장음표시 사용
101쪽
88 Sapientiatiae quiescit in sinu , quae glorIa Hucundi i Date vos mihi in praesentsi non enitui te, neque honestate an tum, sed murta qualescumque Literatis viris, sed Regalili quadam divinitate magis breuna alum bus potiores gazas. Potentiali assero, ut nos sitos, quam Imperium Redis . Quam non modo, quod Micipatum Iuvenes a praeclare vobiscum agitur, s tot saltem har versus Studia literarum asserunt in limine harorum Rutum sorti eisdem multo foeticio statim ipso deponant, sed egregiae spei anius insultatis. At o beatissimos Principes mique pleni regnum Palladis ingrediantur quos suis admovit uberibus Sapientia i Si Quos a Principatu Gloriae depulimus. sum in subjectas gentes . Sapientiae sit hostes illustres, ne verbo premi videantur. imperium in ipses Reges tunc non illis ad alia interim digressi, ut victis selenne est, tantum blandiuntur fataci sed cum a re ab audacia patrochubm quaerunt Qquasi matricis ante Sapientia populorum a triumphum agerent , vocistratie a In ius redundet, eosdem non magis honorum natet, inquiunt. doctrina liquidissimae oce vdignitate, quam harum Virtutum mah novoluptatis suaviores enim prosem it, late Sacrosanctos, veluti publicae crudi li delicias adornat aegra paupertas , qua tona Helicit iis, propemodum adoramus. Regibus gazae Attalici ut idcirco mirari
deceat, quod frequentes intueamur ad Re-
PROL. USI VIII. gias Bies eruditos virin. visi sua sorte Mais
' tissimi, a Regnantum tamen minificentis rem Hira Sit ita plane;neu;enim abnuo. quam- rari admodum sint,sidemque vulgari plς
rumque iteratura . non Sapientia nobiles
Um hestera oratione. i Viri a singulari. uiuerant a Principibusii pientissimi, ab amore superbae Do terati opes. instrumenta Paelicitatis, duo
minationis ad studium Sapientiae traduce Aelicitatem ipsam stam in pulcherrimarum rem egregios Adolescentes quos nobiles cognitione rerum,dum regnandi artum,dum Sacri Principatus imagines animus hie hau honestatis leges dum explicatum iter dxiens a sensibus ad sublimia docet euris it Horiam, dum sit memoriam nominis i lustribus anhelares, utcumque ingenii citi pa mortalem mendicent Principes a Sapienti detereret argumentum, eluxit tamen a bus. s mane nominis vitam illustre turi vis eskai in omnes dissus gentes, quia Herique Principum desperant, raris constans, immortalis , invicta, quae nihil ideo Doctrina muneribus Regum ornatur tvraestantius iudicat, nil magis homini ex nisi potius quia superbissimum praeseseren retendum animorum Regina Sapientia. It te contemptum gloriae, quae illis a Sapie iam porro Iucunditate pariter, ae propera tum laudibus posset accedere in amplio, vina Honestate supra Regalem ortunam rem et iam irruere se posse confidunt, per Traestare ostendi s Utile vero honum expen inde quasi suae tantum virtutis ea celsa in cens, quoniam illud in Gloria praecipuε si dole non innixi pennis ruditorum volam um esse videtur viris magnanimis, quos via perpetuo debeant per ora visorum Ne mu licet alloquebar, ne profusor in eam senis neribus immortalitatem emere videantur .etentiam excurrerem, in eo tantum labora ineptam superbiam adhibent ibrdidae avari ut Minenti assererem Gloriae Principa tiae velamen. tum . Sed cum in opibus pariter aelo Sed illi suae meunito parcant, cum sumeentia , verti bonum Utile constet . nunc pra Reges opibus affluant Sapientes. quod quo supra Reges affluunt Eruditi iri, in ita paucis ratiocinando conficio . 6 Si inaedium statuimus Divitiarum, tentiaeque pauperem dixit indigentia rerum non e οιplendorem . Illa apud plerosque mortalium majori paupertate confectum dixerim illun . infimia laborant prosessi literas viri, qua qui pilaribus indiget 3 At quam paucis i. 'moves, ac num riun virium, uincatile diget Sapiens, qui tenuis lare iuno i ii sudium sequuti, ac ferme probrosae pauper . et aatis rei accusantur cadeo ut, praeter caetera i 'opositum habr. Dcommoda, hoc habeat Doctrina durius in ab δή obiici Sapientibus consue verunt se quod ridiculos illos facit ac dum praesertim Paupertas. Proverbio circumfertur , tertiles Heliconis 3 Cur Literati adsint Dieitum armis. Huros arescere, ac pauperem, nudam ire euid a Sapientibus Rege inquirant.
102쪽
aetatem agitat. Tram compe ens cupi ut vel receptis;i, reeant vel alias ipsista, ditatem immodicam novit pauca esse, quae tuant tempori ac subditorum ingenio con cupit paucissiima, quibus emi vita mor gruentes rerum Naturae , quam dominata talium . ac necessariis idcirco plerumquo premunt ne sua bona non norint, ac DNabundat deficiesetis naturae praesidiis DPrin vinitatis scientiam , ut ab illa vires petant . eipum vero indigentiam verbis amplectio exempla regnandi. Si bo urgerem inquis possiera Quo illi Mercitibus, quo praesens, palam profecto fieret . non modo famularium egibus, quot Administris Do primas a Dominatione literis doserendominationis, qui plerumque impetis ipsis sed etiam pateret, hoc in controversiam Regibus, quot indigent ad regiam sertu onmino vocari non posse ipsa enim impe- nam serendam thesi is , adeout immensas randi ars esset eximia complexio Doctrina-
inter opeD, Mannuis aliqilando ducenties rum . Quis porr negaret, Imperatoriam centenorum millium aureorum reditibus Scientiam atque ad regnandum Animi vi onerati, Ruperrimi tamen habeantur. res praestare Potestati externae brutis etiam
Mi ci Neque ullius magis ope quam Ulvarum, atque Aeris Regibus concessae.
