장음표시 사용
11쪽
ille opifex rerum, mundi metioris origo: Sive recens tellus, seductaque nuper ab alto AEthere, cognati retinebat semina caeli: Quam fatui Iapeto missam fluvialibus undis
Fιnxit in efigiem moderantum cuncta Destrum. Pronaque eum vectent animalia coetera terram,
Os homini subli,ne devit, caelumque videre Just, oe erectos ad sidera tollere vultus. Sic, modo qua fuerat rudis, O sine imagine tellus,
Induit ignotas homιnum eonversa siguras. Iul. r8. His ovidit versibus expromitur quod de hominis sermatione nos docet sacra Genesis, nempe Deum, cunctis animalibus jam productis , sermasse hominem de limo terra, eum ad imaginem suam seeisse, ae ipsi e tulisse dominium in coetera. Divinarum scripturarum adversus Ethniem defensor Tertullianus, probe sciens eos exploratam habere hominis de limo terrae Armationem, aiebat lib. de Carne Christi eap. 7. 1 um cert. corpus hoc nostrum , quod de limo Q latum es, etiam ad fabulas Nationum veritas transmisit. Hine lib. I. contra Marcionem Caucasum montem nominat , penes quem verus Prometheus Deus omnipotens blasphemiis lancinatur. Et in Apologeti eo adversus Gentes ea P. 3. missos ait viros spiritu diviso inundator, quo madiearent Deum unicum esse, qui univerga condiderit , qui hominem humano struxerit , hic enim est verus Promotbeus, qui seculum certis temporum di ositionabus oe exitibus ordinavit. LAT. 29. Principem limum unde primus homo creatus cst, canit Horatius lib. I.Oda 1 s. sic scribens:
Fertur Prometaeus a me minei Limo eoactus.
Primam terram pro principe limo ponit Propertius lib. 3. Eleg. . hoe versuro prima infelix fingenti terra Prometheo. Prometheum Iutum dieit Martialis lib. Io. Epigr. 39. cum ait: Ficta Promerere diceris se lato. GME. 3o. Απο νοῦς προμQ-ω ὰ providentιa dueitur Promethei nomen, quod diis vina providentia sermaverit hominem de limo terrae. Deeantatissima est etiam apud Graecos ejusmodi etarmatis. Apollodorus lib. I. eap. r. ait Prometheum sormasse εο υδα- ω γῆς δεῖ -πους homines ex aqua is terra. Α poli nius Rhodius Illa 4. Argonauticorum vers 676. canit terram pullulasse προτερα ἐξ ἰλύος priores ex luto. Archelaus, apud Diogenem Laertium statuit similiter homines Ge animalia ἀπο τῆe - γε isu tam ex luto prodi se . Pausanias lib. Io. Ioquens de quodam signo Panopensium , quod alii . eulapii, alii Promethei esse serunt, meminit si miλου , ἐξ οῦ - ἄωM υαῖ - οῦ
minum genus a Prometheo formatum fuisse Leunt. Saturnus Prometheus παγμένωρ omnim generator, qui iuxta auctorem hymnorum Orphicorum est
num terra tum etiam Milati germen Olympi. refert primum hominem e Prometheo luto sermatum. Ideo enim illum invocans, ait: πιμνε Προ enerande Prometheu.
Ideo quoque eidem dieitur Titan, vore deducta ab Hebrae ChaIdalea D u tit, quat significat luim. Nam Diodotus lib. I. pag. I 33. ait natos εκ
12쪽
rit imi terrae filium . Hesiodus in Theogonia vers 6 alloquens Tisaras
ait rΚέκλυτέ με:υ γαίης τε κώ συρα- - λώα σ3κνα.
