장음표시 사용
401쪽
dem ἡie Hasani; cadaver suspensa hcollo tigi His pelle , lividam dextrae genapartem habens e flumine exti actum est , acquinque aliorum corpora tumentia aquis, Vol-
ni nimiium tiansfugae, Memis suos niciensis, Rama iani, Posegani, Curti Clisensis, Sinanis Rahoeiani, &Meheinetis idtore Muratis Pi incipis reniti Hercegovinae prasectoium. milites uncis serieis.& lanceis,&longuriis tractim ad ripas educta spoliavere ; hu uique collo Bea iis lapidis dimidium si ustulum cum cote,ad quam si icati solet. purpui eo involucrosiis pensuin repetere. Omnibus vero acinaces auro & gemmis ornatos, ac vestes & annulos aureos, ac aliam ingentis pretii stipellectilem detraxerunt. Capita autem cute deglubita, ac
palea seu mollioli freno repleta, vitiis Clecm vitius in Heibarii Auispergi ultionem , cui idem Tu rex immanitet fecerant, pellieis infixa , & spectanda exercitui exposuit. sed&vulgus militum atque agricolarum non eo die solimi quo pugnatum est .sed multis etiam post diebu, instat opimae piscationis . cadaveribus tam hominum quam equorum ea trahendis& sposandis haud inutilem operam impendit, suu ti apti l homines plerosque omnes aurum, es velitis , aestadios auro&argento obductos,
tis, & lati bies enses , di sicas aureas leperiret. Naves . quas Salcas vocant, & navigia mai ra , quibus tormenta imposita erant, ac magna
pilaium fetiearum & sulphuiei pulveiis copia . 5cocto mitialia tormenta, & illud piae. grande Coeiani nomine appellatum, in potestatem nostro mira devenere. Signa militaria omnia. &equorum ad duo millia capta. Ca -- ptivorum exiguus itiit numerus, adeo ut vix decem aut duodecim totis castris reperirentur,
praeter Hasairagam stabuli praesectum , quem cum equis iugientem Luchinus Dalmata I a iiii eques, cum uno aut altero equo ex iis, qui ad manum ducebantur. ac Dautheni spatii senex Rad ius tetraxit, &quendam gleg iii ordinis equitem . qui primus Hasanem ex eicitiis ducem ε ponte praecipitatum petiisse
Haec Sisiciana pugna maximἡ cruenta , qua Hisane, inauspicati honotriae ruptorum ita detum inustata ela de obrutus nas dedit. in ter memorabiles cxculi nostri , quae a multis retroactis annis acciderint . metito numerari potest, sive quis clatissmorum ducum inopinatum intentiam, sive peditatus intem elone deleti cladem cum paucitate nostiorum conferat , sue promptissimi cuiusque funestam
mollem & caedem animo contempletur. Tanobili victorii per celeres nuntios ex suorum duetim literis audita Rudolphum Caesarem maxime laetratim serunt, dei latim aditis tem
pii, DEO Optimo Maximo ingentes gratias egisse, qui scedi, rasum barbatum . diium iuris dea iii contemptorem, in ipso admissi sce letis velitigio tam praesenti numine uitiis esse C moris videretur. Sed & Clemens iummus Ponti sex D. litrea dati ad Eido tum & Equei pergum literis e adris - nam in tuenda Republiea Christiana siladium& operam gra am tibi accidisse ostenditi eos O DA- que eoni nuanssa ossicia cohoitatus est. Cae-D. m. terlim Equenpeigus & Erdodius exteri
triniam invadendam esse decreverunt,
multi ex hostibus , ac ipse Rustanes& Ei gli, fuga illuc se receperant , transmitti que pes m aper pontem. qui resectus erat, exercitu . eo die . . in hostilium castronim loco pernoctarunt. Si quenti porro die , relicto ad dextram Colapi, 'per sivas. quae Drenciliam & Peti in iam inter sacent, levi cadente pluvia progredi cepetunt At Rustines cognito nostrorum adventu nequaquam demisso animo se ad defensionem pa-iat . scandulas tectis deficit, tormenta idonei, in locis collocat, stationes suis distribuit, pesqua, defendendae arci invigilenti Progrediente exercitu ae Eldodio. δ omni- ista
bus indigeni, , nihil magis quam ut Petrinia ibi .
potirentur desiderantibus, operaque navandae
cupidissimis, inii elato nuntiatur Eques per sum & Germanos , qui postremo in agmine
incedebant. commutata voluntate agmina de tormentaretiovertisse. Quo nuntio pei turbatus Et dodius. suis subsistere iustis illum multi, verbis obtestandum duxit, ne rebus hactenus divini Numinis ope prospere felicitetq; suentibus instituta oppugnandae Petriniae consilia intermitteret , & inustata desperatione revelli vellet ; sutumni enim ese si in conspectum eius veniretur. hostes tametsi nunc tue di areis speciem pra se ferant, non multis tamen tormentorum ictibus expectatis deditio nem oblaturos. sed quum nullis piecibus aut
obtestationibus id ab eo impetrate potuisset, reditum in Sileiana castra est i dicebat enim se iniussu Casaris , cuius de pace servanda a
nimum nondum plane cognitum habeat, tot-menta ad expugnandas palam arces protrahere nequaquam polle : satis castigatam es e limstium inducias violantium per id iam ac temeritatem , deleto eorum exercitu accidera posite, ut uti inque denuo ad radera&pacem c lendam recurratur. Adqη et tamet ei respondebant, filius iuratisque hostibus, di tam silente exercitu sese deleto victoria utendum. ne apud omnes mortales , quibus ea constit rit, importunae cessationis male audiendo poenas luat ; non fore adversus Caesarem , si iugum hostile cervicibus accolarum ea munitione impos tum excutiendum armis diruendumque putet ; a quo s tam bio i momento temporis instrui praeceptis non potuerit , a Deo tamen immottali abunde esse instructum . qui hostibus silmina celsitate instar detuli issimi Pharaonis profundo mei sis , nos veluti manu ductos ad prosequendam longe omnium pulcherrimam occasionem invitare videatur, ne
nobi, dictum illud merit4 quadrare possi vincet e nos sic ire , sed , incita uti nescivisse. Erant hae vera , prout haud longo sequuto temporis processu & Casaii & cateri, clarissimae iiii pii Austi iacet Ptineis ibus eadem e s-lia placuise constitit ; sed ipse, incertum qui-bii, de causis . divelli a proposito non potuit,& exercitum Sticiam reduxit , brevique post copias ad sua loca & stationes dimisi. Eid diu, velo sitis & lis,lici nominis militibus non pilus abeundi potetiatem concessit . quam diluta tormentis hostilibus propugnacula. contabulatis e materia trabibus, eaque cespite cum virgultorum nucibus tepleta tumultuario ope
402쪽
1 οι. exemplo gregariorum militiam & agiteolarum
ibam ad subeundum alactius laborem inei-
At Turcae , qui ermentissimam cladem enfugerant , cieberrimis nuntiis metantium millis, deletas stib Siscia copias , Hasane nicum undecim praesectis , ipioque Mehemete
imperatoris propinquo callim . castia cum tot mentis & impedimentis omnibus capta de direpta , classem amissim, rerum summam inextiemum discrimen addesctam significa, erunt, te adeo exaggerata, ut si Casaiianis victoriam incredibili aspirantis sortunae benes.cio ac tumina celetitate partam prosequi animus sit . non Minens duntaxat provincia. quae adverse eo proelio exhausta vitibus defen- solibusque nudata iesiste te nequeat . potiti, velum etiam totum Stimium cum Belgi ado& amplissima regione , quae a Savo ad Danubium protenditur. facili negotio occupate possint. Tum vero Silianus paulo ante selox M si peibus improspero consiliorum liuorum exitu cognito, quilis arma, qua ipse levibus discordia uni initiis temere susceperat, fatis quoque damnata , dc robur Pannonici atque alibi ei exercitias radicitu, convulsum videret, immoderati animi detrimenta sentire cepit,
Maiar. Muratemque tanta suorum clade magnopere ιlud si pei turbatum non tam ad invadenda aliena,
si a quam sua defendenda hortati , cohoites Janiaciatis. a cerotum & piatorianorum eqstitum tu imas.&s, i. o Asiaticos praesectos ad bellum propuli dum
s ινι inia concitare . opem &prasentiam si iam ei se statis, rundo & administrando ultio Oiserte. Soror ira quoque Muratis inlio adolestente Oibata eum calari ad vindicandam miserabilem filii necem assis est. duc incitabat , neve illam inultam pateretur, cum multis lachininis & lamentis orate &ob-t ii non desinebat. Quae dum sunt.& Tu ca cogendo exercitui rebusque necessarii, selibvacant, Muiates impellente Sinano contra ius gentium Piidelicum Cieeovitium Casari; legatum custodia traditum ad septem turrium carcerem mitti , eiusque familiam partim ad triremes damnari , paltim variis carceribus
includi iussit. Sinanumque delegit, qui sine