ipserum Sapientum . indigent Principes qua imp ura rubore adiguntur ad fervitii quibus conditas opportune leges , Populum tem ossicia memorem , obsequii tenacem . ext Non ego per Milo, quae sileb se rivi rorum commercia, nobuium splendoremi ribus videretur, semiram o sionis incedo. tiam, Picturae, Architecturae, Nauticae , Utcumque Relicitati publicae deservire pos Medicinae, quae a literarum Scientia pro sint, di egregis calleant regnandi artem sciscuntur , cognitionen Meromim , et Arbini populorum, dum insitam habeanta temperant in regna Divinitatis, aliaque in natura summam in rebus agendis Pruden- numera debenthinamenta Pacis:velut etiam iam , quamvis muItiplicis Doctrina ira:sis russima piissidia Belli, machinas ad ho; dio destituti si tamen onsilio vanientumeium vim propulsandam, aut conterendam, tantur in Moribus populi, Legibuuiuescis Sedem regionum situs ad pugnandum op cendis Certi sint caeteroqui fines, intra Portunitatem, Pluin temporis sum, uno quos rerin Donuni continere se possint et pellucidi nunc sequii , nune ventis eones utque olim in iis naeam quasi manu duxit tali, Sapient im, ac sortissimorum Ducum qua Regna scinderet Maximus Sacrorum exempla, efficacem ad milites Imperatorum Antistes, ita nunc Imperio. o Sapient Para sim, hostilis lingviae, in aerarum , limites statuantur, Maiber in alterius al- , si bellisis praesertim Epistolis usus terum Mm transiliant. Hoc tamen con- est, notarum peritiam latentium fleuique et cum omnium artium . quae ad rectδ-quarum, aliorumque, quorum cognitio vivendi normam poetinent, xatio disci- . v. oriam non raro, parit. Secretorum Na plana studio Sapientiae contineatur, si ,-rerae scientiam , qua usi non semel. - , alime possidis Sapientiae Principes indi- pejus, ac Caesar seruntur aliique erudi gere. tione nobiles .. adeo bellis invicti Duees Q Neque vero eo Blum nomine, quod νγ Tantum porr, Sapiente, luminis. . plurinus indigeant, pauperiores Sapienti- praesidii Regnis afferunt ut non modis illo- hus dixerim Reges , sed etiam quia si eis. .vum consiliis indigeant Prineipes; sed ellam dem litera nulta sint, quam do natu pre- vetus sit, nee sine plausu plurimorum ex munt, latur in mori ignorane et equo cepta sententia. quod ipsemet eximia re dives censendus est qui sua bona non novit. gnandi scientia universam propemodum At species innumerabilium laeta rerum, Re e toto necessario amplectatur iterarum gna . Elementa dera in ditissimo vivunt Encycio Miam et Historiam .. ut Moliit animo Sapientis qui pruinde talleius ine- tempora doceant Principes providentiam rudito Principe dominain inuatura Qu Iasuturorum cum Seeula personae intereaxe ibit inficias , ut apposito utar exemplo re- ut inquit ille in Facta Sisarem a reum περ galis horti deliciis ditari magis Sapientem Oratoriam, ut ad omnem a idem populos virum, qui eiusdem omnia spati mrorrena dicendocompellant Reges militicam . eae assequitur animo upervias caeteri rerum teramque oram doctrinam , ut iidem sa causi s uade ab Oceano sonis UdamydasHenter Riici ni temperent mini,ndi viridarii plantas prolieistantur unde vi mramma Pontifici Mae is rei fragum, ditas , ubertasque nemorum is nectarei nam Is . oecundantes terram Zephyromm lae qua ferum inriten Sapientibus V r. vi tellus induat herbarum syrma et qui caeli
103쪽
risus topibiis pineat areolas . Tum posita i Sc Stoica pirales mittanius . Quid ante oculos praetervolans celeritate mirabili tandem, rogo , 3oliri rincipes valent. ex illis, qvi perambulat, gradum infert in quo plura nequeant victumiere Sapienteia In Alcinoi . tque Hesperidum , in ipsa Cae- ilibusdam ad summii fastigium evehen-lestium viridwa deliciarum quis, inquam, dis aliis ad humum allidendis .is Re-
insidiabitur hunc re ipsa divitem magis an gum maxinψ-lucet At quoto praesta Euere Horti deliciis , quam Principem , qui tiorem patiore Sapientes men iraminum
dominus adoratur a Villico , sed amoenissi Sortem, quorum temperando mores illos mum Florae regnum eodem ferme stolido tu, edocent Caelum mςritis petere, eosdemque mine intuetur quo marmorea, a myrte iam nunc laudibus Caelo inserunt a Disimulachra despiciunt effero praesertim Martis ludo innumeros inse i Porro cum instrumentum Potenti: Iendo e medio mortales , rapiendo Urbes. sint opes eximiae . aliud ex alio serens, Regna vis Regum maxime exultat ine,Deni ditiorem Regibus Sapientem ostendi, copii militum, non sua virtute nititur. -- potentiorem exhibe, Regalis Potentia in xum in unius non raro Doctrina Viri major, ipserum principue Regum is aliorum vit quam in integro Exercitu, splende virtus. temperanda ac Fortunae rota pro innume adinc ab sexandri immis Lampsacum ris mortalibus arbitratu suo agitanda, Anaximenes propugnavit hinc diu inanes Naturae demum ipsius legibus evertendis, Marcelli conatus in Syracusas Oh sapien--ecim triumphat . Inque his omnibus iam Archimedis hinc plures ab elouuen- dotibus de regali palmam refert Potentia tia Cineae . quam Pyrrhi armis . additae Sapientum . et Ac primo quidem sui ip Urbes Epirotarum imperi r hine novussus arbitrium minimum Princeps habet, Sapientii repertus Orbis ill*, quas in quem omnia posse populus arbitratur abit immensum protendi post Oceanum Atlantiis te horas prope singulas, di omne onus o cum terr umbum edocuit scienti ficii, atque humanitatis, publicis necessa literarum rio citatis ddietum habet. Honores si pro Natur* propemodum subruendo leges Ruto misi in indulget, hi venatur in tu friumplinc tostas Regum, uni contis aserium . Rusi ut fatum edocuit Caesa lata classibus sternendo Maria Oceano insul-rum pluriniorum, ac Regum sua ruina tant eumdemque in apertos impellcndo Amicos, illis creditam Rempublicam in Montes non sine terrarum querelis ampli- milventium. At si publicae consulit rei, eo scant Z At quanto Glicius in Naturam