Ucultate mi& terra in esti inclyta proles. Quod antem terrea Titanum origo refunderetur in unum Saturnum omnium generatorem e luto sermatum, idem Poeta loquitur de Saturno tamquam de Titanum patre , eum ait T. 63o. de 668. Tιν,-r τε θεοι , κνι ἔσοι Κωνου ἐξ ἐνα M. Titane que diι, O quotquot genuit Saturnus. PROB. 31. Hic redeo ad meum sanehoniathonem, juxta quem ε ἀρυὼ sitria
κεόνοι. caelum matrimonio secum junxit terram fororem, ex eaque suscepit Ilum, qui sarernus dicιrar. Cilices qui multa a Phoenicibus aeceperunt, hunc Saturnum vocarunt Αdanum. Ex Cilicum enim iustor iis prodiit , quod Stephanus scribit in Αἰ-a . ἔτι μ' a Anis: γους κν --ου παae , ora opaσας, - A ne, κm Κωφον. Est autem Adanus terra oe ea si filius, ero sus , O iamres , ct Saturnus . Quod homo formatus e terra sit juxta phrafim Hebraieam I Uen , de iuxta Chaldaicam Isifun, hoc est, vir cineris, Adanum terrae coelique filium Os sum siste Ossafum dixerunt. Ostasus enim est Urifus , sicut Nabo dius . rex Babylonis . Herodoto est rabniνus seu Nahuidus . Quod verb Graecum Saturni nomen Κω e soleat exponi hoc est, tempus , quod per aetates colligitur a sermatione primi hominis, idem vocatus est Audes a Chaldaica voce Nndy dita, seu Inda , quae signiscat tempus , de Phoenicibus erat Anda , sevi Chaldaia eum N,dia 'obla nablium eisdem erat ' illa , ut ex Sopatro & Philemonedoeet Athenarus lib. q. Di osophistarum pag. 7s. HEa. 32. Nedum originem primi hominis, verum etiam ejus nomen, assecutos Cilicas video. Adanus enim Nir eineris, filius terra, dubio procul est Adam quem Deus de limo terrae sermavit, Se cui dixit: Pulvis es , O in pulverem reverteris . Gen. III. I9. Permutatio literarum M de N est adeo usitata, ut nemini mirum esse possit Ado poni pro Adam. Sic odio habere dicitur H braiee Uuν satam fle tuo Satan i se Memphis vocatur MUB Ae Nophi se PV Eden, nomen horti deliciarum, in quo Adam , veluti colonus , a Deo ereatore eollocatus est , multis est Edem e Sie Hebraieum rari Hasin robustu . Chaldaeis est Ei 'dn Hasem Ae ruri Hasini Sila Pluralia Hebraeorum quae terminantur in m .isn Chaldaei mutant in i m. CRAE. 3 3. Superfluum esset alia nunc exempla proferre , cum notum sit proeli vesin harum literarum mutatione plures nationes suisse . Quid quod absque eiusmodi mutatione nomen hoc Graecis innotuit λ Observat id Iustinus Martyr in Cohortatione ad Graecos, ubi hymnum quemdam memorat, quem ad omnipotentis Dei laudem oraculum terinit, dicens in medici t
Quem mimum finxit mortalem, dixit Adamum. Unum in sibula de Prometheo primi hominis formatore est mihi valde o sturum, nempe Prometheum Japeti filium decantari. Quomodo enim Japeti
filius, qui primum hominem formavit Θ
13쪽
HEA. 3 . Omnium ineptiarum haud scio, an ulla sit major, quam ista sabula. Non. erit tamen difficile detegere ex spera genesi causam tantae insulsitatis. Narrat divinus ille liber cap. X. v. 2. Japbetum seu Japetum gentiisse Ja n, a quo Jones seu Graeci ducunt oripinem. Hebraica vox t ' Javen , unde nomen invenit is Iapeti filius, significat caenum, lutum I ut Psal. XL. v. s. ubi legitur irra u lit-h laven coenum luti, seu lutum foecis , ut vulgo redditur. Quod ergo Iapethus esset pater illius, qui dictus est lutum, & a quo neci orti sunt: patrem Promethei, hominum c luto formatoris, seu potius Promethei luti, Japetum finxerunt. At relinquamus ejusmodi fabulas, & adli istoriae sacrae contextum colloquia nostra reseramus. Plantaverat Dominus Deus Paradisum voluptatis a principior in quo posuit hominem , quem formaverat. Gen. JI. 8. κ . 3s. Paradisus ille terrestris estne hortus Alcinoi decantatus ab Homero Odyssea cinava 8 Sie profecto censuit Justiniis Martyr in Cohortatione ad
PHAE. 36. Cum Saturnus, efformatus e terra , sit Adamus, paradisus voluptatis in quo Deus Adamum collocavit , est sne dubio hortus Alcinoi . Ambiseest Q ,κ El-liun, hoe est, Deus Saturnus. Notissimum orientalibus populis est Saturni nomen Κiun. Sed fle solo vocabulo Et Saturnus a Phoenici bus designabatur. Φιλαε: - Συρο - Κρονον in Bula Gn Ba-λα κν-. Fboenices O Syri Saturnum El, O' Bel, σ Bolatben n minanti ait Danrascius apud Photium Cod. CCXLII. Sanctioni athonis interpres Philo Biblius Ilum posuit pro El; cum Ilum reddat Saturnum. GR E. 37. Eiciun ergo , seu Alcinous , est Saturnus r & hortus Alcinoi est hortus Saturni. Amoenitatem hujus horti describens Homerus de niae in primis ejus arbores, in quibus ει λεπι- mali pulcbrum habentes fructum . Tum
celebrat sontem, qui αὐὰ κῆπον ἄπαρο- σκώνατω per hortum omnem disperratur.
