De justitia Romanarum legum

381쪽

alias addi posse, si patronus,qui omnia sua bona libertis donavi , liberos susceperit: sed ad has magis, quam illas, Imperatores in si unquam . respexisse, neque probari potest, neque etiam probandum suscipi debet : cum quia supra positae

rationes ad hanc decisionem faciendam sufficiunt' tum quia ubicumque naturalis aequitas, aut dubitatio aliqua intervenit, toties in mitiorem sententiam, quod minus ab ipsa aequitate, amore naturali ac voto deflectit, inclinamus, . in ambiguis Is . . ult D de regulis jurisi placuita Cod de Iudiciis l. nee in ea a s. g. ult D ad legem Iuliam de Adulter Novesi. inpris. ne alioquin sub auctoritate juris scientiae perniciose erretur, L ervum pr. g. sequitur s. D. de Terbor obligat. Objicies, quod quoties lex de certis personis loquitur, quibus aliquid beneficii tributum vult, ad alias personas non pertineat, .svero 6 . . pen D soluto matrim. I. quod constitutuma I. D. detestam. milit. Resp. quod quoties in aliqua causa legis sententia manifesta est, is, qui jurisdictioni praeest, ad similia procedere, atque ita ius dicere debeat, . nonpossunt et D. de legibus. Quoties inquam lege aliquid, unum vel alterum introductum ex bona occasio est, caetera, quae tendunt ad eandem utilitatem, vel interpretatione, vel certe jurisdictione suppleri l. nam ut ait II. D. eod. Quod attinet ad is veros . s. pen. D.sis o matrim. Resp. eam ad socerum non pertinere: quia in eo deficiebat ratio, quae ipsam dictaverat, ac proinde legislatoris voluntas. Quod idem respondeo adi quod constitutum M. D. detestam misit. At in alio, praeter patronum donatore voluntatem legislatoris deficere nego. Objicies quod in d. l.sunquam . Cod de revocandis donat.

contineatur jus novum constitutum contra manifestam rationem juris communis l. cui s. Coae de obligat eo action. cum ilibus ut interpretis non sit ad alios canis, donato

382쪽

res extraneos id producere . quod vero . . D. de legibus. Resip.

illud falsum esses latuit enim ab omni aevo in visceribus ipsius boni: aequi, e quibus illud eruerunt Imperatores in d Ls-- quam . Quod idem dicitur de Papiniani responso in i cuma υus Ioa D. de conditionibus se demonserat quod tamen non ideo minus ad omnes casius,quibus eadem pietas subest,extenditur,arg. l. cum acutissm so Cod. desideicom. generaliter . g. r. Cod. de In L. esse stit. Ad regulam, quae in l. sicut T. Cod de obligat o action habe tur. Resp. eam suis exceptionibus obnoxiam esse uti manifeste patet ex iis quae libro I. dubitatione 33. disputavi. Nihil quoque movet t. quod vero M.

D. de legibus. Quia falsum est legem si unquam S. contra rationem juris receptam esse i cum ea ipsum bonum aequum

contineatur.

Dices nullum esse locum injure civili qui de iure revocan. di donationem propter liberos donatori postea natos loquatur. Resp. esse legems unquama Cod de revocandis donat. dc manifestam aequi bonique rationem,cle qua supra. Denique ex quo quaeso juris loco responsum suum formavit Papinianus in d L cum avus Ioa D de conditionibus se demonstrationibus 'Ut non dicam signum dementiae esse laborare super inveniendo textu ubi naturaliter sapimus. Objicies c. quicunque ulcis . quaesi. o Resp. quod cum ait Augustinus inpote te habebat uisicopus non reddere stMurefrinonjure poli per jus sori non civile Romanum, sed quod savore Ecclesiae contra illudin manifestam boni' aequirationem irrepserat, intelligere. Objicies quod perperam ad praesentem casum trahatur species i. cum avus I 2. D. de conditis demonstrat. l. cum acutiss-