mora bellum Pannoniis & Caesari inferiet. Qua iei indignitate permotus Caelar. quum siblatam a barbaris omnem spem pacis vid ret, ipsie quoque legatum Poppetium ma-
Ionio revocat, pecuniam 'rantium promunere destinatam inusiam belli convellit, missoque de Comiti Triniano , ut quacunque in re possint, Tuscis quam maximἡ noceant, edicii , in libricum vero ut Petriniae obsidio, importuna Equens ergi cellatione int/rrupta, primo quoque tempore repetatur, iisdem qui, biti antea ducibus in mandatis dat. Itaque rebus manifeste ad arma deductis bellum susci pisii,& primum exercitus, qui anno si peti te celebiem de balbaris pro Sisciae moenibus victoliam pepererat . Turabiam convenit: eodem etiam edi Ungaria Trinius . & adolescens Battianius plinia militiae iudimenta po- mitus simius cum suis copiis venere . coniunctisque C item vitibus ad quarium Idus Augusti peti in iam o retraniam scitone cinxere . quam Rustines de Eldoglis
obsidet. cum valida Tuscarum manu mendam suic petant. Eadem nocte aggeres iubente Equ
pergo, qui eici ut praeiat, eis Aliuntur, de
inter corbes vimineos octo tormenta de more
collocantus, tanto silentio, ut hostes, qui intus 3 vespertinis dc noctuinis precibus praVinente Taii sitiano vacabant, nonnis perfecto opere, de tot mentis ad uua loca aAvectis rem petiensisse viderentur. Sed exitus rei omnium iudi- eio videbatur sole dissicillimus , quandoquidem arx & piocul verbeiabat ut , de si quae muri pars concussa decidisset , non tamen a nostiis tuto aut facile ii iunipi posset . quod lapis castra nostiolum de laostilem arcem interflueret: pons autem tametsi satis latus . armci tamen attiguus ab hoste facile tormentis e minus defendi posset , ne a nostiis subiretur. Nocte tamen, qua sequuta est, aggeres& to menta piopius arcem promota sunt ita, ut pulae fetiea tanta vi in vallum inciderent , ut quamquam contignatio duplex teriae interie esu satis stina esset, uti inque tamen illud pe solarent , & multi intus ex numero hostium inviti, ictibus stet nerentur. Has nostiorum dissicultates Turca, qui alcem tuebantur, re-ium bellicarum petiti satis intelligebant, tantataque erat eolum confidentia , ut nec portam
claude ient , de quotidie in flumine aquarentur 3 nostii vero de victolia desperarent, nisi maioribus copiis auxiliatibus eastia augerentur , quas Equens ergus sive vere. sve ad ali gendam nostiolum spem brevi adsuturas assi
Jam octavus dies irrita oppugnationis erat, quum Sinanus , qui post cladem Siscianam
posthabiti omnibus mora causis Byzantio ex- sis is eicitum eduxerat , summa adhibita celerita- p rixte Belgiadum , dc illic suos Petrinia obsesses Arimi magno et indiscrimine intellexit. Ita ueni 'hil cunctatus filium Halanem raedia de Thra- ril iis eis praesectum , quem ipsi Beglerbesum vo- sumns
eant , cum suis copiis ad novum Boiia a prae- et ob ranctum itidem Hasanem cognomine Parvum . pririn n.
qui, donec alter mitteretur, E Sigetho isthue ile iussit, erat . auxilio laborantibus statim ad- fidi, is currere iubet, ipse veris paucis poli diebus i miliis.cta Budam contendit. Hasanes Palvus cum Bostiensium copiis , qua cladi supererant, XIII. mensis Augusti die Ractoviciam venit, ibique in edito monte prope areeni fixis tabernaculis consedit. Biduo post Beteibegus superato ad Suiliarium traiectum Savo sequutus est , eodemque in monte castra cum illo coniunxit, loco nec lignationi, nee aquandisium P oppota uno ; quum de ligna tem tioribus si vis petenda essent , de equi ae ju- .menta ad amnem Pettiniam . qui in subiecta valle profluit, de in Colapim illabitur, longo de diiselli labole deduci oporteret. velimibarbarico saltu factum apparuit, ut scuti primus Hasanes nuper aquis submersiis arroganter secerat , ita ipsi quoque eius exemplum imitati, a nostiis , qui in iubiectis campis ad
lapis ripam castra habebant , ostentata ad incutiendum teliorem copiarum amplitudino
conspici possent. in in hunc modum bina castra mutuis spectibus exposita essent , Ibiaimus senex vegetus . campo Metulae cum Begleibeto huc piose itis, a nostris isti te insidiantibus interemptu, ni ite is reserebat hostes eo esse animo, ut ponte penes arcem flumen transire, ac de sitimnia ieiuna fetio decernere velint ; aut si me
403쪽
Letivi nosti expectare non ausi retrocessistent , si sciam expugnent, ac sociis, qui superio tibi ,
diebus ibi peritilent, illorum ex e& sanguine
parentent. Igitur Equei pergus & cateri duces ad praetorium Trinii tabemaculum congregam ii, quidnam consultius foret , consultandum duro h duxere. Ti iniani comitis sententia ae Et diis cora erat ab eo, quo nunc erant castra, loco Sisciami moti esse defletiendum, ad eam insulam, quae hinc. Donese Colapi . illinc savo, & per transVersum Ode-
ra fluvio decurrente , in triangi dicuius stansor.
μου. mani sita est, & eastra penes Sisciae aleem ad tormenti iactum collocanda, sossaque & vallo munienda, ac Colapis & Oderae lipas idoneis
militum custodiis piaesepiendas, ne hosti liber
transitus pateat ; commeatus in eum modum minime defuturos, quum teria aeque ac flumine Savo devehi comm . possint . & SiseiΣ
conseruandae consilitiam sole : nec hostem temere se fluminibus obiecturum, quae ab armatis nostiis custodira , transituque dissicilia esse conspieiat ; quod si praepropera festinatione inpia lens discedatur, non elle dubitandum quin opportunus locus protiniis holli expugnandus Ielinquatur. Auripergus& Equei pergus liti te sententiae non admodum reluctari videbantur.& si ingruente hoste les minus ex sententia pi cellulae viderentur, Savum ponte iacto transiti pollia existimabant.
M ontra veitim Codiuidus pia inerius , qui male obnititur equites, de pedestres copias h stilia& Carin-
cine- thiae provinciis conseriptas ducebat, intemperii , - iiivam eorum audaciam, qui expectandos limerorum, illas suaderent, nequaquam probabat. nec re- es υ tum summam fortunae casibus de temeritatico committendam arbitrabatur. Quid enim, perrimit. ,,inquiebat, si dum vos hostem tantopere con- ,,temnitis . res interim ad conserendas ma- ,,nus deveniat , &quod Deus omen a veitat, , fortuna es victoria ab hoste state videatur φHSautium , etiamsponte sternatur , transiti,, ile existimabitis φ nuiti praeseroeem limnia neroque&viribus superiorem . id- ,,eoque tumidum quieturum Bello Ba - ,,ciens , quod me puero ad verius Turcas Si rigetum oppugnantes , auspiciis Ferdinandi
,,Caetatis ab eiusdem nominis filio Feldinando gestum est , quum Graeciae Beglerbegus sitis
iubsidio ventilet , a ducibus nostri exercitus, , .magnis viris , vitatum eius congressum ut
peti si plenum, ab iis qui bello interfueruntricognovi. Et eo quidem tempore ex Unga, tis Nadaidium Palatinum , Nicolaum Cim, mitem Tiinianum . Planciseum Tahium,
, .eolaum Pol bailenum , Joannem Rubeium, ,,Honorium Quin spergum , Caiolum siroti nium , clarissimos bellatores &duces in ca- stris suisse,de maiores quam nobis modo suin petunt vires , & copias habuisse certum est. Mihi igitur nostias cum hostilibus vites com--atanti hinc extemplo retrocedendum vide--ur , reductisque tormentis Tagrabiam ted Meundum ; ne copias has, in quatum vii tute destri, salus & permansio non harum dun-
tate earum . quas nominavi, provinciaium,
collectae sinit, & nunc tirocinio Se rudimen- tis belli assuefieri ceperunt ,- nequaquam in aciem producam ined li vos in sententia per- tinacius haesi ros cogi overo , una cum iis protinita castris excedam , vosque consilio ς rum vestrorum rationibus subnixo, DEO Optimo Maximo ac bono eventui commen- ς dabo, precatus, ut quaecunque egregii virtu- te aggrediemini, ea omnia prospere teliciter-
Postquam dicendi finem fecit, Aut pergus
caeteros etiam minores duces , ac turmanuupraesectos inconsilium convocavit, ut eorum quoque si stragia voluntatemque cognosceret:
quibus quo res ellent in statu, quo holiis animo ex opposito castra locali et, commemoravit. Ii petito ad deliberandum sipatio paulo post ted ieiunt. ac Ladis laus Bucovaecius, sis Carol-s adii turmam equitum ductabat nomine omnium breviter in hanc sententiam resiporulit :Antequam Tagrabiae xiiii et is, nihil de hia xcjus belli progi ei tu nobis cum communicatum ςvoluuiis , veiliorumque omnium coplitio-ςς rum hactenus expertes fiuimus, itaque non elbς nostrum ne nunc quidem quicquam in me.