Hia. 38. Erat certe lignum Paradisi terrestris pulcbrum visu, σ ad vescendum suave . . . Et fluvius egrediebatur de loco voluptatis irrigandum paradisum. Gen.
GRAE. 39. Putasne or Platonem locutum esse de hoc horto tum in Convivio, ubi singit Porum in Veneris natalibus nectare ebrium , qui De τοs σου Διὸς L-ο εισελθων, ρεβαρηMiν1ς ἔοδεν. in Jovis hortum ingressus , gravatas dormiebat. Tum etiam in Politico, ubi de hominibus d terra natis ait: Fructus
Dero illis O poma σ fruges abunde arbores in fertile solum sponte sua absque
agrisulturae opera summiniserabant. γυμνοῖ δἐ κώ δερωγοι θυραυλοάτες τα--ποψα ε: si ντο. Nudi autem oe sine stragulis, manentes ut plurimum sub dio pascebant. Et quidem ibi designat Saturniam hominum aetatem , cum subjiciat: τὰν δὐ βδεν, ω Σωκρατει , -- μεν νιν ωπ ε πῖ Κρόσου. Vitam sane, δ Socrates, audis eorum qui vivebant sub Saturno. Addit & eos o σ
potuisse eonferre sermones non solum eum hominibus, sed etiam eum bestiis: tunc universi gubernatorem Deum, quasi gubernaculi dimisso eIavo, homines proprio arbitratui commisisse r se natam esse eupiditatem , & ex felici illa conditione homines sua culpa exeidisse . Unde in sabula de Poro in Iovis ho tum ingresso, inducens Peniam ipsi Poro struentem insidias , ait inde natum
Ura. o. Vere Moses Atticissam dimis est Plato, qui tam perspicuὸ descripsit, quae divinus Mosea narraverat de primis hominibus in terrestri paradiso col
14쪽
Ioeatis. H:c enim est hortus non quidem Jows commentitii , sed veri nam, summi 'ternique Dei, de quo scribitur Gen. II. 8. n
iamri R Et plantavit JOVA ELoui M, seu Dominus Deus, hortum. Omnium rerum abundantra, In qua vivebat Adam in hortum hune ingressius, secit ei sine dubio Graecum nomen δεῖ τὼ abundantia. Porii et vero Iuxta Platonem somno gravatus dormiebat in horto Jovis: quia ιm milienum quam agnovit Plato, memorata erat a Mose sic claudente caput secum dum labri Genesis: Gat autem uterque nudus, isam scilicet O uxor eius: non erubescebant. Nec immerito dixit idem Philosophus 'potuisse hos homines sermones conferre cum bestiis r cum Moses capite sequenti narret se mones quos serpens cum muliere , εἴ mulier cum serpente contulit. Ex e dem quoque capite manifestum est homines sua culpa excidisse ex seliei illo itatu, In quo creaverat eos Deus: atque ita natam esse concupiscentiam . Quae per omne genus vitiorum vagatur. Peria quae Poro struxerat insidias , adumbrat sine dubio Serpentem qua insidiatus erat Adamo. Hebraicum Serpen-
spectate radice Iaη E a quam Aben Esra exponiti N am nihilum , paraphrasis Chaldaica tax in R, L midoam , nihil qui quam , & Latinus interpres Vulgatus Id quod non eri, Isai. XLI. 2 q. non mae respondet Graeco quod signiscat inopiam, egestatem. Nee incongrud R in actum est ei, cujus insidiae hominem bonis omnibus exturbarunt. id Tlatonis sigmentum de Poro & iasidiatrice Penia observatur ab Origene ': ' 'ntra Cel μ' qui a Poris Hortus cujus meminit , videtur habere nomiivi DG si ti, sicut insidiatrix Tema serpentem referre Porus vero 'r Ps msirias deceptus circumventum hominem. -G, erspicuain hujus historiae notitiam habuisse AEgyptios vel inde patet quo Plato, ut quidam putant apud laudatum Origenem, haec, dum in AE pro peregrinaretur, a sapientibus esescerat, partim ita ut acceperat reddiderit partim mutarat, ne Graecos offenderet. Serpens AEgyptiaco dicitur M-ri Misi
pro bis; quae vox est ab Hebraeorii in zma Nahas, sicut ab eorum bria Σωι est , nomen fluminis Aigypti. Mim , a sis fu=- qu of egitur hymnis Orphicis , continet manifestissme . Epyptiam
e ii iis tabulam, cum uno Mirem de Isin deam AEgypti prosequatur cultu. In hoc autem summento sic Misem alloquitur Poetar
. etiam te hilarant viridaria flammea, cana. 2. Utique flammea dici post iant pura δ' casta illa viridaria paradisi terrestris, quiou Serpens oblectabatur , ut homines inde detruderet e quia Deus coli cavit cute paradsum voluptatis Cherubdim, flammeum gladium atque vers tuem: ad eu Iocendam viam ligni vitae. Gen. UL 1 . At valde miror Misem notissimis Bacchi nominibus dici ab Orphicorum auctore Δι υσαν de δε ει Si enim Mises sit serpens, quomodo potuit haberi Bacchus Equidem omnes Dis Gentium daemonia. Sed haee Bacchi notio non est propria se Pentis, cujus organo usus est Damon ad circumveniendum Evam Adami ux rem , ideo dictus munus draco de scrpens antiquus: δρά ν άνθρώπου σμιώ
γυνίχα Φαγ-. Draco humanam emittens νocem , O eallide insiliens
in innocentissimos mores, ac persuasionibus quae facild adhibent fraudem , muli rem decipiens: ut loquitur Philo Judaeus lib. de Agric Qtura.