383쪽

3 o I AC MAESTERTIII. Q agatur. Resp. speciem illarum legum tantum argumentum ex pari aequitatis pietatis ratione petitum subministrare nec omne , quod circa dictas leges dici posset, praesertim quibus dispar ratio subcst ad hunc casum trahendum secum quae

in uno, non statim in omnibus conVeniant. illa duntaxat omania hic dici, quae circa donationem a patrono libertis factam Occurrunt a dispositione testamentaria, utpote favorabili, minusquama negocio inter Vivos celebrato recedi receditamen favore liberorum postea natorum , qui idem hoc casiumilitat quare non tam anxie hic quaeri debere, num ultima voluntas, an donatio facta sit , cum,liberis postea natis, non

tam donator a donatione recedat, quam per ipsam legem cainfirmetur, idque favore di contemplatione liberorum posta ea susceptorum qui propterea , defuncto patre antequam ex hac caussa ageret,remedio dictae legissiunquam Ι .uti possunt. Ex his omnibus patet,quod quamVis piam hanc sententiam tueamur, nihil tamen injure Canonico Occurrat, ex quo jus civile labefactari posit.

An tesamentumsolemnesit contrajus diυinum ZIUre Romano in Testamento solemni tum scripto, tum

nuncupativo, septem testium ad id specialiter rogatorum, nec contra Voluntatem suam detentorum praesentia requir, tur, g.sed cum paulatim. I. cum . seq. Insit de resamentis ordinandis L heredes a I. g. in teisamentis 2. D. qui tetiam .facereps. l. hac eo ulti ima δ. Cod qui tenam facere possunt l. sunus a. l. hac coniseli ima a I. l. in tessameniis 26. I. cum antiquitas 28. . cum autem L nostram O. Cod de TestamenIis. Quod an uri divino adversetur, vel etiam Canonico correctum

384쪽

DE Us T. ROMANALEGUM A. II. 3 Ictum sit dubitari solet. Periti mimi utriimque recte negant

da secunda quaes. o. ari et Iason in I hac consulti maci I. in prin. . . Cod. de testamentis Iulius Clarus, teseamentum quas.

Neque obstat quod jure divino in ore duorum vel trium

conssistat omne Verbum Deuteron cap. I p. vers. II. Matth.

cap. I. vers 17 Epistol. ad Hebraeos cap. o. versi. 29. Quia regula illa generalis est, a qua hic casus: alii nonnulli propter communem utilitatem, omnis fraudis remotionem, aliasque graves ob caussas ut infra dicam excipiuntur. In toto enim jure generi per speciem derogatur,4 illud potissimum habetur, quod ad speciem directum est, in totouo D de reg juris. Prς terea lex divina duorum vel trium testium non meminit adcxclustionem plurium, ubi negocii qualitas praegnantesve aliquae circumstantiae eos requirerent, sed unius Satis enim iniquum foret unius testimonio quempiam condemnari, Liguris-jurandi a Coae de testibus. Unde illud vulgo vox unius Vox nullius, arg. l. maritus 2 o D de quaestionibus. Go hinredus a l. 4. D. dedolepraelegata sedes is Cod de testibus. Quare jus canonicum licet idem juris divini axioma probe cap. in omia negocii .es cap. licet universis a 3 ext de te bus attamen pro negociiqtialitate alia-ve ex caussa plurium testium fidem saepe postulat: idque primum innuit Ponti sex in cap ticet quaedamsut causae, quae plures, quam duos exigant testes' nusia estamen caussa, quae uuius tantum testimonio, quamvis legitimo terminetur. manifeste probant, e. praesul. . nusiam causi. a. quaest. . ibi ad convincendum de crimine Episcopum ac stes requiruntur 72. Presbyterum Cardinalem Diaconum Cardinalem urbis Romae et . Subdiaconum , Acolythum, Exorcistam,Lectorem, Ostiarium . nulla notati infamia. Imo

