장음표시 사용
71쪽
liabus rittionum progressus, esseries. nexu conjustra delectationem doctrinae colloeatio inventarum rerum molestiam pa nihil laine voluptatis gratia dicit obtiri, quos portento Imagines , mictuam mendo. quem sibi statuit, Fini praeesaia non taercitus, inversa natura remim oblectat conferens. his enim prodigiis omparat Fabius Ora sit Expensis iis quae in Inventione intionem , quae carens Dispositionis virtute Collocatione rerum copiosissime delirant tumultuatur .in sine reflore fluctuat . ne qui se brevitatis amatore mentiuntur, cccstiaeret sibi multa intempestive repetitu summa in iisdem asserta milla contramemulta transitu nec initio nee fine propo orati is laude,superest brevissime eomme sto, casum amni sequitur , quam eonsi danta Eloirinio, qua Altini tectosam ipsius livi, velut nocte ignotis in locis errans . Risse facundiam plurimi criminantur, cum Hos ego assentatores vulgi, qui adolescen tamen adeo cun Ela in ea ornamenta militentitum praec* oblesitationem tam intempe causae adeo in lingulis eximia vis . ac si,uranter affeεtxnt quos est in Oneione ritus lateat, ut quam inanem mpam a plausores distribuunt ut inquit Plinius ti peliant illi qui ab ejus artificio deficientea quibus ante praelibandam. Orationem te veram eloquentiam labefactarunt,eadem sint sunt ut magnam illivs ex istationem ii orationis moenia, propugnacula. Sed enim dem exsuscitentu summo studio caventes . repetitione saepe utitur in uberi expositione ne doctorum virorum auri hus subiiciatur ι rerum P At illa identidem uterulum praecipiequi suorum eos criminum possent commo Stagyrita in ipsius Artis natura, praesesenemere hos; inquam, lilaterones interro timcum concitantur animi notus, cumque go an docere etiam ex artis suae legibus inertis vulgi captu ardua quaedam aptanda rubeantur An delectare docendo possint sunt huic enim tituetvia Orator sicutim, id praestiterint in elegantissimis in do quaedam proserre prohibetur OEtrinarum Hissimis Dialogis Plato. quique illum ure arcana . quae auditores animo nrinim asse-giε sunt imitati Speronus . Torquatus, querentur, ita quaedam protendere late ju- aliique ι quorum ingenio hos rorum aetas eiuriouae solum indicata,vel etiam non im xorem biperba inressit 8. t Aeseeleberri in iteraim, minus attentos aut hebetes hin Prolusionum Author jure prae se in auditores effugissentc perinde ac vestium quet fronte Voluminis tulerit constum herbis semel tinctae fuerint, facile color evanescit sac fruticibus Horologium , cum epigraphe quas vero multoties, di frequcnter immemisoret, a Desectae ut pingeret praeclaroe seduxerint insectores eae florem coloris Insigni , quod ipse eo nahatur in Libro Leum immutabilem serunt. Caeterum nisi res , tamen iidem perpetuo ratiocinentur, ,e musa , demum Finis id exigat Oratoris, stigium in ipsis nullum extet prodigiosae brevitatis tex.&mensura. ad ostentandum huius, omni prudenti nexu destitutae luxum verborum nunquam omnino Cicero. varietatis P Demiam spirent ultro, ae pia frequentissime per imprudentiam impediticeant Seplasiam totam oleant nisi tamen ingenii auditoribus intempestive diffidentis potius. ilent Suburram . . . Memphimo repetunt illi quos bre itatis nomine Rhe-
quorum oratio cumulum tantum atqliti torum vulgus Commendat
zngestum habet dum Brevitatis laudem et At nimis lata comprehensio est, nisii non vindicent, elim enim ex iis, quae mis egusus ambitus verborum Tullii DAin
alienes aut perperam commissa , aut inania vero Goaeta igitur in pugnum manu arida effuti linc pleraque omitti possint absque cum Philosophis loqui debui in Deonei, eo quod Causa , quam ratiocinando in sa, membris minutipribus fracta . nec ulterim non inficiunt, quicquam detriment lo ambitu splendide circumducta , in m. capiat prolixae loquacitatis rei eo quod lici aut saltanti exitu plerumque chiis sit. plurima dicant non congruentia Fini ex oratione aures ignoras δε animos vulnera- Aristotelia doctrina pros to sunt Iidem, P An te latet, intrare, ut Fabius ait, in nisi on nis in iis pudor . flos in spes futurae assectiones animi non posse . quod in aure aliquando virtutis , prorsus elanguit, re quasi quodam vestibulo statim offendit palissimum fuisse Tullium in iis etiam quae Rebus omnibus , quibus apta proportio sit. nostri proausionibus respobdenti argumen , adeoque etiam oratione , onmiente prin-tis confiteantur in Paradoxis videlicet, in cipio, ac fine coriclusa ex Aristotelis is Quaestionibus de Natura Deorum , in Dia A ina mirum in modum homines adicit Nu- logis de Senectute, de Amicitia, de Rhe
72쪽
lli velut amentis quibusdam , nervisve, intendi sententias, & concitari WNon amputata ni abscissam orationem, sed lata in , magnificam, carcessi in tonamtum Peries . fulmina res rQrmistere omnia . cperturbare militi demum, ekitoti obstare verborum ambatum . si rerum fit; dibilis vis In unam, quae solvi posset iri pium, periodum conjiciatur Cum eontra plurimi Mi .verba semper abrumpunt, Deque diuiti insistunt , adeo hic, res rerum