15쪽
Gx. . ηι. Audi Artemidorum lib. 2. Onirocriticon cap. I s. de sacile nodum expedies. λα-νος, inquit, urar su δεώς παντώ, εἴς μίν ἰερός. Draeo νfus significat cir Deos omnes , quibus est facer. Draconem Evio Ba cho sacravit antiquitas in memoriam serpentis , a quo circumventa est Eva ut docet Clemens Alexandrinus in Protreptico, ubi loquens de Dionyso Mentile, qui est E ius antiquitatis Deus, ait: Dion ium Manuem orgiis Bacchi celebrant . . . coronati Ierpentibus , ululotes E νam , Evam illam per quam
yymbolum orgiorum Bacchicorum est serpens initiatus . De serpentibus quos Baccliantes gestabant , mentionem iaciunt inter veteres Graecos Euripides in Bacchis , Demosthenes in Oratione de Corona , de Plutarchus in Vita Alexandri.
LAL M. E Latinis qui ritum hunc commemorarunt, profero Catullum, Propertium , Virgilium. Evoe bacchantes, Evoe eapita inflectentes, quorum Pars sis tortis serpentibus incingebant, canit Catullus De. nuptiis Pelei Ae Thetidos. Propertius lib. 6. Eleg. 3. ait:. Guantum, quλi posito formose Ialtat Paccho, Egit ut E vantes dux Ariadna choros. Et Virgilius lib. 6. AEneidos inducit sic Helenam Baccharum cliorum simu
Ducebat Phruias, flammam media i a tenebat
En Evantes in orgiis Bacchicis, scii ululantes Evam : en sese tortis serpentiabus Helocates propter serpuntem quae Evam circumvenit: en etiam flammam ingentem, quam tenebat Ariadnam simulans, puto propter flammam quae tandem homines arcuit 1 paraditi aditu. His . s. Haud mihi displicet conlectura I cum De a sit ad ve hum, Iter meum Edna, seu iter meum Edent nam many Edna 8e ny Eden sunt voces synonimae , fgnificantes Moluptatem , a qua nomen traxerat regio paradisi terrestris. Flammam ergo ingentem habens dux Ariadna conficta est propter iter quod ducebat lv l- ad hortum Eden , & in quo erat et un, Glann π m ' ν, mzen n d nn flamma gladii versatilis ad custodiendum viam arboris vita. Gen. III. 2 . Vitalis haec arbor homini attuli Lset immortalitatem: nam Adam pellitur e paradiso , ne fort/ mittat manum suam , O sumat etiam de ligno vitae , O comedat , in vivat in aeternu in .
GRA. A s. Nunc video cur Hesiodus in Theogonia dicat Ariadnam orgiorum Bacchicorum , M/εμυ, αδαναειν, κνι αγηρο, sta νam, in flore existentem, immortalem, expertem finii. Sed de serpente vel dracone, qui mulierem ei cumvenit , est adhuc loquendum. Pausanias in Mellani eis, seu libH. memorat Δώρια ι δμων τι eiu σγανον Damoncm draconi essimilatum , quem fingebant habuisse commereium cum muliere . Messenii cum sua NicoteIea , Macedones eum Olympiade, Sicyonii eum Aristo fama. Idipsum de matre omnium Rhea, Saturni uxore, quam veluti dracaenam convenerit Iupiter draco faιrus, sibique unxerit nodo Herculeo, memoriae proditum refert Athenagoras in legatione pro Christianis. Cum viderimus Adamum in Saturno e terra nato adumbrari ; Evam Adami uxorem, quam serpens ei reumvenit, dicamus Rheam Saturni conrugem necesse est.