Vi 3 in hoc

385쪽

in hoc nostro casu Pontifex praeter duos vel tres testes praeserutiam Parochi desiderat, cum eges Io ext de testamentis. Qu9d praeterea in L cap cum eges Lo ext de te mentis dbcitur quia ero a divina lege se sanctorumpatrum insiluit se a generati Eccles consuetudine id egenoscitur alienum,cumscriptumst,in ore duorum velirium testu et omne verbum,praedictam consuetudinem improbamus nihil aliud vult,quam quod consuetudo Hostiensis Ecclesiae, septem testes in testamento, quinque in codicillis requirens, a Pontifice recte improbeatur idque primo,quia,cum diaece sis Hostiensis summo Pontifici etiam in temporalibus subjecta sit, Glossa inci cap cum esses

Io ext de samentis habet ipse in ea consuetudinis cujus cunque abrogandae noVique juris condendi facultatem pro arbitratu suo , Lo D de constitutionibus Principum s.sed quod6. Instit dejure nat-gent scivili. Secundo quia generali Ecclesiae consuetudine praedictum juris divini axioma,In ore duorum velirium G ut ad alia multa, ita etiam ad testam emtariam dispositionem productum erat : cui dioecesis Hostiensis sese conformare debebat, arg cap. non liceat IE .ext. deprae scriptionibus c. I c de iis 3 distinctione I a Couvarruviaide te-

samentis cap. Ira in prin se . . Praeterea nihil adversatur Constitutio Leonis L. α 3. cum quia Leo solius Orientis Imperator, nec unquam ipsius constitutiones in Occidente admisi sucrinici tum quia haenulla certa ratione nitantur.

Quod autem septem testes in testamentis requirantur, ex eo iure, quo olim testamenta per ars libram fiebant, fluxisse videturi g. sed cum paulatim s. cum .seq. Insit de samentis ordinandis illud enim quinque testes,libripendem Tamiliae emptorem praeter testatoris personam desiderabat , d. g. sed cum paulatim s. cum s.seq. Ideo autem praecise septem testes

necessa -

386쪽

D IUsΥ. ROMAN LEGUM Lib. II. 343 necessarii sunt, cum quia numerus iste, in re tam seria, quasi actu publico variis alioquin fraudibus obnoxio,mediocris visus est, N. l. 3. D. qui testamenta seere possunt. .sed his omnibus M. Instit detestamentis ordinandis l. hac consuli ima I. in

prin Cod de tectamentis, tum quia veteres omnes peculiarem quandam vim septenario illi numero attribuerunt , uti videre licet apud Gellium lib. I. Oct. Attic cap. o. Laert. lib. a. de antiquitatibus Graecorum Andream Laurentium tib δ. Istor.

anatom quas II. Gregor Nazian orat Hebrari cum numerum libertatis Pythagorici virginitatis caeteri perfectionis

appellarunt. Quinimo Palladi, vel Cut alii volunt Apollini

consecratus,sacer habitus fuit ut mirum non siit legumlatorescensuisse eum testamentaria dispossitioni actui huic solemni kquassi sancto,convenire adhiberique debere.

An heredis institutio alterim dissostionipermittip ii ΗΕredis institutio in alterius voluntatem conserri nequit,l ilia institutio a. D. de heredibus instituendis.veluti si testator dixerit, Ego istam heredem instituo quem Titius voluerit.

quare testamentum justa sententia voluntatis nostrae dicitur, non alterius, i. I. D. qui testam .facerest . Hujusque ratio est, quod jus testamenti per se firmum certum esse oporteat.

Vlpianus infragm. Instit tit. 22. g. incertae personaeoc firmum autem certum per se non est, quod ex alterius dispossitione arbitrio pendet d. l. isia insitutio 3 a. . de hered instit. Enimvero si quis Sempronium heredem instituerit sub hac conditione , Si Titius in Capitolium ascenderit in quamvis non alias heres csse possit Sempronius , nisii Titius ascendisset Capitolium,in hoc ipsum in potestate sit repossitum Titii quia ta- men scriptura non est expressa voluntas Titii erit utilis ea in v stitu'

