장음표시 사용
431쪽
eessitate perniciosa tumidi de insolentis ba
bali consiliis ad excutiendum servitutis iugum obviam iret, quaerentes n. Obstabat tamen ei tutam de expeditam viam animo agitanti m xima proceium pars , qui Turcicis studiis inveterati , nequaquam a consortio impiae gentis discedendum arbitrahantur . ne mox invictis eius armis sub iugum pristinum reda, cti , deletiorem de crudeliorem servitiatem iubire cogerentur: a qua eos nee Germania omnis , neque alii principes Christiani, utpote procul dissilii, nee satis concordes asserturi sole crederentur ; quamquam nec dee.
rant plerique ex iisdem , qui studio asserendae libertatis , uti humaniores . aquissimique homines. communi eonsentientis Christianitatis voto nequaquam reluctandum, sed omnem sortis aleam simul subeundam suade.
perieuli , perfidiam iurearum , intaias si-, ,
nani, ac viam . qua illae cavetentur , desectionemque ab impia barbarorum societate is
diseruissent , ae , iles de arma cum Caesare,
ae exteris Christianae teligionis principibu3 iis, .
coniungenda Lassiet, non tantum procelesia populum, sed eos etiam, quorum consiliis tautebatur , de quos se iam in suam sementiam pertraxisse putabat , longe diversa sentire p. bis', a animadvertit , di simul maximum sentiens
dolorem, nova animo consilia volvere cepat, .ae ut omnes Tordam ad certum diem armati i bis sis
convenirent, certique aliquid deliberarent, a ἡγedixit. ino quθm rurias frequentes convenissent.& ipse tamen adliue Albae se contineret, certis indieiis cognovit eos etiam, qui sibi auctores deserendae Tuieicet societatis fuissent, interrente postquam Sinantis cum alias saepe, tum quos Balthasar Bathorius patruus praecipuum locum obtinebat, alia de diversa constia. secus quam antea censi sent, amplexos esse, novisque rebus studete, ita Et in pristina Tuiescitas eris vincula iterum conspirare, multosque
e plebe & ptimoribus , vel diisentire paratos. veth non ita pridem Georgio Ravasdio, qui
legatus annuum Transiilvaniae censum Byra tium getulerat , apertum se inimicum de ii stena deelarasset . ae cuncta humanitatis, amicitia , ae denique pristinae etiam esten. η - telae tuta insolenti fastu subvertisset. Petentem aut certe perplexos in suam sententiam per I elii ni Ravasdium , ne maioribus tributi one- ducere contendant. Secedendi autem causam tibias provincia gravaretur , quam Joannis esse . ut Tureicis armis confisi , alias novim 'sigi simundi , qui Ioannis regis filius Trans principatus conditionea, ipso abdicato, con-slvaniam possedit . tempore factum fuisset; stituere possini. a tametsi conficta, nec sa. ille intoleranda superbia eum convitiose ca- tis explorata nonnullis videbantur . ipse ta nem appellatum, ut sileret, inter laverat. men consilii inops , piavique cura & dolore de Ioannem Sigismundum ab limano poten- anxius, & sibi metuens , cum neminem euitissmo principestii loco habitum suisse i eum opinione prudentia subnixo fidere poste vid velo. qui nune provinciae praeesset. impera- tetur, penes se haberet, ad Comitia Toidam L, in torium servum de mancipium esse; idque , si per se stet, brevi redactis in servitiatem pro. vincialibus, teipsa. quid de quantum inter illum, & hune inteist, demonstratum illoto ore
salam addiderat. Auxerant formis nem mandata sinani primas istic morem iniquissima , de imprimas factu prouinciales dedit, quibus se absente Baltha isti u disseillima. quibus ad bellum , quod adver- niem Batholium patruum cum summa pote ration ι. sus Caesarem in Pannonia geiebatur , Ita millia hastarum , XL. cubitorum longatum p a iapto fietisti minime libi integrum duxit; sed una r. eum rebus de pietioliore supellectili, Stephano dissici ci. Josea , aliisque paucis comitantibus , iter milia ad Cti. atum instituit , quod est arx α muni- ii. νιια mentum in ipso Transsilvania limite positum: sanptius tamen quam iter susciperet , liteias adstulabat ; quarum media pars solida esset, altera dimilietas concava , sed cannabe,
luppasue & bitumine bene contorta. I Otidem operas eum dorabris ad cedendam materiam , ae palis de ligonibus ad egetendos
cuniculos. caeteraque cathensa munia obeunda. Tormenta item currulia de naves, quibus
in opp. gnando Tocato & ponte faciendo Joannes Sigismundus , Joannis regis filiui uius fuisset. Ad hae ut fruges tota provincia tam perticis flagellatas , quam alimentis excus
as , acl Danubium convehendas curaret, eodemque modo de apparatu . quo ante triginta annos filiis regis Ioannis eunti ad Sisgetanam expeditionem solimano obviam prodierat , sibi Belgiadum profecturo , honoris ossiciique causa occultat , selio impe state rebui omnibus gerendis de admini litana dis praeficiebat, univeis lique provincia ordi. nibus , ut sui loco illi paterent, iubebat. lam aecepta dignitate edictum in calliis pi mulgavit , ut universi sne mora se Claudio polim consertent , ipseque suis tentoriis ac impedimentis compositis eo proficisci statuit, nee eo mitia in eampo, sed in urbe habeti voluit
At sigismundus in itinere ad Captianum
p pidum divertit . illincque ad eos omnes, qui claudiopoli comitiis vacabant. alias literas dedit, quibus significabat, se non alias ob causas Toldam , ae deinde Claudiopolim ite aequivisse , quam qu4d non inanibus indicii aptioia sua , eaque iectissime suscepta de relliacienda Turcica servitute consita, quibus ipsi
rum maior pars assensilet, inversa ac imm lata esse cognoscat; proinde etiam atque et rabat. Qua res manifessi plenae peliculi, non iam viderent, quibusnam consiliorum rati secus. quam si ab ipso Murate principe pro- -ei -rfectae futilent , ingentem omnibus . sed ipspotissimum Bathotio iuveni formidinem in cussisse videbantur. itaque sibi de pio uinciae
consultum cupiens eo mitia , inque is de asserenda publiea libertate deliberaretur , ad oppidum Sasse bestim ono ab Alba milliati
dii ilium indicit. Ubi quum magnitudinemnibus innixi communem Christiani nominis societatem fugiendam, ae in amicitia reis dolum hostium persistendum censetent; eius ieisse neque auctorem , neque consuliorem uti . quam fututum e nec ea comitia . quibus ius
fasque, ac ieipublicae Christiana decus nesari. subvertatur. approbaturum ; quin potius in eos, qui novis hujusmodi rebus,cum certistima. iii a
432쪽
ari Nicolat isthuanssi Pannon I
tua ac totius teipublica p. inicie uadeant, ad-
hibiti, Chiillianorum principum auxiliis, severius animadversuriim. His litetis in publico conventu lectis & recitatis, mira protinus animorum mutatio sequuta fint, aediveis diversas dixere sententias 1 Nonnulli enim & quidem ex praecipuis , qui vel iebus novandis animum adiecerant, ae in iis opes & dignitates se adepturos sperabant. vel metu impendentium malorum,s Turciso rideri nuntium, remissent, attonita &suspensa mente mis-nebrat. & qui neque ex usu commodoque reipublieae sui urum putabant, si violato eodem ridere novus rerum status induceretur, palam proloquebantur, illum, uti inconsulto Senatu ac caeteris omnibus, discessum fuga haud a smilem sibi sumpsisset; ita etiam temere . quo
vellet . abite pollo. sibi Dei optimi Matii mimunere uno avulso non defore alium . qui in ' eius locum consultius succedat. Hae multo maxima pars primariae nobilitatis, apertis votis Se suffragii, dicendo. ad novi principatus
rationes inclinabat. Ex adverso nonnulli ex Ungatis, ae siculi. de Saxones fere omnes, tacitis primum intret se collatis sermonibus, pol temo magna ut fit, voce sublata , principem nonnullorum fidei dii Esum , adeoque metu perculsum , ubicunque locorum fuerit revocandum exclamare,
caedem & applicia aliis, qui eum abdicandum
vellent, minati e neque se alium principem, eo vivo, agnituros. nee nis eo reverso, quicquam in publicum consulturos vociferati equa atroci denuntiatione territi ii. qui latum
eius exilium malebant, languidius & consultius deliberate , perplexisque animis suspensi
nutare videbantur ; non parvum enim eis ter.
