Regni Hungarici historia, per Nicolaum Isthuanffium Pannonium, ejusdem regni propalatinum, libris 34 exacte descripta

발행: 1685년

분량: 651페이지

출처: archive.org

분류: 전쟁

191쪽

rabat tradidit. sea Turcae sua e siletudine seto

TArcu ces,tide nequaquam seruata. in deditos & abite fide via. volentes irruerunt, omnesque ad unum trucida.

lata ruis runt , uno tantummodo Amadeo conservato.

saria quem Mehemetes suis manibus periculo subdu.trui L ctum aegrὰ conservavit. dansieri Capio Viss rado,ae trajectis lento passu c piisin tot mentis. Nogradum obsidione ring

dum oppugnandumque constituerunt , quatuor

milliaribu, a Vacia ad cuius Episcopum antiqui- Orossat tus pertinebat, distans. Secundis castris ad oppi vidi duin Ruthenorum,quod Otoasalvam vocant est pra roga, perventum. Illuὰ Oppidum ante quadringentostisa. annox Colomanus Rex Pannoniae. deductis e Lodore a & Gallicia Russorum plovincia, colonis condiderat,sese lata ut extera libes essent,poitas duntaxat&nnuas tegum custodirent ;quod nostra aetate observatum esse meminimus.

Mehemetes de Hus Limus iis in castris praesidiari. p/G os Nonadi metu perculsos profugisse, & arcem copiae eis apparete petunt quascum hostes vigina paulo ante rediettit .liberaliter dona v t. I Sed Ulamanes & Malchus captis icibus prae- Nico. sidio filmatis sortunam ulterius tentandam ar- ω bittati itinere ini et Cristum. S luaniciam facto, in ultimeam regionem piovinciae varasdiensis.quae inter Hos sisse montes sta. ae usque ad Som se Maiam expor- sitias. tecta Sagotia appellatur .erudeliter populari fer. roque S igne vastate constituerunt. Quod quum

Nieolaus Comes Ztinius. Illyrici protex, ac Georgius Bildensianius Germanus qui stitiae dici. rinthiae copiis praeerat, ab idoneis exploratoribus didicinent.contracta de ipsi valida aquilum manu,stmi', peditum eohortibus, obviam h stibus eundum, collatisque signis defendendam

provinciam suscepetunt. Cum autem antecedemtium Tuteatum agmina Crisium praetergresti Est vis continuis ad Conseae seu seiniciae arcis planiciem, quamquam non satis latam aut spatiosam pelvenissent . Trimanaeae Bildenssanianaeam tru tib iis vacuam relictam e lle intellexetunt:quaminiaretur u biem eam ingressi occuparunt & valido imposi- Turca to praesidio, speciem ulte ius transite volentium ima t. praebuere. Unde Paulus & Ambrosius Danesi Dancis fratres,rati hostes tecta contra se tendete, Hatua. has res nam arcem, quam in oppido ejusdem nominis

Ilat a- habebant, subito pavDie perculii. incensam des num in tuerer & Agtiam intento cursu pervolavere. Me -ιentum hemes aute . quia locum Budae proximu magni deserunt momenti esse praevideret.imposito praesdio, Deli Cultum ibi praefectu reliquitiae restaurare jussit;

nec diu post Veli gus isthue a Solymano missus est. quod agros Budae subiectos adversus Unga.

ros tueretur,& praecipue Thomam Vateocium.

qui continuas ex Agriae praesidio in Turcatum di.

tionem excursiones faciebat.

. a Porro hac vactoria. tantas; rerum gerendam ρν atri a Dccasione incitatus idem Mehemetes. Osoram,s ιχ Simontinniam,& mbrosostum, haud procul oppido Tianensi sitas arces eodem impetu,dese. dissen vociferari S proclamare petereq ut indictis momentaneis induciis ex utraq; acie conspicui.& promptissimi militum insisti, hastis sub

publica hde concutietem. Erat ἡ aucibus diu lus Ratcaius,qui tale consilium damnatet. & s-cut erat, fraudem,dolumq; subesse praedi et id enim a Tuteis non aliam ob causam peti videbatur, quam ut copiae universae, qui in densioribus vastisque silvis , lento gradu adventa bant, ad praecedentes suorum turmas pervenirent, ac in nostros toto vitium robore, signa inferrent.

Dum in hune modum concurrentibus nostris&Tulcis hasta ad ducentarum numelum,ad ver sis pectoribus franguntur ac nonnullis sauciatis, teri incutiosius.quam res posceret, agitant, Ulamanes primo E silva eum suis prodit. ae in durias inluxisse.sdemq; publicam desiisse proci

mat,&in nostro solutis ordinibus dispersos omnibus copiis iitumpit Nostii singulati animotuprasentia eum eis pugnam ineunt, pedites ξ n Erres

ternia

Om tentibus nostiis, cupavit, de ulterius belli tet- Inu. u rorem circurulis let. nisi coeptis suis modii impo- more optastem gerere iubent. Sed Malchi tu. ιιιιρὰ nens, Budam reverti matutas let,propterea quod perventu, quum metu perculsi pedites terga vel ia. eodem tempore nostris in Illyrico bellum illatum dissem,equitibus quoq; tepente animus concidit. Trinius & Rate: mees retentare conari, siustra operam perdunt. Bildenstantus quoq; aliqua diu Germanos pugnam sustentantes animare cintendens postremo a Turcis acriter instantibus funditui pedites quide nostii. saltibus de mori tibias protecti hostium insequentium impetum vitaver equites quum fuga haud quicquam pi siccient,riuis desilientes, erempto cohortium in ploximas silvas sese pedibus prora ete. Et inius praestantissimo vectus equo, quem Narcas imvocabat,cum diu restitisset . & suotum fugam sistere vellet equo vulnerato ad Constam vicinam profugere coactus est. Et quum equus eius i Tuicis inlaquentibus,sietum vulnus profundum circa ilia hasta cuspide illatum suscepisset.

eoq; magis debilitatus, supra arcis pontem con odisset, pedibus evadens in arcem receptus est. Bildenssani injamiam ab hostibus capiendus,t licto equo, in follam arcis praealtam insaluat. parumq; aberat,quin miserabili rasu aquis immersus interit ei. nati Stephanus Balcimus, qui nandi peritus una insiluerat. non ferens vitum insigne ducemque suum tam faeda de indigna morte extingui opem Oportune attulisset; cumq; conraselus, quod detonsae essent manu capere ii oti posset, barbam,quam prolixam gerebat, profunda

riama liquoi cohortes subsidio mitti postulatetur. Namnes O Ulamanes Bosanae.& Malchus Helcegovinae prae-Mauhur fecti. Velicam arcent iisdem sete diebus tumultu. relicam ditiis collectis copiis obsederant. Et quis agrestes, in qui in eam metu hostium sese receperant plures rus aris numero essent quam prasidiarii, a quodam An-cem ob- diea cognomero Pilato Lupi sempeeii ministro. Ant. qui sorte eo profugerat, persuasi, eontra volunta. tera reliquorum militum, arcem hos,bus tradi. Que ab detunt Et quum ob navatam Operam,praemia&

rψι libertatem ac munera a Turcis expectaret Omnes Astudi extemplo ii uc: lati fuere,conservatis militibus,aepitor ur postea recunia se redimentibus Nee multo post, cu ero quum Ulamanes& MalchusJameeros Buda missdua es. los in castra recepissent Mons Claudius , quem Nans nostri Mon onem vocant,ati haud procul ab Cluvi, Ivaniesa dissita quae exiguo Pesti Erdodii praesidio

usabis tenebatur, subitatio iocursu di irruptione captarim cap. est: ita ut non patum terroris Chalinae&Dom ius. Moni Simonis Episcopi alcibus, ob vicinitatem si nis hostium inferretur: qui tamen non multo post, visui annis morbisque gravat a vivis excessit; ejusque X ra. sacerdotiu.quod telicioribus temporibus,admmii η' dum opulentum erat, Feldmandus Nicolao O Mit . . laho,suo Cancellasi qua e Belgio ab Maria Re-

192쪽

Historiarum Liber XVI.

Laquarum gurgite exemit, attonitumque& aquas evomentem in arcem perduxit. Paulus Ralca-iu Stephanus Dersis ut Franciscus Taltius, ac maior pars nostrorum in tutum evasite. In ea pugna a nostris male pugnata paues militum deiiderati sunt: quod peditatus illvatum di montium benescio Wotectus ini eget effugerit et equites vero partim ad silvas, partim ad vallum & aggeres propinquae alcis dilaps, tormentis ex arce emissis defendetentur. Sed equirum,quos nostri metu perterriti delenierant. magnus numerus in hostium potestatem devenit. ut eae hac parta victoria ἰ Atipiendis ineolis vastandaque provincia abstinuete r ae paucis sum rura amissis inter quos Demit hamus cognomento Spanaccivilius, insignis alae Camengradianae profectus fuit: qui in primo hastatum concurium eum steph. Segovitio Trinit eo mitis equitum praesecto conplessus.ad salutandum & cum summo honore amplexandum Ztinium procur, relatiae postremo in acie suetat interfectus Dubiciam atque inde Baniatucam rediere.

