De justitia Romanarum legum

201쪽

1ues JAC MAEsΤΕRΤIII. C. etiam de hereditate qualibet sutura actum censetur , quoties

societas omnium bonorum tam praesentium quam futurorum contracta est, i. ea ver s. g. I. D. prosocio. manet autem M. Vii. descietate. At multa quae per consequentiam facta sunt, valent, quae directe facta nullius momenti sunt, LI. l. quod dicimus . inprin. D. deaucroritate es consensu tutorum. l. nonnunquam 12. D. de condition. demonstrat i si unus et . .isiud nusia 3. D. depactis. Scio plerosque re spondere in d. l. ea verbo. g.deisi a Dero socio agi de hereditate incerti. At quam . vis incertus non tantis periculis subjaceat, quibus certus vix

tamen est ut minoribus subjiciatur quam ille de quo Iustinia

nus a Caesariensi Advocatione interrogatus erat in I. ult Coae depactis. Quinimo vehementer dubito an non ille de cujus hereditate agitur in . l. ea ver s. g. de illi a potius non nominatus, non expressus, quam inceretis dicendus sit : cum illi quorum hereditates nobis ab intestato Obventurae sunt, certi proculdubio sint ac continuo cogitationem nostram sub cant cita ut interrogati facile illos designare possimus. Et sane si liceat de incerti hereditate viventis directein principaliter pacisci, nunquam non pacisci licebit cum enim patrem provectae aetatis superstitem habes, ages cum Sempronio, ut,

si quae justa hereditas tibi obvenerit, illa ipsi pro precio, quod

tibi praero gavit, cedat. Obiicies L quidam a. instris. D. de verbor obligat. Resp. uti ad ea verys. g. 2. D. pro socio. Nam ibi principaliter convenerat, ut is qui filium suscipiebat, eum ut filium observaret; in con sicquentiam tantum contingebat quod heredem eum instituere debebat. Alioquin arrogatio pactum futurae successionis cmees cum arrogatus institu Velut Oportet exher dari ab arrogatore debeat sed quia hoc in consequentiam solummodo agitur, nihil turpitudinis ea continet.

202쪽

DE Ius T. ROMAN. LEGUM, LU. I. IS9Idem plane rcspondeo ad I venditor et g. Audpotest quaeri

2. D. de hereditate vel actione vendita. Quia principalitervenierat hereditas jam delatari pupilli adhuc viventis hereditas in Consequentia duntaxat veniebat. Vel,si velis,potes vocem maximem textu positam interpretari pro utique ut siti sensus: Impuberis hercditatem etiam in venditionem venire, utique si jam delata sit. Ad legem si qui ervum 23. D. de action empl. Respondeo cautionem super hereditate liberti ideo solum interponi, quia haec in aestimationem ejus quod interest quod venditoremptori praestare debebat, veniebat Praestationem ejus quod interest principale negocium csse increditatem liberti solummodo per consequentiam adtendi. Idem etiam possum respondere adl non aliter. I S. D. e g. eum autem s. Instit de Adoptionibus. Principale enim negocium est arrogatio , atque in consequentiam ejus duntaxat contingit, ut cautionem de hereditate impuberis si intra pubertatem moriatur, restituenda praestet. Sed praeterea video cautionem illam non hirgere, neque fieri iis, qui, si arrogatio facta non fuisse , ad hereditatem venturi essent, scd personae publicae d. g. cum autem I. Instit de Adoption qui servus publicus dicitur in d. l. non aliter λδ. D. de Adoptionibus. Porro nihil adversatur l. juri gentium . g.penuit in e D. depactis utita filius cum creditoribus paternis non paciscitur de hereditate patris sed aere alieno quo pater eis tenebatur,ut ita honori atque existimationi patris consuleret.