rorem incusserat consentientis populi fremitus; ita ut victi suifragiis , nee ultra hiscere princeps ausi , contentioni finem imponerent. Igitur de com- communi consilio quatuor iii deliguntur, qui uni sim illum publico nomine adeuntes Cuvario sedu- temta - eant i Gabii et Quendius, unus optimatum varia νι- factionis, Balthasar Bogathlus, Joannes Sige- έitur. tius. A lbet tus Si vegus Cibini Saxonum p tor. lntete aptiusquam ii Cuvaium perventissent. Franciscus Cestinus e Dava, ae stephanui Rosea ius varadmi praefectus , propinqui eius, non line militibus prasidiariis, ad eius auxilium confluxerunt; iisque ae Christophoro Quet estutio Cuvarii prasecto consulentibus, animum quem hactenus desponditie videbatur, erexit ; ita ut ad Comitia Claudiopolitana prosectulus, vivarium a Fiatre Ceorgio Minacho olim amanissimo loco aedificatum ventiet. ibi quatuor viti nomine publico eum salutarunt , acut in conventum tuth veniret cohortati sunt: & eodem fere tempore Gaipat quoque Cornisu, Maramali si ae arcis Hi silanae planctus cum copiis, Varadiense prasi .
claudis- dium militare ad eum pei venerunt. Quibus ie-polim a L cep is, postquam se sat secilium arbitraretur, o r. quatuor viros, qui suum Claudiopolim ad Ventum nuntiarent, mist. Quos ipse sequutus, eum eo venisset, non tantum civitas univeria, sed ordines omnes populi magna sequentia obviam prodeuntes eum excepeie ; ipsequed i iii mulata in praesens. quam in quosdam coi ceperat, ita atque indignatione, dextris iuniactis eos comitet habuit ue seque in hospitium deductus est. Postero die contionem habuit
brevem , qua illos tuam voluntatem a Lupo Couachocio Cancellatio cognituros memora
vit: qui longiori sermone piosequutus disse-
ruit, principi uale sententiam. iugum barbatorem statim excutiendi. Nee m 1a. omnes vel non satis libet is suffragiis de voti met i tamen '. eom pulli assensere, di decratum ian ere.
Die qua sequuta est . quaeve nona & υiges. ma mensis Augusti dies erat . Divo Baptistae
decollato sacra, in templum sacrorum causa itutum smulavit, primoresque procerum nec
quicquam mali suspicantes adesse iussit. ibi hiene ilia prospiciens quod ei at signum praetorianis in id niaxime intentia clam pro tesseradatum) stephanum Laratium ci Michaelem
Calmandium eorum ductores accersi r qui quum armati celerrime adcurrissent, proceres, quorum nomina jam notata habebant, in e teri oti cubiculo egressulum illum expectantes, inermesque sciopetis. gladiis ac secutibus circumstetere,ae captos iniectis manicis, in inse- procoritiorem conclavis testudinem elatiis ferreis com tircs munitam deduxerunt e ii suete Balthasar Ra- .ustodia thorius patruus ejusque vitricus Joannes Issu, mari. par. sui compluribus antea annis e figethano praesidio illaue profugerat , Lupui Covaehocius Cancellarius . Alexandet Quendius senatus princeps , vir clarui & prudens , Gabriel de Franciscus Quendii eius patrueles , Joannes
Bornemiit , Gregorii cognomento Literati, prasecti olim Agriae . eiusque loci ob tona tolerata clariis missius, Joannes Fotro, Gregorius Diacus fisci advocatus , Joannes Ce tundius, Alberius Lonatus, Gregorius Salancius.& Baltvasar Silvasus. I ii duo postquam Dιqua sic capiti fuere , eapitale de iis supplicium sumi ca tale
iussit, Gelbo. Boseato, aeJosea suadentibus: Iopyiuia ita ut Alexander & Gabriel inendii, cum Jo. sua
anne Issu, Gregorio Diaco, de Joanne troiane. paulo ante auroiam tortoribus di carnificibus traditi. indicta cadis causa, in foro urbis
obtruncarentur. Quo tempore peracta caede.
densissimus de procellossiimus imber, multa permillus grandine, turbato ealo decidisse vi sus et . Balthasar vero Bathotius cum Lupo Cobachocio V i vatium deductus est, amboque post aliquot dies laqueo in collum iniectolitangulati sunt, Bathotio diu cum lictoribus sed titillia teluctante. Idem vitae exitus suit Francisco mendio ae Joanni Boinem illae in arce Gialuina . ad quam vincti sub custodia
erant deducti; horumque omnium bona,pecunia 3e facultates , qua inallimabilia summae pretiique esse serebantur, publieatae fiunt. Ex iis quatuor posteriores, Gerundius, Lonatus, Salancius,& silvas ius interventu de Opera amicorum, vita quidem donati, sed bonis ae rebus
omnibus exuti solum vel leuant.
His in hune modum E medio ii blatis , Sigismundus in publicum prodiens factum suum
excusavit, culpamque omnem in eos. qui casietant, transferie conatus est, atque adeo illos tibi exilium aut eaedem machinatos elle , Ta
tali, iter de transitum per fines provincia clam destinis consiliis concessiste r quosdam ex iis veneno , nonnullos sca, di pugione, aut mi-Dole fclopeio vita suae insidiatos assi mavit: quae scelera luculentis de loeupletibus testimoniis, ac illotum chirographii comprobari
433쪽
Caesar approbavit, ae in comiti;s regni Un- i s a se garia, sua deinde mense Martio sequuta sunt, a stitibus de ordinibus recipi &confirmati curavit ipse que Bosea ius breui phil a Caiate libet aliter donatus, dimissusque Graeium Stiis, s , s.' aqveravit. Q iae tametsi minime pro
ducta suere; provinciales tamen causas peccati facillime mortuis delegantes, miro pIapo steroque iudicio iure caesos suisse pronunciarunt; idque publieis Comitiorum deeretis ii serendum curavera it. Nec diu post, ad stabi- tia urbem prosectus, Matiam Christiernam,
Abia; sin tam cum Caesare pacem missus fuit Pra- Caroli Archiducis, qui Caesaris pabus fuerat,ia oti gam Alphonsus Catillius Hispanus, Societa- filiam, singulari elegantia ae forma virginem, tas JGu Theologus 3 quem sequutus subinde ac Latinae lingua petitam, ὀ vidua matre Ma- Maria
eli avunculus eius Stephanus Bosea ius lega. ria Bavara Sigismundo petivit, & solenni ritu CH, Naietus, qui conditiones nouiter icti taedetis . pe- desponsavit , qua sequenti astate deducente ias sistita in coniugem Sigismundo una ex saris matre, in Transsilvaniam concessit, nuptiaeque muriduneptibus, nova etiam assinitare confirmandas silenni pompa Albae peracta sunt. AD a. procuraret. Adiunxerat ei veluti consiliarios Dum hac in hunc modum aguntur. Mura M., inae adjutores mater Catillium alios quatuor, etes Turcarum princeps 'χantii Nonicantia. imp ν. Cregotium Chaquium doctum& eloquentem rii nephriticis dolo tibias ext inctus, e vivis e - Tti eisu virum, aeJoannem Sigerium, Alberium sive- cessit, cum imperasset annos XX. &vixissei fui. μὴ gum, S Joannem Fratatum. ALVi Iuccessit ei Melie metes filius, nominis suis, . Caecar quoque praecipuos ex iis , quorum eius tertius. XXVll. annorum iuvenis, quem consiliis utebatur, delegit, qui cum illis mutuo ad Magnetes , & Cappadociae urbem Ama. Nahem habito tractatu fidus sanetrent , Joannem sam, poti eum solenni litu citcumcisum, a pa res situs Cuta situm Jautiensem , ae Stephanum et u- tre amandatum sui se retulimus. is quum pa- illisacis. haium Vaciensem Episcopos , Thomam Er- ternum solium 'aantii , procurante Sinano dit. dodium lilytici planctum, quem Banum ap- oecupasset, imperium caede & sanguine iunio.