Caeterum detrimentum istud in ill)seo a

cepium, Francis c. Niarius cum caeteris limitaneis, caesis in campo Salcis ulcis,qui strigonio excurrerant . sub id tempus tetit visse existimatus est. Nam Sabanus Strigonii alae equitu praefectus, cum sociis Cubate, Ramadano, & Nasuiso turmarum ductoribus petita & accepta a Meheme te potestate lucente sub noctem luna. Danubium traiecere eaq; luce brevi post desinente, ad ripas

Ciani fluminis facto itinere, cum quadringentis Inicetis.& mille quingentis equitibus, summoti lentio Levam privenere,& priusquam lentirentur,appositis scalis vallum oppidi quod eratibus,& materia conflabat, lubita iri uptione cepere , obviis quibuscunque trucidatis,aut captis. Neemoradantem equitibus permisti, ad aleis potia expugnandam procurrete. Melctior Balassius, qui ducta uxore Gabrielis Levae bello Pestano ut

diximus ictu tormenti discerpti, eo tempore arcem obtinebat, auum n hil de hostium adventu antea cognovisset,somno experiectus,eladio at-repto,nudus animandis suis ad portae vestibulum a edit:pugna si atteae & cruenta;sed quum Turcae conglobati puenarent.& a nostris stlope. iorum & sileenu ictibus facile sternetentur, relicta arce in oppidii redierunt. illudq; equis.capti- is & cujusvis Penetis ictus ae supellectili expila. tum aliquot in locis incenderunt, ac demum reis

verti ceperunt.

Balassius conscenso equo. eum sui, militibus.&Georgio Turio quod auditis tormentoiu bonabisὰ propinquo Sagi castello advolaverat, eos insequi cepit, quum tamen hostes plurimos este vidisset,vitata eum illis pugna, aggredi eos tantum votist,quod cogendis retro agmiuibus relicti erant quibus ductandisCubates praeerat cum quo

Petrus Gadocius Balasii armiger infesta h illa

congressus est, S uterque xulneratos. Cecidit etiam ibidem ex nostris Ambrosius Bolniaeus. &duo aut tres alii. At Balassius eonspicatus hostes Lumero longe supeliotes esse, adeo ut non dubia

temeritatis esse duceret manum cum eis conserore Levam. de venerat, retrocessit. Sed quum

Bartholomaeus Chrovatus , qui Comatonii in ptiesidio erat , ab exploratoribus cognovisset, Iureas Levam de nocte prosectus esse,id Fran cisto Niatio, ut non procul Surani erat . pete peditos equiter matute significavite atque, is

cum trecentis & quinqua inta equitibus, quos is q.

ad repentinum tumolem armate potuit. itineri

se eons stim dedit. sed quum ad Curtum pagum venisset. non sine gravi maerore, Chrovatum de suo adventu haesitantem, Comaronium . revertisse cognovit. Interea adductus est ei captivus Turca , qui via ancipiti de tenebricosas ieetis aberraverat, a quo hostes in reditu esse competite M ad te candum Chrovatum extemplo citato cursu equites mittit. Copiis utiam Moravicis quae in aestivis ad vagum flumen ei ea oppidum Selleium constiterantiae suis, quos

Sut m reliquetat. militibus serio mandat.ut maxima adhibita celeritate, & sestinandi alligentia ad se venire matutent. Qui quum absque mora

E propinquis locis propetantes adsuissent. hostes in vestigio persequi capit : quos quum haud multo post in campis ad Salcam oppidum, est

locus inter Levam di Strigonium)assecutus esset: atque ii vili, nostris reperto vago Hippolum silvium transiiss m. nostii eodem vado con otatis equis celeritet sequuti sunt.

ibi Niarius sui, istere paulisper gradum jus inar visa, sub entemi supplicii pania prohibetinetur- Turcas batis ordinibus . quos in tres acies divisitat , St,impugnam capessant a sed seruato militatis disci- nutilo

plinae tenote, simul in hostem inclinatis hallis ι, sit A.

irruant nemo ex eis ante hostium fugam adca' sat M.

piendas manubias aut spolia Diatur: nemo ad capiendum hostem equo descendat, a edicti severitate promulgata , in hostem deferuntur , quum meridies esset;& pugna atrox , c desil-que , di diu anceps exotitur, ita ut neutro in clinante victoria advesperasceret postremo occidente sole, hostium equitatus, desertis Ianicetis terga vertere cepit; quod nostri reeentiores,eos de equos eorum longo noctuini diutis

nique itineris labore fatigatos vehementius utinxerent. Nam fervente adhuctugna, Laurenitus Gliajus. Pauli Sitigoniensis antissilis equitum praesectus, Husaimum equitum decuti nem , quem Turcae Odesbalsam vocant, intelprimos pretium cientem , suosque adhortantem , hasta interiacetat: multique simul cum illo occubuerant. In ea fuga hostium quum

laniceri ab equitibus deserti prolapere pedibus

non possent , magna ex palle cecidete. Per hunc modum victoria, quae diu in Deipiti stolerat. propicio numiue divino, ad nos rosin. linavit: qui hostes per nemora de montes, ac devia quaeque sugientes, palantes. veriantium in modum persecuti trucidate. sim punctim.

que occidete . dedito, de supplices vincite de

abducete r adeo ut ex equatum numero amplius quingentis , desiderati suetint quum anicerorum paucissimi Strigonium t ei siluissent : neque enim vivum hostem quisquam

ante eorum fugam cepit , quod a Niatio deducibus fuerat interdictum : neque colligendorum spoliolum causa equo descendit: nisi pie no xiboliae proventu.

Dum haee in Pannonia & Illyrico gerentur, comitu Caiolus Caesit ex Hispania istemibus Andreae a carat.

Auriae solvens, plospera navigatione Genuam P. reo venit; ae ex ea urbe Comitia Germaniae prin' matiam

opibus Vormatam perliteras indixit. ad quae quum podagra impeditus . tempestive venite non potuisset. Othonem Duxessium. Caldinalem Augustanum, de prid ei a Fiet stentar-gum Comitem,qui suo nomine interessent,ini

sit:

193쪽

igo Nicolat Isthuan fili PannonI

st: eiusmie verbis Ferdi andus quae in Comi- Belgradum delatus, indeque pyrantium prose- a s H a , - , nducii, componendis sedulam operam im lim mito agenda essent, proposuit. Et quum dispu- ratione, ae tergiversationibus quorundam nova religionis hominum a mense Mattio ad Majum usque deliberationes delatis essent, Cesai postridie iduum Maii Wolmatiam venit, ae delibe- 'rari primo quoque tempote mandavit de vetere religionis doctiina, ae pace & jure stabiliendis, belloque pio defensione Germaniae juxta ae Pannoniae Turcis inserendo. Sed quum Caesar& Ferditi angiis . Protestantium intercolione, quo nomine Lutherani dogmatis sectatores voeaban ut nihil ab ordinibus ad bellum Turci- cum conmbui nec bellum decerni animadvet' tuno tempore eompositas esse. 'aulo post palam tissent .nis sublato consilio generali, quod an omnibus fuit: quandoquidem brevi subsequutotea vehementet ursissent.quodque a Paulo Potis tempore gravissimis seditionum proeellis agita. v. c. ἰ ta Germania fere omnis, aliae maiestate Cipendit iisque ad quinquennii spatium nactis. & mitiu- iisdem. luas diximus. conditionibus. srmatis praemisso Vito Ugrinovitio, quem salmi unoti- Inducia erarchum Comaronio secum abduxerat'. idibus a quin- Augusti anno sequentis diit,relicto B anili de quennia Sol)mani voluntate Hieronymo Aduino Ptie- pari. posito Aptiensi Ligure . qui ibi res de negotia id mandi procularet. i brevi post tam legatione.quam vita functoJohannes Maria Malu tius Bononiae nobili ortus familia suecessit.

Quarum quidem indutiarum rationes opor tisee Mantuam indictum erat,ae Carnem: Spi-tentis. quam vocant. inrasdictione antiquata, quam Caesar retinendam putabat communi'; hvic . uti usque confilio, Gerardum Felduiccum, vi-Fodi a/di Com

rum doctum di multatum linguatum petitum, Byzantium pro induciis ad Solrmanum miriere

decreverunt,

Qui quum Venetiis navigando per Dalmatas φ. N Ragusmos,deinde per Macedoniam &Thra. tris in . eiam.terrestri itinere eo pervenisset,atque annu- .ii ad um amplius tempus ibi consumpsisset, insequeri. sol maia tis anni aetate , Xll. die Augusti Raiisponam mitiis venit : ac Caesari de perdinando, qui comitiuiterum celebrandis vaeabant , retulit inducia- In tum consequendatum spem haud incertam a div ιυν, patere. Verum inter ie& purpuratos Solymam ista consiliatios, quasdam difficultates esse subolias, de arcibus Iohannis Regis,Petti Perenti.&va semini Turei, quorum coniuges eisque adiuncti alii nobiles , pro eis undecim millia aut eorum nummum quotannis Solymani aetatio inserenda

promisissenti sed postea ad fidem & obsequia

Fer/urandi redeuntes ea solvere recusassent. Deinde de vill)s, quae juxta connumerationem cuiusdam Halutis Thesauratii Turcici,quas illeca pia a Solymano Buda cons tim recensuerat,e quilibus Turcis, quos spatiios vocant,in stipen. tum dilitibulae eisint,& ad utriusque partis ministeria obeunda. ac haud contemnendam sum in pecuniae cotittibuendam cogerentur. Sepio tollendis omnibus huiusmodi controveisis,