rum illos congerere in sinum debet, qui om Sapientia dominatur reperto artificio . quo nium maxime promerentur, Widcirco in in altos montes impellit flumina in Oceano
quirendi onus incumbit Rogibus . non est hemente statuit propugnaculari a puerissendi ficultas . 3 Num vero illis, qui stamen ingens montis evehi jubet prodiis
mortalium omnium Arbitri nuneupantur giosa vi rota multiplicisci ligneis volatum, ditur Sapientia Z Dicant gentium Con, Columbis , Simulachris vocem impertitiditores, aeratum, qui praestantisomnio Hinc in ontem eniti eoactus Tagus non ne doctrinae vetera dissingere ac recentia, annelli urriani tantum , sed marolimque asperrima, condere jura potuerunt. Quinti Caesaris ingenio, qui magnanimus Ut illos oenittam quibus aliquis fuit en Dese or imperii in a studio Sapientia mi sis humanitatis Minoem Cretensium. S . rum in modum allectus, excelsis auspiciis,lonem Atheniensum, Zoroastrem Persarum, atque augusto star aio, nostram auiam Chartaginiensium Charondam, quas Draco metur
ipsis vlixe Solom Atheniensibus, ouas Lis 4 Quamvis Imperio Romano atque orsus leges imposuit Laced rin iis,quam aureis Hispaniarum ρgnis non satis dives
straeas . Deus immortalis quam cum ho Dominatio regalis quasi ment praecipe-minumn tura pugnantes Subvertit ergo et oriturum Carolum Alexandro maj
riphistic suetudinem, cui servire eo rem, Herculeis finibus insultasset atquetitur Primem . In suae vero muneribus vi alterius incremento Mundi superba ad illius
104쪽
gratiam rerum Naturam amplificaverit
amore Macelseret, E ciere non potuit mentein , quam Caeli praeteri, mamor, ac pra:
terea obles tamenta Sapientiae ad blitudianem invitabant. Et mirabiatur orbis,rra-rrem Carolum in D Justi Caenobio ex tanto 2 mimor jam nummo Si dedignatus hominiluis imperare ipsius Natura . leges
evertera caepit studio Sapientiae . nulliui tunc fuisse Imperatorem Caroliim dixeris rQuam prudentic stio impulit ille illimina
in alios montes, ut perpetuo in suis Regni sextaret egregium insigne animi sui . qu, a curis mortalibus clusum ere3erat ad c
testes lci Neque tantiin in lege N.ituri, sed in ipsos etiani potentissimo Reges no raro Sapientes nanciscuntur imperium Idcirco hoc etiam nomine potentiores Pulchre Diogenes vaenum expositus cum ab eo qu reretur, quam Artem calleret: Eω-
tori, iisquit, rutariverandi. Enimvero, quot ille superbe prosessus est, prudenti moderatione recipia plurimi Sapientumas, sequuntur, dum in omnem obsequii speetiem compositi , facultate suavissimae disonis
uberes, ct sententiis ad Regnum temperan
dum egregiis abundantes, aegrius-coll*quium adhibiti Mum ex omni flore politis
ris eleetantiae delibant illa, quae Principes allicere maxinia possint ac tenere, Rmum more potiuntur in quaecumque habent in votis, ad illa pronos animos eorum tamini pellimes cum qii famulos se dicant , qui solummodo facem praeferant , consulendo imperant, neque Reges dici, sed esse amant, Miulati veterem Populi Romani consuetu
et Ureviruiue tamen illusti sit, quod
in Reges multo praeclarissimum est . quo in nos ipsos potimur , ni perium, quod maximesarduum est Regibus; carentes enim luce doctrinae Prineipes plerumque haeredistariae stultitiae calamitatinus involvuntur cum secus sibi plerumque imperent Sapientes, ut enim inquit Cicero. Cuisum in mi Sapientia est, quae extrahit et ilia radicitus, O praeparat mentem ad fatus accipiendos. M aduolfrinus uberrimo ferant. 3 super Sapientia in Oi ibus, ac Potentia Principatu disserui vobis indolescentos egregii, jam nunc ex ipsis armi carceribus ostendunt quo vestrorum curses debeat animorum. Quamvis multa passim
in ore, atque oculis vestris intuear elementa legis insita quada in vi ad Sapientiam impel. lentis , ejus tamen studio vos ardentius inflammandos pu vi, si Dominationi praeli
hcndan Doctrinam demonstrarem. Enimvero si ad excitandum ardorem sciendi i m Litteras Armis antetu runt disertissimi viri, blandius ad aures hominum influet, vai dius illorum curas exacuet assertus Sapientiae de Regali Domination principatus. Cum enim armis utamur ad compartandum Imperium si amorem lacessunt Literae, quia praestant Armis quanto efficacius provoca-hunt amorem, si quaesito Armis imperio Linterae praeseruntur Z Cumque procul a reo li sorte sint bellorum incommoda , atque Gloria Iucunditate , ac Divina propemodum Honestate ipsi bello anteferatur Imppes rium . cui praestat Imperio Sapientia . in