pellant. Nicolatim Palilium, ultra danubiana. tum fratrum auspicatus estue matresque eorum, tum partium imperium obtinentem Simonem Novercas suas mali submeisi: demum purpu-Forgacium , eodem antea munere functum, ratis suis, & lani celorum tribunis pro eonei acJoannemJonium regni Ungaria praetorem. Ne pollicitus eli, se aestate insequenti, anni in i vero inter hos pro albitiis forent, Cau- Pannoniam cum ediercitu ventutum. ac obviarem specianum Episeopum C temonensem quaeque usque ad urbis Viennense portas re semini Pontifidi, nuntium, ae Gulielmum de suburbia, igne & ferro vastatutum , proinde A. a Clemente Hispaniarum regis oratorem, ac ut huius futura expe/itionis memores, sese ad δ paulum Tiaut sonium aulae suae Marsealcum castra de bellum pararent. serio edixit. adhibuit. qui non multis interiectis diebus sub Quae quum cetiis nuntiis ad Casarem peris Januarii metis, finem solenne faedus pepigere: lata essent. eum sua sponte ad prosequendas in idque duodecim eonditionibus rite conceptis stituti belli rationes non obseuth proclivem, utrinque eoneluiete; quibus Tranissilvano illu- multo magis ad resistendum ae propulsandumstiis principis titulus , eum autet .elletis tose hostem exacuerunt. itaque cum duce rei mi-que & Transsil .ania omnis eum ea parte Un- sitaris admodum petito ac exercitato opiis ecfariae . quam ei attiguam hactenus possedillet, se censeret , cuius penuria hactenus se haud ac Moldavia Sc Transalpina Valachia , qua- panim laborasse comperiebat, scriptis ad C rum UaiVoda seu principes Stephantis Resva- rolum Comitem Maris felduam lueris. qui vitnus, de Michael eognomento Battus a Tuscis strenuus, & a primo aetatis sole bello exerci recessetant, seque itan siilvano subdiderant, latissimus , in exercitu Belgico clas4, regis mero de absoluto ilite ei concedebantur ; ut Hispaniarum planctus erat, multasque & praedecedente eo absque haeredibus, ea provincia clatas res terra marique gessitat , id muneris ruisus ad Ungariae regnum, ejusque reges, ad detulit. aeut illud haud gravatim subire veluquos antiquitus pertinebant, absque ulla con- let, hortatus est : Petrum quoque Emestum,troversia redigerentur. Quaecunque arces aut eiusdem Caroli patrem, octogenarium senem, oppida ia Cicitates communibus vitibus , ac sed vegetum, qui Lucen burgenss p ovinciae misso a Caesare iusto exercitu capiantur, aut re- praeses in exercitu Belgico, pcst Alexandium cuperabuntur, ea Casari, tanquam Ungaria ducem Parmensem, ac deinde eo vita iuncto, regi cedant. Quie vero Transiluanus suis aria post Ernelium principem . ptimam dignit nais ac industria. aut alia indulgentia hosti ad- tem obtinebat . itidem togavit , auctoi filio emerit, libi iure clientela retineat. Sed qua ad ediet , provinciam eam minime detractandi; coronam regni proprie pertinebunt, Casaria qua ut ei magno honori & gloriae, ornamen-
sunto . qui pio iis Transilvano xquam satis- toque solet , ita Casati haud dubie gratisia factionem impendito. si fors Transsilvano ab mam, omnique studio & grati animi signifi-hollibus, quod Deus avertat, eiecto, ibium catione reponendam esset facturus. Pei missu iaci pa
eum. solet vertendum. Caesar locum certum lac
Tumque cum redditibus , quibus cum digni- igitur regis Hispaniarum , ae patris hortana Mans feldius , suscepto per Germaniam ac oratitate sese sustentet . dabit. Conjux illi dabitur Franco intum itinere, ad Casarem conten. Alanisti ea augusta domo Austriacar & ut ille ad verius dii ; ae inundatione aquarum , & itineris diosam communem hostem alacrius de premptiussu. dissicultate , multis in locis retardatus , ad intim ex sceptum bellum gerat& administret, Casar septimum tamen idus Manias Pragam appu- ercitis nec ipsum , nec provincias eius ullo unquam lit , atque a Caesale summa benignitate ex- Os inmtempore, quicunque rerum casus, fortunaque ceptus , muneribusque excultus , & titulis perium mutatio ingruat, deserturus est, nee consili', principalibus ornatus fuit : copiasque suas, d. Insanaimis, pectinia, exercitu idoneo, eiusque ain qua, ad futuri belli rationes conduxerat, quae paratu necessatio iuvare desinet. Hac omnia viarum dissicultatibus lentius prostedieban- . 1 huam . Nistor. Nn tur,
434쪽
it, . tui. ibidem eNpectavit. In iis ὀuo millia equi. tum selectissimorum habebantur , quibus Adolphus Sualcemburgius illis ius . praerat;
seb quo Hermanus Rus tinius a lana eque pia sel. ibem ducebat. Bina peditum Walloinim mil- sua a s lia , Danlio de Allieuito tribuni, ductaban-rcto ιν, tur; Bovilletus vero & Maicius singuli mil-tratia. se pedites vallones sub sania habebant e Leonaidua Jellus castrottini praefectus erat , qui postea omnes, atque imprimis suarcem but-sius, hoc Pannonico bello iei publicae Cliti.
si aur te Canii egregiam operam navaverunt. Eo, vero , ut Vienna in sea conseirent,
praemisit , ipse autem sub mensi Aprilis finem , cum Matthia principe, qui post Comitia Ungarica Pragam se contulerat, V tennam venit e ibique tuitu Casatis Matthias eaercitum ita pallitus est , ut qui illita viem nam ad Danubium castra habitutus esset, sibi
tegendum conservatet , eonstituto. qui omnibus secundum se imperaret , summo duce Mansset dio: quae vero copia in superiori Ungaria essent . eas fratri suo Maximilitino gu. hernandas subiiceret , eique Chrissophorus Tistentiae hius vicariam operam pras alet. Tune primum nomen vallonum militum apud nos innotescere cepit, antea quidem in1 1iuionia vix fama auditum. Porro Mans feldius pata iis omnibus ad bellum necellariis, ae idoneo tormentorum ain paratu in naves impolito . primum ad oppidum Piuecum, quod ad Laitam sumens tum est, cum eXercitu lenit , ae deinde paulo supta ouatium castra ad Molonium metatus est:
quae aggere de fossa lata ad Danubii lipam
summa celeritate atque alte munienda cura
vit , tormeniaque ad angularia propugnacula collocavit ue ita ut extetilis in eo tabernaculis D stipitiis muniti cuiuidam oppidi speciem repraesentam irarii tent: tanta ubique in casuis rei militati, dita a Maκι- plina iervata, ut quamvis demessae fruges non s lai. a. eum in horrea comportatae , cumulatim per
servata. agro iacerent . nemo tamen militum rapa.ces , ut antea impune coniue vetat . ma.
nus eis admoveret, praesens & sellinatum ab se Veio duce veritus supplicium e in foro au tem de diuerticulis ea litorum tam edulia &poci lenta . quam anseres gallinaque , &alia id genus tuti venum exponerentiai e nec mercatoribus atque agresti plebe omnia ad victum necessalia assatim lubminis iantibus, quicquana omnino pia lenti ementibus pecunia deeitit. Expectavit ibidem reliquas copias, qua ex Cei mania sumptibus oldinum Romani impelli , Casatisque ipsus a re conducta erant, atque adeo itali tum principum,ae summi pontificis auxilia. &qua Austria cae ditiones , Boliemique ae Moravi de Sile si in sori etant , quae quotidie conuenisbant e quarum summa militum millia sera ea, , ginta excedere fetebatur: Palsio autem inita niandatio dedit , ut cum ioca ex eicitu Uniaris, si is garico paratui a se ad imperia continet et. Et OA ira era teiri pote Franciscus Alsobi audinis, mi h. Pontificis fiater patruelis, cum duobus equi ita n . de Delo peditum millibus , Joannesve, o Medicetus cuni ilibus millibus pedelliis ordinis militum , a fratre Heli ita principe Ferdinando millis in callia venerunt. hun que haud cunctatus toti nentario negotio pra- fecit. In Pontificio Gereitu erant di buni elaris orti natalibus, clarique militiae Marcus Farne sus , Julius Cornetanus , Leo Stroreta , Rudolphus & Horatius Baleoni , 5e Frideticus Gisletius . compluresque alii. Nec cateros , qui erant in itinere expectandos duxit . sed insitutam expeditionem primo quoque tempore maturandam suscepit. Quo autem magis ac cautius consilia sua , quae pectore animoque volvebat , occultaret, Iollemque astutum ae in omnia intentum falletet , omni Austria , quae ad utramque Danubii ripam exporrecta est, ac Ungaris, qui infra Viennam , insulamque Salio co-sam, quae a Germanis Sitta vocatur, usque
ad loca Jautino propinquiora Danubium prope habitant , sub capitis pana mandavit,
ut multas myriadas fasciculo tum e salicibus ad ripam enatis , aliisque arborum frondi bus colligatas , ad flumen eonscerent , ut inde navibus in castra conveherentur. mares ad hostes delata . eorum animos vallis curis anxios disi aliosque tenebat, Jautino. que impiimis metuete cogebat et cuius fossas
ea fascium multitudine implendas fore ius
Interea dum fixe sunt , Caesar adversus com Ferdinandum Comitem Hatdecum , ac Ni Brid . eolaum Pellinum Urbinatem , qui Jauri aenum ut diximus . pusilanimitate an prodi premis. tione incertum utrumque enim vulgo dictum eapiis
fuit Tuteis tradiderant, lege agr iustit i ac sentiri. de iis tute militati conuictis , in foro sublimi
loco e tabulatis ei ecto, extremum supplicium simplum fuit s ita ut ambo truncatis cervicibus interirent: sed Haliaco dextra quoque manus eodem fere alterius carnificii ictu praecideretur. Crtetistii bonis Casat ignovit, ita ut inter legiones Catolo Burgovia regulo subiectas diui ibuti , suis sumptibus ad certum tempus militatent. simul & Paxium, Olmai dium. Visum, ac loannem Tadorium qui T iam, Palotam, Vesptimium, & Montem fa- 'ctum Pannonia Turcis capienda deseruerant, quamquam in comitiis centumvirali iudicio damnatos, dimitti liberos iussit. Celeium Mansialdius quo minias quam in partem bellum facturus ellet, hostes scire aut explorare possent, mod4 Comaronium ire, ae
inde Albanis Turcis terroiem inserte ; mod bassumpto secum Palilio, cum parte copiarum Jautinum obequitare . locique stum contemplari . ae idoneum calitis locum , ut oportunius falleret. designate iolebat. Po to postquam in sua casia reversus esset, nihil cunctatus tubis ac tympanis signum profectionis dari , ac vexilla attolli iussit , ae apud Comaronitam , stiato summa celeritate ponte Danubio , ductosue pet insulam Salloe
sam iussis passibus exercitu . Calendis Julii
nee opinantibus hostibus strigonium Oh. dione cinxit : quod eo tempore annona ae Mam Liebus nec aliis satis munitum erat , sed diis siri quoci inopinatus nostiorum adventus ingruis sis miet . paucili mos in praesidio milites di de bl j.,
seu sole, habebat. Ab oriente A ldobrandinum odi. eum Pontis cis copiis collocavit et Sualcein. vastas. burgum amem cum vallo altitia ad viridatia.