ex quibus proculdubio bellum otiri posset . aetute belli redimendo promisisse honestum ali quod honorariumque munus, quotannis men se Mallio Sohmano mittendum eremissumque e purpuratis cum iis mandatis, ut ii Ferdinandus ea confirmet, qua per Rusianum purpuratorumr Uincipem,eundemq: Sol mani generum, XllLJunii limatio proposita. xl X. us lenimen' iis die approbata essent. pacta stabilia sole : taque denuo ad persciendam legationis seriem re verti oportere. Haidones. li cocos, Mattalocios,qui latrociuiis allueti,agiis & populis ut seque partis infensissimi hostes eliciat. seuete coet. cendos. Tiansfugas & proditotes cuiuscunque conditionis de sortis homines sint,uilinque ted. dendos. quo sublata spe transfugiendi pax arctius observetur. duciis istis includi Franci eum Gal. lotum legem,& sinatum Venetum , Solymano concideratos. arritisi . Quae quum a Didinando ex Caesari, fratri vi consensu approbata essent Alduiccus Ratisponaci an Constantinopolim celeriter reverti, & negotiotinus . fine n i ponete subetur. Qui secundo Danubio

satis sumptis aduersiim eum annit descivit clequidam Pannonii proeeres. malesani us consitis Ferdinando tebellarunt. Bohemiae etiam popu- tot eadem seditionis rabies. ac dita telum novarum cupido invasit. Sed Caelat formidabili petitus bello quamquam initio patum paratus. aegre in vindeliciis L E avaria promptissimorum hosti. um impetum iussinciet: tamen postea conversa

fortuna ha bellum hostibus intulit .ut quum nusquam iusto bello fuisset dimi eatum,capti, hostia ducibus saxone nimirum priderico, & Philippo Hesio illud ineredibili felicitate &gloria,nec mi ianore celeritate consectat. Ferdinandus etiam praeter copias equestre conria Bohemos & Cer- manos e Pannonia adductas rebellantes subditosa is,& bello persequutusaecentium cum Tutius indueiatum ope & adminiculo adjutus non parvo labore perdomuit: castigatosque& imp rata facere coactos , partim dignis suppliciis , partim veto pro riptione atque exilio mulctavit.

diani ae liberae Critates,quae multae,ac potem im res sunt. praeiritu religionis. adversus Caelatere sillum

hi, is, Dum & formidolosis limum susceperant, si , quodq; a Germanis Smalcald cum ob conluta- taedia tionem diu quidem occultatam. sed sim 1lcaldiae

aperte initam vocatur. Feris.e Pannonia equites

con tibi & in subsidia fiatrix. suaq; adauci tu,

ravit. De quo quidem bello no est qliod veli, sius cuncta commemorem : eius liquidem causas, initia progressus de s nem, pleri rerum script res, tam Germani,quam alii, uopte ingeniosum ma diligentia fideque. steris tradidere. Me tesadmonet, ut praeter nostrorum res gestas . quas memoriae tradere constitui, caetera paucis disse

ram. Itaq; Ni l comiti Salmens. Obiculi sui praefecto.& copiarum duci. quam in Bohemiam, cum Anna regina deliberis discedens Viennae reliquerat.in mandatis dedit,ut mille equites peli tos & hastatos levis armaturae ex Ungaria . sne mota conducat: eisque nanciscum Naarinna re priri, eenti e Turcis victoria patia clarum praesciat. Tameis autem iam autumnus praecipitaverat , tamen Salm sis nihil cunctatus, communica. to cum Niatio , aliisque consilio , eosdem e- , quites celeriter conscribit, di Calendis Octo a numerato Titi aviae stipendio , via persa coleianos & Motavos ficta. in Bosemiam ire iubet. Dueratos equites Niarius quamquam podagra impeditus, legato Laurentio fiat te ii Diadicito, ductabat in qua peculiati decus tur

ma clari nominis pnesecti erant, Paulus sat- candici

194쪽

O alii.

Anna Regina partus

ntiar.

Historiarum

eandi .Ps plius Cauatu . Lucas Farnosius,aliique aliquot. Totidem egregiae uniuiis & fidei Thraces . petios Aa uitiu habebat. Ranciscus Z istis. Pittiis Ei dodius, totidem equites ducebant. Johanni Peteoni. ae B ut holomaeo Chrovato ducenti quinquaginta patebam. Sebastianus Abstemius e Sicinio Otiundus,qui lem. pote obsessae a Solimano vi tensa ut bis in Hasse Turearum triet uehi munere sin tias erat. smioque bello ad nos inserat. quinquaginta equites, de plano iis Gerarius. totidem sita siditiis adduxerant a Sie ut numerus Omnium ad

mille centura de quinquaginta accederet,ac om rebus Franei seus Niaram imperaret. Sub id fere templi, meris Iannario pod. Annam coniugem. in Johannam filiam enixa es set,parius dolestibus e ictam gravissimo luctu inmineque suo Prahae amisit: eamque quinto p i die quod de ipsa tic voluerat,& mminentis belli rationes exigebant: solemni itinere, ibidem tesiae mandavit.' Quum autem equites Urigati duee Niatio Plagam ventilent os in Ostia Cassitis ire iussit cum B emi, quoniis c mi lia duce Albello Sticto erant: caeteros, ut Men. riciam plincipem Plautum , suum in Bohemia Cancellatium, de Sebastianum ait emullum, apud se retinuit, tanquam praecedentia suorum agmina subsequuturus.' Cum ad Ilvam sta era- valdiam Cal.Novemb per.entum esset,vias sucolis praealtis ramosisque arboribus, quas Saxonra securibus delectrant, impeditas issetetunt, armatisque cohortibus ob essis. Sed reiecto ho- 'stiutopraetidio. repurgatisque viis, quum ulte

rius itum esset Rohemotum magna pars tumultuati. mii tram reeusare. exauctorari se petere , quod legibus patres vita suos terminos nem quam arma cuipiam inserte tenerentur: suam' quidem seditionem ne adversus Saxones duc remur, concitasse videbamur. cum quibus occulta Gitalia de fedeia comoetasse eos fama etat. Slicetis quum eo, fidei & obs tui acrioribus vel bis, postreiso etiam eonvitiis admonereet,vim que adhibiturus esset, ni paterent, sumptis armis

in eum itiuerunt: sed is suga ad taberna lum,iarii facta. evasit. eique attonito de consilii π,Nianus expedit oportunoq; consilio per , ut dimissi, ledulosis, quoium fides suspecta esset eum solis stipenda aras de mercede conductis militibu .una seeum progrederetur. Culus dictis pro thopore pia dum censuit.&cum iis, 'ui se promptissimos obtuleiat iter prole Mutinat muleum Niario & Ungati, Zuiccauiam velut ibique Mautitium saetoniae ducem invenere, qui Caesi Latias patres sequebatur. quiq: bello Pestano socundano nitiis fama militans egregiae laudis decus retulerat, de ungaris ducibus cognitus erat, is duo millia equitum & in peditum mercide con. ductorum habebat ungati duces maximo petiu silaugio notum sibi principem adserunt.de con iunctis cum eo vitibus in eastra Caelatis mi em

erunt

Advenit etiam paulo post perdinandum una cum Maximiliano maiore natu sita. & in urberii a Caesari fiam,triduo post eodem venienti se

conpinxi i 3c copias fias. imprimis autem Pan. nonios equites, vatietate armorum Nessiumq;. hastis lauti sq: di verso eolote depictis, nec non diquis exotica crocei coloris tinebara variegatis vi,su dignos laetus ostendit illique jubente Caesare,

ebamq; cursum .m te ni illac reum . m. iuram. dum lui specti ludi praebuere:inspicienti bi t &eollaudantibus ambobus fratribus, ac M aximili. ano puncipe iuventutis maxime spei adolescente, set dinata τὸ Toletano duce Albano. qui post