ut qui omnium brevissimi videntur esse , pr fustisimi censend sint. Soret esse, quaedam ipsa Quintiliani verba usurpo , artium Heritas, quae tamen Auam e resummara . Dii dicas: In portam veni, mretim prospexi, quanti ebora, interrogavi, de pretio con-
oram, row Hi sumus . tibi dici celeritu potes Sed δε it dicere: E portum H rum ira maris urbis , tum in rebus inerit brevitas. Haec Fabius se cuin doctrina constat, brovissimai in omnium fuisse Tullium, cii militra in unam eamdemque verborum compre- hensonem congesserit, uam alii in pluri mas . minutissimasque diuraxerint in quas quidem saepe frigentes argutias, ineptatque sententias distrahehant illi relati a Mureto,
qui Elogiam quentissime scriptitabant, ea
perpetito exaranda tyronibus tradentes, ut orationis venam extinguerent. ne in aliis
adcilesceret Tulli a facundia . quam ipsi
ne de limine quidem silutaverrant. - i Porro quot in unum verbor I am Bitum cogit Cicero. Deus Immortalis imiis emtextu cursu semper aliquid minio majus consequitur Ut illa etiam inhiae re dundare videntur, ad rem augendam perneressaria sunt i Quam frequenter utitur Emphasi . quae, cum ex verbo coniecturam faciat, hira relinquit intellistenda quam dicat Ut sere semper Aristotelis praecepto adhibet mihimem non Syllogitiuum se Inductionem in soritem saepe usurpat , vel Epicherem , illa nimirum argumentati lium genera qua verbis omini maxillidpareunt Quid ille cumulus brevissimus rerum p Hro ab inimicis , ne ne baee ivve-
Figat , comperta, aufum subsuta δε- Iera. extincta e mep Sed a nobis loca Turuli pulcherrima seligen/a minininsunt Adversariorem haec optio sit. et in re te sunt, ad quae prostenda compellimur insigni quadam psimae causae fiducia . Primum, ostendi posse , nullum
a Conclusio satuens brevissimam orat
rem omnium Tullium es . . . . omnino in Cicerone ver in emuere, hoc est quodlibet ejusmodi esse, ut maxime o sentaneum Fini, vel necessarium si Lade que nullam ipsius copiam obstare summae . qaiam Aristoteles exigit, Brevitati . Alterunt, ex quovis saepe Ciceronis ambitu,
tanti mi, isne verborum aut sitiem ex iis , in quavis pagina dixit . integram
tendi orationem posse . Hominem novi nec eum quidem istis eloquentiae praesidiis
mih m. quieri quolibet Ciceronis locoli: hore Pearte ei sonem jussus per horam dilatat plurimas gravissimasque sententias, quas
Tullius in oppido pauca contulit verba. Quo lisis ii Ih et Halloiuiis qβ pque omnium explicatione Authorum identidem praeste o. impore, id tamen illo It ismagis arduum experitur, aut alimi , nae a gusta licendi spatia uni vel alteri tantum Ciceronis periodo pro dignitate expendendae, illa quinque, aut sex aliorum penitus enueseandis paria videt. Hoc autem in mento est omnium maxinae cundum rerum, adeoque,urborum avarum, Tullium
i Paueis in extrema oratione causam accipite, ob quam ab iniquis rerum aestimatoribus ambitiosae copiae Tullius accusatur. Immortali fustem famae perversi imitatores pennas adurunt cum enim Ciceronianos profiteantur segamili quidam ipsitis velismim sues, quintis nulla sententiaritim maiestas subest, gravitas, severitas nulla,
nulla rerum magnitudo, ac splendor. tilinium argumentorum robur, nullum denique
selidae amplificatiodis genus quonim ex
animo excidit. li timen eidem unquam inhaesi, pnim Tullium docuisse,nihil esse tam siriosum , quam uerborum, ves ornatissimorum, copiam. nulla subiecta sententia. Mescientia i ii iniit Ciceronem ipsum vix pueri delibarunt, eundem metit a loquacissimis.
lineatoribus qui ad eius similitudinem pessia
myconscirmantur, verbosum dicunt sapientissimum insanientium Discipulorum Magistrum sed hi pariter infiniunt, qui Misita homini putant mentem in caeteras dotes
quas non intuentur in miolo extimam quandam humani corporis, ac rudem ima
linem res tente.Vos vero, quos adesoquentiam informamus. Juvenes ingeniosi . non corporis tantiim, seu verius vestium, ornamenta, videlicet Tulliani styli maiestatem,
73쪽
dotes hortarer . me dixisse memsni eius ut ita dicam . medullis inserimini perpetuae Ratiotan attonis, Ingenii Pinidentiae. D cor , Dispositionis partium multiplicis Doctrinae Arufiei demum prope div quo palmam vel ex renuentisi, audi, toribus omnino extorquet, ereprimendi studio incensi r quod . congruenter ad statu- tumoratori persuadendi Finem,quicumque
praestiterit si ulla est Aristoteli fides io hibenda , nunquam apud sapientes Iudices ingrat longitudinis insemii prose ins
U Trium olim controversia Deat uni sibi iridis a luto pependita fertur,