Nihil etiam obstant, si ult. Insit delegitima agnat,success. g. 6d eas quidem . vers cum enim praefata Insit de bonor posue . Quia omnis emancipatio hodie a patre naturali contram fiducia fieri intelligitur, ita dictante Iustinianaea constitutione. Verum quidem est quod olim conventione contrahebatur

203쪽

16o JAC MAEs TERTII J. C. batur , sed in consequentiam duntaxat emancipationis. De nique conventio illa non principaliter ad liberorum hereditatem obtinendam, sed ad patriam potestatem spectabat. Facilis responsito est ad tit. D. o Cod de hereditate velactione υenssita. Qula loquitur de hereditate destincti de hereditate

jam delata non autem hominis Viventis seu sutura: uti cx subojectis textibus constat. At objicies i. nam hoc modo II. D. de heredit. velacr. vend.

Resp. illa verba si quasi hereditas, es tibi empta nihil aliud

velle quam emptionem hereditatis Valere sub ea conditione si jam aliqua licreditas siit; At viventis nulla est hereditas. Objicies iit de filiis natis ex matrimonio ad Morganaticam contracto .lib. .fudor. 2s Resip. eum qui adsecundas nuptias properabat pacta nuptialia cum sutura conjuge principaliterfecisse super laudo vero vel etiam bonis suis non nisi in consequentiam , quasi in modificationem suturi matrimonii convenitae. Ut mittam nullos adhuc liberos ex plebeia illa muliere natos smuc,permissumque patri esse filio ex prioribus nuptiis procreato seudum maximamque bonorum suorum partem in nuptialibus conditionibus reservare. Adversus responsionem primo loco positam nihil obstant l. hereditas s. Cod de acris conventis l. acrum dotali 3 Cod de eo attonibus,

cum ilibus, uti statim patebit. Oppone l. de fideicommisso o Cod de transactionibus. Resp. quod in fideicommissaria hereditate non heredi fiduciario, sed testatori, qui jam mortuus est, succedatur. Praete

ea pactum quod institutus heres iub conditione sis ne libueris cte gravatus init cum fideicommissario, votum captandae mortis tollit,quod Impp.ind. desideicommisso II non simulariunt,cuajunt, remoto captanda mortis alterius voto improbabili. Idem omnino respondeo ad cumproponas Isi. Cod.de pactis.

204쪽

D Ius T. ROMAN DE Get M , Lib. I. 6 ISi dicas valere donationem omnium bonorum. Resp. per eam Votum captandae mortis non induci, cum statim perfecta sit, g. a. Insit. de Donationibus. Sed sorsitan dicesin eam valere quae est omnium honorum tam praesentium quam futurorum, juxta Ls unquam . Coae de revocand donat. Lsquis 3 s. g.sed quis,cumgseq. Cod de donation L si totas tot.penerit Cod de in s. donat. L . Cod de contrah e t. cum mili-bm. At repono hoc casu donatarii maxime interesse donatorem quam diutissime superstitem esse, ut quam multa bona

adhuc conquirat.

Obiicies, quod valeat pupillaris substitutio in iisdem tabulis scripta quibus pater sibi heredem instituit, I aut . . sit. depugi arisub tui. Denique heredis palam facta nuncupatio. Resp. nullum substituti pupillariter,uel etiam palam nuncupat heredis, factum intervenire, ex quo colligi posset ipsum

contra jus gentium sestinare, Quemadmodum facit qui viven.

tem adhuc cogitatione sua removet intersuit, deque hereditate ejus paciscitur Hisponit. Idem de mortis caussa donatione dico , utpote qua ex liberalitate donatoris provenit,

nec donatorem ante mortem obligat. Si objicias Constitutionem I9.Leonis,quae e diametro adversatur legi pactum quod dotali Is Cod. depacris. Res Constitutionem Leonis , qui Orientis solius Imperator fuit, nunquam in Occidente obtinuisse, quemadmodum sorte nunquam in Oriente legem pactum quod dotali,s Cod depactis iverum siti quod idem Leo ait' praeterea Leonem infirmioribus rationibus quam Impp. Valentinianum Galienum ind. l. Is moveri. Nam inter liberos servanda est aequalitas nissipater ex justa aliqua causa ab ea velit recederes id enim ipsit licet Denique servanda est pacti, servanda est promissio; nisi bonis moribiis adversetur neque mendax dici potcst, qui impro-