nobis iniqui simus . audiemus vocem naturae ad Sapientiam provocantis. Quoniam vero quae sensum unius impellunt, non vetalicant omnium . si ad hellicae potius 'vim eruditae gloriae studi Wm quorumdam indo les eruditur ardentius , auctor illis accedo ne ad has disciplinas tamquam tempestate delati . ad illas, velut echini, atque ostrea ad scopulus, adhae rose: nt, astixi, scamnis Palladiis in suum is mi tunium ac dedecuri tormentum Magistrorum qui potius. cum umbratile illis videatur Imperium S pientiae atque malint armis . quam Inge nio, Regna conquirere . vela per Oceanum solvant, ii iique . ac posteris condant tantopere celebratum Mithistoricis Luciani as
stelis Utopiae, ut Atlantidiim lassarii impinum
Uicumque i sapientiae Sectatores' pro Veritate eertamus, oh minore, turbas movemus pro hae Helen, ingenio m . quam olim centum conspiraristibus Regibus Menelaus ac Paris, ab rantes in una Laedae sui pi ignaverint: eoeincendio belli Graecorum castris, Muthi Troianae admoto, quod Asiam ferme omnem , ataue Europam involvit. At omite, Veritatem depereuntes ut varias agerediamur artes belli , quibus illam hostinus ademptam nobis vindicemus i in diversum
in illa mi rem si bitum vulnis amamusi ut illius tu la paludamentum nune vittis
105쪽
svinineri variegamus maturam ingenti ambella restrentem proprios rerum eo:
vi rerum fugientium obtutum onerantes et res, quam ipsum rei vultum ingenuo radio. nunc avarijudices ornamenta omnia Mun Ouin etiam quo magis decipit, eo sorticius da invidemus, quaecumque in oculos non triumphat, utpote Regina sicultatum imi incurrunt,in Ueritatem candido, sed brevi tatione Naturam aemulantium;quarum quae ac membra exprimente palliolo cooperimus pluribus artibus dolos nectit, palmam re- Sunt, qui, ut Ueritate potiantur, expc fert eoque nomine Statuariam vincit Pi , dito ingrediuntur itinere, sed hostium in eiura, vitam rebus producens , quas tan- cursionibus pervio, revitatem in quaestio tum coloribus, navis; profundum pomnibus amantes foecundam diuturnis concer- re adumbrat.
tationibus. Aliis arridet flexuosus ollis, i Poetie tamen philas hetur qui-
ac longus, sed vineis protectus, ac pluteis, cumlue amat assequi Ueritatem ' Fabu- suas Disputationes producentibus ut con he molitricem sequatur Sacerdos candidaetra omnes hostium impetus , a caecos do Veritatis. Poeticae imitationis praestantisialos erigant munimenta Artem ego lausi sma est laus nobilissima quaevis effingere f. dis Eracleotae in Alcmena Herciliis matre uiam innodando Poetica Imitatio pul-ringenda Philosophis indico, Palladiae hujus chritudinem sequitur sitam in admirabilit oes: edi, hoe eae veritatis vultum colo te quae, quo major est, majorem quoquerantibus; i ut enim pictor ille ex Vir Poeticae leporem conciliac At ultra sab Unibus Crotoniatibus pulchritudinis flores a progrediatur vivida mens Philosopho- excerpsit, quibus tabulam suam animaret rum, Sc caelum, summa omnia sapientii sc ex rebus quibusque pulcherrimas iis petae, cum Herois gesta non describat, qui, sephus eligat ut appositescoloret vultum , ut supra reliquos mortalos assurgat ali- vestesque Veritatis neque aberrare procul quando subest mortalitatis incommodis; sedaverit pertimescat, si profusas Naturae opes ipsius Dei opus contempletur , quod ab admiretur, statuatque, Mundum esse mi optimi Artificis praestantia evincitur sq:meris omnibus absolutum , t undecumque pulcherrimum . Cur igitur ut audaces cul- Pulcherrimum . Eocirca excellentissima pentur Philosophi eximia quaevis excogi- quaeque libet ex omnibus, ipsis poeta tantes dum partum invinae manus, rum vincat audaciam nobilissima omnia opus Regis describunt Achille quovis, consectantium, ut ex Fabularum exemplo Enea praestantioris D a Cur non solum transferat Veritatem in imaginem Naturae optimum esse statuat habitum uniuscujusquam pingit. et Leve hoc dimi videri que rei, sed etiam unam alteri helle resipossit ac Poeta dignum, non Philosopho pondentem effingat, ita ut omnes invicem At ego idcirco auetor accedo, Philosophiam innexae pulcherrimi Poematis imaginem re- Minium mam, aeverissimam esse . quae serant, in quo singula feliciter ei indantur ZPoetica videatur , ne levis dici Veritas Ne si opes Naturae, ac Mundi pulchrit elevetur argument , ut rhitror non dinem atterant, licet aliquis ordo ex rebus inseceto, nostro certe instituto summope insurgat, det*riorem tamen Comoediae imire conmienti cum enim ex Academia in tali mem sequantur, vulgi mores delineat Rostra tompulsi fuerim iis allaturi Philoso tis . adeoque Naturae Conditorem Teren-phicis Disputationibus Rhetorum Prolusio tiano Chremeti, inristophanis Pili cle nem, placuit stedus inire has inter nobilis ni sapparem iaciant i aut ii grandia juaedam simas disti plinas viamque aperire adiis aperiant o pueris ingerentia mirabilem militibiis Veritatis Helenam hello quaeren speciem sui, at animos torqueant eruditos ibus, quam numquam adipiscentur,si Mar aggesta prodigiorum Iliade improsperi sesetii, Aeninis , Agamemnoni vestigiis in invicemexcipientium , Mythistoricorum stant atra Homerum carminibus Hele . Amadigii gesta narrantium deliri consolam colorantem caecum Ducem sequuti entur. Poetice philosophentur. 3 Haec rerum portenta nullo ductu, C 3 At enim pugnantia dicere videor, serie innodata condemnat Alistoteles Phil qui Veritatis indagatricem scientiam inhe sophorum Princeps suis praescribens , ut rere jubeo vestigiis Poeticae , cui fabulae optimi Poematis legibus insistant , dum
a Propositam hujus Prolusionis . at vera Philosophur.