i eadem Poetas in priscntia sus penses animi habet. Illustrissimi Praesules Resigiosissimi Patres Plusquam civilem illi pugnam conserunt de praestantia inium. quorum imitationi sunt obnoxii Gunonem quidam Divitem,&Superbat admirantur Lucilii videlicet utaracterem uiarem Ae minibus. coacervatis Sententiis: vel Statianum fastigium in ampullas , In quihus turbidum quid. minax Junonis indolem
praeseri initus fistidio pGetiam, ut est in
tabulis . aliquando Ilipiis captehatur Gnidicalii Venustati cum Idaeo Pastore palmam Meetiiunt. Videscet carmini . quoa in animum suavius influat, variis illum . sed pro eipue iucundis motibus excitandor aut eximio cultu, calamistrata fronte Lectoris amorem venetur. Ovidii stilicet leporem. Charites exosculantur qui lenocinio, Iuptatis .in quadam laetioris ingenii amaenitate blanditur anImiti vel claudiani eura, suavitate deliniti. hunc prae aliis omnibus habent Palladis demum se studio capior fitentur omnes Virgilianae scilicet formae, in qualitu vidui, nulli, at eaderi humi dum nihil contumax omnia venustissim ε mpta, lamabilem spirantia majestatem,
non Trojani, sed Amphrysi Pastoris, Apollinis oculis dena. Nihil e Poeta cogitari
posse divinius insciatur nemo eumque mi
ita illi etiam rarunt laudibus , qui carmen
rare o illiu stulo maxim horrent. Hi Manus stram, cujus nomenas,sim
insigne praeconium est, cum hinc de more in Repetitione literarum Honorarios Auditores alloqueretur . provinciam sis pit litem hanc dirimendi sed promptis Recen in florum earminibvs Poetarum qui Veterum
re M dices instituerant , eo immissi misit. Id certe maestitit in Giestate ad omnium sese morem eonformantis ingenii, ut Pythagorae arbitrio visus fuerit excitasse ab umbris quoscuntque Authores revoravit in rostra ci) Sed eum ab se quodammodo rei erit causam, digladiantes de et rum aestimaticuis poetarum ad populum al-M: verit cui pulcherrimas eorumdem reia raesentavit imaginec perinde nihil certiatuit de unius super alios dominatu, aceret nihil statueret qui, quaestio Osurgeret, cujus ex Purpii ratis Principibus. quorum non semel ora sumus intuiti rmaenet Imrrio dignissima ι eorumdem tantum Vultus pictos eoloribus cxhiberet. Enimvero si incertus animi eram cum eosdem spi tantes oculis usurparem . perinde anceps seturus sum postquam picturae artise neo nitidem simulachra oculis subiecerit.Haud absimili plane de causa si post volutatos di multumque Veteres Authores, adeo ut Sityrici formula totus decolor mihi sit Fla cus in haereat nigro fuligo Maroni adhuc erudita super illis factiones ardent, perinde sagrabunt, postquam essim ad eorum sitis-litudinem carmina in medium allata sint. I nuit quidem Strada laudes aliquas singui ruina sed vix quicquam de V;rgilii har Eiere docetis neque eosdem inter se eomini tit adeoque non praecipit cuius maxilla ductum sequi debeant Poeticae artis Candis
dati an unius tantii penitus institutioni
dare se debeant an cum ex innumeris dotibus persecta oesis constet , laborandum in eo lit, ut certam aliquam e singulis hauriant i et Hoc proindidi nobis prinstandum
superest in praesentia iit Oh sequam ii studiis ingenio rum Adolescentium , qui ser quotidianis praeliis Poetas variEextollunt, primuntque i iidemque, quam egregiam ad
carmen a natura indoIem nacti sunt, prava non raro imitatione corrumpunt.1M enim mistra serimus litein quani solvere nullo negotio possumus Virgilius scilicet exprimendus unice est, qui unus inter Poetas stivit , quid esset non ineptirer Julii Caesaris Scaligeri verbis utor, quem, nisibi dicenti adesset. lnvaderet vis igne
a Ruid a nobis proflandum fit.
I i ii tantum miratio quaerendam
74쪽
furorque supra omnem poetarum insiniam subsint res nagnae, inanis taedam tes adeoque eIatis humeris oculis intentis, Si cutio, ac pen puerilisi: .licet, ii uam, hostein figere paratis in me insurgentem au secus aliqui arbitrentur, assim inter pluri- direm, aut abeuntem viderem aut si Eru ma Rhetori licere ncscire,' quo cum ponditissimae Coronae auElaritas illi fraenum pulum ex propositosuae arti ealloquatur. an liceret, tam achatus , ei, quod iniuriam vix petere luicquam ibeat ex propriis.
ii morem Principi atum Saurice deses, adeoque abditis fontibkilla trinarum, qui aiani Principei Cesticori in . vulgo impervii sint; ibisare tamen si e
Bitiant, in Poetas, inepti erunt, uni illis Misent for eorumdet aurem eruditos praeserti in is omni doctrina ex Maluer , e canta quem vocisvens s. cultos quaerere Auditores possint, ex praesita
proce ore Nec deerunt aliqui Poetidi studis ii einerem imitet, oliati x Main dis incensi, qui cum ipsis . . . . Frigidu siseris eirerem praeerar is
omine incepto uase iudigna Me aestam Fnguis nos ne naturae Mntes possent accedere, Onse Strangulet obvo dextrae: Noe --- rant se ad hanc artem . quam assequi I et aurem quentia se posse Confidunt Iis eertu praece- . Dini, eurio queritaniis Minermis it Maro, ut sylvas. Iumina ament in-- secum glorii non audeant assi rare ad illam . quae reicetur, secret e re --- ise dum ui aptu loquens apientia est,' in.