Corale

205쪽

161 AC MAESTERTIII. C. improbam promissionem non implet scelus sceleri nona

cumulat.

si dicas talia pacta non esse natura turpia, sed more civitatis Romanae. Resp. hoc salsum esse: cum per rationes ex jure entium petitas initio propositas, tum quia eiusmodi pa cta disertis verbis contra bono mores 'us gentium esse dicuntur in I. donari, alias incipit, diuidamas. g. αθ. D. de donat. Dices forsiitan urisconsultum ad mores ciViles aliarum nationum respicere illosque jus gentium vocare. At resp. nullibi hoc sensu us gentium in libris nostri juris accipi in iis accurate ubique distingui inter jus gentium & civile, illudque accipi pro eo quod inter omnes homines excommuni rationis usu obtineti hoc autem quod apud populum Romanum tantum: Denique non potuisse Iurisconsultum ad aliarum nationum ius civile respiceres cum sinatura haec pacta turpia non sint, verissisimile est apud alias nationes prohibita non filuta. Plane certi sunt casus quibus pactum de futuram creditate initum valet quorum primus est Si duo de hereditate tertii adhuc viventis pacti sint,in ille voluntatem suam eis accommodaverit, atque in ea usque ad extremum vitae spiritum perseveraverit : tunc etenim sublata acerbissima si licebit eis Absciente bubente hujusmodi pactiones servare, I ult vers. nisforte Cod depactis. Quia certus omnino est,qui pacto consentit, contrahentes nullum captandae mortis votii induxissse: alioquin consensum suum vel denegaret vel subtraheret, nec quod inter contrahentes actum est valeret. . . uti Cod depactis. Adeo ut hoc negocium non tam ut pactum valeat,quam in vim ultimae voluntatis: cum totum a nutu ejus de cujus hcreditate pacti sunt, dependeat, cui licet dum lubet consensum revocare d. Luit. Od. de pactis. Si objicias quod tertius ipse de sua hereditate pacisci nequeat:Ergo nec paciscentibus consentire.

206쪽

in T. ROMAN LEGUM, Lib. I. I 6 3 sentire: Resp. diversam esse utriusque rationem. In pacto quod quis de hereditate sua init, votum captanda mortis, saltem ex parte ejus quo- cum paciscitur, militat,valetque ut pactum. At in pacto cui quis consentit, nullum improbum votum est iacisque valet ut pactum, sed tantum in vim ultimae voluntatis. Unde si objeceris quod viventium hereditates pactis adstrinitive dari non debeant, . ex eo . d. de inutilibusstipulat. Resp. hoc de illis pactis intelligi quae ut pacta valent: at hoc non ut pactum, sed in vim ultimae voluntatis consistit saltem intuitu tertii de cujus hereditate agitur neque ante ut pactum valere incipit, quam ipse mortuus cst. Secundus casus est si duo milites ad discrimen praelii pergentes ob communem mortis fortunam invicem pacti sint,ut ad eum, qui superstes fuisset, res ejus cui casis finem vitae attuliuet, pertinerent, Valet pactum l. o. Is Cod. de pactis non

quidem ut pactum,sed iniim ultimae voluntatis cum eo non obstante utriqtie liberum sit posteriore voluntate de bonis suis disponere ita ut hoc pactum inter milites initum, ad imitationem militaris cujusdam testamenti solummodo sustineatur quod*atet ex Versiculo tamen cum voluntas militum,quae

super ultimo ita piritu,riquefimiliaris reidecreto,quoquo modo contemplatione mortis in scripturam deducitur mimpo emi judicii obtineat deinde sub finem sexisente conditione intefgi tu exfratris tuijudicio quodprincipalium constitutionum promptosvore matur, sec. Ita ut turpitudo ceteraque omnia, quae adversius pacta suturae successionis faciunt, hic cessent. Tertius casus est si principaliter aliud negocium celebratum sit; defutura autem successione duntaxat in consequcntiam actum sit: siquidem ea quae directe gesta saepius irrita sunt,ca in alterius negocii consequentiam inita sustinentur,l. I. l. quod dicimus, inpris D de auctor se consen Iulor. l. nynnun X a quam

207쪽

164 AC MAEs TERTII J C.

quam sa. D. de condit se demons. l. sunm 7. g. Ludnulta s. D. depactis. Talis species est in L ea vero decisio a. D. pro

socio. l. a. f. a. D. de hereditat vel action vendit cum illius.