16쪽
jec. - . Emblema hoc redolet Hieroglyphica AEgyptioru in . Caduceum enim agyptii in Decie draconum, maris semina, conjunctorum figurarunt, Mercurio consecrandum . in dracones parte media voluminis sui invicem nodo quem,scant Hereulis o obligantur: ait Macrobius lib. r. Saturnaliorum cap. I9. Mercurium 4υ υπιμπον animarum deductorem secundum vetus AEgyptiorum ii
stitutum dieit Diodorus lib. I. pag. 6 r. ubi etiam docet Graecorum de inseris commenta cum his , quae fiebant in AEgypto , convenire e & Melampodem sancita Baeclio sacra apud Graecos , sabulosamque de Saturno atque Titaui-buet narrationcm ex Algypto traduxisse . Quod igitur .Egyptii putaverint
Mercurium animarum in inferos deductorem , consecraverunt et draconicum simulacrum daemonis, eurus insidiis portae interorum hominibus patuerunt.
Cn. . 8. Infernalis ille draco is haud dubie est , quem Hesiodus in Theogonia
qui terra penetralibus rarae, Finibus in magnis servat plavi aurea mala. Idem Apollodoro lib. I. cap. q. s. Io. dicitur 6ὰκων αΘῶκνος draco immor talis, qui eωνας παννωιυς utebatur omnigenis vocibus. Pherecydex, quem laudat Scholiastes Apollonii Rhodii in librum quartum Argonauticorum ad vers. I 3ss. dicit similiter hunc draconem habuisse φ-άς - νοιας vocer omnigenas. Decantatissimus antiquis est hortus Hesperidum, in quo locant arborem serentem aurea illa mala. Nereum indicantem ποῦ πυγχαν enν τα μηλαν, ἐυ E-gior, tibi essent mala o Huperides , inducit mox laudatus Apollodorusi inducit & Phereeydes, qui etiam eum exhibet saaraia1πήων ον eli Gωρω συρ. transformatum in aquam O ignem.
HEA. q9. Vox Hebraica re, unde Nereus, significat lucernam, de ignis Chaldaice dicitur Nur. Ex quo licet inferre Nereum monstrantem viam ad hortum Hesperidum , ac transforimatum in ignem , esse flammeum gladium, quem: Deus in aditu paradisi terrestris collocavit . Iam retuli Deum plantasse paradisum voluptatis a mincipio. Et quamvis principium sumatur ibi localiter pro Oriente ; quia juxta veritatem Hebraicam plantavit Dominus Deus: ipΣ- a hortum in Eden ab Orienter sacilὸ tamen est temporaliter acceptum , atque ita praebuit ansam vocandi hortum Eden hortum Hesperidum, nempe ἀπό σμ εαε M a vesρera, Hebraice dicta Ereb, a qua mundus sumpsit exordium. LAT. 3C. Eo certe respexisse genealagos antiquos intelligo ex Ciceronis lib. q.de Natura Deorum, ubi Hesperides Erebo octe natas ferant. De horto Hesperidum, agens auctor commentariorum in Aratea Phenomena Germanici ait, Pherecyde praeeunte, quod Juno cureotim horti Draconem Wrvigiltra impi euit arbori. Tum . paucis inter ectis , addit r Draconem immenta magnitudinιs , hortorum custode infremnem , dum a Junone ad custodienda aurea mala esset conssitutus , Hercidex , eum ad mala aurea profectus fuisset, ut refert Pan sis Heraclea, fertur ρeremisse. Easdem fabulas refert Hyginus in Poetico Astronomico non tam ex Pherecyde , quam ex Eratosthene. HEB. si. Quod Pherecydes retulit de Serpente mali autore, novit origenes in de-
sensionem historiae sacrae lib. s. eontra Celsum: Nam , inquit , femens ille, dquo Phere des suum denominavit Ophioneum, qui fuit in causa, ni primus bomo ex Dei Paradiso diceretur , sub A uigmatum involucris tale quiddam signimat. ostentata divinitatis σ potioris conditionis oe decipiens o nam, qme secum ma
17쪽
kithm quoque traxit in eamdem perniciem . Decipiens. fraudem faciens, H --bi Mee dicitur Gar' Iouab . Non ergo fabulosa illa Juno , sed Doemon vere 'ionah, hoc est. decipiens, Draconem pervigilem implicuit arbori. Oui illum diunuit, qui illi maledixit, non est fictilius Hercules seu Heracles, sed verus ἡκ ny Erech A. hoe est, ordo Dei. Simili phrasi ordines , acies Dei viventis dicuntur. I. Reg. XVII. muri I Q Maarchoth Eubim hhatim . Arbor aurea