- qua ex Mara ingeniosissi- Viri sis
NMMeat; mimmis λινψ qui miremmis tentia, ille tantum excellet, quem e suo misent, eductum sacrario Philosophica Pallas cot . Pamosae imitem asiani inti e murae modat Musis Lectissima igitur doctrinae semina Virgiliiviae is, in earmine sp r Hoc certδ nos halsitu oris xealiger ex genda sunt. candescens intueretur , quai dupiter MN a mirabilis praeterea eiusdem Alle e nervam, ut inquit ille parturiens. Nos ia subinvolucio tabulanim Civilis, Miai vero in Virgilio mirifice dediti, quem litaris Virtutis Exemplar proponit, ia- constat, Latinis omnibus Apollinari gloria tura florem undique decerpens eo vitali praestitisse, licet caligerum nobis ira quasi colore fabulam pingit. Ideo 'eracum tum nolimus . gloriosum videsieri militem, spiret hominum indoles in actionibus fictis. 'ui Homero ipsi Poetarum Coryphaeo ne Scriptori Carminis , praesertim in longum sotium facessere ausus fuit nihil tamen de producti, author sum ut per Virgilii ve- Virgilii laudibus detrahentes, plurima in stigia texat Allegorias, tum quae ad Scien- aliis quoque de gendum Poetamemnia iam rerum, tum quae ad Mores hominum
deprehendimus sperunt. Caeteri etiam Uates hunc lapidem
Ac primo quidem Virgilius ad scri moverunt, sed nullus post Homerum imbendum Em omniuus ingenuis artibus, a gilio talicius. doctrinis instructus aceessit , complexus 3 Idem praeterea mirabit Judieii laude
animo Divinam omnem, quae quidem Grae castigat, si quid, exultantis impetu ingeniicis .in Latinis eo usque innotuerat, huma extra chorum actus , peccavit Homerus. namque Phlosophiam . ac Terrarum, Quicumque haciudicandi solertia destitu derum dimensiones. situs . Ut multipli tur, non ille a me unquam salutabitur Uacem hanc Virgilii doctrinam praeseserre Poe res , utcumque numero carminum vineati possit omnes scientia is cognitione Auctorem Amazonidos Marsum . Amari comprehendat. Prosectri licet eum Scaevola divinitus Poeta debet Atinati Inati inficias nonnulli eant Lucio Crasso apud nem profecto, Sapientiam , non insa- Tullium primo de Oratore asserenti, nullis iam hauriet ab agitante pectus Divinitate. certarum rerum cancellis artem Rhetoricam is a Iudia circumscribi, sed ex omnium scientia, quam
Graeci Encyclopaediam dicunt , Elmum ci veis si is eximio Poeta reqω- tiam est uestere, aeredundare, quae, nisi rim
75쪽
ci Iudietum p. vim striam Rhetorime, Sapientia Divitia eriplicaret quid esset V
qua solutae . qua vinα numeris partem ritas. esse statuerunt in eo tantum decepti, quod Et in Concionibus quidem praecipuεJu- non solitaria sit, Mab aliis disjuncta, sed dicit lux effulgetr i tum in causis bello- permistasngulis , S: veluti sanguis per i et ini, caeteramim rerum quas celebrare versum corpus aeque diffusa. Haec judican aggredimur asserendis:tum in selactione laicritum , a Progressius rationis, quo alia partes obeunt illi qui eis regium nihil descri-ζmuntur, deducuntur alia, componuntur hunt,sed ad inania effunduntur deoque Sa- Victi, Hura , non modo in Heri, o . sed tyram re ipsa cudunt in eos inuos in Caelum in omni earminum genere. in ipsis etiam, ferre minati cum sint,ac deinde nullius prae-Meumque audacissimis .idarum Episodiis clam virtutis commemoratione illustrent enitescit ut videre est in Horatio, qui post ostendunt, indignos esse . qui a suis proe Virgilium acerrimo Judicis . Mero, an nibus commmdentur. Ut si Epinicium I tetvltris in lusibus Epigrammatum . quae peratori pangas, quo in hastiludio tantlim, ut plurimam Epicheremate ex uno in aliud aut nodiurno cum umbris praeli non cruen- ducta ratiocinatione, comprehendi debent is cum hominibus pugna strenuε decere 3 At quorumdam scriptiones nundinas tum fuisse dicas aut si Triumphale carmenes dixeras rerum omnium . quarum mul Novo Principi canas, cuius tantummodotiplicem, Winter se perplexam congeriem peciem, poesim, vcnationes: non heroicas UenissimE., praeposter evolvunt, eam quae requiruntur in Principe, praerogativasque inflant tumentibus huccis . in/quas enumeres pim intueatur, referre coloribus poterit a Sunt qui Poetae nomine censentur,&Ventorum imaesne 4 quae tamen i Etantia peculiare nihil ab Heroe praestitum suo nu inanibus hisce nugatoribus non parum pro meris unquam incluserunt ea tantili nam dest , iisdem enim Adolescentium plausus antes, quae de aliis Principibus cieteri se extorquet, quorundam etiam virorum, tes cecinerunt, quorum scilicet poeticos' qui in me arte omni, peregrinantur a iis res impressos animo habent. Et eodem mi- enim nefas videtur non plaudere illi, qui dici inconsuli ad lithendi pigmenta quς aliis superbo eo habitu oris,' hemico spiritu suffurantur videas appingentes Delphinos sibimet ipsi plaudit. sylvis, fluctibus Apros in unam , eamdem- Ut ergo Iudicii praestantia finitimus que rem prodigialiter variantes eo quod virgilio sit omni studio contendat Uates curta sermularum supelle non sinat illos eamque praeseserat anta inventarum collo diutius eodem in argumento versari Procul otione rerum alias seeum atque alias, .uasi ab his seopulis flectemus iter, si in iis omeonsertis manibus educeni caute circum nibus Judicii laudibus quae unico Demis spiciens quid cuique argumento conveniat, i vocabulo continentur . Virgilius erit
quid tempori , quid loco, quid rei non in Sydus , quo duce cursum moderabimur rstren, si liri Numina Hartem is Jovem cuius praeterea Styli sulgorem suspiciemus Chi istianorum praeliis neque Proteum In de quo paucis disseram in extrema res ducens plurima de nostr Salutis Assertore sione. vatieinantem. Abiis esertim quam o D Ovidius, ut aliquid interea demet , st; imi abiunctus , qui eosdem Tartareos ris Poetis innuam cursim a Virgilii prude