Caesarem omnium copiarum imperium obtin bat. Enae Niativi in valetudinem incidit.cum sus pia saevos Podagrae cruciatus quibus omnibus at tubus captus laborabat intolerandi etiam tenum desole, di stillicidia peti lose accelli ent. itaq; mmissu Ferdinandi domum reveritis est: aedi in imperio copiarum Petrus Baquilius su cessit: peculiarem ureo tinniam eius equestiem pagi ita 'Latii retius fiat ei de legatus eius administrauit de copiae omnes Pannonio tum totum hyemis aegrotan tempus in eat iis Caesaris agitavere atque eum ti Mautitio una aliquot oppida saxonas , inredidit. quae Snepereum . de Al burgum. ac alia plerare occuparunt. lingulara C satis & perditian i lamma.cuius' signa explosi tormentis edulere. Deinde Cesai de Fodinandus, cum Martii lio de Augusto eius harre. Saxoniae principibus. XX li die Aprilis iustis passibus raptato exeici u a Miluiam venere, tibi tune pDdoaeus Saxoniae iis, dux ae factionis caput etat. Qui rem adveso, saxo relicta ui , ae ponte sublilio ad Albim au.,ium reiciis . prope Mulbergum oppidum agAlbis ripam castra posuit Caesar autem cum eum 'vitembergam pete e exiit nisi et quam opere & militati praesidio munitam esse cognoverat .copias suas gradam accelerate iussit . quo citius ad Albimpet venitetur. Itaque ad XXlv. diem Aphlis. Divo G igio militi die 1tum. ad Albura eum uni detus copiis uenti:ita ut in te Celam de Saxonis callia Abis lento cunia proaueret. Lant-. gravius autem Saxonis collega, altei e conju. PM sum ratoium dux. eo temoore domum peste ius a stiri aberat:&Satio disposit ad sunt inis lipas 'serranustationibus 5e tormentis eortutibus ne sat o era et ponte Mecto, tua sorte reperio uinetis usurire transmittor prohibere contendebat e de quum Caesatis eopiae ad citeriorem lipam procul tes & vada investigantes vrsae essent, ipse velut rebus secutus, audiendae concioni vacabat. Re' subitanea de hostium celeritate periet ritus . Mconsilii inops:pontem , quem ipse e seaphis deli tittibus esiiciendum curaverat. ne hostes pet Oum transirent,incendi jubet: ae premissisi: op dimentis, itinere vitembergi eo promo Meastris procedere incipit. Sed Hispanotum peditum pro piissimi ac rei petendae cupidissimi, clope. tos & gladios extentis manibus. aut Ote mordi cus renente natando sumen superam .de in alteram ripam, quamquam multis hostium glan. dibus peterentur. um virtute de audacia trajiciunt,atque ista enavigia, quae ab iniecto igne

nondum coirupta ciant: de alia quae tot te reset rerant,in citeriorem ripam transferunt,ex quibus pons tumultuatius summa celeritate consectus

fuit. Shd interea aliquot equites Ungas, alio roperto vado transeunt; quo anmradverso Caesar& Feldinandus Petro Ba luitio ut cum toto fiam rum equitaria sine morat unleat, di tergis fugiat entium instando , eaque caedendo hostes te iaretur iubent,donec Uta mole ecpiatum mini queat:qui id impiget e exmuutus leviorem Hispa. nicum equitarum mou lubsequentem , lubsidio accipit. Nec mota Caesar , qui in ces rare rem omnem consistem inlibataeuetia impedimentis

195쪽

de cartis,ae peditatu sum sequi ius .flumen inco- Ungarico sermone prolata, colaum Olabum is iuniis transit de deinde omnis peditatus ponte Fcidinandi in Pannonia Cancellitium, Caesari

eum subisa uitur.Saxo petiolitus.&consiliorum interpretatum esse accepi. factorianique i totum, quibus copias ad varia loca Vel tacentibus nobis . Caesar invicte. nosti cimen pestive liviferat , haud patuni paenitens, quanto in periculo restitu Pannoniae a fratre tuo quaimquam suis, ut eminus hostes tormentis ec Ferdinando. Rege nostro. clementet gubernaria glandibus ferirent edixisset: itium taliaen levis e- versetu quantisque Tut earum arnus & viribus, . quiratus . ecpraecipue Ungarorum hastatae tur- quotidiana veluti tal consumtumad extremam

stia lamma virtute ae vi invasissem; te Caesar in- mi benignitate subsidim, adiutus. primo quo tecimae Friclinandus duobus sed longe validi si tempore succurras,eo sede amisso quod tetas limis agminibus, citato pallia supervenis lent se- Christianae Reipublicae provincias, ac vicinamgae sese mandavit, initio a peditibus facto, quem imprimis Austriam,tuum&s atris tui. Resisti quum Caesariani Hispani pariter de Ungari atqἱ stri, patrimonii a laactenus summa telum tu itali intento cursit promiscue sequerentur, Die rum saetitia de sanguine,quantum potuit, del-phus Lucanus Quinq iecclesiis oriundus, Fran- dit non solun Regnis tuis provinciinsed ii

cilci Nia iii miles. Saxonem armis de cristiscon. horret animus retare,sicris omnibus . religioni, spicuum assequitur.5 acriter resistentem,nescitus . elati, aris de focis eorum omnium qui Christia quisnam essit, in facie vulnerat,& capit. Sed si no namine censentur. quorum tuendorum cura perventu Hispanotum, qui haud procul aberam, tibi inte omnes alios incumbit, duaesadesi cala- abripitur; Albanoptimum Caesaris in exercitu malumq; omnium. quae dici aut excogitari pi i

legato. ae deinde Crisiti ipsiluendus. Josephus sunt, nc uisus parabitur Neque te latet quanto

pugionem eius argento auroque obductum, ac virium robore, atq; adeo balbaticae vanaiati si praegrandi in vaginae extrema parte nodo insig- stu. Austriam repetitis vicibus adorti vastaverint; nem sibi retinet, ut eo detracti nobilis spolii sς quibus nisi invicto exercitu tuo occultistes, actutio. virtuti suae testificandae uteretur, de ea iam tum fuit ei; quum adventum tuum ex- Non sum nescuis hunc capti Saxonis adversae pavescentes,nec congredi tecum auii. infami ni-

itunae casum aliter ab aliis tradit sed ego a no- ncre dc segae haud abumili retrocessitum. seris, qui bello interluere. ii hunc quem dixi mo- Pinea ante paucos hoste annos. quorum ne dum narrari satis memini. Addebant Josephum centissima est memoria , eodem nimirum fere

clat i hii us facinoi is ergo in equitum auratorum, tempore,quo tu in Africam valida classe instructa quos vocan numeliam a Caesare ritu solenna ad- Ualecisti. ut Hispanos tuos mi undem hostium scitular Si torque donatumi quem simul cum pu- P αδ-tosus navibus vexati solitos eriperes. abicia stione ad haeredes in perennem facti memoriam uae tua, uti credi par est. Occassione ablatis ani-

iransmitisset. Laiadgravius haud multo poli cum mi dudam piis Drum Plincipum noitior uniRh. ad Caesa em venisset .in custodi nullus finirita gyam,iama toto OIbe celebratam, non videar ut Caesar incredibili selieitate .c,ptis hostium du- F, sed astu dc fraude, deceptis de procul relegacibus,castrisq; de tormentis omnibus in potest qui eam Lucbamur lingulari perfidia occupa - tem redactis , memorabili de incruenta victoria vero . Nec multo poli a Gallis perpetuis hostibus liit potitus quum ex suorum numero vix quinqua- tuis liculi ad nos certis auctoribus, allatum fuit ginta milites desiderasset. Captivorum , Praeter les citati, rupti dolose induciis, quascum eis ha-

multa,quae ceciderant. millia ingens numerus f. bebamus tres clarissimas urbes,itia patriae nostraeit: dc praedae spoliotumq; usust ad admirationem munimenta, si sque amplis limas ditiones, uno vis maxima ut nemo tae ex Pinnoniis militibus at C, is belli. veluti si alminis ictu. in potestatem re siletu,qui non abunde tantummodo expletus ; Ggciunt; tanta crudelis elatiq; ingenii sui ei, verum etiam ditatus domum redierit. Johannes ut Untua Oinnium Vntium tuta , contia fas fi-

ane Crustius, Petri clanitimi viti,quem ad male Minq; datam, si ec trucidatis,uel in dii amisit Aditata cum Ξ Turcis eaelum dixi miis,filius opu- . ivitςm . bducti liquot gentis nostraeptincipi - lentiae de divitiatum tuarum initia, ejus pugnae bus,tiobi uinde subacta Pannonia statuisse festic cestui accepta ferre haud infimbatur: qui ea de Germania quod Deus avertere vesit niox subtempestate tuimae equitum Bartholomaei Chro- jugum mittenda, spem haud dubiam concepit lavati lignifer erat.Johanni quoque Pereoni, hinc videantur. Regnum proiecto adeo eorum lyim dignitatum d honorum exot dia atque incremen mdedc sevitia de inmatum reddiderunt. iii quodia pristinete. non ira naulto ante, Iurens,illume clarum , de Posi tantam victoliam oropitii numinis divi- potens ςrat, retumq; semium splendore de glo ni benignitate patiam. it berga quoq; dedi m. ad caelumisque perungete videbatur, nunctione militum praesidiariolum sati cessit quam converso ordine, omnibus poliatum ornamen- paulo post Mauritio donavit de illunc Ferdinan- ii , dc divitir , lacerum. conculcatum , in exitium dum flati in Bohemiam remisit, quod in ea adductum,omn um telum,ita maxime consili Pragenses ac alii quidam populi,duceo concita- inops .un adeo miserabili trilina concidit, ut om- tote Galpare Rugio te novas molliri de vi tue ni anci quae vinulis imago obsolet oc omnis iu satis ignari,ad Saxonem inclinate dico iure eo ardor extinctus sit. plastinaque eius facucum quo una equites Pannonii rediere quotum m intuetitibus, sine u nimis lachi mis di duces Cesar equestris dignitatis titulo . ohone- gnosci nequeat. statos ae aureis totquibus decolatos liberalii et Hulus autem assiictissimi regni spes omni, in dimisi: ea telisq; omnibus mensti utina stipendi. te uno i ita est; tu qui iiivicti animi fletus alii-um discedentibus donaviti priusquam discede- tu sua nihil unquam innete, sed ad audio qui tent,Johannem Pcteonem, emetis loquentio- que tendete didicisti.nos in has dira calamitas,tem,ae rerum aulicatum gnarum , Omnium no miserias colla pios, Dei imimortalis ope , tuaque ne in hunc modum loquutum, ejusque inta mi igni vii tutu de facibus almis, recupetare, de a bes.