387쪽

stitutio quaedam enim in testamentis si exprimantur, effectum nullum habent quando si verbis tegantur, candem significationem habeant, quam haberent expressa, Momentum aliquod habebunt, .s quis si . D. de heredibus insti uendis juxta illud expressa nocent, non eXpressa non nocent l. nonnunquam a. D. de condit o demonserat. Praeterea in legatis Ἐ-deicommissis haec tam stricte non servantur possunt enim ea arbitrio & moderationi alicujus tertii conrinitti, licet non praecisaein absoluta voluntati, l. eicommissa o. g. quanquam . D. de legatis 3. l. I. I. I. D. de legatis 2 L senatu. 3. g. legatum a. D. delegati I l. nonnunquam 2. D. de condition b- δε- monserationibus Hac. lib. a. obsta cum enim heredis institutio sit veluti basis ac fundamentum totius testamenti, g ante heredis 34. Insit de legatis mirum non est eam praeceteris omnibus, quae in testamento scribuntur, certam per se fuemam esse debere , ut alterius non dicam , voluntati sed nequidem arbitrio is oderationi committi possit. Sed obstare videtur cap. cum tibi I 3 ext de te mentis verba Pontificis haec sunt: taui extremam voluntatem in alterius iussos tione committit non videtur decedere intesarm. Non recte dices Innocentium loqui de eo, qui suam extremam voluntatem alterius dispositioni committit,ut bona ad pias causas distribuat, a=g. l. nulli a S. in prin. f. r. seqq. .squis addeclinandum p. inprin es II. seqq. Cod de Episcopis se Clericis. Quia tali casu de bonis suis ad pias caussas testator disipositisset: Pontifex autem tractat de eo qui de bonis suis nihil per se oradinavit vel determinavit unde minus recte dixeris eum heredem sub conditione instituisse: Si Titius in Capitolium ascenderii. Enimvero perlecu tota Innocentii epistola quae habetur, lib. a. Epipol ejus Epist. 3 8 Antis Grensuiscopo cujus pars quoque occurrit in cap. cum tibi, δ.exi de verb igni facile de

388쪽

D Ius Τ. ROMAN LEGUM Lib. II. 3 sde mente Pontificis constare potest, si sciamus Episcopo facultatem de hereditate clerici,qui intestatus obiit,libere disponendi concessam est: d. cap. cum tibi II ext deverb.signifat cum ea subinde Episcopi nimis invidiose uterentur, placuit Pontifici eam interpretatione sua omni modo coarctare proinde interrogatus de illo, qui in dispositione se voluntate alierius verba sunt Epistolae suam committunt uisimam voluntarem, nihil perse penitus ordinantes, nec determinantes quid, cui loco, velpersona conferri debeat, dicantur decedere intestari 'Respondit, quod qui extremam voluntatem in alterius dispositionem committit, non videatur decedere intestatus. sed hoc non dicit respectu substantiae ipsitus clerici,qua sit de ea per solemni rite ordinatum testamentum disposuisset, sed ad exclusionem Episcopi tantum in hunc duntaxat finem, ut tetatius ille faciat, quod alioquin Episcopus sibi arrogasset. his . lib. s. controverscap. 17,

DUBITATIO XLVI.

An ex samento minus solemni obligatio naturalis nascatur

A aequum sit ex testamento minus solemni obligationem naturalem nasci; Et an ea aequitas uri civili cognita sit, pariter controversum est. Ego utrumque stirmo, arg.l. intestam. 38. D. desideicommis, libertat. Ibi,in te menio quodperfectum non erat,alumnas a libertatem deicommissa dedit.Deniq;pios tamensilios debuisse manumistere eam,quam pater dilexibseuronuntiavit igitur,recte eam manumissam, ideo eicommissa ita ei prasanda no propter libertatis favorem,ut aliqui volunt, sed parcntis voluntatem liberis probe cognitam, licet

