장음표시 사용
231쪽
a S. D. eod. Paulus: non autem interes, certa, an incerta summa
commissast u ut quanti ea res erit. Et quidem si1 sine stipulatione compromisitim valeat. ut quaestione praecedente dixi, utique etiam subsistet sine adicctione poenae quia vix est ut haec sine illa debeatur, Q. .servus ea leger. D. deservis exportandis Vcrum quidem est, quod ubi nihil interest utiliter
poena adjiciatur, arg. g. alteri. IS. Insit. de inutilibsipulat. Sed tamen ex eo non sequitur quod necessario ubi interest. Atqui semper ejus cui arbitrium favet intercst controversiam eo finitam es c cum propter sportulas in lite faciendas, Advocatorum honoraria, Procuratorum mercedes, tum alia incommoda quae litigantes' de jure suo anxios manent, N. Litems res o. g. r. D. de alienat Iudic mutandi caussa fact. Denique cur dici non potest intercisse locum poena subire ac scmper,saltem tacite,promissi inacenseri I Quod cliam alia res vice poenae promitti possit nullus ambigit, propter l. liriηrat res II. g. quod aitpraetor 2. D. de receptis qui arbi rium se. Objicies, .Labeo .g. 2.D.de receptis qui arbitrium in verbis: ait Praetor diuiarbitriumpecuni compromis acceperit. Resip. primo,c praemissa multorum distinctione non cogi quidem arbitrum, cum pecunia compromissa non est, sententiam dicere cogi tamen litigatorcs, si dixerit, ei stare. Secundo id
quod interest locum poenae tenere, arg. l. Hem 27. g. b. cum
I.seq. D. de recept qui arbit οἱ litigatores II. g. a. D. eod. nec praetorem dicere pand compromissa sed pecunia compromissa
pecuniae autem Verbum latissime patere . 2. I. I. Cod. de consitutapecunia o nec solum expresse sed tacite pacisci nos posse, i. a. I. I. D. depactis Tertio poenam compromi adjici, non ut valeat compromissum, sed ne quantitas ejus,quod ob non servatum arbitrium praestandum cst, in incerto sit, ac necesse sit probare id quod interest, et g ult insit. de vers. obligat.
232쪽
D Ius T. ROMAN LEGUM Lib. I. II obligat. Ita ctiam respondeo ad i. I. Coae de receptis arbitris.
Si dicas legis utitutem esse imperare, vetare,permittere,punire, l. 7. D. de legibus. Resp. etiam in legibus nonnunquam salutaria consilia proponi, arg. l. autem 3. Instit depupiliari substit. g. ult. Insit devexb obligat. l. ancimus ad Cod de administrat tui. I. uis distit. Auibus alienare licet et non. Nec audiendus est Gothosredus ad Z Nove ua. cap. II. cum putat legem diem 27. I. ult. D. de receptis qui arbitrium, per dictam Novellam a. cap. II correctum esse contrarium
enim ipsa iuris ratio Mos Iustiniano in corrigendis legibus
usitatus manifeste cvincunt ut mittam correctionem legum interpretatione adjuvandam non esse,I.praecipimus a M. uti.