Ex eo enim quod palam sit contrahentes alterius negocii caussa convcnicth, praesumptio voti captandae mortis omninoccstat. Ut omittam ex negocio principali duntaxat agi,illudque solum servari videri, arg. d. l. I. g. 2. D prosocio.

Hinc recte insertur, quod si in pactis nuptialibus aliquid de

sutura successione conjugum quasi in partem dotis vel donationis propter nuptias alteriusve conditionis nuptiarum ipsarum conciliatricis sine qua nuptiae non contraherentur, convenerit,illud omnino servari debeat. Species cst in cap.defliis nalis ex matrimonio ad Morganaticam contracto lib. a sudor.

ritas.Ut non dicam quod in nuptiis species quaedam quasi sis 'cietatis sit, arg. l. f.D.derisu nuptiarum I. I instit.depatria potesate.m cujus consoquentiam de hereditate sutura aliquid conveniri posse satis cuincit d. l. ea vero I. g. 2. D. pro socio quod etiam mulier omnia sua bona in dotem dare possit , L nu a M. Cod dejure dotium. Nihil obstat L hereditas Cod de pactis conventis r.imsuper dote circ. quia non in partem dotis, neque ullius conditionis nuptiarum conciliatricis mulier parapherna post mortem suam marito obvcnire volebat; sed de iis indotali instrumcnto ultro quasi testari quod permissum noncst Patet vaec sententia ex verbis hereditas extraneis testamen- Iodatur deinde pactum i IIerposium esse viceresamenii. Sicci iam non obstat L pacIum do ab 3. Cod de costationibus quia pactum quod in ea lege inprobatur,non inter conjuges,quasi in partem dotis alterius V conditionis conciliatricis matrimonii initum fuit, sed patrem diliam cjus Eodem modo resip. ad Lib. D. de suus legitimis hered Lpacium b. Cod depacris.

208쪽

DE UT ROMAN LEGUM, LU. I. 63 Caeterum si de sutura successione principaliter inter conjuges actum fuerit,conventio non minus inter cos quam alios improbabitur: idque per legesin rationes supra allegatas Neque obstat quod inter conjuges donatio reciproca aleat, I. quod autem y Is viro uxor. a. D. de donat.Inter virum se uxor. quia cessat hoc casit ratio prohibitae inter virumin uxorem donationi. cum donans non fiat pauperior,in accipiens ditior, arg. l. haec ratio i in e prin. D. de donat inter virum uxor. At in pacto futurae successionis inter coniuges celebrato eadem contra ius gentium festinatio votumque captanda: mortis cernuntur, quae inter alios. Si ardentem conjugum amorem objicias Resp. ex eo praesumptionem untaxat clici praesumptionem autem cessare , quoties est probatio vel cflicacior praesumptio in contrarium quam ex hoc improbo pacto facile est colligere. Nihil porro obstat quod cum accedit consensus ejus de cujus hereditate quaeritur, Valeat pactum, Lut . vers. ni oriecte Cod de pactis atqui in hac conVentione consensus ejus de cujus hereditate quaeritur interVeniat. Quia dicta lex ultima de eo solo casu intelligenda est quo duo de hereditate tertii , non autem mutua vel alterutrius corum Conveniunt. Facile enim sanciri potuit, ut is qui tertio successit, hereditatem, quam ipse solus ex testamento vel ab intestato consecutus est, ei, cum quo consentiente in ea Voluntate perseverante illo de cuius hereditate agitur pactus est, communicare cogatur. At si vi pacti conjux conjugi mccederet,pacto hereditas daretur. Ut praeteream,quod pactum inter duos de hereditate tertii consentientis non valeat ut pactum , sed in vim ultimae volitia ratis. Si objicias favorem matrimonii Resp. propter cum jus gentium bonosque mores violare nefas esse. Secundo recte insertur, quod si inter duos Principes foedus 3 cuda-