Deos Caelo redonant, referentes eorram col tia non procul abest ea tantum parte . qua
loquia eum Sapientia , Religione Fide Mores hominum ingeniose, solerter admi- eterisque huiusnodi Witutum laeis, quae rabiliter imitatur Perturbationes cere in Divinas animi dotes repraesentant. Aut si usque animi pulcherrime pingit auculio tu, ineptas causae persona Poemati inse voluptatis Lectorem mirifice alliciens.Nuliarunt , ineptistimas tempori eorumdem con ius eo iumstantius obtemperat Horatio pret- asserunt: ut Optimus aeteroqui a uiluenti ttes, qui duobus libris exequitur ea, quae poemata dastia finio dicit a Sanctissimis iris dosepho, Joan Et qudcumque volent, rimam Auditoris
ne misata Risse pilato, qui ne praestolari clamo. quidem potuit , quousquo intem ti bi Egre
76쪽
Exe Equirim oliuit Virgilius artem derandums otius, quam indulgendum: Intra Elaudorum affectuum, ut patet in Quar crepandum sepe ac cetracta tam opus. to praesertim libro , aliisque Divini Poema illurima reiici ulula attondendae comae, csis Iocis non semel;. sed quia eulenum iam ar tylva suens minutatim des ascenda. Serv* gumentum non adeost nenient ansam pre praesertim Horatiris ut semper ad evel bet exhibendi mo- :uie,ac suaviter Ohle tum urgeamus, cin medias res, non secusetantes , animosque Commisse Fationes, Ira ac notas, rapiamus auditorem quam ille cundia, Terrore, Laetina . Aniore, imo in laudem Graeco attribuit , Latino potius Rem partem,senshmque pertrahendi; idcirco a Iomero tribuendam cum alter effusus non praeclara haec carminis virtus ab ovi dii ple raro sit immodicus, adeoque non se stixumque inutatione petenda esta hujus C ne ad eventum ut bellum anticiantes H
pian, Hypocritici quid- eloquentiis i mes non semel detorqueat ad narrationes debacchantur. qui. sinistro Apolline poes ellaquentissimas, quibus long MPmavoruni
agi ressi, nillil extundere ipsi cum possitit in seriem hosti obstanniunt. aliorum ubertatem iiure nititur . i EG i Ad haec vidius sequentibus an, ibim exultantem instantem sibi, in se mitin Acuminibus haeret: 'ia Evenio recurrentem Ovidium dicunt in ingenii ra tibus , argute blandientibus, quibus pari-piditate ablatum ab ea Moderatione, quae 'ec assuit. Lucanus . tuae porro ex ingeniosis Mens esis is . nimium iu recensendis re- suntentiaemaxime probandae sunt quae. aut biis non sine ingrata ostiuntatione ingenii, inexpiabitae sint, aut et iii in expeditationiq-aures , animumque impleat satietate L contrariae, aut arcana Politicae Sapientiae Ad haec Gentem sine appalatu, nuntii an Hoc veluti sale , Ciceronis verbo utor, res- non probantem id, quod semel sierit medi pergendum est carmen: in eo quidem si imtatus . Receptum vulgo Criticorum prori beralius usus fuisset Marci, blandius in annquium est debita I h lithis carmina , a qui mos omnium influeret. Quid illis ingeni
hus detrahi aliquid potest Si quicquam sius Dulicetur. . aer edundet, alia quoque u Possunt a posse siderim leumque instentifructibus onusta, inani marsatur vitiis, nurum speraresalutem. liorum pompa luxqriabunt. Hinc cum M omni iumero simamque . e MasMiseratio, & Cultus non semel ori desint, κα- sutilis plan profluentiae loquacitate tam a At uniones illi sunt, quibus nonnandus est Parcius ista, quicumque sitis , candέa tantum pondus . sedis raritas non Humanissimi Viri Vix unquam praefur pretium facit. Si neque oderata Frequen--γiduni Ingenium sine feraci aliqua Exube tia Sententiarum Venerem, neque Acumen rantia reperitura neque magni criminis rea auferat Candorem . Uirgilianis frequentio-φst tenuitas quaedam, simplicitas plena res exoptem in Brevibus praesertim Mema- securitatis aut saltem si extenuatur ali libur: quae pluribus ornamentis studiosius cubi stylus. laudem ne caeterae detrahat ele-- locupletanda sunt. 3 multum tamen am-gantiae r quam contempserim semper, di putandum est ex ubertate Lucani r velut cere consuevit Disertissimus. Eapientiis qtiam Selauipoetae cujusdam Lucano coaevi,
mus viri at plurimi fecerim Coeticum V, qui de Bellis Civilibus Carmeis: ipsit. I
num, quamvis fervore immodico exaestuans ventionem quiden coma cudo, qua in am- extra dolii os emitat aliquando bages . Deoiumque mihisteria refert id, et De Ovidii in imitatione soliciti quod iistorice Lucanus exequitur. Sed Asedebemus esse: praesertim in exhibendo do gutiarum Densitatem , quodque ipse QN rihus Animi Regno is in singularium no ta si non inepte vocat, Sententiarum omtatione rerum, quae nativae cujusdam volu mentum , ac praeterea Charaeterem inculptatis sapore mentem irritant veluti cum tum , Ma prisco Latio, enurantem non instellato suum dicitur metuisse miigitum . probaverim. Ne Stylo Acumina ossiciant; eademque repraesentatam a christallino flu- nam ille si serpat aut etiam iaceat utcum-mine suam, quam nuper lunonis metu i' que sublimis , iste ita Sententia sit, vixdum . serenam exhormis . Diligens prio ainquamsbi Lectoris animum conciliabit. terea locorum deseriptio a Ovidio quereno si coag notio verborum aspera. lac daeae Addenda tamen caeteris eiusdem lau- nesa, di is moderatio, circumcidenda libertas ci Ingenios Ovidii is Mani in verborum otiosa circumducta angenio mo madversisnes. ahmfrequent urcsso redae, is praes si Defenditur ab Impugnatoribus terit V X
77쪽
nosa, si numeri dissilientes latrare potius, i Grandiloquus stati character aliquam onere videantur, inamabile carminis quando exprimendus, dummodo eumdem genus fastidio eritis utcumque illud senten liberalius etiam, confidentiusque non attoIllis consarcias non contemnendis ci Si lamus,&Statium hiremus in saltibus, ne-bilis quidem explodendi, qui profitentur, dum in Sylvis. Adhibendae Figime vividae.