dium adferre, nisi id quod vobis, qui auctori- tate te bellistoria anteitatis placere dc pro bari viderimus , consiensiu &obedientii ap.
probare pariter, dcluila vestra exequi. vos ς enim xquum in nos imperium exercetis, no- ς bis obsiequii decus relictum est Hortari ta. ς imen non omittimus , quod, si nos tacemus, svobis cordi esse debet , ut consilia fas quescvestra omnia ad Reipubl. exercit sis salutem
convertenda exilii metis. Brevis ambiguaque oratio anu' a minim pugnam appetentes declaravit.
Igitur quamquam imperii summa ad E-queiapei gum resipiciebat , tamen dis ponente cuncta Trinio , cuius militari scientiae&virtuti plui imum ab omnibus tribuebatur, exercitum eadem nocte reducendum eae decemitur , ita ut ad ternam vigiliam tormenta cum carris dc impedimentis praemit Ierentur, peditatu ea stubsequente, deinde Germani equites fiuccederent, postremam aciem Ungari ut uisque ordinis milites inalbescente coelo subsequerentur: Trinius & Erdodius cum sivis copiis agmina clauderent. 6c si hostes consipe
nostrorum receptu postremos invadere vellent, obversa fronte antecedentium terga tu
rentur. In hunc modum illuctis ordinibus appetente aurora redire ceptum est tanta festin tione , ut multi mortales, quibus avehendis impedimentis curius deerant, qudd castra tam matute dissolvi nequaquam putillent, ea relinquerent , imprimisque mercatores , qui vino Cretensi aut Pucino, aliisque id genus poculentis& eduliis negotiabantur. haud contemnendi pretii merces corrumpere , vinaque doliis edundere , & multa iniecto igne concremare cogeremur,ne illa hostibus usui forent. Sed illi quamquam nostros sese recipientes eminus conspexistent ignari tamen quibus ham de cau- , taxat regionum, sed Carnoruni ac Stiriae & sis discessii sent,nec temerὸ eos irritandos put . . Carinthia populorum sta est , sortianae te- reiit, quietos se in castris per aliquot dies eoi meritati ac st,rtuitis praelii casibus obiicia- tinuerunt.
404쪽
99 Nicolat Isthuan mi Pannon I
venerant, domos suas repetivisse cognovite, ielicti, montibus castia ad Petriniam transsu
serunt, eaque illine ad expugnandam si iciam pioni erunt , qua tunc Hasipate Crangia, ae Andrea Fabiicio collegii zagrabiani si alibus praesidio tenebatur. velum ii nostrorum dii esu constemati. adeo animos dimiserant, ut de retinenda arce despei asse viderentur. Tuica per quinque dies propugnaculum t rundum e parte Colapis conlini tum maioribus tot mentis acetrime verberaiunt, ut iriumpi posse non dubitalent. Propugnatores strage diruti muri puteirili , de auxiliis desperantes de arce dedenda cum Turcis colloqui & pacisci decreueiunt. de nuntios ad eos. qui transigerent, in castra miserunt equi paulo post Tu cis aliquot comitati cum rediissent . protinus Turcana, data acceptaque fide , ut inter tractandum astu dis tormentis & sei petis utrinque cellaretur.com-crrimi plures Tuicae in areem colloquendi. ut dice- AG Sisia bant.causa, convenire ceperuate ex alia Vero μὴν , patrio iceri per ruinas adaperti propugnaculi magno numero .& nemine prohibente conscenderunt , sublatoque clamore nos bos necopinantes oppressere , castique iis aut captis,& intei secto Crangia praesecto, ae Fabiicio ea pio arce puncto temporis potiti sunt.Per hune modum inter fraudulenta colloquia occvpata arce pauci ex des thribus transnatato Savo evasere ς cateri aut crudeliter cas, aut inse vitutem redacti sunt. seras ignavia& ciedulia talis suae poenas dederunt. Captae Siseia prae
esse iustus est ibiaimus, classs Cladiicana trierarchus , quem Bili ii sub poplite vulnus a
cepisse diximus , altero pede ex eo vulnere
claudus,ita ut utriusque arcis cura ei demand
retur ; Beglerbegus vero illinc castra movit, &mqtiis itineribus Budam adstitiem Sinanum
At Sinanus recepto in castra filio, cum vi te exercitu non amplius cunctatus , quintis Oiliis Albam pervenit, ibique unum non amplius diem commoratus, Calend. Octobris ea
stra Vel ptimium versus progredi iusῖt. Dicebant Tuicae , ut sunt sumibia & iactantia lingulari, eum amplius centum millia militum in castris habete , velum s ad eos, qui idonei ad pugilam sint, respiciatur, vix e us numeri di- mi ita pars bello apta erat: inter a multitudine inter impedimenta potius , quam alicui ad ianis praelium momento aut auxilio recensenda. Ω- νι quenti die. qui tuit ad quartum Nonas Oct mium ob- biis. veiptimium venit, accolles,& agros, &s to valles, quae plurimae in circuitu sunt, castris detentoriis implevit; aggeres autem & tormeniata si praeum collem tuis teollocari, qui valli, quam Abblatissae vocant imminet; quo in loco ea ab Ali Eunucho pulpurato Budens ante
quadraginta annos collocata fuisse memoravi mus. CIoniuralibus tot mentis primum arx
verberati cepta est, ct quia muri vetustate debiles, atque arx ipsa vetet iam in morem oblonga d angusta aedisei forma constaret , tanta vis atque impetiis incidentium pilaium fuit, ut non selum moenia aggeribus proxima penetr
ient , sed etiam quae adverso erant, una ea
demque violentia mitiora lentur . pilaeque in agrum Ratolitanum incidentes colligerentiai;
quas ii quis in castra retulisset,pro singulis illi
moneta genus,quod ipsi Samum vocant, accipiebat, Praeerat vel primio Felsisundus patre M rio Specia casI Neapolitano oitus, quem he - lo Pestuano classi Danubianae praefuisse dixi- .mus, cum ducentis equitibus, & trecentis peditibus , & qui in proxime cognitum esset, Si
nanum ad illud expugnandiam venturtim, trecentos etiam Germanos pestres , quos An- dreas Hossquii illius ducebat in supplemermi ira ordinarii praesidii acceperat. Commeatus. o qua alia erant necestalia, abunde curata erant.
Sed angebat plui imum obsessot aquaitim penuria, quae, si longior obsidio foret .haud dubi.