196쪽

Historiarum Liber XVI.

sum a bellaena barbarorum seritate vindicate potes. Hanc abs te baibalis insetendi belli eoii- c aris ditionem Christiana imprimi, Respub. postus .m do tit e deinde Ferdinandus . quem hie praesen-

τὸ pia tem Ginis, tuus states, Rex noster, magnani. Nos mus plinceps orat, & exigit e nos vero miseri pluras Pannones, tam male a fottuna mulctati, & sere in nihilum redacti humiles petimus , & factis . tuis genibus provoluti lapplicitet 'sagitamus. valeat a g te. Caesit invicte, eximium tum det atque ampli scanda vetae teligioni, studium. valeant perdinandi pictes , de nostra uberes, continuaeque lachi γ : valeant Christiani m. bis vota & desideria . quibus ' te alumnatum suarum acerrimum indicemi publieae liberiatis unicum assertorem , multis eum suspitiis ex poscunt. Adesit votis annisque tuas promo vendis Deus noster Christus Optimus Mari mus ae Diva Virgo pateris eius, omniaque caelite, iustum sacri belli classicum concitanti de me molandam per onitie aevum victoriam eonee dent qui nunquam non praesenti numine ut aliis omnibus piis tuis italioe quod nunc rara fili. citate cos cisti bello qua lecundissime adsuetur. Ad ea Cesar gram seimone respondit se Reipublicae Christianae tranquillitate. n hil unquam prius potiusque habuisse, eque aliud summis votis suis optasse quam ut pate & ecincordia inter Christianos piincipes stabilita arma in eommuneshostes balbatos verterentur,euius voti atque

instituti sui praedata exempla , rebus advelius Turcas in Graecia & peloponneso atque Illyrico, denique in Austria. stremo vero in terra Afri ea gestis ostendisse:Sed ut ipsis quoque Pannoniis atque adeo totius Christiani orbis principibus, de populis palam est, semper lacessium Gallorum insurus, de ab incepto telum selendarum cursui Etractum fuisse ; illos superioribus saeculis eum quia etiam majoribus acei bissimas simultates ex et euisse semper:&sibi demum ae amplitudini,&potentiae suae in disse,&obtrectasse quove masti tibi di Feldinando starii nocere possent,evo-eatum novi time ab ipsis in patinoniam ambiti. osa malignitate, Solymanum Tut earum ptinei-pem .aa non dubiam Pannoniae juxta ae Re utille. timanae perniciem. Daturum tamen leoperam diligentem,Deo bene iuvant propediem ut sese ae iura sua a Callis siletii ratione de ratueti possit: emcereque,ut eosdem a maleseio &contumeliis inserendis abstinere cogat. Proinde ipsos. quotum clades & ealamitates sbi ilia ea

molestaeque imprimis accidant, optimam criti simamque de se spera concipere debere, ut cum ptimum se hisce tis expediat, omnes vires de eopias. omnemque industriam tuam in defenso nem ipsorum. dc vindicandos ab iniuriis barba rotum Ungat conversurus sit:& una cum Fet dinando fratre , maturam ipsa laborantibus opem allaturus. Deinde data lingulis sere deura, felicem & nullum reditum precatus , blando inique vultu omnes dimisit. Pettura vero Ba

mendationis haud immemor , facta inter dissi

dentes concordia oportune adimplevit.

Revellenti in Bohemiam perdinando. &iam ad Lithometiciam oppidum appropinquanti , Bohemι nunciatur Plagenses in armῖι esse'. de ipsum iri, rarit, i. quatium, quod minime praxi t mittendum vide . tui eui domi eum nancisco Revaso

, Holicianae possessione lis de controversia inter-

. cedebat, Feldinando amanter commendavit: ita

ut ullum militatem.& qui ipsorum in conspectu isti egregiam in transeundo Albi,sepandisque hosti-

bus operam impendisset.etiam 'tione habita.sublevandum ac adiuvandum vellit. Quod postea rei andus, narcinae com-

. psum in asuri. giellu ui bis prohibete constituisse. Quo nuntio iii Ora. nonnihil pei turbatus, Baquitium eum equitibus ritimi gatis adversus eos 'aisit,adjuncto ei cu mille e. . vii; quitibus cata Ohractis Carolo Serotinio Moravo, que Ungati a putillae staturae modo .Carolu pari viam vocabant uti loeotum te sibis legionumq; perito,eisquediis postis armii imperata faciant, erit a quaeq; denunciavit. Quibus tamen qua Ρtagentes armati occurrit sent.& maiori ex parie

obsoleiis armis ac trituratorus sagellis. quae es vis infra feri eis erant tiῖendum in modum ute

rentur .facile a nostris qui militatibus atmia, de selopeitis manuatiis ab ephippio pendentibus . thoraces: Areo &galea muniti erant, reiecti, te pulsique luere. 1 ulti in fissa cis mulli capti.Sed qua in urbem praecipiti stiga attoniti. 3c tremo pavore pessili prόsagi sent portasq; elausissent, nostri tepertis in flumine.quod urbem interfluit,

vadis, celeriter transeuntes longe in ori crudeli tale in obvius quosq; gia lati sed biis de tapinis omnia complevete Sc ab eis quos in pugna de inrube ceperant,multum auii de pestaniae extorse-nant atque ita mulctatos postea dimiserunt Interim Aldinandu, cum reliqua parte exercitus ad urbem venit,& reductis iam in s dem leobsequium ciuibus in arcem tecta conscendit :ibidue ad sectum diem Iulii convocatos pragenses Eae maiestatis crimine damnat. multos ex iis, 'qui seditionis auctores fuerant, Ettremo supplicio astici mandat. a multis magna pecuniae suiu, 'x aremam extorquet; citatos veto & ad nomina noti revitati, respondentesin exilium pellit: Cerois evecti. gas.quod ad tres annoa promiserant, perpetuum esse iubet': tormenta &bellictim omne instrumentum,iam publicum, quam privatum.in arcem ad se compotitii imperat: potia surbis civibus adimit, & ineustoditas diu noctuque patete de nit, sede polletis suis insciis prohibet .ne eum ullo piincipe.ullave Republie. fedus fetiant: ictum cum Saxone de eius sociis, rescindit& antiquar. Gasparem Augum, seditiosorum antesignanum perpetuo exilio mulctat, decreto ejus percussoribus non contemnendo praemio. Qua postulata,quum ips maiorum mi lotum metu omnia rara fore promisilient ,, res sedatae ipsique in gratiam tecepti. Aliae etiam Civitates,de nobilitas pleraque, ad eundem modum, absque conditione sese dediderunt: atque iis peracta, ungari equites plaga dimisit,

domos quisque stas repetiverunt, stipendiis despoliis undecunque relesti. Post finem belli Saxonici perdinandus ordinibus Pannoniae, qui erant E tot calamitatibus& eladibus reliqui, Timaviam Comitia indixit, ad mensem Novembrem a si quoniam ad Co. πιι Mi mitia Germaniae a Caesare Augustam vinde Ieorum indicta ad Calendas Septembres ei necessario erat vemendum, Nicolaum comitem Sal. mensem de Thomam Nadas itum loco sui Tit-naviam misit e qui absentiam suam edicus arent, in qu Ayde comitii, praestent. Quibu, quid ni Cottii. ro uilis ad benignas perdinandi preces i usticis li- a iami. bellas migrandi ad alia loca, quam bello Cru- trandi

elato , Uladrilao i gnante, amiserant. antiqua- Lle rvi

197쪽

143.

essent plerique qui minime abrogandam magna contentione censerehi. Quae res Fodinando admodum grata suit: δc aelestes eum ut libertatis suae asseriorem, justissimis laudibus 4n casum extulerunt e delata legis benescio ha-

Aerius utuntia .

f. Deinde ad querelas vatiari ut si, deventum . est inter quas stequens Comitiorum ordo sta- e, de enotities Marthiae Basonis rapinas, futta; ' viaiorum & mereatoium. ac alio iam omnium plom sei, i, caedes despolia. ae in Poloniam uti que ξd Silesiam exei cita latrocinia publice pro- posuit ac ut eis auei tendis ae sectendo Basonite media adhiberetitur supplex sagitauit. Clida nubiana quoque Nobilitas ae Civitates , quas

eo lai Isthuan fili Panno iii

festa reddete non cessabat. situ ammontem est tu et tructo in ejus editissima parie eastello, simili astu

Montanas vocant, in quibus auium dc argentum effoditur. Melchio rem Balassium similium

latrociniorum & rapinatum et iminibus haud salso insimulatum aeci, abant. De quorum viciis de insolentia, ut omnia ad cognoscindum Hari, ista in aperto sint, altius repetendum videtur. Jacobus Tornatius, quamquam innumero equestris ordinis esset.tamen inter pro ira cen.