hortere se ab ea laude, quae acuis dicto & experrectae non oninino respuendus usus tum splendore comparatur ira tamen utram . Mirabilis incrementi probandum Disertaeque, Styli videlicet, Sententiae venusta Picturae artificium, quo , cum acerrima illitem, assequi te posse desperas, Uiron esset Faeuitas,qua multiplices rerum sturnas
do tibi potior sit Disertus enim Pictor imaginamur . ita illas carmine repraesent Poeta est. Atqui in pistura iters quaedam it, ut si eaedem coloribus exhiberentuia expressio rerum quae pulchra illarum natu eundissima oculos admiratione suspenderam imitetur, pluris haberi Net quam rent. Ad haec onus ipse &menitudo πα- prominentium quorumdam colorum pre horum Statii amanda in tempore sed eatium, Tulgor Accessus vero ad idem no dem Prudentissima et 'irgilii Moderati inen Commutatione eum, vel Additione ne temperanda est i ut tuta si carminis laterarum . Contentio Verborum aliique Maiestas sine umoris periculo . atque hujusmodi tenues Aculei omnino reiiciendi, Grandes in Pleni, simu etiam casta se qui ludicra potius Epigrammata, quam de galitate Suaves . Quae mitifice blanditur micum Carmen decent animis Numeronim varietas, Vitellii tan a Statius magnificiis ostentatoran eis tum est i in illo rotunditas plerumque, nii floret illis argute didiis, quae a Mirabili volubilitas grata identidem floridum quid, tertim incremento e surgunt praesertim in molle, incitatum non raro , tum grave Ivis,quas Thebaidi,& Achilleidi nonnulli quid, vehemens, res stens aliquando praehabent rati detractum fuisse robur trepidum i placet aequabile, nulla plenumeros, venustatem carminibus a cura, tumque asperitate fractum carminis genus, cultu Auctoris. 3 Horram quidem insen placet mmnunquam, ad exprimendam rem tentiam ibo nunquam sed neque iis adhe ipsam, sponte salebrosum decet conclusa rebo, qui damnant in Sylvis consilium Sta saepe cum carmine ipsis sententia non rarotii, praegestientis in Extemporale Carmen ad ejusdem carminis initium, aut medium effundi praesertim vero illius prudentiam dilatus sententiae sinis decet aliquando in desiderant in iis . quae profitetur, postero unica uella ha constantem vocem consulto die, ouam Domitianus dedicaverat Maxi cadensi in quibus Virgilium laudibus aequa-inum Muum . oblata a bini suisse mora vit nemo vix ullus Veterum imitatus est, enim . inquiunt. Culti diligentissimo Recentiorum aliqui sceliciter sequuti sunt. praeseserendum erat obsequium Caesari do a quemadmoduni arietatis industria, tum . At exultantis impetum Amoris mo atque solertia in Virgilio summopere eo rosus cunctator minime exhibuisset. Suhos gruit ita in Claudiano ingratissime aures sensum certe Uati Superbissimum Principem impellit oloris ejuslem tractus ubique nulla tradunt Historiarum monumenta idem unusque dumtaxat, ac simplex . Eo quin totius ab illis laurea evitis in tor quod nunquam obscuraverit senum, sp queictoris aureo donatum accepimus raverit nunquam , sero semper sententiae puteilii toralem poesim ii tantum exagitant, finem in Carminis finem reiecerit, Aureos quos ruithea vis nunquam egit ad carmen i frequentissime versus operose limaverit, semat illa ii ret mentem exhibet aerem ac vi reus ipse alicubi videtur auribus eruditis. vntem relerrimeque multa smul agitan Huic uni tantum Poetarum non profuit retem ejusque specimen aliquod opportun ligiosus cultus 3 profuisset autem, si quam dandum est quamvis plerumove revocam curam adhibuit in quaerenda aequabili int dum sit opus ηd mam perinde ae Egregi gritate numerorum, unpendisset in seligen Pictores plerumque inhaerent diuturno labo da complexione verborum . quae nihil per re animandis tabulis, quas pingunt ter grin uni Latio redoleret. Caetersim est a mnitatista iidem in experimentum artis exi nitas quamiam in Claudiano . est lepor. miae . cui quaerendum non sit a cunctatione eruditio libero digna, est exemplar lalidum. praesidium , carbone aliquid tempore de- objurgationum, quae poetica argum
78쪽
carminis ueraui. 63-tatione disertissime smplifieantur . Si Ar Sune, qur opus tessellatum, seu centonem . tem denivi occultasset . rejecta assili rea ex Virgilio conflant , i sit mi incedunt. suavitate , anxia , ac meticulosaia per perinde ac si omnitin illis ingeniorum fasces stitione . sese ad Virgilii laudes stelicius submittendi essentci cum tamen idem a effinxisset cujus divinitas ab ipsa artifici Proba Falconi Hortina scemina, Capi-
eligentia. 3c a semie quaesitis naevis c. hipis fiatribus su rentur qui certes eta testis eiusdem pulchritudo eommendatur. rum Principes essent, . ut horum sente r Illius quidem charaeter ubique re, ita est, primae illis deferenda essent, qui Hus .is ipsius Apollinis ore dignus; sed Virgilii flores liberalius depopulantur. loes elegantissimus h libris Georgicon i Adliaeetidem veluti parem in Eneade picta inveninius spirant explerentur eius artis, quam profitentur. Maalio quidem opere meo arabili. Quod omnes, nullam Inventionis laudem qu sedem mininiaminiistulam id stet, ut plo runt, sementiarum, Q innimurerisque Videtur , a qui mihi, c. hinnis lan nihil denino, aiarunt, quod eniti e
uigi non ipsius natur: metiuntur; min non Occurreret unum aut alterum inales
enim arduum est . cum in abjecto argumere sato patrum facienti. Educantur in lucemio vertimur. obstam illustrare verbis, quam exangues hi cariniuitia minores mur. caeteroqili illustribus maiorem verbornm tu Superi placet, Uirgiliane se dicere proficem affunderes tunc enim petuntur meta tentur quod fieri facili negotio potest, Phorae, similitudines a rebus praeclaris, videsicet eorum carmina vernaculo sermon exqvi sonte omnis in Georgicis Viridi donenturi secto succi nihil invenietur elegantia proficiscitur qui fer semper vi vitae adeoque exuvi. e tantum non sute illistam. sensus , nec raro mentem attribuit supererunt,in phalerae alienorum verborum.