expectanda erat , quum puteus, qui in asce e rat. & quem Tuica, dum arce potirentur. iiii gulati diligentia putum atque incorruptum servaverant, eorum,qui inius elant,socordia &negligentia vitiatus usui elle non pollet: aquα vero e rivis &sontibus, qui extra arcem scaturiunt,quos iam Turca occupaverant, nis stimmo cum discrimine peti nequaquam poterant. Occurrebant tamen ei disiicialtati, quum utribus & cuppis coriac eis ligneisque obscurae nictis beneficio egresti aquarentur. Sed bievitanta mutorum per se debilium strages edita suit, ut & hostes ad irrumpendum mutuo sese incitarent, e Feldinandus de sua & arcis commilitonumque salute desperaret , postquam duro saxeoque in solo flebae terrea de ellent. qu ibit, adamici niui i ii inae militum labore obstrui possent. Quibus letum angustii, multi illum palam, quamquam seio, actioribus ver bis coarguebant.ut qui per sexdecim annos i eo praesutilet,eum tamen fatali desidia, quae demum illi dedecori simul ec exitio fuit, restaurare & munite neglexisset. Rebus in hunc modum desperatis,Ferdinandus praeter vetetem si iam existimationeta, de alii fere omnes per portulam quae ad meridiem vergit .exeundum &telicta hostibus arce in silvas profugiendum , seque de suam salutem
sortuna catibus committendam esse decreve-iunt , solo Lupo 4 a octo eius legato, ne tantum dedecus deflagitium committeretiar, que antea ut nullius si usi hominem decoctoremque omnes contemplissent, socios multis verbis dehortante. Re deliberata , Ferdinandus Nosti; a Marimo Septiquio impigro iuveni equii suum ci do , ducendum dat , di ut se paulo post exiturum tu pro
extra portulam praestolet ut, iubet: reliqui mi- aiunt. litum eundem in locum una cum Germanis conveniunt, globosue facto properanti gradu taciti erumpunt. Sed iliga tanto silentio fieri nequivit. quin eam Turcae arcis & e ths conditionum gnari , ac ubique summa diligentia cubantes petientiscere cepissent. Itaque ingenti clamore sublato adcurrunt, ae fclopess&gladii, in exeuntes irrumpunt: in eo tumultu Martinus, qui Ferdinandi equum servabat,
eo amisso interficitur , ipse in pedes destitutus cateris fugientibus se aggregat. Alii, qui hostium concutitu praeventi profugete non poterant,partim pugnando cadunt, partim patefacta armis pei tumultum &noctis tenebras via, quo quisque potuit . in valles& silvae Baeani latebra, inconditi & palantes delati peliculo sese exemerunt : inter quos Radicius valvo .& Paulus Silua , summa virtute centuriones cum aliquot sociis fuere. Maior Germanorum
caedes fiuit . qui quod loco tum & viaium ignaticem, partim in vestigio cali , pastini cani
405쪽
fuerunt i ita ut ex trecentis vix sexaginta in tutum pervenite potuerint. Feldinandus ti Hoss-quii hius quum non procul fugere potuissent, multitudine hostium undequaque tanquam indagine claus 5e circumventi,vivi in potestitem hostium devengie. Multi etiam sequentiabus diebus, dum errabundi in Baeonia latebras mutarent, retracti sunt, ut Matthaeo Nigro centutioni accidit , qui postea dilituma captivitatis pertaesus, ad hostes descivit. Tamo cius, qui cum sociis exite arce noluerat, supra tectum sua domes inventus, eandem captivitatis sol lunam subiit . pauloque poli apud ho- stes periit. Ferdinandum tamen & Hossquit-hium benigniora numina post unum aut alte iuni carceiis annum ad suos post minio reduxerunt, quum ille e turri Neboisam,quae Bel gradi est, cumJoanne Barciano Agria capto, alii, tune dem illux ; hie ver Byzantii, corruptis multo auro quibusdam Tuicis . e carcere teptem turrium ad Bosphorum Thracium sito , miro astu evasallent. vesiptimio post XXHI. annum , quam ab Ecchio Comite Salmense ieci peratum erat. in D hunc modum quatridui oppugnatione turpiter
tandis. amisso, sinantis nilia ibi moratus, ad V. Idus Octobris palotam duobus milliaribus Vespii-mio distantem, iisdem tormentis, eodemque exercitu obsedit. Arcem eam a Nicolao visa.
quio , avorum nostrorum memoria ad voluptuarios secellus , in valle potius quam plano aedificatam . posteaque a Laurentio eius filio concameratis testusinibus & palatio auctam, indiuiae nomen adeptam esse satis constat. Liam habet latam praealtis muris undique cit cumseptam . in qua silubres perennis aquae fontes scaturiunt ,&Orientalem partem, quae Albam respicit, lacu veluti quodam muniunt, quum superior pars septentrionibus obverse permultos dies sortiter toleraverant, nulla ulterius belli fortuna tentata Budam revelius est, ibique diutius exercitum in activis tenuit. Cur μ'. . autem Papam vicinam, & alias arces aggredi
& expugnare noluerit , quae advertis vici - tum commilitonum 1ebus caeco impetu velis menter perturbata erant,ceu iniuriae ac perici
lo opportunae. non satis constare apud Aucto res video. Alii enim mandato Muratis eum revocatum Φcuitu rerum gerendatiam triaunt; aliis videtur eum mistini e , quod Caesito- stentatis terrore & armis, ae repentina dua-ium arcium amissione perculsus , ad amplectendas pacis conditiones reduci posse videre tur. Qi a tamen in re spe sua madii me tilium eum fuisse mox apparuit: Caeserenim augustali, suae Gignitatis bene memor , ac tot tanta
tumque in uriarum impatiens , ducibus suis omnibus, ac imprimis missio, cui in ditionem citerioris Ungariae a Danubio ad Sceputium
usque imperium erat attributum . ac Trinio,
qui locis Sc regionibus ultra Danubium pro erat. Ferdinando item Comiti Hardeeco . quihurinum obtinebat , & in cuius provincia 'bellum gerebatur , seriis in mandatis dedit, ut hostium iniurias , qui fidem improbe fefellillent, & inducias primi sustulissent, legat ocque illos violato tute gentium in vincula con-
recissent . palibus illatis damnis & detrimentis
primo quoque tempore ulciscerentur. Itaque nulla secta mora collatis inter se eonsiliis copias cogete , nobilitatem & regiones sibi subiectas ad arma concitate , & praesdis
militum evocare. omnibusque mandare, ut ad cena loca armati convenirent, in quibus lustrarentur. Quod tanta alacritate , ac animoium
promptitudine factum fuit . ut in oppido Mo x ocii ronocco ad Xlis. diem Octobris ex duabu, si Niditae & polonii regionibus mille equites ridior aquis caleat. hoe latere Sinani iussu itiis optime instructi , α decem M peditum aggeres constituti sunt, & tormentis ibide collocatis munia verberari coeptar quibus quum haud mediocris mina facta esset. neque tamen tanta, ut hosti ingressus pateret, Petrus Ormandius praesectus altero statim oppugnationis die foedo & intempestivo metu perfusius, hostibus h muro deditionem obtulit . sinterim ab inittendis tormentis cessaretur, donee de conditionibus transactum esset. Eo impetrato Ni eensi mille constet. Ex Trinciniensi vero tractu duo millia militum , & ex aliis pro vitium
saeuitate haud contemnenda manus collecta est , ita ut voluntariorum peditum XXX. de amplius M.in castra convenerint, praeter nobi
lium te evocatorum , acqui in finibus stipeti. dia merebant, equitatum. Cum ad item XX. Octobris Palilianus exercitus Comaronium in eastra confluxisset,ae Trinius & Hai deceus, ae lium Berentium ad sinanem emisit , seque quae ultra citraque nubium conseriptae erant arce excessumin nuntiavit, si ipse & socii cum omnibus rebus incolumes in tutum abire permitterentur. Nec mora, annuente Sinano, ac Betentium purpurea veste donatum remittente, collectis vass&sarcinis egrediuntur. sed
Dondum omnes exierant, quumJaniceii Botentio . & iis qui primi praeibant, inicidatis, et is desceminis manus injicere, & iarcinas
diripere ceperunt i eodemque tumultuario
eopiae paulb post vires in unum coniunxissent. praeterea ex Austria equites circiter mille Ger inani , ducibus Leone Callo, & Wilhelmo Marisio stipervenissent, & Carolus Tetiuius hMoravis trecentorum equitum turmam me
cede conductam adduxisset, nes copiae XL, millium bellatorum numerum haud dubih Gquasse serebantur. Aderant praeter Nadasdium de Ceorgium Tunonem Battianius tum pri- hostium in aceursu Andreas Segedinus. Bari 'mum ex ephebis egressus, sigi sinundus Forgabas Sangallianus eenturio , de Gregorius P t uius, aliique caes occumbunt. Ormandius equo deturbatus , & telis undique petitus, in summo vitae discrimine versab itur, nisi a notis Tuscis. quos complures habebat, fitillet defensiis, a quibus etiam equum, quo Papam
usque veheretur,ea conditione accepit,ut eum inde remittendum euraret.
sitianus bidui spatio arce potitus . cuius ol
otiiua sidionem ante. Moravi, demum vero Thurius
eius, Franciscus Deissius, Michael Teleque sus, Stephano patre ortus, ac Emerici clarissmi quondam ducis nepos, iuvenis infami posmea vitae exitu notabilis, Nicolaus illi uanilius,& alii complures, quorum nomina enumerare longum esset, & sius ei vacanei laboris. Ad na vandam enim pro patria operam nemo omnium erat, qui non ad nerae adversus barbatos
militiae munia libentissimis & piomptis misanimis nomen pios retui , ita ut amissone
406쪽
s 6 Nicolat Isthuanssii Pannoni
i duarum arcium ira magis nostrorum accensa, &tilitati quam imminuti animi videremur.