Cod de appelgationibus. Si objicias cum Antonio Fabro quod probatio ejus quod
interest sit disruilis L ult D desipulat. praetorus , arg. l. quate. πus 26. D.dereg. juris , atque ita inane ac elusorium arbitrium fore Resp. in ael ult D desipulat praetoriis probationem ejus quod interest non absolute dici diuacilem sed plerumque tantum, nostro autem casu uti ex supra dictis constat facilem csse, aut certe non impossibilem , quod satis est praeterea aut illationem Fabri inanem esse,aut omne judicium, in quod id quod interest praestandum venit i quod ultimum ncmo facile dixerit, arg. I. unic Cod de sententiis quaepro eo quod intereusc. Nihil etiam obstit . Pomponius I L. D.de receptis qui arbitrium. Quia cum id quod interest locum poenae obtineat,ejus petitio exclusia censetur, per hoc quod ex una tantum parte poena compromissa sit at compromissum plenum esse debet, nec exuna parte claudicare,' d.l.43 I. I Denique non video quid in mentem venerit cidem Ant. Fabro , cum Paulum ini non distinguemus a. . I. D. de recept qui arbitrium haec ve
233쪽
1so JAC MAEs TERTII J. C. ba proserentem: non cogetur arbitersententiam dicere sparnaeommissasit, in hanc detorqueat sententiam quasi non coge retur arbiter sententiam dicere si poena compromissis adjecta non sit; cum in textu nihil tales poena enim commissa dicitur, quae jam praestita ac proinde sinita est ita ut amplius deberi praestari dicta sententia non debeat quo , fit ut si nihilominus sententia diceretur, clusoria fieret quare idem Paulus inas duo 3 4. I. L. D. eod. ita ait Semel commissa poenasolvi compromifum, rectius puto dici. Nec pro contraria sententia facit -- tigatore D. I. I. D. de recept qui arbit quia verum est non cogi arbitrum sententiam dicere, si compromissiim non intervenerit: at quis ex eo inseret poenam praecise compromi adjici debere 3Qusd bene intellexit Accursiusia d. l. a. I. I. ut non debuerit eam ob caussam ab Ant. Fabro reprehendi. Et disertis verbis probavit Innocentius tertius insignis suo tempore Iurisconsultus in cap. per tuas p. ext. de arbitris ubi haec inter alia A dsi exparreplebant arbitrium receptum fumrii, indiBintae ratum haberi debet,ac per hoc juxta tenorem manduit an executioni mandari. Si ver receptum nonfuerit, refert
utrumfuerit e non de observando ipsum poenasaluta, quidem sparna appositafuit, agipotere adparnam. Gnustastatui uerit, sed pliciter fuit quod paretursententiae compromi sum, procurator ad interessepoterit conveniri, quia juramentos eqsim personaliter non ecclesiam poterit obligare.
DUBITATI XLIX. t. compromissumpraesito jurejurando iniripsit 'Constituerat Iustinianus compromissum cum sacramen. ti religione fieri posse l. ne in arbitris . per totam Cod. de receptis arbitris. Iurabant litigatores se sententiae arbitri ob
234쪽
DE Us T. ROMAN LEGUM Lib. I. I9 Itemperaturos Iurabatdi arbiter super lite cum omni veritate dirimenda, d. l. ne in arbitris .g.sigitur I. vel etiam iurabant soli litigatores, d. l. ne in arbitris. g. autem a. aut solus Iudex d. l. ne in arbitris. I.sed ses 3. quidem sive hic,sive illi,
sive omnes juraverant; si modo de interposita religione manifeste constabat, ex compromissis actioin exceptio rei quasi judicatae nascebatur , ita ut litigatores omnimodo quod arbiter definierat adimplore cogerentur, nec possent praestando id quod interest poena enim ejusmodi compromissis adjici non solebat ab eo recedere, d. l. ne in arbitris M. g. I. insine g. ct in his omnibus casibus . Sed novissimo jure idem Iustinianus compromissum cum Lacramenti religione fieri prohibuit,
Novest. Ja. cap. II ex qua petita ess auth decernest Cod de recepi.