obviani nimis . At eum humam es emica Fortasse Gersiani. ut d di quibusdam G pertractamus, vix ullum a sublimioribus toribus elegantissime Sixit Cicero haberi rebus per immutationes . quas appellant poterunt; sed ita ut palestrice spatiari in Tropos . asciscere possumus majus verbo Poetico Xysto iis liceat,non tamen ab Aporarum lumen . inaribus Olympiis coronam petere. 3 Ad Uirgiliani ergo styli virtutes asi et Vos vero . Adolescentes egregri sequendas omni studio enitamur, nriesertim quamvis a Virgilio excussae omies sint; rauior illas clumni Charites, Nervum seres orati iis . date operim , ut apti Mium . indorem, Vennstitem ure translatis verbis alias ad ustam similliud illius vestigia verborum4 propriorum, nem conformetis a neque vestes tantumm translatorum unionibus carmen distingua do Principis Poetarum videlicet Styli mamus in propriis eligamus aptissania in testatem . imitamini sed in eius penitus
translatis . similitudinem prosequuti ve mentem immigrate . eius . ut ita dicam recunde utamur alienis i raro afferentes medullis inserimini, Inventionis, Judicii,
primae magnitudinis sydera, plerumque ii Allegoriae Decori, ac Doctrinae illius eseu, qai lacteam viam exornant rimet, pruirendae studio incensi ad quas laudes siphorae quidem benefici nos etiam . qui caeterarum accessio fiat quas in aliis com- tempestatum iniuria, ut inquit ille, in lin perimus, efflorescet Poesis illa , multinlicia glia patria peregrini sumus, eamdem locu dus allorum Raetarum virtutibus conitans, pletabimus . quam hausta ah innumeris Urbibus Pruden- Neque enim Virgilii tantum verba tia Homerici Ulyssis a multiplicis metalli exprimenda sunt , sed eius sorina, quasi conjugio Corynthii pretium aeris . Glyem indoles quaedam animadvertenda semper, o rictura . omni floriam genere apta
verborum complexio nostro non semel ar cohsurgens . Horatiana apis Daedaleum
te manda. Identidem tantum Virgilianae opus a delibato Tiburtini viridarii rore dicendi semiuiae velut exemptilia orna rasidis Alamen Lin Agrigentinarum Vir . sve aurea emblemata . In nostro ginum lectissima venustate, a pluribus in carmine, veluti toreumate , seu caelatura, omnis Formis exortus eligantiae decor illigandae, atque includen, sunt sedit adumbravit. iud esse det et toreumatis pretium ut vix quicqvam interissum, Memblema intersit. Vimiliari Soli mira elegantia. νM .
79쪽
megyrici Iaudatoribus darem . non mino enim in illos populi motus, probra , nisio ab illo , quam a Satyra , in hominum g etiam saxi volassent; nam, ou commoda derivari haec ceriε indolem uir Catam remis miserat Sisine exhibes illustriorem liberalius ingenium. Caelo ac prope divinum gributae enim caeteris lai, S. D digra a Vini homicida rides praemii spe infici solent, conserendi ab . Ani.
tentia florente commendanturi sed a con thegum
gestis in crimen malediatis commodum spe tabulam Suuae si di nodi pulsore nulliam Satyricus posset, nisi pretium mr , si sibi Vistus pulcherrimum esset, ac pe .
siequa virtutis gloria. Dum Identi amico circum praecordia i Enimvero turpissima haec Satyrici ludens Horatius illius vitia exprobrata n proles, quae, stibilior exhibita Giganti que melle tantum labia contineti eis,hus Medusae facies intabescentes relicta vir quo medica potio hauritur, sed ipse ames tute ac vitio stupentes suo potentissimos siae potu salutem affert animo laboranti: Reges mutat in lapides, haec, inquam, ipsa Dum turbidus auro Lucilius fluctuat, cui de emitate mosissima Satyrici proles, naufragium minatur, ingerit opes salubei pulcherrimum esse arguit animum genitoris rimae disciplinae Dum tetricae Persi noctes sui. Evecti supra regale fastigium cordis lucem elabor ni animis, quos intempesurargumentum est contemptus aureo pluviae, criminum tenebrae involvunc illi namque
ouam commendati spargere blent mortales ex profundo quidem , non tamen obscuro, Joves utque iisdem prosis , lacessita sui docentis Auli puteo, Delicius qu:im e puteo mina, quae increpiti torquere non raro so Democriti veritatem educunt Dum curulent . iis dives, celoquens sapientia Iuvenalis et At praeter liberesem Beneficentiam. Lectores invitat, adeoque blanditur iisdem, Constantiam, ac studium Veritatis , qua quos mat, ut adorent dexteram serientis et
Satyrico laudes vindicavimus . probabili ac dum a singulis scriptoribus Satyrarum a mento Micitur mpositas iis, in quae imago animi sui verbis cordatissimis exhibe-
obstrepit, vitiis in eodem regnare virtutes tum expertes illos fuisse crediderim scelerum. profeM enim supra proferentes in lucem contra quae tantos turbines in luce urbis usina secreta insaniatiqui litem aliis cis Romae concitabant. veat ob eam causam , O quam ipse sit appel- ci Utque Sacram etiam Saturam delia Iandus in jus.Et utcumque aliquis audacter em , dum erumpentibus ex ore fulgetris, s seenam modiret, Milis explode tur a voce tonantes in scelera, quae nutu dexte rapulo succlamante: ita ne vero in aliorum m. aesententiarum pondere fulminat, Sociem intentum, crum oratorem audimus, statuimus apud Non istum , amaricae quod in tergo animum nostrum . divino amore vehemen-U ter aestuare hujusmodi virum qui non e 3 lamineris delapsum e Caelo γνοῦθι σεαυτον. seserat theatricae facundiae pomitam Rhhais Tange miser emu, προπι in pector stans vocem, sed adeo lateribus, Sc vitae non dextram, parcat suae, ut fervidae immoriturus