Non ignarus harum retum sitianus erat, ut
qui ab exploratoribus nonios castra Comatonii metatos esse, ac Danubium, qui ibi dupli ei decuti it alveo, binis uti inque pontibus . nota navium contabulatione coniunxisse didicisset. Sed quum estet natui a & motibus supel bus&insiolens. vel quod se, ut res in tuto essent, ieci Eprovidisse putaret, nec quicquam adi eis me. tueret ; vel omnino iaculorum copias uti collectitia, . & nihil egi egii facinoris ausuras. elato animo contemneret . publicata in castiis profectione , ut sibi quisque de commeatu rebusque ad i er necessariis prospicea et , se adi editum comparabat . iamque exJaniceti, duo millia selectissmonim describenda curaverat, qui Budae ad urbis custo iam ae ad in ita belli relinquerentur. Nostii convocato concilio
in arcem Comaroniensem, cui etiam minores
duces & praesecti interfuere, quidnam aggredi
opus ellet, neve tantus exercitus. qui navandae
operae desiderio ardere , pugnamque poscere videbatur, fitillia per otium de desidiam tem . pus tereret . diu multumque consultavEre. ConpuI- Nonnulli Strisonium , aut certe Albam obsi-iaris de dendam esse. ia Sinanias discederet, ut fama s summa rebat, existimabant , pars eas urbes admodum mi. munitas esse, & magnis praesidiis custodiri. nec ea aggredienda , quae in irritum recidere poscient conlilia dicebant: sed vesprimium& Pa- lotam infiimiora loca tentanda, ut qua incuria& foeda nostiorum consternatione iecens amisia ellent,recentietram occasione iecuperarentur. Atque haec sententia vicit ; tametsi Harseecus.&tune, de postea. ut Alba non quidem si immis virium conatibus , sed actiori
tantum impressione tentaretur, magna vei tum contentione obtinere conaretur.
Dum in hunc modum disce latetur. 3c nostronim prosectio ad XXvllI. diem Octobii, indicta GJet. Silianus t quod postea cognitum
est uno antia die castra promovit , eaque Tol-nain vel sus progredi iussi. Nostri quum imparibus suffragiis ducem Hardeccum.qui me citui praeesset, consuluissent, palisus enim de Trinius ex ossicii prauogati .a cedere illi ne quaquam volebant; sed postea. ne ea contentioiebus gerendis obstaret, hortatu proceium acquievereo inflatis tubis & tympanorum strepi a tu, vexillisque explicatis signum progrediendi dedete .relictaque ad laevam Tata, breviori autumnali die duo milliaria consecere, eo prcposito, ut vesptimium invaderetur; quamquam quatuor aut quinque non amplius tormenta currulia. & modica ieiuni neeessariarum copia
in promptu haberentur. Piimis in castris Ha Accus propositi sivi tenax , ω omnino Albae
tentandae consilia animo complexus , Nic
latim Isitiuatissum ad Palmum de Itinium mi sit rogatum, ne tuis eiusnodi consiliis reluctari
vellent : quos quum ille cum Nadastio in tabernaculo colloquentes adiisset . comm amnaetiis occasionem. non sine aliqua dissicultate obtinuit, ut si Albana via nondum pratei ita esset . Harseeco obtemperarent e cumque a Georgio Hermannio,&Joanne Balbellio, qui erant locorum viarumque per tissimi , intelle hameset, eam adhuc si pei esse , ut summo mane diei sequentis castra pet eam viam ducerent, funam a cum Hai deeci satisfactione iusti m
fuit. Sequenti die post pio mota castia , quam- Nostrix suam ingens & nebulosa caligo aeram obte- g., senebrasset, ita ut collo tibiis & turmis muttium Mariae era aspectum eripei et . & equites hastatum . quas Albam . in manibus habebant , summas cuipioes ne- aur a quaquam videtent; tamen iitim est recta Al- iur. ham versus, & reliciis ad medium militate tot - mentis & impedimentis , expedito agmine siib Solis occat iam eo perventini. Turcae nihil
tale suspicati , otium S quietem agitabant, ii uim aliquot equites urbe egressi nebula pio- spe tum impediente, in nostros incideiunt, de 'duobus aut tribus eoium caesis alii effusis cuisu
revelli, ad arma conclamarunt, nostrosque adesse nuntiaiunt. Plaesectus liacus inopinata te perculsus, ex suburbano vallo, quod hi vanum uocant, in quo habitabat, cum equis &servis, dic rebus, quas subitaneo eo in tumultu
auferre poterat .in uibem interiorem, qua mu-io cincta est, profugit ; reliqui iureae, quod locus sinplici vallo circumdatus detendi nequaquam pollet , raptis secum coniugibus delibem.& multa supellectili relicta idem inegiri At nostii, quod toimen nondum attrahi potuissent , eb, ubi illa constite iant, siub noctem 'redeuntes, cons lio habito Petitam Husarium icum quatuor millibus pesitum selectis in rum piimis tenebi is mittunt , sui stibulbia improviso impetu invadant, & s intina prospereas pii avelit, ut trucidatis defensoribu, illa occupari queant . etiam in urbem appositis
scalis irrumpere ne dubitet; seque cium primum fgnum dederit, cum toto eicit diro reas- futuros pollicentur. Is igitui nocte intempesuper notos trami tes proxime vallum pervenit , &promptissimos militum partam ad quasdam postulas .quae ad rei iam nec ellariarum convectionem de indusilla adapertae erant , partim ad malo temportam seculibus diruendam irrumpere iussi;& re celeriter consecta . ac militibus per disse- .ctas seres ilium pentibus, Turcae magnum es morem sustulerunt , seque ad defensionem
consertim comparas te tamets ma or eorum
pars vespertino tumultu pereulia in urbem siesie iecepisset. Cborio certamine . & selopetariis nostris multam glandium procellam in hostem spargentibus, ita ut fiagor de strepitus, ac ingens pugnantium clamor in castra exaudire tur,d ut ex tametsi satis diu seque & vallum de fendissent, tamen amisiis quam plurimis,deser- to exteriore oppido, in urbem compulit fiunt. Tum velo nostri potito vallo, & ad agendam praedam convelli domos invasere, inventaque est in ii, varia & multiplex militati, cupellem:-lis copia, eaque flamma celeritate omnis dii e pta. Husarius deinde nihil cunctatus proximam vallo urbis portam adortus diu oppugna-xul ; sed irrito conatu, quod ea mulo cincta escset, & malorum tormentorum pilis, & siclope- totum glandibus ab hostibus acerrime defenderetui ; misit tamen in eas ira ad Hari eccum, qui in vanum in potestate esse . δ si mei ei-
tu, subsequeretur,tormentaque admoveret, se.
quin territis hostibus urbs in teicipi possit. mi
nime dubitare nuntiarent. Itaque motis ante auroram castris , urbs adhibitis etiam Cermaius militibus acrius oppugnariccepta : sed ne G
407쪽
, . tum quidem selie ore successu , quia modi ea
despugnandi, vitibus instrumenta non tam an- gustia temporis , aut viae dissicultate , quam Ha ecci negligentia piaeter quaedam taleo
num minoium palia advecta ellent.. interea Turcae crebris tormentorum frago-
tibus, quae assidue vel in incertum emittebat tur,ac incensis interdiu noctuque ignibus, ur- bem circumuallatam esse . seque in stimmo sa- lutis ae urbis amittendae disci inniae versati s-gnificabant, ut Audens es& alii vicini exciti ad opem serendam incitarentur. Et mox ingruente Solis oceasu , δί nostris necdum ab incepta oppugnatione desistentibus . aliud suburbanum . quod ab equitibus. qui illud inhabitabant , Bestiam vocant, quodque antea si bexercitus ad centum vacuum reliquerant, inflammarunt, atque insuper multis etiam si raminis&iceni eumulis, qui ibi coaces vati ei ant, faces& ignem subdiderunt, tum ut eorum flammis procul collueentibus periculum suum sociis
indicarent, tum etiam ut nostri, qui omnes angulos & latibula, ac domos . contempto ple iumque incendio, rimari de alii pere non cesti-
bant, celtioribus ad ignium splendolem ictibua
selirentur. Cum in hunc modum incello ancipitique Marte certaietur, Husatius colubri
nam ab Hatdeeco de ducibus mitti sibi possusavit, qua porta urbis quassaretur ; qui tametsea re parum profici conspieiebant, nec se tantae tamque munitae urbi e pugnanda apparatu, quem habebant, pales esse nollent ue eam tamen petenti illi minime denegat uni via labore&humeris peditum nec expectatis ob celeritatem jumentis attracta, maiorem partem peditatas denuo in moenia & portam urbis inuere,iclopetiique iem gerere,fimui re maloiibus pilis eam vel berari iussit. Sed illa iam ab inclusis hostibii, teria de cespite, roboribusque inter tectis adeberat munita . ut vel ingentium tormentotum ictus facile sustineret, de labor omnis nostiolum illitus de inanis redderetur: at que ii pedem referre cogeremur, multique interirent, inter quosJosephus veli eius I homae Nad dii iuvenis equitum ductor, Mei propin
quitate iunctus,dum pedites voce exemploque jncitaret.glandeque trajiceretur,quo ex vulne
te biduo post interiit. βη s Dum haec geriantur , Haianes purpuratus, Musin i qui Budae piaeerat, Mehemetis magni vestrii s.