arbit. Quaeritur an recte Ego a stirmo Iusjurandum enim se habet per modum accetarii respectu negocii cui adhibetur, nec ad aliud quam ipsum negotium, quamvis fortius, obstringit: at compromissum neminem ita obligat, ut omnimodo quod arbiter statuit, adimpleat i sed possit ab co recedere, Vel inserendo poenam vel praestando id quis finierest l. a. l. diemar. I. ult D de receptis qui arbitrium Accedit quod jusjurandum non trahatur ad incognitas at multis modis arbiter controversiam finire potest de quibus litigatores, Vel alteruter eorum,non cogitarunt. Insuper ratio 4extus manifestus est in I s libertus 3 o. D. deoperis libertorum in verbis: si libertus juraverit, dare se quot Ner.ta patronus arbitratus es, non aliter ratum fore arbitrium patroni, quamsiaequum arbitratus sit,se fere ea mens eis personarum arbitrio sub ituentium , ut, quia flerent eum recite arbitraturum Vaciant,non quia immodice obligari v lint. Adstipulatur .s in lege δ. D. locati. l. o.g. . D. prosocio LII. I. T. D. delegat. I. Quid enim,sit,cum de proprietate sundi inter me dempronium contentio esset, praestito utrinque solemni
235쪽
lemni sacramento deservanda omnimodo Arbitri sententia, electus Arbiter Titius pronunciaverit fundum neque ad me, neque ad Sempronium,sed ad se pertineres Quid si compromittentes,postquam jurarunt,animadvertant arbitrum omnino ignarum esse negocii de quo controversia est 3 quae species Iustiniano in . Novest. a.cap. r. proposita suit. Quid si post pronuntiatum arbitrium unus litigatorum dicat, neque se neque adversarium descjusmodi sententia ullo modo cogitasse: alter affirmet: ita alter alterum periurii insimulet Dad quem casum etiam respexit Imperator ind. nobe aua .cap. II. LOnge itaque melius est Iusjurandum in compromissis omittere,
quam in unam harum incommoditatum incidere, d. novest. II cap. II ex qua petit auth. decernis Cod de receptis arbitris.
Enimvero si non obstante hac prohibitione compromictum praestito jurejurando factum sit,non quidem praecepit Iustinianus illud nullius momenti esse, sed actionem vel exceptionem rei quasi judicatae non parere,aut majorem Vim habere quam si iurisjurandi religio non accessisset . um a. cap. II g. I. in verbis quiasi hoc non egerint, nequestipulatifuerint poenam, sed existimaverint suffere sibi ex jurejurando cautionem c. A quo non longe discedit rescriptum Alexandri III in cap. non e a. ext. de arbitris eo enim illa duntaxat sententia in caussa jurati compromissi prolata servari praecipitur, quam compromittentes vero similiter expectarunt, non aliam.
Si in tres fuerit compromissum, An duo absente tertiopo Bicaussam determinare 'SI in tres compromissum fuerit, non possunt duo absente
tertio, licet citato, caussam determinare Quod in L 7. . ult.
236쪽
D Ius T. ROMAN LEGUM Lib. I. 93ult. D. de receptis qui arbit ita probat Ulpianus Celsus libro secundo Digectorumscribit si in tres fuerit compromifum,susscere quidem duorum consensum, praesens fuerit se tertius abioquin
absente eo licet duo consentiant, arbitrium non valere e quia in
pluresfuit compromissum , potuit praesentia ejus trahere eos in
ejussenientiam. Est enim in tres compromistum,non duos, Lys. D. de reIudicata, cum ait Duo ex tribus judicibus uno absentejudicare non postsunt quippe omnes iudicarejus sunt. Et si tertius praesens suisset, praesentia ac rationibus suis potuisset
eos in suam sententiam trahere, d. l. II. I. ult praeterea absente tertio non servatur forma mandati quo determinationem caussae in se susceperunt.texitu in l. Pedius 7.I. unde Iulianu I.
l. non distinguemus sa de licio I s.D.de receptis qui arkitrium quo sensu compromissum stricti juris esse scripssit' Decianus confli 33. lib. I. Atque ob hanc ac proxime praecedentem rationem hic non tenet regula: Quod potest fieri aliquo invito, potest fieri eo ignorante: petita ex .ergo isivis D desideicommissa riis libertatibus neutra enim in specie, de qua in d. l. ergo . . illud, agitur, militati uti bene observat Cumanus ad i. I p. D.
de rejudicata Neque refert tertius evocatus suerit, an non equi non dicitur contumax, qui non paruit aequali suo , Bartolus Fulgosius ad Lis . I. ult. D. de recepi. qui arbit.