qua sancti Georgii , a delubro quondam ibi
extructo vocantur , sub vanetis tendete, ae
435쪽
Eras. an omnes partes excubare iussit. Ab Aquilo.' ne Ungato, Palilio duce . longo penes Danubium Oidine curate voluit. Ipse in medio
castrorum non procul flumine , suis tentoriis ae peculiarib bi copiis locum delegit. & tot. menta praegrandia octo ex parte oppidi, quod a Turcii poli tridui defensionem in arcem profugientibus vacuum erat telictum , sinuosis factis more militiae aggeribus disposuit, toti.
dem apud Orientalia Aldobrandini eastra, quibus propugnaculum ἡ lapidibus quadiatis
dirutae majori, templi temidinis, a solimano constructi in . concuteretur , pertrahi suissit. In monte quoque sancti Thoma , ae alio ex opposito arcis ad occasum exporrecto . ad distantiam unius sudii, item in vinetis, qua admeti diem vergunt. Guella instar speculatum erigi. eaque fossa & tormentis. ae praesidio militari munienda curavit . magistro labium usus Cornelio , quem . Belgio secum adduxerat . sibi imprimis fido, suaeque artis peritisismo, ac Claudio Cogorano Architecto Da. lo: idque eo consilio, ne ullossis prior ea lo.
ca occuparet, tormentis tuis castra nolliorum contiaue in Ataret. Ex illo etiam monte, quem olim Latonem , nunc vero montem Caroli milite, vocabant , hostes suda commeantes videri, dceommonefacto per castra exercitu . tempellive arceri poterant. Erant . qui ea opera non supervacanea tantum esse diacerent , sed etiam ut inutilia minim que ne
cessaria, clam ac in occulto irriderent, ne te, giones illis custodiendis rarescerent, minuerenturque; verum brevi phil cum hostes magno numero ad ferenda obsessis auxilia . ac tentandam ingrediendi in areem viam adcut rissent, manifeste apparuit ea omnia prudentissime de solditissimhaxcogitata provisaque
fuisse ; quorum adminiculis, hostis acerrime in nostros invectus , concessa eis haud dubie victoria reprellai fuisset. Per hune modum circumvallato oppido, Palisum eui multum tribueteriai tu litus, hortatur , ut equites Ungaros celeritatis causa Budam verius emittat , tentaturos, an quippiam certi de hostium conatibus & conliliis explorari posset: qui caesis aliquot hostibus, ae
captis nonnullis, sequenti die reversi, hostes inii tractis aliquot celocibus ae salais , anno nam de auxilia adverso fumine in titiam ,
quatiam immittere constituisse attulerunt. Quotum certior factus collo ites Ungaricas, Wallonibus de Belgis permistas obviam mist,
ut ab ulterio te ripa subeuntes hostes glandibus arcerent, eluiquet ei Aldobrandinum iam nuit , ut dc ipse e citeriore ripa eosdem toris mentis 3e selopetis infestandos curaret. Itaque
nostii duplici ab utraque ripa impressione, hostes Misis teriti navibua in essulam fugam con-ιecerunt. Possea Mansseldius Aquatiae urbis portam, quae Parcanum seu Cacatum respicit, tardo telata Eam & convellendam constini. A tuit. Id erat init sumentum e materia& trabibus solidum, set loque compactum , ae instardi .. tormenti ahenei fabrefactum , sulphureoque pulvere indito tanta violentiae, ut vel serreas portarum valvas quantumvis firmissimas, uno eodemque tertibili velut fulmini, ictu , totis cardinibus evellet et de prosterneret ; sed cuius sermam a nobis , quamquam omnibus his
a Bians Histor. belli, de expeditionibus versatis vis com i sys. mode desci ibi posse putemus, quod illud in
arcano servati . nec cuiquam ostendi soleat, ne ad hostes trana feratur. sed quum importunae ae assidua pluvii cecidissent , viasque de flumen vehementi mole aquarum impedivissent, insti via ies nedum persei. sed neque tentari potuit. Eiusdem noctis crepusculo
ad prosternendum propugnaculum , quod in
angulo Aquatia tubis rotunda formae exitu .ctum erat, ex quo nolitis, qui in aggelibus latentes excubabant, crebra damna ab hosti bus inserebantur, tormenta aliquot stillae magnitudinis collocata sunt ό iussumque euma gistris eorum, ut utrobique, tam illinc, quam e monte Diri Thomae, illud idem sese intermissione quateretur. sub id tempus legio Bohemiea, duce Wilhelmo Teiscone , ita castra venit, qua tria millia peditum continebat, cui locus in castris penes Belgicas legione, da tua
Nee diu pistortis indiciis allatum est, ho n.',
set planiori numero cum tribus triremibus. ilia Oae aliis multis navigiis de Salcis iterum ad- . .mmea valso flumine advecitate 3 eo consili proposito . ut extrema quaque tentare, de vel au- seu xilia tesque necessarias vibi imponere . aut stra νου. omnes sortiter occumbete parati sint. Igitur Manlialdius nihil cunctatus, Palilio, ut mil. , b, te quingentos pedites Ungatos ex selectiori seriambus de piomptissimis in ulterio em ripam se-stinanter traiiciendos curet, in mandati, dat rAsseultum veto tribunum cum Belgicis militibus. de quibusdam tormentis campelitibus
citeriorem ripam oblidete, hostique ascensisto viam praecludere iubet. Quo viso hoste, in abieram ripam , ubi Ungatos eonseriis oldinibus state eon pexerant , descentione ε naviabus celeritet facta prorumpunt. ac certamen acerrimum ineunt , quos Ungari , quamquam longe pauciores , quam imperatum erat, prima nonte non solum sustinuere ; v rum etiam intei sectis quam plurimis de s luci tis. retro ad naves praecipiti fuga sese recipe re coegerunt e sed postea quum cateii . navibus in terram prosiliisent, simulque hostes,
animadverso sociorum periculo. ex uibe erumpere non dubitassent . crescente subindeli stium numero , desideratis h numero eorum amplius trecentis, in fugam coniecti fuerunt:
Allieuito & Belgis ex altera ripa , glandibus de Falconum pilii , nullam aut exiguam ela pena serentibus: sicque Tuter replesiis, qui obstiterant , Ungarotum cohortibus, in v bem recepti socios haud leviter recrearunt. Quae res Maii se idio impiimis non patuum d lorem attulit Palisumque, quamquam sibi chatum, de alias ipsius quoque judicio sortem
de impigrum virum , quia tamen minorem numerum militum, quam iussus erat, rei tam arduae miscienda miserat, actioribus vel bis castigavit e tametti ipse omnem eam culpam tribunorum aut centurionum suorum negligentia tribuebat. Catethm postquam munia alliduis tormen.