Alanu lius, Albanorum petieulo pei motus,ae ab Ita-uloran- co Aibae praesecto , qui nostiolum copias non tam militatium virorum robore , quam agre- . stium incondita multitudine constare nuntiabant, solicitatus, missis in omnes partes celeribus nuntiis, copias tanta cura & celetitate coe
sit , ut intra quintum diem iusta exercit sis nil
metum in unum colligeret,& assumptis secum duobusJaniceiorum millibus , quos sinanias Buda prosectiis ibi reliquerat, caeteroque peditatu ex arcibus deducto Albam piovolaret. siris . . laborantibus opportunam opem allaturit . Jam Cal. Novembris aderant, Husatio& nostis in- ceptis nondum desilientibus , quum duces equis vecti haud procul iube in unum convenerunt, eique, ut copias una cum tormento redua cetet, nec ampliustitistia contendendum pu- latet nuntiaverunt,& in diem polletum rever- ti decreueiunt. Eo fere temporis momento
equites duo ex laurino, Tuicam multis in capite & pectore. dum se ac ster defenderet. vulneribus sauciatum addux λ; qui qu6d nullitis nis Illyricae lingua gnarus esset, Triniano C
miti exteris omnibus arbitris piae ter Ililitiann sum remotis, percimmit e, Budentem cum
exercitu Albanis subsidio venite . nee procul abesse retulit,eoque dicto paulh post expilauit. Accidit autem miro sane casu, & haud obscuro diuini Numinis benei icio, ut neuter eorum live oblivione , sive qu6d incerto indiei fidem detogarent,ulli eum rumorem signis calet. sub vesperum duces ignati hostium adventos, permutari vigilias iusserunt, ae recentiores militesttifariam emiseriint. Palilius Georg. Cloatum narth. filium,Hardeccus Hei mannitim,& N saidius Benedictum Bicerdium .ae tit in omnes
partes singulari diligentia excubaient , &siquid, quod sua iei ie interesset, speculari posse
sent , se quam celerrime de eo certiores red
Interea illucescente altero post Calendas
die . exercitus colligere vasa cepit , ac lentis
passisti, , relicta Alba, ad sar visum amnem. de cuius epalathone lacu origine alibi diximus, in loco. qui a delubro olim ibi conii ucto Divae
Baibatae quercetum vocatur , ob aquationis commoditatem consedit, ibique pernoctavit.
Die poste io, qui ad tertium Novemb. illuxit,
Et asinus Praunius, Comatoniens, pr. sectus,& castrorum magister cum suis redire cepit, eumque peditatus sere omnis. & impedimet totum magnus longo ordine num eius tu,sequutus est, cohortibus inordinate & tumultua-1ie qua cuique visum fuit, progredientibus ; se
ut in castiorum loco modici admodum peditum manus , ae vix otio aut novem millia e
quitum relinquerentur; ii quoque non mulio phil praeeuntes legiones sequuturi. Proiectis iis . ac modico imbie ἡ nubecula decidente, qui tamen mox ad pugnae initium pluere de-nit, ab iis , qui in excubiis vigilabant, te noctis
pervigilio via Budens frequentioles ignes conspexiste nuntiatur , tum etdam venatico. h
stium canes, quales propendentibus avriculis, ac villosa cauda a nostratibus, qui ariectas Ac glabras habent, dignoscuntur, ad ipsorum stationes adcuriisse; iam veto haud obscura luce progi edientem exerciti in videi . Hreptinabad Naesidium pellata, ae ab eo statim Palmo de Hai deceo. catei iique nuntiata , eos haud pari ni pei tui bavete , ut qui ad ventus hostium ignari , magnam vitium partem praemisissent ; nihilo tamen minus inpenti animo summaque celeritate , quod hostium praesentia,& maxime uigens necessitas moram omnem excluderet. suos in ordinem tedigere, aciemque componere ceperunt. Ex ad, e GHasanes iam suos longo ordine & lunata aeteiustii elat ; ita ut xl IV. tormenta cuti ulla, quoium campestsibus in praeliis ustis est , ante agmina una eademque serie collocaret , ac ad extra duo millia 3 icerorum praetorianom, quos a Sinano Budae relictos esse diximus , ae
mille alii veterani; a sinistia vero Acapi Alba ni, ae alii ex diveis 3 praesidiis deducti pedite , haud pauciores tribus millibus ; in medio ipsa
cum equitatu , qui ad duodecim millia cent
bantur, consisterent, tormentis intelim in limstros non cessantibus , nee tamen notabili damno. Ceitum est hostes, quod nulla facta mota noctior
408쪽
nostros nec opinantes & imparatos primo stitim impetu aggressi non fiterint. spatiumque sanaenda aciei concesserint , quod facilὴ prohibere poterant, victoriam, quae haud dubihrenes ipsos futura mittet , prabita ea quantacunque mora corrupisse ; sed D is superis res humanas aequa lance moderantibus se suit placitum , iit tam in illγrico quam Pannonia impii foede tum & fidei iuptotes debiti, pei fidiae
poenis plecterentur. Contra nostii hoc ordine in occursiam processeiunt , ut aciem si stiam Palisus cum ultradanubianis copiis, ac equitibus stlopetariis, tam suis peculiaribus, quam e Moravia mercede conductis ς dextram vero Hai decus cum Iaulini de Papae praesidiatiis, ac cataphracti, Austriacis Auceret. Trinio de N dasilio culti cii danubiani, turmis media acies
obvenitet, quae Hasani de equitatui hostili ex
advelso opponeretui. Stetere ambaeacies . mirum dictu, obvet atriique invicem fronte immobiles integro duartim ho- ιη'ιcta larum spatio; quum Hasanem, dum Ungoos ratium de Germanos egi egie institietisci inibus stani nisur. tes.& ad pugnam palatos conspexistet, Albe n-s praesecto ditiisse seiunt , eam aciem non plebeiana aut agrestem, qualem ipse tetulisset, sed virorum militarium , nec pugnam delae n-tium videri. Clim in hunc modum congi ef ix acies starent, nostiique duces. qui pilor inferre pedem pugnamque inise deberet , per
nuntios mutuo sese cohortarentur , Palmus primus inJaniceios ex opposito stantes aces ii mo impetu invectus est. limulque eodem mmmento cateret acies in hos lena pedem intulere,
tanto silentio , de quod mitum videli possit.
tam taciturno congressu , ut tametsi continuε creentum de atrox praelium suboriretur, nullae tamen utrinque voces, nullus clamor, nec tubatum aut tympanorum sit epitus , sed licitendus armotum & pugnantium si agor, moxque ditioni occumbentium gemitus exaudirentur. Tum Iniceti selopetollim grandinem dissu-dere , simul de magistii tot memor una omnes colubilitas in nostros proxime invectos explo- seiunt; sed quod veterem quampiam fossam eo momento transirent, pilae supra hastarum stim-mitatem volitantes existitim detrimentum in .
tulerunt: Nostii vero tormentarii,qui quatuor duntaxat falcones habebant , nullum opeiae rarasse pietium laculando fecgie. Palisu, cum Jani- γ i. ceris congressus diu ancipiti praelio dimicavit, sauciato aliquot vulnetibus eius equo, & viaementer clavatum ictibus contusa salea . nec tamen cum suis pugnam intermisit, donec Janiceri ad unum omnes deletentur. In dextra parte . quae hostibus sinistra erat, eodem mota Hai decus de Austriacus equitatus, ac turmae eae
Jaurino dc Papa egregie contra hostium pediates rem gerebant.
Quo in certamine ferox pedestiis ordini, Turca Hardeco grave vulnus in ciuie inflixit, decisi ius ei haud dubie tibiam , nisi seia eo in- frumento concavo . quo sciopetum pulvere stilphureo impleri solet, ocrea forte impolito eam muniuisset ; illum autem Turcam Sisissimundus Hagerius,&Cilbemissant olei ius enui in iis ottus, ille tinius equitum ala Cet- manica laurini,hic veto cohortis ducto ies. in-e teifecto hoste protexerunt. Plaunius, & qui mani: Qua diei praecesserant. audito torment
ssenui rem stagore, admiram bras cunctis. nequaquam reverteriant. praeter Liapum si ascitium eius is .
gatum, virum sibi tena, qui id quod erat, si picatus , aurea ium superventu certomen elle contractum . durante adhuc pugna servore cum paucis adhuc erat levet iis . Seci dum ziinius de Nadas litis ad ei sitis Hasanem in medio asmine pia stanti equo vinum iiii eient. qui zi initim vehebat, proce ius ubi sui te, o multis antea praeliis probat oboris equiis io ote prolapsus est. de ad lioste, piosugit ; ipse tu rum inteiventu . quo, piaesiviti viittite sibi tuendo elegerat, protectus . N alteri equo illatus est.