106쪽
. o noxia. I x vitias Fordia. Ex quo ac divinabis. Qui circa Philosophonini est
patet. Stagyritae imperio poetice philosis admirationem parere pulcherrimarum I phandum esse pulςbra , mira aperiendo. ventione rerum magis, quam Poetarum ac optim agmen ducentia, ite iis , quae qui si prodigiis onerentium. - , misdicere occupavimus , alia merito debeant etiam laudibus adiment tam oriri perinde ac praestantissimi Uates Tra i Cum diserta Pictura Poetiea sit, Inis Mediam adomantes deZm optimi colorant, quit Arisbateles , sunt qua Fabulam animo S. Gilmssine bivunt impleainm rei conve , complexi consuetos hominum ni aes delia sonem . quae blando tormento lectorum eant ut Dionysius istor, in cuius ta- corda suspendetae. Nec semel retrum du- hulis vera hominum spirare acies videbactum componit Aristoteles cum Numeris . tura nonnulli vero peri is, quas In Redi Carminibus quasi Mundus esses nam inducunt deteriore vultus appinon leum Poema Divinitatis uti Poemata vi ut degener mores ritum provocent, S c dentur alii rerum cursus a Poet rum ingenio mico seles, Muti auso . qui omnibus Numinis aemulo procreati. Et ex hoc sente pulchritudinem invidebat,&plurimosis non raro educit argumenta: Pulcherri lenaet donabat aevo lignotum alii sama debet se, inquieos, erum Natura . bulae conditores sequuntur, cujus dextera sincer admirabilitatis mater bio autem est liberalis opes Natur: locupletabat , non ratiocinari meties, cum haectacultas trium veram imaginem rerum sed quae pulcher, phet, quando pulcherrima omnia estangit rima fuisset coloribus animando Verit audacius. Ita certe S gyrita evincit unius tem non assequetur aemulus Poli noti tantam Imperio Principis temperari hanc a quin mortalium opus delineat plerum rerum Universitatem coronam imponens queaeficiens assequetur Philosetilius qui duodeeim Metaphysicae Libro Poetica conditam ab Architecto Numine rerum Unis argumentatione , qua foecundam Numi versitatem contomplatur. Quocirca excus-nibus debellat insimam di arum Ethnse se Pim alia Poetis in positi Phicorum. Ossiphi tendant in altos nubium tractus in et Non alia tentanda via est educenda omnem ingenii praeserocis audaciam onex putetaVeritatis, in qua illam latere non Laurus protegat Apollinea, sed Platanus immeritoDemocritus querebatur quam ut Socratis disserentis in ollem nihil M-- optimaritiaeque ab omnibus delibantes eum randum suo quasi iure procreare Poeta ponNaturae vultum coloremus, quo pulςhrior iit, quod ratiocinatio Philosophi vinceret excogitari non possit, atque ita rerum os nequeat argumentia dinem statuamus, ut talicius ullae ditat vi a Muis. roto stelleius abditas rerum nequeant quemadmodum Uates Mardua causas, ignotos veluti Nili sontes . aperuit quavis effingunt, Sc stelicissim solvunt An non Aristoteles qui pulcherrimum essu quae ingeniosus innodarunt mathematici sutuit hoc rerum omnium theatrum Z Aa quidem dum supra lineas, centrum eri non Plato, qui profecto poetice philosoplinguntur , ac Mundi Syslam , excentricos; tur, oix admirabilium blummodo explic epi clos in alia sexcenta statuunt in re, tione rerum, sed asses erati stylo, Mia lis rum Universitate, o unico argumento undecumque resperis maiorem Veritati gra- velut Achillis hasta robur addunt suis com tiam conciliantibus ' Quicumque tandem mentis die omnia μώMe enodantur in eo res ordine innexuit, quo praestantiora
fecundissim cursis recedrant; adeoque apsi surgere non possit, adeoque visus est insanis
poetice ratiocinantur . Hoc tramite Philo re Poetarum in morem, homnium stelisis sophus ingrediatur. Ueritatem suis quasi sime Veritatem expiscatua est, ct majorem vestigiis odorabitur, si cum Poetica bi apud posteros floriam conciliavit . . Alath. optima excogitet, argus Natum At uere caecus Democritus, quia Natum opum admirator pulchritudinem non vidit. 8 Mundum exo ligno circumfertur adagio cum brtuito corporum cuneurni conflatum sino de redus mortalium incerto animi pendes semes vi AMicio. nexu destitutum mala esse statuas, recta in verum colli ut omnium sibilis exploditur exclyceis triae nectis. Contra igitur optima effingas, cum im quin is p x mis V it -- quaestionem agitas de operibus Divinitatis i Idem iubet poetie/Hiis Mais stoteles.