totum pilis usque adeo diruta esse videbantur. ut quaedam veluti via irrupturis facta censeti posset, Mans Aldius Almeuitum tribunum Belgica legionis occupare murum iubet. i dum s. Macum suis militibus multo son tu tympanotum ivanda Nn a ad
436쪽
ad pugnam se pararet, iamque ad locum pro-- . a pius adventaret, pedites Ungari varii, ἡ loci, i. uti mist in procurrerunt.& tumultuarie ac temetex, ritia sese coniunxerunt. Sed quod nullo set vato ordine in aciem eaterorum irrupissent, impedimento potius quam usui aut auxilio eiunt. Nam quum hoste, ad defensionem
mutorum' eurientes ingentem elamorem
sullulistent, remque ad.ersius nostros glandibus de gladiit eglegie gererent, confuso, de inor. duritos nolitos, cum liui invicem oneri deo staculo olent, vulnerato etiam graviter AK- curto, eluique centurione cum multi, aliis eae so, procul manibus submoverunt. Mansset dius de Palssiti, iusto dolore exacerbati, illos, qui suo insultu temere progrediendi auctores suis ent . ad sumendam de iis ad exterorum exemplum gravem panam ubique per c ira quaerendos cuiatunis sed eos multo vino temulentos id facinus inceptasse, ac in pugna mitis
caii gata in hune modum nostrorum tem litare. Mansnldius sumino sequentis diei dilii
culo tormenta tutius ad diruendos muros, quos hestetna die occupare non potuissent o verti . latioremque aditum ad irrumpendum
irruptis fi ii ii illi ; Wallonit, usque simul 3: Ungatis
itςrum a trium pendi facultatem concessit: dc ut vimin tu nea, eoi his duplices ieeum ferrent , qu bus ιιηιM . cespite impletis protecti, tutius hostes infestare pollent. ordinatis ad opus certis manipulariis, mandavit. Navem etiam armatam,quae superne crassioribus tabulis, ad arcendo, ii stilium telorum & glandium ictus cooperta militibusque plena erat, magna industii , nec minore labo, e constructam . inter insulam de urbem aquatiam prono flumine demittendam culavit . ut per eam veluti per pontem in pi stratos muros conscendere possent. Nec mora, nostri tam terra . quam itumine alacriter lei fortiter progreis . ingens & maxime crueia tum praeli iam iniverunt : quum hostes imutuo sese cohortati, ad murornm ruinam unanimi. t et adcintilisent . seque & mania para inititudine defendere, nostrosque descendentes selophei, de hasti, set ire de detrudere conarentur.
Magna eo die, qui decimus Julii mens, fuit. ingenti solis ardote dissuosuimus, iliavi lio.
stibii, illata est; quandoquidem nostrorum machina de tormenta, quae in aggeribus piopinquioribus , ae monte Divi Thoma inde enatet sulminabant , hostes sequenti sumit icti bus prosteinebant, aut lethaliter sauciabant, adeo ut eo tantum conatu octingentos Turcas haud dubie interiisse constans iam esset, idque pollea a transfugis quoque cognitum fuit. Quum nostri magna virtute prostratos mutos superassent, iam iamque occupaturi essent, hostes nihil edide dc sanguine suorum tertiti, licdem defendendis non arma solum & selope. tos . ae majora tormenta egregie expedive iunt. sed etiam servefacto plumbo , ae ollii tiguis de tubi sulphureo pulvere plenis, funiculoque nati ardente succensis,nostios subeuntes arcuerunt; νιν ita V tandemque nostri cedere coacti,obscuro iam de tardo vespere , irritoque labore, amissis am. plius dueentis sociis, compluribusque sauciatis, de igne ambustis, teceptui cecinere, dein castra rediere. Cecidit in eo cenamine
Antonius Tiniua , cui ob deditum Jaurinum
eapto &condemnato nuperi me casar igno. verat, ae Fridericus Mers purgus . de Tersico per brachium . Greissus vero penetrante per galeam plumbea glande percaput icti, sauciatique fuerim t. Navis quoque illa militibuasclopetariis plena, quam ad secundi suminis.ctii sum demigam esse diximus . quum inspectante , ae e ripa urgente Mansse dio iam aprostrato muro haud pracul abesset. igi miniose & turpiter a militibus deserta. non ipsima tantum, sed totius exercitus spem dc expecta. tionem. inito de inauspicato suceessu elust, atque sesellit. Quam hostes nocti, tenebria protecti . naviculisque eo delati, partim incensam excusserunt, partim demerserunt.
Polleio die Man, Aldius duplici, irritiqua conatus intilici exitu pei motus, Raos, qui sub peculiaribus suis lanis de vexilli, stipendia
merebant. quos Henricus Solemus solores a genitus duetabat, cohortatus est.ut prae oculiatotius exercitus . ae tam diversarum gentium Se nationum, edito supremae vir, utis specimine, mutum amissiam recuperare contenderent.
Quod eum nihil cunctati impitire aggressi ecsent , iisque Columbans Burgundus Belgi peditum cohortis pra sectus sese aggregasset; . . Abi inusti, alimum militum subsdiis ad luci submo- suti, hostibu, . incredibili ausu de virtute mu is,
tum occuparunt, ac totam diem noctemque
pugnando , hostesque fortiter sustinendo. istini Meundem adversus hostium eruptionem egre- q. .gie muniveiunt, nee cessatum est a minutioribus pugnis, quum ε Pareano Turca navicuislia delati. nonnunquam suis auxilium ferrent. ae nonnullos . lixis de calonibus obvios timcidarent . aut captos abducerent e nonnunia quam vero malorum etiam tormentorum pilis
nostros opus faeientes in liarent. Itaque Mans Aldius obviam eorum insolentiis eundum ratus , Paliso eius expugnandi curam committit , copiasque e tot exercitu colle ctas, eum rebus necessariis ac tormentia attribuit e ipse autem in easta reversus , vallum
quod ab urbe Aquaria ad Danubium usque fio. ites extruxerant , evelli ae prosterni iussi iquo nostri propius aggeres ei sodete , inque iis sese occultate . ad hostes facilius tutiusque istiendo, pollent. Quod quidem ipso prasent ae
opus urgente, quamquam undique tormentis tam eκ arce quam ut be petereimur , ad eis
clum perductum suit; hostesque eo nudati silio ratiui de cautius postea eruperuntiat Palilius aecepto secum Nadasdio, traiectoque per pontem Danubio , Parcanum 3 p. s. tanta vi, de ardore pugnacia antini asotius es, ut convocato ad concionem peditatu Ungari . ac Cermanicia cohortibua , qua variis in ' locis eius imperio potestatique suberant . pria 'stinae virtutii admonitis , nullo adhibito tormentorum apparatu, vallum, quod ἡ materia de sapimento, cespite ramen de terra interiseia haud modic firmato constabat , tametsi tam ab iis, qui intus erant, quam ex arce stri- goniensi maiorum tormentorum pilii aeerrime de senderetur, unius hora momento fortit et expugnaret, eatis sere omnibus senti soli bus, paucis eapsa, ec quibusdam per arreptas forte naviculas strigonium evadentibus. Duo
tormenta cum fgnis de captivis Maii, Aldio pet legatum suum Maltinum Tutium misi. i
437쪽
eui ille collaudato imprimis Paliuo torquem
aureum donavit: porro micanum a Paluio incensium ae conciematum suo situs . deletumque suit Tetitarunt interea hostes adὐerso Danubio per saleas delati in urbem clandeliine ingredi; sed ab italicis cohoitibus de Ungaris, qui ad O:ientem castra habebant , animad- veis , crebrisque tormentorum pilis de glai
dibus petiti, retro unde venerant Vaciam redierunt. Nee multAphst Mansielditia esto ilia aggeribus, ac collocatis tormentis Aquariae urbis portam, qua Parcanum spectat, diruet dam decreυit , Ungari easque 3c Belgica sc hortes, quae ibi operam navarent , imposuit,
idque muneri, de ei di paliso commist; qui impigrἡ loco praeesse. Se pottam simul ac atti.
sua murorum latera acriter verberare cepit ἀverum quum inde parum damni hostibus inesset. sub cuius proceriosae tempestatis siti-
dote tumultus in castris ad arma conclamantium , ac non modiciis, quam, is inanis testor.& consternatio subsequuta est. initio a Boii micis, de Ter canis cohortibus facto ; adeo ut
multi ex iis de fuga cogitarent, nis a ctis fodibus , qui ad pontem excubabant , ita latituprohibiti essent. ae Mani feldius cum siclope-tatiis Wallonibus, ae Palilio denui gavio adcurrens, restitutis animis tumultum compeccuisset. Redeunte si b aurora tempus tranquilla serenitate , hostes validam turmam eque litem, inter miliis Ianiceris iaculatoribus,
versus nostio tum castra emiserunt, quae es castra speculatetur, le certamen sereret ; universa tamen pugna casum vitaret. Mansi el-dius visis hostium anteeui solibus , Palilium cum ilibus millibus equitum Ungaiolum deferri posse , nee quicquam operae pretii fieri Germanorum, qui . Flanconibus ac Rheni ac animadvertissent. incepto destiterunt. Inter hae hostes, quo magis Maniseldium anxio animo suspensum de aneipitem tenerent, vi castra eius inquietarem, ineertis itineribus vagari, modo ex pat te Montis Caroli, modi
ἡ uiridatii, sancti Georgii iese videndos piab
re , nonnunquam noui os provocando de illudendo, minutioris praelii occasionem offerre, de te fugere: nonnunquam circuminis ins eolis constabant, confessim mist: quos quum Turca conspexissent . simulato timole se an si certa gam coniecerunt , ut nostros insequentes ad I M. ..