mala proferens, cui draconem implicuit Daemon, est symbolum arboris scientiae de ciuus fructu comedit mulier ad suasonem Serpentis . Est aurum, O multitudo gemmarum , O vas metiosum labia scientiae. Proverb. XX. i Mala amrea in lictis argenteis, qvi loquitur verbum in tempore suo. Ibid. XXV. H. Fallax Daemon Evae promiserat comedentibus contra divinum praeceptum de fructu hujus arboris datum iri scientiam boni & mali, seu scientiam omnium rerum,& quidem non vulgarem , sed praestantissimam , humana ma)orem, similem diuinae. Scit enim Deus, inquiebat, quod is quocumque die comcderatis ex eo, rientur oculi vestri: O eritis sicus Dii, scientes bonum oe malum . Gen. III. s. In textu Hebraico legimus , mr Et eritis sicut EAhim ; quia vox Elohim significat Deos. Puot. st. Saturnum seu Adamum aequat cum Nobis ipse Sane honiathon, cum ait r
Socii autem Iti, seu Saturni, Eloim vocati sunt , quas Saturnii. Saturnus in fabulis quas Graeci a Phoenicibus acceperunt , perhibetur devorasse lapidem , quem Rhea uxor dedit ei pro Iove. Ba e , ουτως ἐπιπλῆγα ό δι ἐς λι Ἀσοῦ Κρών, α τοῦ ... Betylus , sic vocabatur lapis Saturno datus pro Iove,
inquit Hesychius. 1IIrs. σ3. Vocant Talnaudici ni in taρhuab . v c quae proprie sDifieat pomum. id quod in sormam rotundam pomi cumulatum vel tumulatum cst , adeoque quod est ibetes , hoc est , in tumulo seu in cumulo. Sic etiam vox 'rit de apbιον usurpatur ab Hebratis εe Chaldaeis ad significandum non tam pomum. quam globum de obaerulam. Chaldaieum quoque 'u'm bbetur significat pomum ceu Dbarulam a radice 'irri hiarar, rediit, circuivit, circumvolvit se. Sic illud Exodi cap. XXV. v. 33. sphaerulaque simul O lilium. Hebraice est ri 2 in incaphtor O Parah, hoc est, pomum oenos: Chaldaice vero let O 'ri Isbetur Susan , hoc est, pomum in lilium . Puor. 3 . seulum, Saturno datum a Rhea , pomum ab Eva datum Adamo interpretaris , quod sphaerula Se pomum iisdem vocibus exprimantur ab Hebraeis se Chaldaeis. Non repugno: quia Eetylus juxta Damascivin apud Pliotium Cod.
CCXLll. σφαρ. άκωβυς in. vi ἐν ων globus exactus erat. Miror tamen hunc scriptorem memorare τον Βυτυλον διὰ του δερος κινήυε- ιν BGylum
in aere motum e Se Sanctioni athonem vocare Batylia AiΘis . 4ἰχὰρ lapides animatos. Potuitne pomum, quod Eva dedit Adamo , ansam his nugis praebere eina. s. Potuit quidem certe . Iam dixi pomum Hebraice & Chaldaiia diei 'nincapbtor. At lapis movens Chaldaice dieitur 'nu N Xen-tare, & seeundum sormam Hebraicam n n R CVbgora. Quasi ergo Caphtor et Iet Camiora, finxerunt lapidem moventem, lapidem animatum, pro pomo quod Rhea Salu no, seu Eva Adamo obtulit. Potuit & alia fabula excogitari , alludendo ad voces Hebraicas rinu N Capb-torab, quibus signiscatur vas molestiae , vas I borra; quasi scilicet prima mulier non pomo, sed vase, causa molestiae & laboris hominibus suerit. Vox enim N CVb a radice 'ad Ccpbam, incurvavit,
signiscat curvaturam, cavum, ae Synecdochice vas concavum.
18쪽
UR E ss. Vel inopinato indicas nobis, ex quibus latebris eruperit fabilia de Pando ra , quam Hesiodus canit De operibus & Diebus. Pi m Aἰo, His ItieM μνrerem θῶσω Meam, quam scilicet vi damus eamdem eum Heva, nonnullis Pandoram dictam refert Diodorus lib. I. pag. I 33. Et Hesiodus mox laudatus Pandoram vocat mulierem , quae vase hominibus curas graves imporitaverit, eosque orbaverit primigenio illo statu , in quo omnino absque malis. sine molestia de labore, sine senio vixissent. Ait enim a versso.