sebatur: quod divitiis opibus ac gratia Iohannis

regis,cuius partes sequebatur, multis praestat ei. occupavit. de ex eo Civitates Montanas, veluti contanua obsidione fatigatas, ad rerum Omnium desperationem coegit. Deniq; currum publicum, in quo multa algenti de auri insecti. pondera Ctemniciam e Semnielo ad cudendam moneta perferri solent, praedonum manu immissa de ciniis equitibus, qui secustatis causa illum comita- . bamur. litipere voluit patumq; abetat,quin ne-titium facinus perseetetur, nisi praedones Meam ferream, in qua rerum di argentum erat repos-ium. malleis de sim abut periundente concursu armatorum civium tepulsi de rejecti in deis scitara, silvas pro igissent. regorium qui que Baiandalium . qui pecuniam publicam in Baui si provincia colligebat , captivum faetiam Lerim

perduxit Ec duo millia aureorum numum, quae in s seum tentri debebatit abstulitide ab eo compedibus praeter meritum vincto altera 'otidem millia petebat. Qua rerum indignitate pei motus Ferdinandus , seivandae inter suos quietis det tanquillitatis studio eos thra frequentet admonuit,ut ad meliora consilia animum applicarent. Sin vero nollent.sem eos iam non legibus quas Is cum morbo oppressus ultimum vitae termi- enormibus factis sprevillent de conculcassetii ;tium adesse cerneret,condito testamento. Mat- sed vi atque armis anili adversurum. prat. tal, a thiam Basonem,ueterem suum clientem. quadri. T. natio mi siti atque unici Johannis tutorem reliquit reus . - ue Mutanum arcem suam,in editissimo monte iuror titam, cum alia ditione sua . usque ad legitimos di lictus pupilliannos, gubernandam commendavit adeo ram ρ ρ ut brevi post omnium rerum summa ad eum tensis a s. piceret,ipseque omnibus pio libidine dominate. tui. Et ut erat homo omnium pessimus, ac suprapitisundam ambitionem .abeni quoque appetentissimus.quum puer ad duodecimum aetatis an num pelvenisset.quo eo amoto libetius id quod

cogitaverat exequeretui, eum in aulam Johannis Tarnovii,summae clatitatis & potentiae inter Sarmatas reguli tradidit . eo praetextu ut ibi educa-ias ac disciplina militati imbuius, firmiori aetate

ad paterna bona reveri et et uitae autem vera, ut

sto in speciem discendi amoto, ipseretum poti-ietur. Cum in hune modum puerum ablegasset, ipse ne lecto boni viri. tutorisque ossicio. s. qui sueto fidi votis suis obstare videbantur.falsis o lectis criminibus capitali supplicio afficit: alios variis artibus circumvenios opprestit Sublatis inodo aemulis, hona aliena per vim tapiendo, acitisdias viaiotibus obsessio itinere nectendo . in . vicinos grassati cxpit:deinde ei ductis Ruthe Vettim tantum abfuit.ut modum flagitiis 1 netem, ut is secretis coni illis ad Turcatum operia

implorandam misso ad Nogradi praefectum M

silius mandata regia, ae aeribas publicarum que ritaresarum poenas floccipendite videtem itaq; Per.

dinandi iussa ira exacerbatus eos, ut qui eo alia leges moresque malorum omnia temere tui u. I rem

..i, nisti Polonis p onibus,non in loris Panno Eis nis sivis de montibus, sed etiam propinqua P loli ia&Silesa, postremo etiam in Moldaciae finibus latrocinia exeicendo, magnas iuvitias cu mutavit. Cum vicinis autem , de tisi muri Francisco Bebeco viro acti de injuriatum impati ente,apertas inimicitias palam exercuit. ει ubi se Occaso tulit ejus bona tapete. ferroque de ignibus vastate cepit quod in pannoniae legno capitale, & leuibus prohibitum est. Haud dissimili latione Melchior quoq; Balas

. . sus, pares insolentias de tapinas exercebat. Nam crimna quum viduam Cabi telis Levae duxisset,de Levamarem quae pupillum illius Iohannen decimum

aetatis annum agentem respiciebat,in potestatem

redegisset Chabragum eiectis per vim Petti Palssi curatoribus occupavit, ae praedonibus praesidio impositis,uicina loca rapinis ac latrociniisin. lenter .per vim per surorem fecissent, publicis ori . torum suisi iis stolat ibendos rivit. 3e colao comiti Salmen si copiarum silarum duci in man datis dedit ut eoaebi exercitu Scsupplicio de pro ici 't:s rebellibus sumpto videret ne quid respuia detrimenti caperet. Is brevi milites e constitis e vocat,novos ad stipendia consedibit de centuriat ac vatus ducibus regendos distribuit:ita tamen ut omnes Urieli Martinio paterenti Dat etiam in manclati Vincentio Gregor o, Lupo pecto,

thiae Mait lino mi singulas peditum centurias castra adducant; Hispanicas etiam veteranorum . . cohortes tricenarias quatuor. G pate astellu-yro ea insula sardinia oriundo. ac Petro Graia ducibus qui ab aliquot annis i ii Pannonia imilitaveram .ad certum diem in casti a convenire iubet.

Germanis praeerat Ulticus Ebet stolisus. qui septem peditum signa ducebat. Hjs ac de rite quit s Francisci Bebeci nobilitatis quaein pto. vinciis Gemetienti Je Nogradieiis de legu piae

scripto,cum nece iratium esset arma capere dc ta

bellum proseuci debebat Dat summa omnium.

qui in Salinensis eastris habebant ut ad quinque i tamen numerus paulo post

concutientibus ad aim,

millia bellatoium; vitai duplo sere auctus eo ,

omnibus, qui tam in superiori quam Cida nubiana paran nia a Basone de Balaclio, vatiis iniuimatum de contumeliarum generibus affecti erant. Ormentorum de belli instrumentorum tanti etiam elat apparatus, qui abunde si flectui ui esse censeretur. Curando commeatui Augustinus

5baides latus Episcopus vaciensis praeficitur.

ius ad

198쪽

Salmen

Historiarum

itu ag Mehemerem Jahiophiti Buda a solymano constitutum gucem Johanne, Desinius qui nomine perdinandi illum edoceat, sedi copiassias contra inguetatum meti nihil prorsus moliti . Sed esse quosdam tebelles Basonem dc Ba- rusum, blieis voti, & suffrag is proscriptos .ectamini, laesae maiestatis damnatos in quos.ut legibus immo tigeros vi di armis animadverte. re constituisses; proinde illiam tecte facturum,s se ae suos milite,.si e exules opem implorarent .ab ea serenda contineret. Mehemetes quum se neutri patri vix lio fututum sed otiosim fore spectatotem pollieitus esset , Salmetis, esstra letito itinere promovet, ae Ebristotilium cum Germanis peditibus adiuncto ei partholomaeo Nomati novilio praemittit: derat Sittiuam admotis tormeniis Asdeant iubet. Qui quum eo venissem.ita copias partiti placuit, ut Ebelliolphus cum Germanis ad attrahenda in

ocelium montis cammen tormenta relinqueretur ipse cum Ungatis de suo peculiari equitatu. in montem conscenderet,acubinam collocanda tormenta.dequanam patrem ia uel betaneae sint, propius dispiceret. Quo consilio approbato ab omnibus, Bartholomaeus ncon munitieis consstendit. Pueetar et hueas Macrius cum iusta manu militum,quotum maior pars ex Haidonibus piaedae assuetis constabat. inter eo, Urbanos. Baccns e gnomine ceniucio nosticis conspiratus.contineri nequivit, quin ad dimicanesum eum lia a centutia egred retur. Pugna titio oritur, sed nostris tam ni mero quam virtute superiodibus, Sit .iani iunduntur, multi occumbunt. Urbanus vulneravitti eapitur e ae una eum eo milites LVt disgna duo cum signiti tu in nostrotum potestatem eniunt vix tertia pars e praelio in arcem prae

Epiti sua sertur Nee mota, qui in pi,adio

erant sociorum clade perculsi,vA te tente M o.de deditione proloqui cepere cumqtubus haud cunctanter iratisictum ea, de qui supererant,dedita arce in lumes di initiuntur , ea loge ne eis capitis paena contra Ferdinandum arma se te auiint. Hune in modum Barthmlomaeus arce potitus , Ebeistotiso eam este in potestate nuntiat, & me in provehenais tormentis se ac milites inani labole fatiget. adremnet , simul Salmensem de iis,quae egerat, certiorem reddi . Eo prospero victo M inhio . teluti bono lintoque omine exhilatatu, Salmetitis, castra ve sus Levam promoveri iubet i eumque rhet- stoimim ac Bartholomaeum in eastia recepisset, itet illuc suscipit. Hotuarinovsitum autem ad Chabrasum ire iubet, non tam ejus oppug nandi causa.quam ut oblidendo. ac vigilando

neminem ingredi. t portis exire. t commea

tum aliquem obsessis inferri perstitietes,donee ipse cum omnibus copiis sublequeretur. Adventu Salmensa per exploratores cognito Balassius , qui hactenus spe summa defendendare ae hostium adventum expectaverat, 'uum

Situram tam alto montis cacumini imponiam, militeque & tebus necessariis tantopere raunitam , hostibus tam repente cessisse nuratetur, tractum animum despondit . de relictis in ptae.

iidio suis , in Transsiluanum profugit: quo

antea coniugem de liberos piamiserat, Thoma Damone Levae piaefecto constituto , quem adferendae matutae opis spe onetatum sum,

Liber XVI.

mis precibus oravit . ut interea arcem sila com is , servaret , donee idoneis Turcatum.& amicti. tumi Transsilvania auxiliis comparatis revet-

teretur.