insidias, quas in valle saltuosa castris proxima
tetenderant, perducerent. Equibua tameis hostes in noctios appropinquanies celeiit et erupissent. mostrorum tamen tanta virtus, de
ilitudo fuit . ut illos quoque haud secus, quam qui ad callia procul retant , funderent. rum equis, subito sese retio in silvas ae valles iugalentque. Ea re a Turcis animadversa, aliae& nemora pioripere. Post emo Calendis Augu- atque alia subinde l. ima fugientibus auxilio si a fidis exploratoribus Palilii studio de opera mitti,ntur, de Tuicaium fuga siliit uir fit pii. quaestis, certius allatum est. Budensem prato gna anceps & cruenta, ac usque iere ad occa-oum Hannem, ae Begleibesum eiusdem iam tum soliis tot alii itii ; adeo ut nolim , quam- minis, necnon Melie metem Cilicia praesidem, quam acetii me & diu iis me di iniecissent , ad eum XXX. millibus iurearum, ad serendum extremum tamen crescente hostium numero, obsessis auxilium iter suscepisti , nee procul amisma aliquot sociis, terga dare cogerentur, abelle eo proposito, ut sub pugnae tempus, Ualida militum praesdia urbi, atque arci inserantet atque adeo s rei de occasio tulerit, nobilis ali. cuius pugnae edenda facultatem operiamur.& verius cailla fugam intenderent ; nisi a Mani feldio nova tam Ungarorum, quam vel-gatum de Wallonum sublidia, sciope taliosque equites accepissent. Quibus oportunὲ adcu Quibus hostium consilii, cosnitis , editeret id tentibus hoste, usque ad sua castra si gati. pari fossas & aggeres, ae vallum quod castra ambiebat reparati, ae a militibus diligenter custodiri iussit , totinentaque idoneis in locis
colloeat it, & singulis ducibus ac tribunis, ut intenti in omnia momenta vigilarent . serio ediscit. ipse uero totam tere hinem insomnem ducens. castrare vigilias obivit, omnibusque rebus nec Hlatiis quam rectui me in ordinem redactis, hostem paratus expecta xii. Dum au. tem hi, admittiurandis summa ope de industra incumbit, oportunἡ duo millia equitum Belgicorum . quos iamdiu summo de talatio
expectabat , iii castra aduenerunt , quotum accepto detrimento pedem retulerunt e sanos quum nostii conversa sortuna iterum avidius sectarentur. Turca colubrinis campestribus quas in colle proximo actute collocaverant, eos submoverunt, ac ut te ad castra reciperent, compulerunt. Nee eiusmodi certaminibus modus, aut finis Liuius apparebat. nostiis aeliosibus mutuo clamore de piovocatione sese latitantibus, nisi Manssidius ipse cum toto robore equitatus procursuro similis , sese commouisset. ae interim nox superveniens prinlium diremisset. His pugna pratudiis. hapta paveos in Ungaris intei sectos . Germani e adventu exhilatatus, quod lentioribus factis iam equites ex ala Comitis Georgii Hollachii.
itineribus , recentiores equos viresque adduxi sent . spem haud dubiam insanis victoria
animo concepit. atque omnia qua erant m castiis maiora minoraque tormenta, ac selopeios
in latitia fgnum, cum ingenti fiagore de stete. Pitu explodi iussit. Nec multa interiecta temporis mora. Tur. catum duces copias suas omnibus rebus instru- vel dolo de senioribua occupare pollent. ctissimas nostri, videnda, ptabuerunt, ae uno que duo millia Ianiceiorum deligunt a nostiis milliari eastra sita collocaverunt , nullo tamen edito certamine, quod sub eius diei
vesperum , totamque noctem insequentem,
insolita aeris perturbatio, ac pluviarum tem- pelias, non sine horrendo tonitru & fulgetris. ac validis ventorum tui binibus tepente coorta
tithuan Asor. aeJoannis Receii, de Chiistophori Brandeli nil. quinquaginta tres destitati sunt; lauciativeio quinquaginta septem. Turia sub heste tot pix lii tempus muniti et meanem. quae in monte Carolino extructa erat. multis eontemplati. oculos. mentem dc industriam ii in αδ
omnem ad eam defixerant , ut eiectis vel vi l cura ita- n frustra
digant: ii lummo conatu ac viribus acerrim oppugnatam, cum summa sua tandein clade relinquere sunt coacti e Wallones eu ni de
Belgi ei milites , duce Danso litenue 3 fota litet eam seque incolumes servarunt ἱ inter
438쪽
i iarro eum ali a plurimis Nasupho Ianicero-
f im pix iacto . ex iis , quos Choibagias voca. . , iureis abeuntibus Maia et diu, eastellum invisi . militibusque collaudatis. in i cum sauciolum in egro, de vegetos substituit, eiusque pratidium maloii propugnantium numero auxit, pluraque tormenta ibidem coli
cavit ; qui ius. ii hostes istius in conspectum sedarent, eminus peterentur, ac iis rite administratis. in eastia reuersus est.
TVrca iam ad quai tum diem Augusti mensa per
P . motu ventum erat, quum Aegier gus de caeteri o. a- ee, callia promovent , relicta ad praesidiumorque in- caiitorum certa peditum manu. iterque imm
ructa, bipartito distribuunt ; se ut ex altera montis rari. ιu parte, quae prata Divi Georgii iespicit, & ubi
nostris a- Suaicem burgum a Mansseldio teli etiam dixi. i. rimo mus, septem millia equitum ex Spat glanis. . cur- qui si ni equites pratoriani . ae Asiaticia teli--nti gerent , quibus Melie metes Cilex praeerat, reliquum vel dequitatum . simul cum totoJ
nicerorum ac exercitui robore advel sus Maiis.
nidium, qui ex castris progressus, structis o ditii bus in acie stabat. Begletbegus cum Budens duceret s utramque autem hostilemaeiem septem dedeni falcones , quorum uius in pugnis campestribus est, cum totidem ma- si si is tormentorum inti litent. Progredientibu , in hune modum titticta acie Turcis, Maia, Aldius Suarcemburgo & cxtetis , qui eum eo erant , per idoneos homines nuntiat, hostem ento pastu ad pugnam adventate , proinde nune se virum sortem praestet, ac vel vincendum, vel moriendum sibi existimet: nihil esse tertium simul ipse suos in ordinem redigit,
ac cum Burgavio regulo singulas acies obe. uitaris , adeste iam tempus, quo se fideles dei enuosvitos, ipsus auspicia , nomenque sequuto, re praesare gesta ostendere postitit. bt vi sermone proloquitur e in ipsorum virtute,
di dextri, Cluilii inae Reipublicae de Caesaris deeus, Se propriam salutem eonssiere, nullum plane dubium esse . quin Deus Optimus Maxim ui aduersus faedissimi genetis hostes exoptatam victoriam largitutus sit, modo ipsi se eos praestent , de quibus ipse praeclaram spem &opinionem diu antea concepisset, eaque expectatione e longinquissimis regionibus eo, in illius diei sortunam secum deduxisset, ut parto in ni et iophao cum dignitate , di honore in
patriam, paternosque latet reduci possent. Nee mora. hostis nihil cunctatus . vel sua maiorem ut bem recta procedit eo animo , in
illati, sub nilio subsidiis, locum tueti & conisset vare queat. Ex adverso Manaset diui totis agminibus instructis contra prorumpit, recta.
que in hostem pergite Palilio ut cum equitatu Ungatico & Germanico pugna initium faciat, iubet, ipse cum Wallonibus equitibus,ae Cermanis , nec non duodecim missibus sile. Eiorum peditum , qui ex Italis & Germanii
constabant, ae colubrinis aliquot, quas versatiles vocant. mox illum sequitur, pugnanti. que suppetias set t. Nec in ea parte certamen usque adeo diuturnum aut anceps contigit:
Cum enim Palssus eum Ungaris & Nadaidio proelium iniisset, restitere quidem hostea impi- νε, & perfractis in nostrorum pectora hastis
aliquamdiu nolitos sustinuere, ita ut utrinque
nonnulli occumberent f inter quos christo.