pugnata. ut aliorum deinde salutem explores. Enim qua vitia insequitur, videri possit. Quod uvero de alienis morihus audere nil potest. Orator ipse alicujus sit criminis manifestus, qui ejusdem criminis compertus est. Por vel ejus dubia fama gliscat in uuus, nonao vix ulli stelesto latere Iicet, praesertim ille eum hominibus pugnam conseret, si aliorum ipse crimina aggrediatur solet gressus avellere ab iplorum fibris, quae s enim in Cynicorum vitam diligentissime in gularia vitia iisdem altius inhaeserunt, veri-quiri. tus, ne sua in se arma retorqueantur; sed sioneionem populi ac Procerum non vix in hominis simulachrum, velut in Ha toegissent veteres Satyrographi .in vel Au stiludio fieri consuevit, audebit incurrere gusto me se carmina recitassent, cum densi Satyr ergo , quae singularia flagrat in cri- Diare rostra, Aeolum rem peristit,instam mina in Authore suo florere arguit oppo- gerer)tur, nisi istaei vitiis ipsi suissent, in stas iisdem criminibus laudes , adeoquε quae atrocissime invehebantur inferbuisset Satyrographum ipsum praeciar hoc artim
80쪽
i Ulla, quod non honesta tantum ,
consentanea virtuti , sed & inepta, imo etiam aliquando a livore parta Satyram rem quam Panegyricus, praesertim apud Vulgum,videircet apud plerosq; mortalium. sapientiae , aut virtutum famam conciliat Authoissu, an applodentem pedes, intendentem ocula, corruganteirisontem, Jactantem manus, verba tonantem aliquem audias , non in omnes modo Recentiores
Philosinitos, ae etas despuere, sed A se
irasque Veterum carpere, ac vix Aristoteli, atque Homero parcere, idque praestare ea vocis, ac animi contentione, ut conspuat eos, cum quibus certat, consputus a
scedat et Sanctissimi iri Hieronymi verbis utor, an tu incertus animi sis, hunc obhvorem, aut amentiam debaechati ZEti uim ejus dicta cirratorum sunt dictata, Scvulgus ignavum . a praesertim turba discinulorum, uno minorem Apolline hunc a duratur . qui nisi eximiaean Philosephia, ae Poetica facultatis sibi conscius esset, puto judice, non auderet in Peripati. ac Parnasi Proceres impetum facere . Quapropter ob Satyrae audaciam In eam venit opinionem doAtinae , ut dignus . qui sorfice aggrediatur Musas, videatur ille, a quo ton- sese nollet Apollo missi oves Admeti. a Qui vero non conantur haec grandia, sed potius liberales in alios congerunt laudes neque unicum tavritam venerati, aliquo etiam in ioco in putant ceteros asse Has sapientiae, nullo ipsi sunt in numeris apud vulgum,quod sus sibi conscium tenui. tatis illum credit, qui plurimos admiretur. Atque adeo patet securiori apud Uulgus, quamvis niquo tramite ad ingenii famam illos grassari, qui Satyras , vel improbas, qtam' u Panegyricos, licet honestissimos, adornant. Hac spe fretos audias quosdam, quorum sapientiae qui non displiceat nullus aetatem uit, qui licet, ut de omnibus u --ent, nimius iudicio meruerint, perve tamen, ac nisi e Aut res omnes eris
stimationem Judieii extundie aliis Salsa iniquior . Genus est hominum , quoa nasci Reges oportuit, eum immanis illos exagitet libido i Misita regnorum. Hi eum Historiam primoribus labiis attigerint, erantiora Heroum facinora perperam i
terpretamur, ac semper Hominibus imp ta ne Fortunae criniin . Hinc illi non degeneranti saepius mortalium indoli tribolivdedectra Tiberii Caesaris sed libori sseris Augusti , qui eidem Imperium Orbis
terrae tradiderit evertendum, comparartione deterrima sibi quaesiverit gloriam. Hinc si eos audias , non Immortalis Regisi amor Carolum impulit ad abdicandum diadema Caesareum ac Regium, sed metu improbae scietis quae tamina in moremnis videt florenti juventute aemulo Regi, κquo veterem ipse gloriam corrupisset. Qui vero nunc temperant Europam Reges , sive illam armis tutentur sve ornent moribus, emendent legibus, in publica semper commoda peccant, si standum est horum senten intiae. Hine illi vulgo politices magistri a diunt, qui Reipublicae administrandae artiaculo noverint omnes, Marcana prudentiae
lynceis oculis introspiciant. i Cum ex his Sesquicatonibus aliquis lueuienter a
dax, in verba proiectus, cui frons contemptrix, oculi torvi bene palliatus, 4r vedinosus senex fastidiente manu identidem erigens balbim suis animis indignum ratus in conscerpendo vulgo consistere. vires ac virus suum diffundi ad Reges eorum
placitis obstrepit omnibus , ictoriis ipsis
succenset, ut acutos, ut bibulos praesto habet Auditores Ut quibuscumque ille virulentis verbis impetat Principes,Vulgus Om
Haeredit A sonte relata Hammonis , quomam e bis Ora iaces πι quamvis perinde sint oracula quae docta horai metussi crepant inentiae . quam qua; Hammonis e sente reserebantur. Ut pol quam horrida tandem illius tempestas det nuit populariter inclamaturi En animum ae mentem, in qua Dii nocte loquunturi Et tamen illi plerumque sunt mortalium ineptissimi, quibuslibet Antyciri insanabiles . triremium non raro ob linguae petulantiam eandidati silicemia delirantia, quorum Onnis sipientia est, pessime degenere humano, nec optime de Diuinitate sentire; nisi tamen pej ita de ipso sentiunt Deo quem nullum esse, ae Manes esse se uim non ars, arbitrantur , qui politicae calliditatis magistri perhibentur. Quamobrem vel inepta, 'iniqua, ne dum sapiens. saluberrima tyra magnam, saltem apud Uulgus, hoc est plerosque mortalium, famam sapientiae molitur Authori suo, adeoque illum egregie