107쪽
si puteo delites et . a quo viles pertam octis Mundi exordium cum Veri tatem
echinos numqtiam expidicat lis ipse est mar mittam e Chaos illi , caecum acervuin a garitas i Leucippus etiam , qui Terram tuerunt ex quo tener Universtatis ordo I impano similem dixit Anaximenes qui coiscreverit. At quanto mirabilioresve ni- blenne Anaxiniander qui Columnae in hilo in omnia metamorphosis 3 Ailuviem illi Uicum qire rerum Naturam ex tenuissimis Deucalionaeam vix ausi sunt afficinare uni corpusculis constitutam dixit, velut incon Thessaliae superfusam . At universum terr/ditum poema ex vocibus in Sybillae statis rum ambitum, o ivas ubique improbi
exaratis, Savento digestis in ordinem ser, amoris .ces aquis ultricibus tumulavit, Consurgens , procul a vero deerravit, nec Pluvias illi sereno Caelo ruentes . Jovem aliud suit Naturae, veluti omnium Nover per machinan advocarunt, ut interce dere
me, opes atterere is Mundum effngere pugnaturis, At sanguinis, Ranarum deficientem , ac turpiter insanire . Stat igi, mei AEgyptum obruit a nullis caeteroquitur eamdem esse I eritati consentaneam caelestibus aquis sed a Nilo lactatam; at Philose iam , quae puletherrima sit is in Pentapolim ultrix flamma descendit.Wa- mirabilis, adeoque Poetica cumque ma tis imperaverit Neptunus, ut sua intrata, gis statuitur venustissimus ordo rerum , eo thula se continerent . Stare Solem ilhc: elicius Veritas fugitiva ingenii retibus Hebraeus Imperator, attonitum intueri excipiatur is cum timide quis dema cladem ciabaonitarum Naumigia suspentura sermonem instituit . execratus Poe dit Moses , undas Erytrhaei cogit in chry-tarum consortium, humi serpat inglorius stalla regali pompa tramitem Hebraeoruna Veritatem frustra deperiens . Negare Mun exornantia, mox barbaros AEgyptios Op-do Conditorem Deum masti sunt . qui primit suis trophaeis, hoe est Oceano cumque illum non optime constitutum asia dc bullato . nec dum peremptos toto tumu- seruerunt: ex quo patet ab opifice Divi lat elemento Peregrinae volaverint aves ad nitate quamlibet provenire operis admira convivis Poetarum . Caelestis dulcedo roris hilitatem magis , quam ab heroica Semidei largo imbre super per grinas tutinas devo
virtute audax Poetarum Mundus enascatur. ita omnem illis saporem elaborat is ne iis
i Sed ut subita exemplorum appositio currus Eliam rapit ad Sydera : viva navisne causim conficiam , nihil prosecto se at donam appellit ad littus Jerieuntinae turmduum. immodicum excogitate Philoso res ad clangorem tubarum choreas agunt, Retus poterit, quo pulchriorem esse rerum mox incumbunt sibi insultat Achillaeor taturam Fides sol non aperuerit, nee um amri Sams is virtus. Sed quid singula pro-
quam ad Poetas accedere videbitor liberalis sequutus metum diuturnae declamationis Encomiastes Universitatis . quin historica incutio humanissimis Auditori hus P illi lilium fide laborare periculum sit, deteren prosecto audacius effina ei e Poetae, qua intem ornamenta Naturae Numquam Poeti Divinus Historicus modica narratione possca potuit procreara Mundum ingenio prae teris commendaverit imo, quae praestan- stantiorem illo, quem Divinitatis vox Om tiora sunt in 'γetis, ea petita ex Sacris Li-nipotens animavit. licet e Sacris Literis teris intexuere carminibus suis . Et nunc mutuatas argumenta, tamen quae in illis etiam pulcherrima Hortam Poemati argu reperit grandia . inaudita inopinatos re menta suppedita Moses . Agnitio Josep lii. rum eventus , amplificare non potuit; itaut fratrum Comoediae lepidissimae, raroe miriim videatur, quod qui ranam inflantes diae Isaac immolandus. Pronum fuit Poetis centum ora, .sama tubas deposcunt, hi Pithagoriςe renatis in futurum iaculari sa-storicam Mosis fidem suis ahulis superare ei dicas curas , ac veluti sequutura praen re maiorem novitatis gratiam suis inventis stere . quae viderant contigisse , petii, leae conciliare nequiverint aperta per hoc hu si ante viginti seculi vitam agitassent Aemana mentis inopia . cui nihil extundere Prophetae , quae ventura tralaebantur uit si Iicet, quo pulchrius a voce Numinis non coram adessent literis consignarunt. Quo- provenerit madie si ita se habent procul circa cum rerum Universias plus iu dubio qui Philosophus non anteit Poetarum licum fuerit theatrum prodigiorum . cur audaciam. Mundi pulchritudinem expli non Poetice phita phetur ni ima quae- eando toto caelo aberrabit vis excogitando , qui rerum causas inda
108쪽
ratio sagax indagavit , tum quae Divinae vexat Oratotes , Utraque uelandiiuniam Fidei lampas petruit conlinittere inqram provocat admirabilitatem es rerum Nat ' mini Fabulis poetarum quo calle inito ras indagando ac mundum hunc animo, ausae eritas compendio patuisset . Sed complediendo, vel alium quodammodo pro Vestigia indicasse lusticiat , quibus fugiti creando artificio aemulante Divinitate ita,vam venari possumus Veritatem Prodigiis quod suavissima Man situ ingenio e lix est reserta sit pra Poetarum audaciam isto enim , quae fortuito contingunt, matris,hria, quam Numinis a S retis nobis tradi te Etamur, quando videntur certo consilio dei int Poeti ' igitur ratiocinetur Philo contigisse , ut Mitii Simulachrum supra stimus qui reliqua Naturae arcana con Μitii interemptorem ori devolutum, templatur neque enim inversus est ordo rerum imagines in pretiosis lapillia a Daeda rerum,' pulcherrime conditus unclusa ea Natura coloratae. i Et quaestio sur- primo splendore degenetravit. Quamvis in gere potest jucundius ne sit haurire luinotereant Urbes Rem ceu mortales Mundum ingenio, vel alium eniti a lech eorum conditores, nihil tamen declinat a rum animis hauriendum . Suavissim to su iri stantia institutus rerum cursus,quem queo est sebulam innodando ut iucun- Naturam appest mus , oris Numinis in dior accidat evoluta rerum catastrophe Veimortalis aspera sonorum musicam lenitatem On-
i Si hoc pacto philosophabimur Poe- mendant, Meth aliquando dulce malum atteam sequuti, facultatem omnium Deum gratissimo pharmaco propulsandum sic dissimam, cessabunt aliquando nonnullo blande vexat animosihilosophia, dum suarum qiterelae molestissimum esse Philosophie quasi per vestigia diu relegit Veritatem ob studium nivisitantium iniceat mihi partam hunccipium laborem hilarius ingenii retibus indagatione Causarum voluptatem cum excipiendam , veluti dulcius palatumr