pholus Blandes ainius , &Joannes ReccIns, turmatum ductores, aJanteetis procella glan
dium deiecti. desideratique sunt ό sed quum o s an Manifeldius validiora pugnantibus auxilia in
atque arma intulisset , Dutare prinatim hoste cepere denique quum ab equitibus dique aepeditibus innumera glandium vi, veluti densa quadam standine peteretitur , relictis omnibu, tormentis . abiectisque signi, fida pet sates, vineas, valles , de flua, fuga sese proripuere, quos palantes effuse & dispessos Ungara patitet &alii partim ad usque prata
Georgiana , partim longe ultra , per notos tramites prosequuti, sine discrimine caeidete, aut captos in castra perduxeie. Ex parte alia Sitalcem bulgus cum Henrico Obete, piucco ti Osis ae Bovilletio eos , qui eum adorti erant ho- ratio sies , haud dispari contentione . ac virtute ditis.
non solum sustinuit , sed etiam ingenti edita pugna prostravit, & in ligam con ecit; adiutus etiam tormentotum pilis, quae iubente de curante Mediero e eastellis ad Divotum Tli
mae, Caroli , & Georgii montes, inductita Manlialdii extructa erant , passim cum ilia,
se hostium volitantibus. Quo quidem tem re cognitum fuit . eas munitiones a Maias fel
dici non inanibus coniecturis, ut quidam puta bant, sed lumino iudicio, Ggularique prudentia & petitia erectas suisse, & ad totius victoria eventum non paruo uiui fuisse. Ea in Q. ga pars hostium . quae primum omnium iuga initium dederat , Budanam viam effusis cursitenuit : pars cum Mehemete Cilicia, quem Caramanum vocabant . a nostri, a fionie, a
tergo, a latere, circumventa , quum alio tu-gete non posset, an iis, decem de septem coalubrinis quarum vix dimidiam panem inno- i. stos. idque semel tantum es sine notabili damno explosetanto dc amplius itibus sociorem millibus , ad urbem Aquariam praecipiti fuga contendit, ibique a sociis recepta est: stiori mnumerum ad quingentos circiter Turca, fui siserunt. Parta victoria, nostri summa celei uate in hostium castra delati, ea rebus omnibus
reserta, puncto temporia diripuerer in queas mille quingenta di amplius tentoria , camelii 'it totidem ac muli sarcinarii , haud multo pauciores reperti, in nostrotum potestatem devenerunt. Casa aut capta ad quatuordecim millia os ..hostium dicuntur. Signa V. cum totidem c lubrisis relata, ac praeda ingens parta: G sua , ocio. Manis lilius nihil prater tormenta di signaretinuit e catera victoribus ducibus & militi concesssit. Tentorium tamen Begleibegi, quod in uio Bohemorum equitum duci oti obtigerat, communi consensu, ei, ut summo duci exercitus, dono datum fuit; quod erat Phogio ope te elegantissame elaboratum. Hoc in pratio Manisel diui imperatoris duia Nam Acisque imperterriti . ae militis fortis limi mu d x ianere sun ius est pugnando ac obequitando, viri M in suosque ne pugnam, quam sorti de in victo antia iac pratismo inchoassent, intermittet ent, Deve victitiam,qua foret in manibus.cunctatione aut so cordia corrumperent, animando r se ut tres equos fatigatos recentioribua permutaret, ac triti inter tormentorum fragorem &reboatum lim m. b. tenta ad ravim usque voce impensiva clamare . . i. i.
non cessaret. Unde Mus pratia laboriosissimo G. die viribus exhaustua , ae stabundus recentiacu usui i
439쪽
cuiusvis generis poma, uvasque di Melopep nes, quae omnia in Pannonia affatim reperire est,copiose sumpsit, ac avide potavit. Qua obtein molesta de importuna febri tentati te pit , ad quam quum etiam alui profluvium ae-ces it et . sisti nullis remedii, potuit. ipse nihilominus acti, Deo gratiis , hymnoque in eius laudes decantato, postridie continuandae oppugnata i de prosternendis muris totus incubuit; quave agi vellet Medicatum edocuit. de militibus, praesertim Ungam, qui veluti via. Ium periti toto itiduo, nova spolia de captivos in iuga de latebris deprehensos in eius conspe- Oum adducebant,dona ae pecuniam di illibuit. Deinde hesterna victoriae sueeeisum Matthiae principi perseripst .militque ad Caesarem Henricum Salonium . sorore sua gentium. cum ii-guis ae eius generis vexillis.qualia edi setis caudae equina eleganter tacta Turcarunt principes suis pranctis dare solent, ae aliquot equis militaribus, captivis item placipui nominis duobus. Denique svagentibus Medieta, ut aerem
mutaret de casti enses curas de labores aliquandiu intermitteret, paruit, seq .e Comaronium lecti ea deducenΗum euravit. Ubi crescente morbo, vir nobilissimus de sortissimus longi iique vita dignus, die Assumptae in cae uni virgini matri dicato extinctus eis quum s r.ettatis annum ageret, summaque spe eapienda urbis tenetur. Luxere eum patibus lachrymis Ungari pariter de Belgae, Germanique, a quibus
omnibus ut patet amabatur. Furi a teneris annis. dc ipsis se te incunabulis a patre, qui adhue erat in Viuis, inter eastra de militia munia edu.catus ; ita ut nemo eo melius disciplina milita- iis leges callei et de exercet et . nemo sortibus . viri, de militibus aquior esset; contra erga malos de flagitiosos inmorabilior. veneficio de incantamentis, dum esset adolescens, non sine exquisitissimis doloribus tentatum eum satis constat; ita ut vivum instat lacerti animal ex
eius crure supra talos exscinderetur; quo vulnere lusis nervorum compagibu, eum nonniati it claudicantem sape conspeximus. Eo mortuo quum imperii summa Matthiam principem respiceret, eaeteri duces obitum Maiis et
dii, magno animorum dolota illi tignificarunt. Nee sne luctu, de lac homis memorati potest, quantopere simul ac Manaseldius fato concis ' ta .rimi, diseiplinae militatis atque religionis, pietatisque cura in castiis collapsa fuit, quan- tum noti misere selum plebis, sed aliorum quo iumeunque sint ae de facultates impune diti.
gnitate imperioque eminebam, nedum ad in si, i Entiam subiectorum militum scentiamque compescendam quicquam pensi habebam, sed potius maligno pravoque ingenio,bellum avate, augeliter.& impie administrando, suosque rapto vivere permittendo, rempublicam poli priuatum deeus facile habebant. 3 ih vi venit interea in eastra Matthias,nihil vim. r. biduae nae cunctatus. ac priusquam equo descendisset, rib, eastella de munitiones Mans Aldii, aggeresques, tia. dc loca tormentotum ab illo disposta . stum. si uita que castrorum perlustravit de collauAavit ; eo
tari demque ordine, quo ille vivens instituerat ob sdionem prosequendam mandavit. Nec mora.' satagente Medi exo, mania Aquatia urbis donuo tine intermisit e verberare capta sunt; ec
bus iactarii malo iis templi constructum diximus, adeo dirutum es et,ut illud pro me subiarent, in egerendis cuniculis, de vibvei tendis ab imo tundamenti, assidue sccupabantur. Qui veto intus erant hostes, rebus quidem ad victum necessariis, quanquam parce de nugaliter , uti ipsa consuetudo est, nondum xtant
destituti , ae inter reliqua magnam hordei nondum moliti copiam in celli, penutiis de
subterranei, reconditam habebam, uua tamen militum se defensorum penuria magnopere laborabant: quum tot de tantia praeliis, a diversi, sortissmi, Christiani nominia nationibus acerrime oppugnati , casque magna ex parte aut sauciari. ad exiguum numelum re dicti esse .iderentur: sauciorum etiam ac puratorum de mulie tum magna erat multitudo, utpote quibus inexpectata obsidio Dee opinantibus ingruens , imbellem eiusmodi iuibam emittendi spatium ademisset: quotum precibus de eiulatibu praesecti frigulis iere holis, ut atei, de oppidi deditionem, quae defendi ulterius non posset, honestia conditionibus matu-etatent , obtundebantur.