389쪽

juris solemnitatibus destitutam. Praeterea fideicommissum testamento minus id lemni relictum ira stitum , per indebi. ti condictionem repeti nequi. . Os inutiliter a Cod de ei 'commisiis qua propter naturaliter saltem debebatur,arg. naiaturaliter Is cum l. eq. D. de Condia indebiti. Ne dicas quod heredes indebitum scientes solverint, iu-jus per errorem soluti repetitio est,ejus consulto dati donatio sit, i. cujus 1 s. D. de reg. Iuris l. I. D. de Condior indebiti. Nam ipse Imperator in d. l. ses inutiliter rationem sui responsi in voluntate testatoris obligatione naturali ex ea proveniente sun dat : Ait enim frustra ab heredibus ejus de ea re quaestio tibi movetur, cum non ex ea solascriptura, sed ex conscientia relicti fideicommisi defuncti voluntatisti actum esse videatur. Accedit argumentum ex L ult. D. de rebus eorum quisub tutela l. ult. Cod de lege Falcidia Ls veritas a s Cod de fideicommisiis.

Ut non praeteream quod solemnitates testamentariae ex ure civili sint,arg. .sed cum paulatim s. cum .seq. sit de Ieuam. ordinandis civile autem jus naturalis obligationis nativitatem impedire non posui,arg. I. ult.Insit.de legitima agnatorum Iu- rela nascitur enim ex aequitate iudore naturali, qui inter omnes gentes peraeque animadvertitur, nec cum solemnitatibus ab hoc vel illo populo ad hunc illum-ve actum requisitis vel non requisitis quidquam commune habet. Hinc Plinius lib.

s. 'sol. ad Calvisium,in haec verba hocsju assicias,irritum es defuncti voluntatem ratum firmum es mihi autem defuncti

voluntas verior quam in partem risconsulti,quod dicturus sum, accipiant antiquoriure est. Idem lib. a. Epist ad Ananium in hunc modum , Tu quid pro certa tua ditissentia admones me, eodicisios Attiliami,qui me exparte insiluit heredem,pro non siriptis habendos,quia non leonfirmati samento,quodjus nec mihi quidem ignotum es, cumsit iis etiam notum qui nihil aliud sciunt.

390쪽

Dis Ius T. ROMAN LEGUM Lib. II. 34 fidunt. Sed egopropriam quandam legem mihi dixi, ut defunctorum voluntates , etiam Ajura deficerent, quasiperfectas tuerer. Consul enim Codieisios isos Attiliani manu scriptos. Licet ergo

non sint confirmati testamento, a me tamen ut confirmat observabuntur. Et est communis opinio, ut testantur Grassus .recepi. sentent. g. r. N. a. cum seqq. Vasquius desuccess. creat. lib. I. . n. a. antica de conjecturis ultim. volunt. lib. a. tit. 13 9 I .Fachineus lib. controvers cap. s.

Nihil obstat L eicommissum, Cod de condia indebiti quia

non de fideicommisi in testamento minus solemni relicto loquitur, scd quod relictum plane nonist, relictum tamen putat qui illud solvit atque ita de fideicommissis neque civiliter

neque naturaliter debito.

Nihil etiam adversatur l. si quis a. I. I. D. de condior inde bitt. Quia non de eo tractat quod solutum est ex testamento solemnitatibus destituto sed ex testamento quidem solemni, Verum quod postea falsum , vel inofficiosum, vel irritum, vel ruptum apparuerit : ita ut hic obtineat regula quae est in Lex his , . D. de condita indebiti.

Objicic s. penult. insine sit quibus modis sam in m.

cum ait : Nam impe eorum testamentum e dubio nullam s. Resp. nullum quidem esse resipectu obligationis civilis, non autem naturalis eodem plane mod respondeo ad argumenta quae petunt ex L hac consiuit ima a I Cod de Testam d. quotiensi. D. quistisdare coguntur cap. cumsuper 3 ext de sic.

opotesat. judicis delegati.

Si dicas eum qui stipulanti non quidem promittit, sed tamen capite annuit, neque civiliter neque naturaliter obligari, I. I. g.squis ita a. D. deverb obligat. Ergo nec heredona ex testamento minus solemni. Resp. consequentiam falsam esse. Illo enim casu de mente' voluntate annuentis non constat: X a quin'