Interea salinensi eastia lentis passibus. sed

longo ordine exporrecta adveniare conspiciu tur , nee procul ab oppido collocantur. Erat dies alieta Resuriectionis Christi. tua salme -ss nullam moram,aut quietem hostibus dati dam asti tratus . aegeres de more extrui. & iuiis corbes constitui inietque eos majoribus c lubrinis collocatis . maenia duobus E locis vet. betati iubet. Obsim haud minori alacritate. quae ad agensonem pertinebant, rate vigati as in sanori bus disponere, totmenta per mu rca & propugnacula idoneis in locis statuere. sed quum nimia vetustate corrupta. Ob id

que debilia ἡllent . haud facile tormentorum ictus petiei Ebant. Velum ab obsessisAa, 'ua

interdiu hostes diruebant. nocturno inde No que dabore aeria ae materia compotrata restaurabantur. Jamvr si is tertius dies Op pugnationis praeterietat. non sine Salmeniis aecaeterorum ducum indignatione, qui locum , minime, uti rebamur, munitum tamdiu vum tanti exercitus fustinete posse non credideram. interea Hispani milites tormenta ad montemaici minentem, cujus in extrema parte iudiveletum artificio illa condita est . attraxet una& silmensis ab Oeeidente, adversus portam aggeres & maiora tot menta collocavit: ex quibus ait duplici &majori quam antea vi atque impetu, pilis ferreis A ruicepta est e quorum molliseiis ictibus mulos penetrantibus nutates introrsus sauciati, aut plerumque inteiscicon tingebat. Nec Mispani quicquam piae: et mi iebant , quin d superioti monte sciosetos i ta petitia cith:maient , ut obsessi mutis de propugnaculis defendendis arceremur. nee in iis consistendi aut i)setve id facultatem haberent. Nec inultos dii salinensis quamquam mae nia adeo diruta esse cerneret. tia iitumpi potali iuddesperaret i Chiistiatiotum tamen mili

tum misellus, tumque caedi α languini quam tum posset parcet cupiens, eis. li arcem dedorent,incolumitarem de si cim. suo vellent ,

abeundi potestatem pet si aconem citii ii ius I : quam postea, si in peti inacia rei si ieient,

nequaquam essent obientuli. Sed alii inducias uniusuetiss.inita 'uem Balassio obsequia ita fidemque abeunti mastitam retiuimalent tost laiunt. Quam motam sal mensis iratus neqmquam concessit.quod eam fraudulentet praeta. 4ssimaret. de irruptionem duobus Elocis, quibus maenia Airuta hiarum fecerant. Hi emplo fieri iubet. Sublato clamore ungari pedites, Germa Dis primisti. mia antediuntur: inclusi etiam simili vociferatione respondete non dubitantes, arma expediunt, & vehementi acerrimoque atra petu sese atque arcem tuemur. Sed nolitis acti us instantibus. ac nouis subinde militibus succo dentibus. Balassiam . mulus susceptis vulneribus. multisque intrifectis. vel apienter laborare ceperunt e intellecti, ibidem cum sociis Andrea Pat--.qui portarum custodus praeerat.Thomas Dacio aicis de malitum praeferen, incondito clamo It excitus, versus pCitam adcurrita ut sociis laborantibus subvenit:.Sed quum iam vexilla hostium pei dirutos muros in arcem illara, ac majorems nim patiem caelam aut distipatatu villast ,

199쪽

i s '. pes tuinas desiliens in laciis qui iuxta oppidum est,sese praecipitem dedit. de capite duntaxat extante.e mediis aquis sese dedidit. Ea in pugna spectante Salimens Iohannes

Cava suis interlieitur. Vitus Chrouatus, Blasius Turcus . & Demetrius Coto ostius glandibus itasta cadunt. Thoma, Nemessus suscepto ili vi vulnere, ad laeum fuga delatus, ab insequenti bus Hispani, similiter trucidatur. Altera quoque m ex parte Hispani quos in monte collocatis agge nostram tibus consedisse diximus, dum obsessi eum h r.ioa stibus ad portam coiisertin cellatent scalis apiari positis muros conscendunt: & in atrium malus, quod in arce hibetur .pecvadunt. Thomamque Tut cum eum aliquot soesis illiae subsidio adcurarentem E senestra attii glande trajiciunt. ibidem Nicolaus Polia tnoeus, Andieas Quelecenius clemens a essenius cum multis aliis occis iugi lanitu: ita ut duobus in locis duobusque praeliis, victi & tepulsi rebus desperatis, pars in latebras, quae inveniri poterant pars ad lacum effusa fuga evadere conarentur. Sed agilitate Hilpanorum militum undiqe circumventi atque intra finimi- tirabilitet petiete. Ungari milites , quod multos ex eis sanguine S propinquitate attingerent. aut vetete amicitia & sodalitate coniunctos habetent, fugientes posequi noluerunt: quinde captos quosdam a ferocia Hispani de Germani militis, quantum in ea reium perturbatione fieri potuit. sectetioribus conturberniorum partibus, lodiciabus ac fila lis superiectis abditos servarunt, inater quos Antonius Siculus.& Johannes Moneus N perpauci quidam silere. Maior tamen pars ab Ilispanis intei secta est. eorumque tes ab iisdem in praedam vetis: qui etiam triginta duo capita propugnatorum cervicibus adempta ad Salmen .sem detulerunt: eorum corpora inhumata seris canibusque lanianda relinquentes et quae tamen Salmensis tumultuariis sepulchris a notis demi eis inserti,& humi mandati nequaquam vetuit. In hunc modum postridie Iduum Maii, Leva vide armis in potestatem tedacta.& Uriele Mestinio ibi eum fit mo praelidio relicto, ad Chabia pum. lam ante a Hotuatinouitio, obsidione ut diximus,cit nivallatum, exercitus ductus est. Asaia Illud in colle constructum satis quidem arto, i m et t. editoque iacet sed cui undique majora montium amar. culmina superemineant , ut tot mentis ex omnil trio parte concuti ptissit. Salmensis constructis e revictoru. done arcis idoneo loeo aggeribus. & postiscissitam tormentis, antequam ea adversus propugnantes displodetentur capita Leuae praesidiatiis abscissi, supra corbes vimineos longiotibus infixa perti- eis collocari iussit . ut a Chabragianis facile conis picetentui : ae Johannem Moraeum unum ex captivis propius arcem adduci, obsessisque pi

clamare iubet Levam capiam, qui intus erant, paucissimis exceptis, omnes niactatos occubui-se r eotum capita in exemplum allata esse.eandem perniciem ipsos manete,si in pertinacia pet-stiterint; Sm iesipiseant .arcemque tradant, incolumes salutos. Vetum illi summo silentio dicta factaque eius transmisere. itaq; ita simul & dolo- Ie exalpetatus tormen mn arcem diligi, de mutos quassari jubet, sui eum magna edita mage procidilleat . obsessi stactis animis deditionis conditiones,quas paulo ante respuerant, amplecti, de pertinaciae linem imponere decreverunt ;ae voce sublata E maenibus proloqui caeperunt. Saliuentis nullas accipere conditiones, nihil eo- tum veitiis commoveri, postremo a Motuatino. I 49 vitio alii': ducibus Ungatis placati eos absque ullis conditionibus alcem atque arma Omnia cisarcinat tradi postulavit ni tradant,le eis vel in vitis brevi expugnaturum: eosque omnes sine utila spe veniae laqueo punitutum minatus est. Sic ali ad exit emas necessitatis dissicultates redacti, de metu coacti. ad arbitrium victoris arcem dodidere , quos quamquam vinculis de compedibus constrictos aliquamdiu detinuis let, consecto tamen bello omnes dimist. Exinde pet loca montana de salebrosa, saxisque impedita &quod ad caeteras dissicultates ata bsit.astidiit,pluuiis cadentibus, profundoque no,exercitus lento gradu Mutanum vellus pro cessit: magnoq; jumentotum de militum libole. Ime a tormenta cuti ulla, ae eatri de pti ultra retum ne cessatiatum plena provehi trahivi potuere: donee o ad vallem Mutaniam se ab arce denominatam. ἐ- fatigatis fessi'; omnibus perveniretur. Maiibi. stram.