Nec diuitiina cum hostii m equitibua pugna Hostes immit; nam cum primum prosterni ad titiumque ti, sua latus peditatum &Janiceios vidissent , statim is rimetu nimio ccii epti, nec primum nosti itini
impetiam ieri e p. tuere , quin statini telictis tormentis 5e peditibus effusam iugam capesi ient, & pals A lbana, patue ad Baeaniam silvam, dc quo litemque sola tulit, profugere festinarent. velum plurimi in fuga partim casi, par tim pauci . cui si retia ii ii ὀier inter quos Veliasa & Ibiaimus, di centi Uaniceris prapositi, sei ceis vesibus de t aia illa pyramidati quales Choibagii, semie mos est. insignes intercepti filete. Nec in toto hostium edi ercitu , prater hos de quendam Chai sum, ac unum aut alte tum edaniceris suisquam captus fuit; ade
mnes effetatis animis id liticidandos deleti
dosque hostes serebantur. JamJanicei id alteiliis Oidinis hostium pedites internecione
occisi erant, nemine cinnino evadente, cum Palisus alio connenso equo cum suis,quoii in ' equi adhuc vegetiores erant. cateiis qui hostes persequebant ui , Nadasdioque impiam isse se ad tinxit, de eo maior Tuicis impientibus ter tot illatus es ita utina ibi eoium pars ad lacum Paco pium temere conisi aque illata, ac illum tialis lata te conata profundioribus aquis mei
getetui . superea tantibus an enim insuit meis de obicul/tis capitum testimentis: qua in cor luctatione cum multis aliis periit Alibesus ille Ei nuchus coppaniensis piasectus . ii petiori bus annis,ut diximus. Vesprimit captus, quum nondum P, incipi Einesto integium tedem- aptionis pretium persolvis et. Ceinete erat patentibus in campis vias sua hostes pugnassent,
quave inter iugiendum obversa fronte iustitiisent .de aliqua ii diu certantera piciti axistent, sa-
centium cadaveribus in cumulum stiata, et , quosdam adhuc semivivos palpitare, nonnul- . a.
los manibus 5c braciuis, alat alia cois oris parte det iuncata petere, ne ulterius tanto in ciuciatu
vitam producerent , sed ciudeli misericoidia
Pugnatum .st cum peditibu, de maxime Iaia naturant iis amplius duabus horis . sed equites ne- i .re quasi iam pari sortitudine dimicaiunt. Pedi. ι . e ubium se, millia equitum quatuoi inteli ille postia tum tr. ea a trans usi, cognitum est. Ha aues hostium insuri . dux, dum interfugiendum in quendamJoannis Tapolchanti equitem elinguem de nantumineidisset, dila cum eo singulat i pugna dimicovit ; demum cum vulnus accepisset, de ac in ceni pugnando pei fregisset, qui vagina de captito e solido auro gemmas moi nato constabat, in tutum prolusit. Equus quoque, quem silibziinio concivise letulimus , a quibusdam equiti
409쪽
quitibus pro hostili captus teductusque suit. Ex nostii, vix L. desidetati tum , de pauci etiam vulnerati. Ludovicus Sarca. Pauli filius. cui in primo congret u caput cum galea immani colubrinae ictu abreptum fuit . de xi, ehiel Aniosus glande plumbea tialectus . ac Iosephu; Velirius , quem ad urbis postam ce- eicitiis diximii, Iuritium a sociis perducti. -
isto sepulturae honore tumulari fiae urit. Deleto in hii ac modum holii. ni exercitu, Hardeecus cohortante Nadas dio castra ad la-
eum suendio praeclare gestis insani. Cotiue - m Deiant in eastia praeter militem stipendio con ductu in ac praesidiatium certatim nobilitas, natores. equites, evocati, summi .infimique,ac suas quisque copias militarem in modum in- rasi luctas adduxerant , Stephantas naitio iiii, , 4 Fianuiscus Dobo , Stephanus Homonnatus cognomento Diineius, Racocius .& ipse Folgacius, multique alii. quibus Titsenta chus tormenta de esium apparatum submi. bM. a ex
nistrauit, ae se ducem praebuit; itumque est et ricum urbi vicinum , quem Milonem vocari primo impetu ad Sabaicam expugnandam. inximus, itani halit, ipseque .subd saueius ei- Eiat id castellum a Fidecianis Turei, pati set, eurru eo vectus eli. Et conicit eos, qui cos ante anηos in ripa Rimae fluminis, oppor intus erant , Albanos nostrorum victolia ter- tiano adversus nosti os loco consti iacti in , sVeritos , extremoque metu persutos , haud - versus Cassoviam dc Sixonem, sive Agitam iabie urbem dedituros finisse , si vel minima vis tormentis illata a nostiis seret e nam &captivos iam quosdam Christiani nomini, cadere, conquisitasque portarum claves Husamo ve. tetano alae unius equestris praesecto. qui dededitionis conditionibus tractat et . tradere ince Tocatum infestis armis excurrendum foret ribi euntibus re redeuntibus statione,&hospitasea Oppoitum , ac quietis receptacula praso erant,& ad colubrinae lactum propinquum habebatur oppidum sonabatum , magno Saba
cani, Turcis adiumento commod que. Conpetant ; vettim duees priposte is usi consiliis, stibat duplici vallo valde fimo, & propugna
summo mane diei sequenti, eonclamatis vasi . culis validis, de in medio lapidea turiis erem relictaque Alba, de eius eas et udae commodisssima oecasione omiisa, domum te iti macura- . runt. Quo animadverso hostes quoque ab incepto deuiterunt Exeteilus autem Pal:isa nus Coina onium, in 'eque ad Novam arcem Archiepiseopal em. exteri eum Hudecco Durinum , 5e inde ad suas quit qued, nos Edilationes iesierunt. Tormenta omnia & signa, ac tympana hostii circiter XLlX siam ii. que n estium ducis acinacem . & gladios ae
spolia magni pretii Leo Gallus de Eras hausPra inius triumphautibus simile, Emesto Principi Viennam detulere e qui latum partae s licibus auspiciis tam insignia vi liae diem gratiis D E O Cptimo Maximo sistenim ritu
in f, quantum potuit impentius celebravit. Atia natius 1 olna progi ei lus, cum Caran, cio in oppido . ubi p. an tendi eau a iubiliterat, Albanae su Nuin cladi. famam cognovisset , nihil cuncta , omissis omnibus rebus
Dravum potace ex navibus antea contabulato traiecit . d Eaecum delatus est. Cur autetias rum sui, laborantibus opem reversu, non tulerat,
quos etiam iisdem diebus a Caesariani, oblide- pcumr ii compeii let . incertum est. Beglerbe in ir, Onaen illium cum quatuor mili bus militum ex itinere remisit, ut Budam piae aliis omnibus locis tuendam atque desindendam soli peret, ε quae deinceps gere lentur, de iis ipsum cen: Uiem ted eret. Palli usqui ni vi r tediisset,
erat . quadratae nee contemnendae muniti
ni alitia ue lata de aquis plena cireumdabatur. Hic quoties ad Sidionem pLgnatum superioribus annis tuit , ab hostium ducibus de copiis scitetis quantum sati, sumptum: hue Bebecus, Ma eius, dc Saleotius uno eodemque certa mine capti ; Ceorgius postremh Meius.& Ca- spati uinoquius . de innumeri alii .atiis inter e epticasbus hue deducti fuerunt, atque a leo hine variis excudio bus adiace-tes, es procul quoque diastae regioties chadeliter evastatae. Igit ut omnibus Se Titsenbacho visum est iiiii eloco primum omnium torrorem Sc tormenta
admovenda. Inerant praesidio quadi ingenti Tutea, omnium, qui illis in limitibus e ierit, promptissimi de te iocissimi: qui quum ad primos tormentorum ictu, egregi. se de iiddie statuit lent , biduo oppugnat nonem ibit illi hiustinuerunt , nec ad nostrorum voces incolumitatem , si castello tradito excessilent, pr mittentium quicquam responderunt. Deie-
intelliti maioribus pilis 3 pi idente vatilo, lain Ungari quam Germani pedites , -- hortante Diugem, lingua eorum gnaro. Ecqui dies noctes in aggerious tormentarii, assiesu. ei sali, ibiquet cibum s somnum eapere sole bat , ad triumpendum sese accinxire. Memora, a nimo facto impetu repulsi hoste, . editi inteliorem lapideam munitionem reiecti, multi, suorum amissis, serum de deditione cos Cn cistophoio 1 isse bacho qui nomine Cet iis loquium postulavEre. sed nostri . quod se velo illo viae Pannoniaq; si perio, i imperabat. ae inviti, hostibus loco potituros viderent, eo desistunt udo Raeocio. caeteri 'i e amici, victo, iam ab se&idciis de hoste partam issi causi: eo que iratus est, ne otio torpere oe Lur. seuhai id ilimili Hactitate bellum hostibus in se, ient , postquam surcis auctoribu,re, ab iti duetis ad atina de apertum bellum prorupi in