Quod autem dici solet contumaciam esse pro praesentia auth qua inprovincia.ver sed si nec ipse Cod ubi de crisaimib.Vsopori tum verum est cum de praejudicio contumacis agitur, non alterius. Ergo dices, procrastinatio tertii damnum litibgatoribus adseret, quorum interest quam celerrime controversilistinem imponi. Resipondeo paratam esse praerem Sauctoritatem,qua omnes singuli,qui arbitrium susceperta sententiam dicere coguntur, tot tu.D. de receptis qui arbitrium ut seen Ιω-
237쪽
104. AC MAESTERTII J C. sententiam dicant. ct ibi l. I. g. tametsi I. Et secundum haec se natus Sabaudia judicavit, Ant. Fab. in Cod tu de receptis arbitris, definit. s. Nihil obstat cap. ult de Arbitru nsexto Quia de compromita intelligi debet, quod super iis quaestionibus, quas ad cognitionem Judicum neq; solent neque Volunt controvertentes deserre,sed ad amicabilem piorum aliquorum ac praecipue
ecclesiiasticorum hominum compositionem' determina tionemri uti contingit cum stater instatrem peccavit, nec tamen eum audire cupit de quo Matth. cap. S. vers. Is sesteqq. Probo quia Pontifex inta cap. ult de arbitris, lib. sexto
haec ibjicit verba uis ipsus absentia praesentia repleta divinaeum reputarificialpro praesente petita manifeste ex . cap. II. atth. vers. ao. Videnturque partes ob piam sanctamque intentionem suam convenisse, ut tertio absente reliqui duo quaestiones examinent pronuntient, quemadmodum in l. ita demum II. g. cum inplures II. D. de receptis qui arbitrium sec. ut eo celerius determinentur: ita enim Pontila d. loco: Vi quaesionibus is celerius imponatur quod in hisce quaestionibus maxime obtinet utpote quas ante solis quasi occasum finiri charitas proximi efflagitat , non autem in aliis: uti patet ex tempore finiendis litibus a jure civili praescripto, .properandum I 3. Cod de Iudiciis quod a jure Canonico magis extensum est quam coarctatum, c. venerabilis et o ext.de Iudiciis. Ita ut quod in c. ult. de arbitris, insexto, habetur, singulare sit , ac proinde juri civili non deroget. Quapropter ait Pontifex liceris civilis aliud innuere videatur probe enim sciebat aliud revera non innuere sciebat jus civile loqui tantum in thesii controversiis communibus, quae ad notitiam Iudicum deser resolent; non uitem in hypothesii specialibus illis, equi. hus Pontinccna intelligendiim esse jam dixi. DU-
238쪽
LAn mulieres arbitrio ci ungip int'ΜUlieres arbitri officio iungi non postlinici Sancimus,
inquit Iustinianus, mulieres suaepudicitiae memores, o operum qua ei natura permisit, se a quibus eas, it ab inere, δε- celsumma a optima opinionis consitutae insa arbitriumsusceperint vel, si fuerintpatronae, etiamsi inter libertos suam interposuerint audientiam: ab omni judiciali agmines Mara ι ex earum electione nu a poena, nul pacti exceptio adversus jusos earum contemptores habeatur, i ult Cod de receptu ar tris Est enim arbitri officium civile, a quo mulieres removentur, I. Aminae a. D. Breg. juris quare nec Iudices dari possitiit, L eum praetor I 2.I. non autem 2 in ei de Iudiciis. At compromi sum adsimilitudinem judiciorum redactum est l. I. D. de receptis qui arbitrium Accedit argumentum ex I ad Corinth. I . vers s .
Neque obstat cap. dilecti . ext de dicio. Quia nihil aliud ibi respondet Pontifex quam quod mulieres Arbitri munere in illis regionibus recte fungantur in quibus generali probataque consuetudine hoc inductum est ita enim inquit uia tamenjuxta consiuetudinem approbatam, quaepro lege servatur npanibus Gallicanis foeminaepraecesientescin subditos suos ordinariamjurisdictionem habere, cuntur, mandamus, quatenus ho-θitalarios, ut arbitrium ipsum praesertim eum Episcoporum fueritpraesentia es conssilio roboratum sicut proinde latum est, ab
utraque partessonte receptum, observent per poenam in compromissosalutam appey polo compesiatis. Sed consuetudinem juris vim habere nemo dubitat, i de quibus a. per totam D. de legibus. g. sine scripto, Insit dejure nat.gent se civili Prae-B a terea
239쪽
terea in specie pontifici proposita litigatores non solum compromissum inierant, sed etiam arbitrium jam a muliere pronuntiatum mutuo consensiti approbaverant; quod a juris ci . vilis ratione alienum non est Licet enim eo mulier, ut arbitri munere iungatur, electa, non cogatur sententiam dicere,posi inique partes impune dictam contemnere, d. l. ult Cod de re e tu arbitris nihil tamen impedit, quominus sententia a muliere dicta&lponte a partibus recepta approbata effectum suum sortiatur' imo, si poena compromisso adjecta non sit, actionem& exceptionem rei quasi judicatae pariat idque ex
novo illo mutuoque consensu, arg. l. cum antea s Cod dereceptis arbitris . I. Cod dejuri ictione Accedit quod inci. cap. dilecti Episcoporum praesentia: con filio arbitrium mulieris corroboratum fuerit, vers praesertim cum Episcoporum se Ex quibus omnibus patet ex hac parte nihil uri civili derogari.