M autem Bais maenibus de naturali arcis muni-mine conssus, contempto omni ad praesens poticulo adventum hostium laeto.ut prae se serebar. nec abiecto amnio expectare videbatur. Ex ea valle Francilius Bebecus, qui jam a mea a Perdinando admonitus,castellis tumultuatio opere obca arcem electas, vim omnes ui', ad sex milliatiuintervallum, dejecti sp altis at libus praeest serat,praemittitur, qui locum metandis callit,idoneum deligat curetq; ne quidpiam commea ius aut cerum necellariarum in arcem compo lati possit. Is gerendae rei avidus, tridui castra pnecessit: omnesq; ad arcem aditus denuo intra cepit.interea Salmensis eum exercitu. quem pamlo ante novis copiis de tormentis ex aice Sarossa assuectis auxerat. appropinquavit ac callia inlo.

co. quem Bebeeus haud procul rivo Also detrigerat poseat ita ut pec valles de collium iuga, qui ve mallent,per montium latera tendetent. Mutatium in praealia rupes tum est:circa quam alia rupes aque alta a metidie immineicitaret quas per saxeatra viam ad arcem Unicus patet aditus. Eam rupem munito in sublimi ejus vertice castel/lo fidi, militum impositis Baso custodiebat quae uidem ab octasti Solis arcem altitudine supetat, ibidemq: est soni iugi aqua scaturiens. A meridie

portam habet.qua itur in arcem satis amplam, de siquot cohortium capacem eius aream:nullis tomen per aliquot loca manibus sed rupium praecipiti de inacesta crepidine munitam. A septem.

mone contra arcem alia rupes extare cernitur , quae plano satis veitice supra maenia attollimi r . -

e tametsi alere digiὰ admodum & vix tolerabilitat te ibi erati potest; quum tamen ascen deris,ptospectum in arcis interiora procliuem habet,de telis missilibus eminus intoitu, haud pa- tu detrimenti arci inserti potest. Supra hane magno & dissicili jumentorum & eigataruici,agretia umque di militum luxta labore. octo tormenta

trusia,adnitente de eulante Bebec provehu tu de ea nocturno tempore aggeribus de cratibus cespite aliunde allato repletis muniuntur, oppugnationis ac tormentorem curam sal mensis ex ea parte quae meatum solora respicit, Bebeco attribuit, quem peculiati adversus vasonem odio.na ultis de gravibus contumeliis provocatum maxime flagrate non igno baia Abo

easu peditatum Ungaricum ducibus iis quos si pra nominavi, coititiam ipse cum H spatiis i septemttione locum sibi d. lesit, ex quo sumis viti

200쪽

Historiarum Liber XVI. Is

is in bira arcem oppugnaret Hotitatinovitium autem eastris simul es excubiis praefieit, & interdiu noctuque castra circum te iubet. vigilias & statim nes obite.vias observare.nee ullum hominem in arcem intromittere. Contra Balo dispositis in muro tormeniis maritibus. Missis ad .ersam ru Dem.in qua nostri aggeres loraverant,etebris i h Dus detonare non cessabat.Licet auie Salmeniis natus contemnete,nee ullum timotis signum

ostendere videretur tamen fututi infortunii quasi praesitu diversa consilia animo agitabat, quibus vitae Isaluti consulere posset. Itaque Martianum Basianem fiat rem suum Germanum ad sal- tuo mensem sub s de publica rei te in castra iubet, risei. per quem multis in sui ex sitionem adductis . , si male factorum omnium oblivionem . ac seidi- gratiam nandi gratiam petii atque ut aia perpetuo iure sistiti bi detur, postulat i postquam is. auem haeredi tario iure tespiciat, puer in polonia petiisse seta. tur: qui tamen superstes erat. ae post confectum bellum ad suos rediit. tim ut sbi equitum de stadiis. Peditum stipendium honestum, cetiumque do Asia in ceri tui. sed salivenss ea omnia, ut iniqua... iis neque digna quae homini sagitiosissimo concederemus,extemplo rejecit, Mattinumque sev tissimis verbis eastiolum ad finiem re sit. Dicitui etiam ante obsidionem.quam sceletum

conscius tibi imminere haud ignotabat, sue in clientelam Isabellae Reginae vi eius filii tradete volutile nulli, ad eam, de Georgium Monachum,ae petiovitium amplis muneribus. Qui quum Muranum ab eo sibi tradi postulassent .

idque Balo detrectate videretur, convenite eoanon potu ae.

Plotiam pet aliquot dies duplici oppugnati

ane.in concilio militati deliberatur, castellum, quod in rupe aut opposita. constructum a Boi ne etat Onimbus vitibus antediendum atque Qxpugnandum esse,quod tormentorum vi mazm ex parte dilutuin ellit. Itaque Omnes uno eo demque impetu adiuti,cis, defensist bus, castebio potire,ex ea quoque lupe.aicis nurnia verberanda censuerim: laevique interjecto tem te, satis magnum hiatum aperuerunt. Acciditautem ies haud parva admitatione digna.qua Hu-panotum vitius. & disciplinae militatis c pug pii u s nandatumque arcium scientia aestimati, melius.

,- que laudibus celebrati possiti Nam lapicin

dites Hispani , antequam omnibus viribus im. petus in arcem fieret, ius bus di saxis lepiantes. ' ae modo intereati, viigultis. modo acuminaris

eminentium cupiuiniuinmitatibus adnisa, in ac , cera summa animorum audacia ae corporum a

gilitate per aleiunt. quod sorte euncti Basonis

milites praeliantibus inienti alio mentes converterant. Eo ab iis, qui intus eranti mini advel so, concurritur magnum cum paucis Hispanis praelaum olitur ;duca ex eis eodem in loco Nucl- dantur,quinque alii admitanda virtute, ac felici pedum pernicitate sese c muto dejiciente supra periculosam cum laxis & tupibus eoiluctui nem . quamquam infinitis etiam scio totum glandibus peterentur , incolumes tamen praeter omnium spem & expectatione in castra tedaei uti Ab iis edocti nositi, qua facilior in arcem it-tumpendi faculta, esset . a Salmensi sgnum pug

na poposcere eoque absq; cuncta ione concedo tubae ae tympana concrepuere, & uni vetiis vitibus ad eoni mamotum partem. qua hiatus ada- Peltus era aceritino impetu coucurritur,fitin, na atrox N ciuema. Mirtino Basoni crus stlande Is s. traiicitur .ilque a suis periculo exemptus in turrim arcis Orientalem insertui. Ex notiti, Hotuati- novitius , dum caetetos voce anu exemploque

ad pugnam cohortatur. graue vulnus in pectore accipiti Gaspar vero Castelluvius, Hispanotum

militum pixsectus fraxinei conti cuspide e murodettusus praecipitatur & non nisi thoracis litiei, quo tegebatur, benescio servatur. Zapata frontem glande traiectus magno eommilitonum do Iore Oecumbit , se ut nostri quamquam summa

virtute pugnarent. vulneratis tamen aut cisis ali-uot tribunis de praes ausa defensoribus . nonne salmensa ac sebeci dolote . repellerentur Sub huius praelii e entu N mota C tegorius vacuas cum viginti Basemanis militibus ad nostros transfugit :& petente pro eisse cociauniensis eis omnibus ignovit : quod omnia quα

scire volebant ab eis didie sint. interea Basoniani. N praecipui Rutheni ae v lachi praedones , quorum s dei antea plurimum

tribuere erat solitua eum vulneratum Marcinum, ac caeteros praestantiores pi io occubu in cet-nerent .collatis intri se Oeculiis innaonibus , de

illo dei tendo loque hostibus prodenda, consilia iniet Reaque de te mi iri ad eastia idoneo

homine sal mensem celtiorem reddiderunt. Erant omnes eiusde ii criminis, prodition isque pat

Deipes de conserasexdecem tantum exceptis. quieotitia plures nihil plane tentate aut aggiel audebant; Haeter luxn quod Martinum, ae alios consulationis imis certiores sub stetitio vid&detani e nasoni duae mortis metu eam revelare

non ausi. Qui tamen a Maltino de Demetrio

statribus germani peliculi admonitus. animum

despondit,& ad fugae camilliadae constia vcisus

est. Interea nostri ex aggeribus de castris arcem

ea condicto invadunt. Rutheni & Valachi.qui partivi

tritus erant, itas aperiun rtumpitur in domos; ct risu

Hispani .monstrantibus coniuratis, tanta serrea, thia decussi repagulis.vit pilant, auto de argento Ba ramm- soniano rerumque multarum piaeda replentur ;pauci desensitum metu perculsi , Rancilaus ni mirum Talnocus, qui saepe Balonem ad meliora consilia amplectenda elat cohortatus. Andreas Belus.& Petius Soremus, in initim in qua Mar imus ex vinei e decumbebat. eum uxore de liberi ac Lupo ipsius Basonis fiso ac Deme itost tre Germano sese rucipiunt Qui omnes ibidem acon uratis capti .ad salitiensem in castra pei ducti sunt. a quo praedones mundi ibus & pecunia donali dimissi sunt; qui veto militiae nomen dantes

auctorari voluetunt, eos in nuineium stipendi liorum militum consci ibi iussit.

Unum ad Salmens felicitatem deesse videba. tur quod Basonem e manibu, tibi elapsum haud

mediocrater doleret. sed ad accumulandam eius laetitiam. fortuna vi favete imprimi, visa est; ea rue quoq; in parte ad declarandam lubi icitati, sua μ. suntii & terum humanitatum inconstatutam eius voto aedes lecto sati scii. is siquidem audita uotum defectio te de proditione, Mitequam patefacti, poliis noui lituissent, per ob triam , sed occultam quandam portulam . quae neminimat e nata, tremo pavore perculsus, cum duo

bus sociis profugiens. inustata quapiam semita, sese satas proripuit e de quum mi inoiues 5e si

vastatissime patetites diu obellasset . ad opili nem quendam eundemque praedonem,cuius o relatu micendia iuriis S rapinis, tigilaudisque

SEARCH

MENU NAVIGATION