Poesis lenocinii a conferre . uti etiam ar- ficit avis proprii cultisque cassibus tandem
sumento quaestio roboretur utque disci irretita. Et certe Fabula: agnitio, cim-plinae utriusque debere omnino consimilem provis conversio rerum, quam Peripetiam esse vultum . innotescat . ingrata quidem dicunt . N ME Blvit suspensos lectorumaecidit Philosophia , quac Iundum colorat animos quemadmodum adepta Veritatis ut deficientem a Naturae , veluti Anui thesaurus Philosophos jucundissimi onu- Laestrigonum populari . novercalem ob pietat, importuna admiratione mi ire tum appingit quae , ut belli sese invicem tuam pepererat ignoratio. aliaque p. nares excipiant veluti Gratiae chorum v ta , quam facit rei Magnitudo suis pondecentes . neutiquam studet quae vel cen ribus aeqv librata . iura simul sercul tum elationum miri adas ex apis volatu Poesis menti largitur hoc est dulci respem producit vel Deum serme omnihus huma sem mirationis melle veritatem sub Alle narum mus rum muneribus fungi iubet goriae nubibus latitantem. At Philosophia in obtutum sugientes exulare jubens a quamvis non omni simul amplectituroluod Mundo perinde si metueret exhauriri proprium est imitantium ad plures e meo, Divinitatis thesaurum quae demum hanc iobiliores praedas explicat intenti vola rerum Universu tem non ut herrimam , tum, inpellae radio colorae in angusta non undecumque admirandam. optimo mentis theam in se hane rerum Unive foedere quaesidet rea inter se coalescentes tatem estingit. At si philosophica Veritas ea si Quaecum ita se habeant, prosectoram. Helena, in quam omnia confluant ornam--, sistune solum iucundior accidet mos dota si ars in tabulas Poetarum adeoque pro Philosophia timida AE exilis nil digia in medium proferat ad Uatum invi- immodicum aperiet . Veritatem enim diam sub judice lis agitabitur, quaenam vincet Fabulae decus, cum pulchritiso nis ipsenim Mori sensu voluptatis tudioso mium quantum rapiae corda mortalium rum corda perstandat. At si praestantissima quaevis, madmiranda et ideam Herois Poeta sequitur Hii Philosophus effogat in repraesentet ad eo Iosep hus Hominem sensbus destitutum . rei uni invidiam suavius illum Do 'quem iam Ideam hominis dixit Plato; ideo recreari quis ambigat . cum pulcherrim que neutri cura incnmbit agendi cum homἱ- pervolvat animd, eademque amet , ut e . ne mustiolici ingenii, ac tortuosi quod a ZJucundio inesse veras Rssost xi Causas
109쪽
hitidus sanguis obstiterit circum praecor tio, quin otiana fraternus amor Sapientiaedia, ne ad furii matuti sestes possit acre amatores rons ad poetic philosephai dere . dum eisdem studium iniiciens repetendi i Iamque ex Fabulae dignitate, hoc post graviora studia sontes Aonios ut rur- est ex complexione plurium imitationum sus inserant Platanum Lauro, ac Imitatio- quae Poetices anima st , patuit philose nis deliciis perfruantur plura simul animophandum esse Poeti cst. Reliquum esset, ut coinple Stendi 8 rem ipsam is poeticam fingulas utriusque disciplinae partes earum imaginem rei R. eumdem in utraque coloque dotes componerem Sed cum Poetis rem sibi respondentem ut Veritatem Velent, Quintili Mense recitantes exaggerata me sed ita ut alios quidem, suos tamen ly rint Urbis calamitas . quid, rogo . essent eos oculos non effugiato latendo Iuceat. M oestos natura diu disputantes Quo velut apis illa condita gutta Phaetontide: ut circa reliq- abrumpens loquutionem se magis eamdem ament, cum sim sissimuletlummodo assurgentem, metro alligatam maiestatem, neque Regina iactet imperi uis: mihi officere contendo utriusque studeriis veluti Principes, qui exteras terras obeuncultatis neque enim diveri Num orii te preta regali nomine. Uulgo perhu- ordine, sed varia rerum imitatione Poetas maniter immisti, sunt omnibus in amoribus: in aetem digerit Aristoteles, vix quicquam ut q te suae mentis praestantiam intueantur,
interesse dicens Enuntiativum inter Philo quae illico ex Alriori nucleis eruit Verisophi ac Pa heticum Poetae sermonem, nec talem frustra a reliquissis ratam. diversam eorumdem speciem esse Uulgi ho i Hoc vero palam facit Philo phiam
mines huius discriminis judices esse; at eos esse perfectae Poeseos matrem,cum ideo hane dem vix animaditertere quid Historici car Dialecticae sobolem dixerit Aristoteles, cminum conditores distent a veris Poetis Fa statuerit, quod inundatum solummodo Sabula suos versus animantibus. Quid ergo pientia pectus haurire possit sceliciter aquas mirum ab iisdem credi Poetas, ibiloso Hippocrenaeas, cum Scientia Veritatis in- .phos magno intervallo viremptos 2 Cum ta- bii:atrix viam aperiat consereinti similit .men secus arbitrentur sapientes viri, si Phi ditiem veri, quemadmodum artificium c 'losophi ut par est honorifice sentiant de lorandi rerum Ideas conduceret illis , qui rerum Natura, neque illius Portenta dissi petitos ex Ide is colorum duetus transistunt lent Empedocles ceresi, ac Lucretius in exempla. At e converib iuvenilis Poesi, Philosephi censentur, licet suae mentis ste nutrix fuit Philosophiae lac illi sugaterens tus arminibus alligaverint: Heliodorus eruditum ' educans amorem Sapientiae
inro is in plerisque operibus Lucianus, dulci pabula fabularum , quae Naturae co-sipientissimis viris Poetae videntur, licet so gnoscendae studium exacuunt, ceu turnus Iuta oratione loquuti. Quid , quod carmi filiis suis crudeles admovens fauces curamnibus docuerunt primi Sapientiae Sediato ingerit penetrandi vires temporis edacissilis, Musaeus, in eus, Linus.&eum mi. vinanissima Philosophia , etiam quae Di a Haec omnia e superiori quaestione,
vina spectabat Ornata lepore Musarum es velut e sente profluerent, in rivos nunc di- floruit inversicolori fabularum veste cir ducenda: veluti etiam , quod uti poetici
eviridata se populo exhibuit prima fronte philosophandum est, sic philosophiecto
ludibundam in levem , at consiliis abdi mina sunt exaranda, oecunda Sententiis.