Interea minime celsantibus tormentis, pars muti concussa pilatum ictibus concidit, tanto hiatu , ut principes irruptionem tentati scale haud dubie existimatent. Quo tempore vin Duae Maacentius Gonraga . Mantuae ec Montissertati tuam in Dux , a Cesate in castra venit , quingentos castiar equites totidemque pedites egregie in muctos Ut secum adducens; isque Carolum Rosium clarum mi itir virum legatum habebat. Ad diem oppugὐ- xlv. mens, Augulti Matthias suos ad pii. tia a G.
gnam instructos e se , ac legionem Annibalis t/n Rottennavit, cum suevi, de Belsis, ad Unga- ωυδεῖ io, palisi imperio sub ectos procurrete ad ma . . to ι mia iubet. Hostes contra te intrepide oppo. dicinunt. ac diu in mutis certamen . casse oositorum numero quam plurimis. protrahunt,de
ex ipsis multi occumbunt f postremo tamen aliis subinde atque aliis cohortibua subsidio super vestentibus, Palilioque de Sualcem burgio. ut rem pia lath de fortiter gererent, cohortantibus, tandem mania supe antur , de hostes detii untur r quorum pars pistri pili arit, ausfuga in arcem evadere conteradit, pati ita ui bis supe- solo conglobata. pugnae separat,sed mox a ratis, op- nostris diis patur de conciditur. Supervenit et- pidos iam Ride ei tui eques 4 heutonicus,classis pra- cupatur, sectus, eiusque milites de iocii navales, quam suam ex arce pilis acriter peterentur, descensione e navibus facta auxilio nosti, adcurrunt, de hostes si ustra repugnantes ad internecionem exduntur: in hac pugna Alibegus senexpianctus pugnana metet fici tui I altet M ehemites Cilixi Caramanus in arcem agre evadit; cateri aut trucidantur, aut se Ungatis ea plandos ultro dant. Quorum causa inter Celmaiano, de Pannonici nominia milites rixa oriuntur , Cermanis captos Turcas , exteraque spolia adimere conantibus . illis vero coni maci animo resilentibus, nee nis palisi inter ventu sedantur. In eo certamine praeter Germanos Italosque qui ceciderunt, periit glanda peros ictus stephanus Mailatus iunior , steph ni Maiusmi viri E G bitele filio nepos . in quo Qui familia progenies de eit, de Baptista Nn etiam
440쪽
etiam peratus Troiensa legioni, tribunus
V vulnus haud quaquam tamen lethale accepit. Capto oppido Aquatio, pro quo tamdiu tamque ancipiti eventu aliquotiei dimicatum est, Mollii ad arcem oppugnandam animos viresique converterunt. Sed mox incidentibus pli viis, quibus eanosum de lubricum solum ted. ditum est; de tempestas scioperis minus idonea
suborta, conatus ad serenitatis commodiorem cecasonem delati sunt , nec tamen a concutiendis manibus cessatum. Interea certis nuntiis adfertur , Beglerbesum 8c Budensem caterosque Tureas , qui proximo praelio evaserant, piis collectis bellum instaurare, eastraque aA .eterem Budam posuille, rursusque novas ad serendas obsessis socii, suppetia, consilia agitate. Itaque Ma thias octo millia Germanorum utriusque indinis militum. ae cum Paligo de Nadas dio quater mille Pannonios delegit . ducemque eis Carolum Burgavia regulum constituit . qui
eorum castra explorarent. invaderentque. Sed
Palisus ob sinultate, inter ipsum Ae Burg vium subolias mansit in eastris. Porto quum Natis propius hostium castra ventum esset. Nadasdio diis Dis procurrendi cum Ungaris munua imponitur; ij. . uri isque impigre hostes adortus pugnae initium an iis iacit, quae statim adeurrentibus iureis sum
sis. mo ardore accinditur; ita ut quamquam Naiades in das ius sortiter sese tueretur , tamen multitu. dine hostium eircumventus, multia circa cadentibu 1 maximὴ laborat et: igitur missis. quisse in diserim me kersari referrent, idoneis lio. minibus opem a Burgavio dc suppetias postulavit; sed quum ille incertum ob qua stram
causat lent tu, de serius, quam par erat, de m gnitudo periculi poscebat, cunctaretur, Belgae de vallones, obequitante Obereiapi ueco praesecto, vel intuli Burgaὐii . ad fetendam laborantibus sociis opem ei tatis equis protinus advolarunt. Nadasdioque de Ungaris aquiorem confligendi facultatem attulerunt. Ibi asperaret tu descente pugna, dc multis uti inque occumbentibus, Abdusahes Coppaniensi, praefectus , quem ante aliquot annosa Vespitimii p Esdiatiis aete captum . ἡ earcete miro astu evasile diximus, acerrimi pugnani suffosso de procidente equo ab Ungaris capitur: ean. denique fortunam aliquot ex eius satellitio, qui eadenti opem ferre festinabant. subierunt. Progrediente veto inter hae cum suis gurga vio, Tutem quod se impares esse animadverte. tent. omito pratio , in sua castra redierunt.
sie etiam nostri. pugna superiores, sino per noctem itinere sub auroram , adducto Abd talia de quibusdam vexillis hostilibus. ad castra
revellii sunt. Ferunt Tureas eo advers certa
mitiis eventu usque adeo Lisse consternatos, ut s Burgauius, postulante Nadas dio, eum tota mole copiarum gradu ocyus promoto, in pugnante, ititiiset, haud dubie in fugam coniici,
Meastris exui potuissent. Magnum tamen nam mentum ad totius victoriae accessum attulit
Abdulaliis capti . & in aggeres tormentarios producti compectus : Palilius enim de Naadai ditia Mehenneti Caramano , qui consensu militum Alibeso interfecto praesectus erat conluti tua , sub fide publica ex arce ad mania voeato , Beglerbesum de alios purpuratos , in quorum auxiliis omnem sadutu spem collocatam habebat, acie cases. eastra eapra , de diiepta, postremo debellatum se sitio af Τ γ in
firmaveiunt. s ve igitur ipse id te vera eve. nisse non dubitans , ideoque ulterius infensis fortuna reluctari nequaquam debere ratu sue iam amissa ut be A quatia, siti, incommoda dc aqua penui iam veritus , sue aliis ditiae necessitatas angustiis adactus , Calendis septembris post multam contentionem verborum cum Palilio ita convenit, ut datis in ii que obtidibus , omnes cum sarcinis de iebus
universis exire imittantur: cuncta tot menta cuti ulla, apparatusque eorum, ac commeatus in arce relinquantur: NXX. naves oneraria,
quae abeunte, Vii Iegradum usque devehant, eis concedantur, quas illinc remittant.
His pactis a principe firmatis , sequenti .
die, tradita arce . quingenti circiter e propugnatoribus, ae mille imbellis faminati inde puero. um turba capita , pia ter aegio, de
saucios excedentes . navigia conscenderunt; .
qua licet v segrado remittere 4 bEbant, pio p missi tamen immemores, Budam usqu4 pet
ducta retinuerunt. in hune modum locus it fgnis momenti, post quinquagesimum secui dum annum, quam a Soliniano dedentibus Hi spanis urbs capta fuerat, Deorum immortaliuope Reipublica Ch. istiana restituta est, Mancialdio paulo ante vita functo, cuius sertitudine de militatis disti plina scientia eius recuperandi sundamenta jacta suerunt. Fama recepti Stritonii non ibium Casari latissima accidit; sed etiam Romae, ae omnibuι fere Pontificiae ditionis urbibus. Deo optimo Maximo gratiae acta sunt; ipsique Clemens Pontifex e vaticano ad Minervam pedibus mosectui, ibique saetis operatus. pio re bello bene gesta preces supplicationesque instituit. Post hae Matthias Sitigonium, valido mi. striginali tum plaudio indito, cum Palilii commisit; pro a diluta vero loea. Joanni Alberto P neenstano ramagillio tabium restauranda commendavito Commi exercitumque ad Uisset dianam arcem ob- iit r.
sdione cingendam promovit. Ea est editissimo ae munitissimo loco sta , in qua olim Mox risCorona regni Ungatiae marmoreo in sortii e R dum
servabatur; atque inter hanc de palatia , ac ino 'praetoria Caroli regis , quorum nune rudera re Ulia tantum spectantur , turris est aquaria Danu mira bio imminens satia munita. Vetum hoste, vi chia casis procul nostrorum agminibus, hae deserta,
in superiorem arcem migraverunt , eamque defendendam constituerunt. Quum nostri cauta ad dextram' Danubii ripam collocassent.
partim vero ad oppidum Marossum e regione atria cum equitatu substitissent . palissinuntios ex Ungatis ad eos . qui intus erant, misi. hortatus ut sbi ipse parcerent, dedi. taque arce inςolumes abitent; ne si pertina- eius reluctari , aut vim nostroium expetiti mallent , nulliis postea veniae aut gratiae lo- cus foret. Turca tam loci natura , quam suis viribus fieti, se ad extremum usque spi. ii tum arcem tuo principi servaturos respondeiunt , neque enim adhuc tormenta cutit
lia attracta erant , nec ea . nisi somniis dinseultatibi , 5e la tibus ad iuga praecipitis, arduique monti, at ita hi posse putabant.& spe etiam auxiliorum sese sius ientabant. At Palf- fui te cum Medicau ec Aldobrandino com