aut procliues, ad memoriam excitent,4 frequenter quidem dictum illud Caronianum perpulchrum SP m di
Trocho lude,Aleasfuge Trochus est vox Greca,&,ut inquit Acron
i turbo est, qui a ludentibus pueris scutica agi ud,
latur,&rotatur Est enim nitrumentumui IRgneum figurae pyramidalis funiculo a pueris agitari consuetum. De hoc Trochi ludo loquitur etiam Martialis libro i q. Moratius det Arte, et in libro Carminum, ut iam diximus; Trocus autem ab Italis vocitatur Trocolo, STrotola Piria, e Pirio, e scola Lab Hispanis Trompo, a Gallis Sabat, a Germanis Emto f: quoniam ver Trochus est puerorum ludus; Latrunculos, quos vulg Scacchos vocant, Viris animi recreandi, vel otium praesertim. fugiendi gratia, propono, loco tamen licito, ac tempore decenti seruato, ut infra, fultus quidem dicemus.
77쪽
De licito Latrunculorum Ludo antiquitus in ento Alearum loco si de inuentore ipsius Ludi.
lLearum loco ludus Latrunculorum , qui vulgo Macchi vocitantur, ais liquitus pro militibus imlonga obsidione detentis, otium consumandi gratia inuentus, exerceri potest interdum, ut infra ostendemus De Latrunculorum ludo sub Calculoruri L. nomine Alexander ab Alexandro Iurisperitus,& Vir, ut aiunt, exquisiue doctus , loquitur in tertio Genialium dierum libro , in quo diictum ludum praecipuum apud antiquos fuisse ait,& cur arculoS, aut Latrunculos, LatroneSAlex n4 xl lictos olim fuisse declarat in haec verba Lu
dierum c.ar. Mus Calculorum , meteribus praecipuus uis tradium, qui stes Latrones dicti et hi enim in duas diuisit Turmas erant colore disersi, quorum ali, Milites a qHo tes' Horum lupas erat, Ut armis inserustiis, melut qui congredi acie paranchine inde sub Hostium magine procederentia praescripto fine, quoad quisque progredi debeat, ita eauere oportebat, it dum uostem visique inuadere nititur, alterius non pateat incursibus, qui etiam ex gemmafuere Uiris, 2 Mulieribusfrequens,ὰ melioribus, si F
78쪽
ointra Ludum Alearum 'mmis honoribus, mel maxime cultus, sty celebratus, quem alamedes, Plaupli Euboeae Regis Filius , mi ingeniosius , aliarum rerum inuentor
ut in libro nostro, qui Bibliotheca Vaticana inseribitur, disti is e probauimus hinuenisse pro
ditur ad comprimendas otiosi exercitus seditiones.
Haec Alexander, parenthesi excepta ex cuius verbis confirmamus illud ipsum , quod nuper diximus i ludum scilicet Latruculorum antiquitus pro ilitibus in longa obsidioncidetentis Otium confunaandi gratia fuisse inuentum . Cur autem dicti Calculi is quos vulgo cacchos appellam usi Latrones,, diminutive Latrunculi vocitentur, explicare necesse est Latro namque esto Pompeio Auctore vocitari solebat ille, qui conductus militabat quasi idest, seruiens est
enim λατρεις, seruituS. Propterea Plautinus mileS dixit: Latrones,quos conduxi, hoc est , Mili. tes. Et in Poenulo usus est verbo, Latrocinari, pro stipendio praesente militari. In Trinummo item dixit Latrocinatum ire, id est, ad mi litandum . In Curculione pro mercede militari dixit Latrocinatus annos decem, mercedem
accipio. Haec Plautus dictis in locis. Vemm, quia ut Ioannes ungerus ait 'os milites mercede conductos Imperator, Principes
Palamedes Inventoria trunculoria, Bibliot.Vaticana pag.
79쪽
Varro deverborum sign. lib. 6. Festus Pompeius deservoru signifIo Fung. in Elymo tri
circa se habere, primos ad omne discrimen mittere solebant, Milites dicti fuerunt,ut a roni placet, Laremnes, quasi Laterones , quippe, qui tamquam satellites vocat Imperatoris, vel Principis alicuius latera tuebantur. Nunc
autem permutata vocabuli significatione , ait Festus Pompeius, viarum obses res appellantur Latrones, qubd a latere Cinquit Fun-gerus cum Festo Pompeio adoriantur, vel
latenter insidientur aut denique lateant, talios opprimere improuiso queant. Vtcumque vero sit, Latrones in Latrunculi, quasi Laterones,& Laterunculi dicuntur illi Calculi,qui dicto in ludo instar Militum concertantium adhibenturia
Huius generis ludus circiter annum orbis conditi ter millesimum 683. a quodam viro sapiente, nomine Xerxe inuentus fuit, sicut Polydorus Virgilius in secundo de rerum Inuentoribus libro scriptum reliquit, ut illius Tyranni, qui tunc temporis regnabat, saeuitiam coerceret per ludum illum Scacchorum, in quo per calculos ligneo repraesentatur certamen instar praelii In hoc enim ludo per Calculos illos ligneos Reges, Reginae ,
quites, Pedites, necnon Castra, siue Arces, hoc est, loca munita Ciuitatum repraesentan
80쪽
67tur, atque instar concertantium pGliantes in Fritillis, aut Alveolis, hoc est, in Tabulis lusorijs de Casula in Casulam mouentur. Hunc autem Latrunculorum, siue Scacchorum ludum, Xerxes excogitauit, quippe qui ob suitiae metum non audebat aperte monere ossi-cij sui Tyrannum, sed cacchorum ludo , siue certamine, illum tacite monuit, Maiestatem Regiam sine hominum viribus, Madminiculis,nec valere, nec tutam fore Regemque ipsum facile oppressum iri, nisi inuigilaret, laseis defenderetur Quae sane omnia in illo Scacchorum ludo, siue certamine, instaritie-lij excogitato, facile demonstrantur. Nunc reliquum est, ut explicemus,unde dicatur hoc nomen , caccho, idest, quaenam sit vox Macchorum vox quaenam sit. Scacchi non a scandendo, ut Polydorus Virgilius opinatur, dicuntur; sed, ut ait Petrus Gregorius Tholosanus, in Syntagmatα Iuris niuersi, est vox Hebraica, Hebraeorumque inuentum ipsius ludi esse videtur, sicut hae voces, Macchi, Mathi, quibus ipse Scacchorum ludus perficitur,ostendunt. Nam in ludo illo quando Rex ita vallatur, vel obsidetur,