Ne dicas Q pra dictam consuetudinem corruptelam esse: adeoque nullius momenti, ata novel7. L .cap. I. insine cum exauctoritate Aristotclis imperare aliaque civilia munera sustinere ejus sit qui cst persectioris naturae, cujusmodi est Mas. Quia ut ex ejusdem Aristotelis auctoritate traditur argumentum a bene esse non concludit adesse necessario. Praeterea plurimae reperiuntur mulieres quas natura solertes, industrialiteratas, educatio pias,experientia sapientes secit virtus enim nemini pra clusa,neque sexum aut censum eligit: sita pluressuere mulieres sortes,cautae, castae, quae virilibus curis ut utar verbis Taciti foeminarum vitia exuerant. Exemplo sit Semiramis de qua, cum post obitum Nini mariti sui mentita sexum virilem esset maximasquc res gemisset, ita loquitur Iustinus: Nee hoe rei dignitatem ei ademit sed admirationem auxit, quod mutier nonseminas modo virtute, sideIiam viros anteiret. Cui aequiparari debent Massagetarum Regina Tomyris, Regina Cariae Artemisia,aliaeque innumerae.
240쪽
ns 'et tu Iudex recusaris it se remoeteri QVia sine suspicione lites procedere debent permistii mest Iudicem suspectum recusare, i. apertissimi 16 Coae de Iudiciis Suspectus autem dicitur de cujus fidei synceritate ex justa aliqua causi a dubitatur,arg. I.; Gyius. I. . Insit. defusipectis Iutoribus. Nec refert an urit dictioni, quam jure suo habet, praesidii an demandatae sive delegatae tantum beletiam simplex cauta cognitio ei conccssa sit .veluti pedaneo: Quia in omnibus cadem militat ratio, d l. ertis imi s. l. uis.
Cod.de Iudiciis Luit. Cod.desenrent es interlocvt. sec. NoveP. II. c. a. vesi. 3 c. 3. NoveP. 3 c. 8 Nov. 86. . Dundesumpta es an-rhentsi vero contigerit. Cod de Iudiciis. Sed tamen non eundem
in omnibus ccusatio effectum habet: Nam Iudex delegatus sive a magistratu sive aPrincipe datus sit,& multo magis pcdaneus a causis cognitione plane removetur, d. aperti im I ff. Luit. Cod de Iudiciis. Verum ordinario iudici Collega adjungi
tur . auths vero contigerit Cod de Iudiciis No De P. S2.cP. I, Novest. δε cap. 2. Hac add. Novest. I. Rationes diversitatis hae sunt quod ordinarii jurisdictio tanquam a lege data virmior&diuturnior sit, a*. l. morema rum cum l. seq. D. de
jurisdictione. ac proinde publice intersit auctoritatem ejus non tam facile,quam ullius alterius,labefactari, arg. l. obstruandum Is inprin. D. deos iopraesidis, .servo o s. g cum praetor 2 ad SC. Trebellian. Quod circa Iudicem delegatum atque etiam pedaneum fraus adhiberi possit, dum per subreptionem vel obreptionem impetrantis datur, i observandum I. D. dejudiciis. Isquando a Cod de dilationibm, cap. adhaec Io exi de rescriptis non autem circa ordinarium , utpote qui nullo ad