Nam prius humano generi mala nata fuerunt: Expers folliciti vita taloris erat. Morborumque aberant vultu milente catervae, sui senium cunctis debile ferre solent. Formina sed noeuo dum tollit opercula Nase, In mundum penis ρrovolat omne genus. Cur tamen finxerint riteanum sustii Jovis serinasse hanc mulierem, prout canitidem Poeta uso. vix possum intelligere. Quam enim partem in Evae formatione claudo gentilitatis Deci tribuere potuerunt 8 λῖς , ν, mus πι- δης , κυν ποδίων, ἁ-γυνεις, enisus, claudicans, mutilatus, loriper, eas
tans utroque ρede, sunt notissima nomina, quibus Vulcanus designatur. LAT. 37. Ita profecto res se habet etiam apud Latinos. Nam Cicero lib. r. Da Nat. Deorum ait: Et quidem laudamus esse Albenis Vulcanum eum, 'em fecit Alcmenes , in quo flante atque usito , leviter apparet elaudicatio non deformis. Claudum igitur habebimus Deum, quoniam de Vulcano sic scepimus. fge cr bis vocabulis esse deos facimus, quibus a nobis nominantur. Quasi scilicet solum claudicationis nomen in causa fuerit excogitandi Deum illum clau
His s8. Quam ridicule id dixerint de GLeci & Latini , nemo non videt . At ecce stupictissimi erroris sontem. Claudieatio dicitur Hebraice sex Gela, voce , quae propriὰ tostam significat. Vulcanus est Hebraicum R,ri Heles nos , seu Chaldaicum Ua κγ, ri Hul a-nas, hoe est, portio hominis . LAT. 9. Nempe Vulcanus est Hulcanus r sie ut Venetus est II ne tus apud Plinium NySol inuin ex Cornelio Nepotet Latinae voces Vespera, Vesta, Hestis, Vinum , V
ULB. 62. Recte omnino. Jam igitur audiamus, quid de mulieris sormatione scripsit Divinus Moses. Aia, inquit, non inveniebatur ad utor similis eyus. Immisit ergo Dominus Deus soporem in Adam i eumque obdormisset, tulit unam de costi re us, oe replauit carnem pro ea. Et aedificauit Dominus Deus costam, quam tulerat de Adam , in mulierem. Gen. II. 1 o. 11. 22. In textu Hrbraico legitur vox ar,stsela , fgnificans comm ; En italaue portionem illam hominis , unde tracta est mulier, subente non salso Jove, sea verm PtvP Jova, Deci optimo maximo. GI C. 6 I. At auria Hesiodum mulier a Iove data est αλὶ πώ eb pro igni, R iii esus sermationem H αςος seu Vulcanus, ignis pater, Iussus est,
Terram unda mycere, hominiIque imponere vocem.
19쪽
Hi η. 62. Qui ista confinxerunt, audiera fit costain, edi qua seruiata est mulier . , sumptam eiic Φη l: ex indam : mulierem vero vocatam esse Uu n Q οκ
κ: nnp, scia , hoc est, Virago , quoniam de Bb, hQc cst, de viro , sumpta
est. Gen. II. 13. Ignitum Hebraice ilicitur ' πη Issee, seu Iucia eodem prorsus vorabulo, quo designatur mulier : ignis vero dicitur UR Esb. seu V,b , ut pronunciatur cum affixis. Lx eadem radice Chaldaei dicunt ignem N Η esseta. ,οκ esciati , NI R esita, de igneum, isses. Jidem quoque vocant mulierem : τη Oscia &-eseth, quae vox emphatice sit -πη eshta. Ob hane nominum allusionem Hebraei passim dicunt in suis scriptis mulierem viro , virum mulieri ignem esse. Vulcanus ergo , ceu ignis pater , fingitur formator mulieris; quasi mulier, sumpta de viro , ex igni educta sit. Hi ne de Graeco eiu nomine ἡφα ςeς, Doricὸ ἔ:ατος, quod est depromptum ex Chaldai eo distia fesbia , Syra pronunciatione M'esbio , non tam pater ignis signifieatur quam pater mulieris. Quod autem costa aedificata in mulierem sumpta sit ex. 4dam , qui nomen habet ab riu'R adama , sive a terra; quia formavit Dominus Deus rei R I l: 'π mrim DR Adam puluerem de Adama, sue , hominem ἡ puluere terrae, vel, ut vulgo vertitur, de limo terra . Gen. II. 7. commenti sunt Vulcanum terram aquae miscuisse in sermationem mulieris. Eo. 63. Fabulam de Vulcano ab AEgyptiis acceperunt Graeci , testante id Ioann Getae, Chiliade decima . Georgius Hamariolus manuscriptus , cujus excerpta chronologica praefixa sunt chronographiae Joannis Malalae sub titulo aucto
. δι- γ . Vulcanus luesaniavit AEgyptias nitieres nubere uni Miro , O easte via,ere 1 poenas avitem luere deprehensas in adulterio. inde gratum in eum animum praefuerant AEDptii , qaia primam hanc coutinentiae legem acceperunt. Primam gentis suae antiquitatem repetebant assigyptii ab ultimo initio.