sint ; se, si opus sit, idque ipsi velint, cum suo e eiciti subsidio ventulum. At illi vindicia de stoliae avidi, tum sponte ilia . tum a
Catare iussi. omnes iam in armis . que Ie. rum gerendarum procinctu erant , Sabaicam invadendam constitue iant , e hortante eos atque impellente sit none Fors acto . clatissimo tene. iebusque cum Lia licio, do demum
negato actita instare ceperunt ; casisque ad intemecionem hostibus . castellum triduit i die in potestatem redactis m, quod , i tormentiatum adeo citretum esset , ut retineri non pollit, nec retento eo opus esse videretur, reducti, tormentis, qua intus erant, solo aqua
p. imum erat Fileeum , magnae apud Tui eas&opulenta praesecturae sedes . in qua DCCC equites. de totidem pedi reseontinia piaesidium agitabant: praeterea magnus volui taliolum equitum, de Martalaciorum pede stri, ordinis ni ilitum, qui per montes Sc saltu saea loca excurrendi depraedandi magnam ha-
410쪽
s=ῖ: bebant opportunitatem. Ol ni arx erat Bebe- vite&armis replevit. Mulierum etiam&pi coirem , a quibus, quo astu quave unius noctis rorem turba ingens in manus nostiorum inci- statide ante XL annos amisa suetit, suo loco dit, qua ut in re inopinata&improvisa nee ad memoravi. tutiora loca mitti, nec nunc instante periculo Minc ri Ab eo tempore nobilis tria regni pars, hinc in arcem proluset epotuisset. ια- , ad viscera ta penetralia montana ium civita- Restabat ala stiplex, xec lupi imposta, qua puriat. tum, zolium ustule dc Bistriciam. illinc vero unicum ex oppido aditum habebat, extetis a sub ipso, se e Callaviae muros tyrannicum de tes vasa repiti clepidine asperae & inviae erant, cludele hostium iugum serie, & ilibutu quo & ab iis,qui intiis eiant,non ille duntaxat adi- annis pendere coacta erat. Hanc arcem cum iusto mentis defendebatur. sed etiam ii. quos subjecto oppido Tissent,achus , de quos supra loca arei propinquiora speculari. aut oculis lu- me inoravi duces. omnibus vitibus expugnan- strate animadve itissent, destinatis ictibus peiodam itiscepete, nihilque eunctati,promoris ca- bantur,tantaque erat pilasum vis& frequentia, si iis post aggetes stamina citetitate constitutos ut nemini in aggeribus consuendi sine aperto tormentis oppidum magna vi concuti e eptum vita discrimine facultas esse videretur. Palilius est . ea opportuniore occasione , quod Uiressiis tamen & Tisenbachus contempto omni peti- pixsectus , pii vata tum rerum causa aliorsum culo nequentes in iis versali'. magistros to prosectus,eo tempore abellet. Interea Palisus, mentorum instruere ac ad diligendas in moenia quamquam exercitum labore itineris fatiga- pilas incitate. uisque omnibus spem& animos tum,idem, quietis indigentem haberet,quem addere. Obstaculo obsessis erat areis exteriolis paucis ante diebus reduxisset admonitus ra- mutus, penes quem ad tuendam portam com- . men a I iiienbacho& Ra cocio. Sabaicam in meare oportebat & propugnaculum a Caspare potestatem redactam , dc Filecum oppugnari Rascato, Blasii lilio, qui arcem ante tempora castra protinus promovit,ac Ladislao Maltinio Pe eorum obtinebat, constructum, qui tot- lii,Benedicto pograni Corpora et praesectis,ac mentis ccncussus ingentem hiatum fecerat, de Ceorgio Fancio,qui Boioco praeerat ut se cum identidem piocidendo multos si arminibus t suis copiis ad certum locum coniungant , in pidum aut gravist mea Bigebat , aut omnino
mandatis dat, ac de curanda annona.&mitten- oppressos celeriter exanimabat. Nec plane pra
dis, qua decreto publico debebat, auxiliis no- mittendum videtur, quod passim ab omnibus, traianobilitatem commonefecit ; ipseque navandaem qui obsidioni interiueiunt,' I urei, pariter & misisperae cupidus, non multo post. consecto celeii- Christianis tr itum est,plurimo, piopugna: tuae ter itinete, ad Tissenbachum pervenit. Habe- rumpartim comit alibus moibis.&mi lita vel
bat secum ad septem millia militum . qui om- tigine, aut membriati in omnium te selutione, nes erant chm praeteiitis annis exercitatissmi. partim oeulon .m caligine tentatos officium
tum proximὲ praelio Albano magnam bellica praestate nequi . icte,idemque & foemini, & vit laudis ac virtutis opinionem adepti. Exhilat, ginibus, pueris ite . qui nunquam antea taleti eius adventu omnes, animisque aucti oppi quicquani sensi sent usa venisse, utque adeo,ut praesecti de tribi ni iis, magno eiulatu 5el dumniatori vi ae impetu oppugnare ceperunt; ipseque perlustratis aggeribus nonnulla in eis vitia assentiente Tissenbacho correxit, ac propius admoveri tormenta jussit: ita ut illa ipso met taph collimaret, atque ad destinatum se pum nusquam fallente ictu disploderet.
mentis assidue ad deditionis conditiones ultro offerendas, & tia tendam arcem solicitarentur. Quibus rerum dissicii radibtis, sive obsideam
lium praestigiis & incantamentis. quod i uicae sal hserebant s. ve divinitus tit credi par est, in Itaque oppidi vallum brevi tempore magna miliis, hostes perii ibari ac desperare ceperunt. ruina & stlage patefactunt est. ut duces trium- His malis accedebat, quod nulla ex Budenitapi posse putarent. Nec mora. signo dato p i- bus auxiliorum spes recenti ad Albam elidataias maior pars, quae ad suatuor millia mili- attritis expectari posset. nee adhuc Begleibe. tum selectissimorum constituebat, ad superan- sus cum copiis istiue perventile diceretur. lta das ruinas magno animorum ardore atque ala' que a nostiis de deditione intei pellati, se eam critate procurrit. sed mox ab hostibus sortissi- non abnuete demum respondeiunt, ii de con- in E sese tuentibus non sine caede ieiecta atque ditionibus conveniretur. Nec mora. iubenti- repulsa fuit. Quo irrito conatu tantum abfuit, busTiisenbacho de Palilio sex e praeipuis pau- ut nostrorum animi diminuetentui, ut etiam lis pin propter imitam aggelu terra& materia cmagis ad vindictam esserati irritarentur; qui' obstructam inibus mi moenia demissi adiue-pe eodem die modica quiete silmpta oppugna- iunt; atque ii cum Racoelo se enim postulationem indes o animi cois iisque robore bant,quod eum antea,quum Sendroni praeivis redintegrandam dux re ; colitii tantibusque set, familiaritet cognitum habebant) ita transa iis liba o& Palilio. ae impiii iis Raeccio, egerunt, ut lingulis unis ensibus accincti, sine triplicatis signis, magnaque sublata voce ada- equis. sine signis. sine tympanis incolumes dimitti muli ruinas conscendere crepetunt : Et matterentur. coniugesque & liberos solos esierie liceret ; sed iubstatuta omnis ae faculi te, ibi relinquerent ut i missusque est Pogr
nius in arcem , postquam porta magno a bole repurgata esset . qui eos ex arce deduc ret . neve quid ultra conditiones a quopiam auferri pateretur Excessere amplius tria millia hominum promiscui sex sis, deduxitque eos uiaque ad Seceniam Tusci eo adhue praesdio custoditam , ad tertium lapidem distantem, Dii getus tribus Cemonotum & Ungarolum misi hostes nihil proti ei misere. quin folliter nec sine
noli rusum cade pugnarent, ac conscendentes tritam deturbare conarentur. sed ad extremum victi,
a mistri, & ad inteliora oppidi compulsi illud noctii, ie-ιapitur. linquere coacti sunt, in quo ii, qui in arcem seiugiendo recipere nequi cie , quorum magna multitudo luit, omnes aut capti, aut crudeliterint ei secti sugre e magnaeque opes inventa. dcingens praeda comportata: quae deinde exerci tum equis eximiis,praxiaque omnis generis di