209쪽

cudatur vel pax concilietur aut etiam inter alias illustres personas orta de laudis aliis-ve bonis controversita trans actio ineatur, possit in consequentiam quasi in partem conditionum foederis pacis-ve, aut etiam transactionis,de mutua vel al. terutrius sutura successione conveniri idque per ea quae superius allegata sunt. Si dicas Principes legem concedere posse, 3.sed se quod si Instit. dejurenat gent se civit. l. I. D. de consitui Princip. Ergo dc directe ac principaliter de sutura here ditate pacisci. Resp. Legem omnem cum bono aequo convenire debere , pactum autem ejusmodi improbum esse. Oppones quod Duces,Comites, illustres c. milites sint,arg. l.2. Cod de domesticis oprotect Resip. id verum esse cum belligerant, vel militiae nomen dederunt Iraeterea pactum futurae successionis nequidem inter milites valere, nisi cum ad commune periculum vitae pergunt ac non ur pactum,sed tantum

in vim ultimae voluntatis consistere. Iam facile colligi potest quid responsurus sim si objicias l. licet Is Cod. de pactis. Ad

praesumptionem, qua illustres personae omnes alias virtute integritate antecellere censentur, resp. eam cessare per probationem esiacacioremque praesumptionem contrariam, ductam ex hoc improbo suturae successionis pacto. Si putes publice utile esse, haec pacta etiam directe principaliter inter personas illustres inita servari advertere debes tranquillitatem

publicam scelere promo Veri non deberes praeterea cam facile per haec pacta turbatum iri quo enim personae illustriores, eo majori libidine dominandi cruciantur iunde ipsum captandae mortis votum iericulosi tristesque rerum exitus.

210쪽

D Ius Τ. ROMAN LEGUM, Lib. I. 6

DUBITATIO XLI.

Au valeat pactum de futura hereditate conservanda 'PActum quod de sutura hereditate conservanda initum

cst pariter improbatur textus iri l. pacrum quod dotali s. Cod depactis. l.ult D defluis se legitin is hered Ut enim lege ac jure publico jus successionis defertur, perinde quoque scrvari debet, arg. l. cum hic satus Ia g.s miles S. D. de donat.

inter virum uxor. l. I. ct a. D. de veteranorum se milit. Jce . .squis si I sed . . . de injuso rupto sec. l. verbis legis

Iao. j. lege obvenire IIo. D. de verbor.signis cum nullus contrahcndo ordinem successionis aliter disponere possit quam lex, argu cum duobus si idem respondit, . . prosocio. Ne juri publico pactis privatorum incipiat derogari posse, contrat nec expratorio 7. D. de reg. juris L contrajuris a I. in prin Ljuspublicum 3δ. D. de pactis. Hinc videmus quod ut filius iura suitatis retineret, lege opus fuit, N. . pen Cod. de Adoptionibus .s.sed ea omnia I .junc Iog. p. Insit de hereditat quae ab in- restat deferunt. Quinimo reverentiae lonori, quem natura liberi parentibus debent, haec pactio adversatur: si enim fialius invito patre se consecuturum hereditatem speret, nullamque exheredationem aut portionis suae imminutionem metuat, multa officia quae patri debet, praetermittet,magna cum pietatis laesionein omnium bonorum scandalo arg. d. l. ult.

D. de suis se legitim.

Oppone g. vlt. Instit de legitima agnatorumsuccesi. Resp. quod pater ut filio suo emancipato succederet, nunquam sibi pacto prospicere debuit cum vetus jus ei illud ad exemplum imitationem patroni servaverit, i. a. d. ad SC. Ter0Lian. l. I. inprin. g. I. eqq. D. si aparente qui manumissusfuerit. Cum