Iptus mater in bominum primogenitorum rite Apollonius Rhodius lib. Argonaut. V. 267. ubi Scholiastes observat Colmam in primo AEgyptiacorum , Leonem in primo eorum quae sunt circa matrem , de Cnosium in primo Geographicorum Asiae, dicere παντ- άρχαοτά ue AHυ - Φ... omnium antiquissimos Iptios . Addit Nicanorem, Archemae Lum, Xenagoram his scriptoribus consonare, ut & Hippyn, qui γῆς A 'τίους α'
dieit: ct primos probasse aeris temperationem, ac secundissimam se Vili aquam.
In hae persuasione ἔνιοι ς δερέων φασι πρῶτον ἶφατον βασιλ- σω , 6ρος
εύ .ita γενοmis ν. quidam sacerdotes aiunt primum regnasse Vulcanum , factum ignis inventorem: inquit Diodorus lib. I. pag. 8. de Manetho apud Georgium Syncellum ait: Α, 'iων πρωτος ἄφα ς ἐβασίλευσεν. AEgyptiis primus regnauit Vulcanus. Suae igitur gentis, ceu omnium primae, originem reposuerunt AEgyptii in Vulcano , ignis inventore , qui lege sanciverit , ut mulieres nubantuni viro, caltique vivant. An ista lex recidit in Vulcanum , ut est et2 N, nHulca-nas, ut est NnUR feshra, ut est ybs isela cHga. M. In hoc certe lex nuptiarum landata est. Iam dixi patrem mulieris significati nomine N-κ Ση fesbia, portionem hominis nomine illa Rp, ri HuLea-nas , & costam voce ar,x Geta. Iam quoque narravi Deum sormasse mulierem ex portione bominis, nempe ex cori, quam tulerat de Adam. Atqui hoc
20쪽
fidium est ut mulier nuberet uni viror Tunc enim dixit iactatur Hoc miare, os exostibus meis, O caro de carae mea : baec Meabitur Rrago, AEuoniam de viro sumpta est. Quamobrem relinquet homo Patrem Iuum , o matrem iactaruit uxori suae r θ' erunt duo in eame una . Gen. IL 2 3. 2 q. lL6. 6s. Sic Saturnas Opim junctam sibi san ruine duxit. canit Ovidius lib. s. Metamorph. v. 99. Sie pudicitiae mulieris laus semina apud veteres est uni nubere, uno eontentam este matrimonio. Qua uno conten ta matrimonio fuerant, eorona pudicitia bonoria turr ait Valerius Maximus lib. 2. cap. I. Uxorem AEmilii Pauli commendans Propertius lib. q. Eleg. 3 2. eam ita loquentem inducit e
Jungor Polle tuo sie disessura e ui . In lapide hoe uni nupta Imsie legar. Servius in secundum AEneidos ad illud: eents-que nurus t ad)udieat polygam iam Barbaris: diuia Barbarorum fuit, nari singulas co*uges habere , sed plures. Idem in primum agnoscit reges sine laxe habere plures coniuges , eum exponens illud
Connubio jungam stabili, propriamque dicabo. ait: Connubium in us legitimi matrimonii. Et benὸ Connutio iungam dicit, ut
hanc ab aliis segregaret . quae a rex aut sine lege habemur. Solent enim reges inter plureis uni Pracpuum dare nomen uxoris . Libidinosissimae husus consuetudinis vituperationem barbaris regibus Persarum ac Syrorum tribuit Cicero lib. s. in Verrem . Et lib. 7. calpat mulis em , nuptam uni, ρνσωLam omnibus, contra fas, contra auisicia, contra Omnes diuisas atque humanas religiones. HLa. 66. Abundc satis diximus & de priniaeva institutione matrimonii , & generatim de universa historia, quam complectuntur priora tria capita libri Genetis. Quae sequuntur, erunt in aliis dialogis illustranda. Id solum vos admonitos este v Io, polygamiam non ita repugnare primae inititutioni matrimonii, quin, Deo dispensante, sanctisIimi viri Abraham, Jacob, aliique de popblo Iudaico, licite duxerint plures uxores. Plane uxoris voluntate adhibere Aiam , vude communes filii nascantuν unius commixtione ae femine, alteritu auram iure ac potestate . apud antiquos Patres fas erati inquit Augustinus lib. De Bouo Cpn- Iugali, cap. rs. ubi S hoc disci imen inter nostra Se illa tempora esse doeet. quod non est nunc propagandi necestas , quae tunc fuit , qu mrentibus co Nilus alias ρrinter copiosiorem minritatem superducere locebat , quod nunc cerIe non licet. DIA-