iis , Allegor um involucris consumis A doetri'ae adamantibus sub Fabulae chrys fimam. inest illum bono utim consu talis delitestantibus neque stasim auribu, lantem. blandientia, sed animis quoque salutaria
i a sed quamvis Fabula nithes invide At hoc studium exornandae suae facultatis rent solem Veritatis oculis non eruditis, relinquamus Poetis, qui ortasse nimium
Misque digressi sint e Parnaso Philosephi, liberales plura ex quovis versiculo arcana
'pIurium barbaries seculorum candid producent quam Bracciolinus excludieris etiamuirendi characterem eisdem ademerit carminibus in Antonium ab Amatrice fueri emtet nihilominus utriusque facultatis gha expiscatus. Utinam ego, dum intercoiμι. .. p.: ... o. spirantia cum Poetica suavitate commoda Post xpensam Fabu Dignitatema stim Philosophiae studus inire contendo molesta m uriis uti metro onuato non torserim humanissimos Auditore indo
110쪽
Rhetori Itur plures , quum Philosopbi. 9
nant quidem Palladem Charites Apollineae prosecto non torquet ingeniunt remissione 'mnulatur Sapientia cantum Sirenum, labo ruris exhilarandum . . Cum ipse lacessentiranti animo salutem affert ambrosia . qui minime ictiim referrem , a quo procii , ut Norummagistra Philoibnhia , non censo Plinii ad Vespasianum formula utar, excr-ria stravitate tenet adolescentes avidos iu citi. laborantis ingenii scibus subin cunditatis sed potius poetica pulchritu vebar plures , qui aderant . cum essentdine . admirabilitate rerum , quas largi sunt m indolis suavitate, ac morum facili tur ingenio, eosdem rapit ad sese Perini tale singulari , nostram facultatem suo tes- qua tamen amim est cum Sesentia iucundis, timonio priaeconioquae ornantes ingeni sima, dum sine vici Poetices lepore per sam controversiam animi gratia diu alue congesta argumenta aratiam illi conciliare runt ea tamen moderata vocis ' oristentavimus. contentione, quae seri speciem certaminis . . praetereuntibus non exhiberet, ne, ut olim.
- PROLUSIO X. Rusticus aliquis abnormis sapiens pacem
inter amicissimos viros serere aggrederetur.
Hariis euris urgen δε- e emesum' Ex iis quae agit in hi j fuerunt, illa fere
quotidie Rhetorices , ---. tantum reseram , quia inusta concessi no- ouam Philo phiae, eui me bis, , ignobilis otu nota nos exis os ridiana non in I munt, ostenduntque , a Rhetore ut mutetur nere fungatur suo, oneris. i i&labori, plurimum multoque majorem quam
Hodiernae ci Prolusionis argumen Philosophiae Prosesibre, suscipiendum esse . tum illi ex vobis . opinor, praecis Tenuitatis nostrarum virium minim obliti
piunt animo. svientissimi Patres . qui exemplar tantummodo aliquod a nobis ani- Tusculanae . ex qua illa originem traxit, io fingi profitemur a cujus absblutione disputationi interfuerunt. Ambulatum alio procul omnino distemus An tamen , ue quando pom fidianis horis egressus cum Platonicus inquit Philosoplius, ignoremus eruditis viris quos, nisi eorumdem simio etiam . quaenam Doruinae ornamenta n litudo studiorum, par certi voluntas, idem bis desint, adeoque, ne fati quidem domque amcur de literisineremerendi mihi in ad mundum 'πι ingeniosi porro Ad Ciliaverat , eum de Solibus, plurio tunc Hescentes , qui ad eloquentiae gloriam co Autumno laStante quidem uvas aestu ni nituntur, dum ea recenseri audient . inanio perustas, sed mesestiam facessente v quibus laboriosa opera collocanda est ab In-xis, qui ruris amoenitate uilisma curas ex stitutori a suis, animos ei igent spe ill pungere amant . sermonem instituissem. stris ac multiplicis eruditionis a se compa- hitueremque cum Horatio, curtae nescio randae ac primum Di ipulorum calcaria aequid semper esse hominum faelicitati. caro disiendi ardor, ut inquit Divus Ambrosius, iis liberali ioco sum ab auditorum aliquo erit, sin minus I --ε-- assirmante has a me aliis destituendas quo studium, conatus. aetas , auibus Tusculana remissio, quies a me i hac controversia plura, quae semeretaria est. At Rhetores, eum et sunt innumera , -- - , aggredior ex re tuo in Parnaso versentur , ubi omnia rio rebus perspectis , pia uecognitis, o dent, ad voluptatem invitant. ibi si serta enumeratione illorum, quae a Rhetoremus ipse amoenitatis est, prodigium vidcri praestanda sunt,expendens quatu. illa ejus inisecia Musis unquam otium agentes Tun dem perpetua munera , nimirum enodataculum adire dignentur, quod a eiusdem Authores explanandi , de iisdem serendὶ Apollinaris Montis imisatione . semimose Mosuram , tradendi Artis Praecepta, Tr
tuo Pieridum eantu in Aldobrandino These quentissim suisendi. Ac primo quidemi
stro delicias mutuatur. 1atentem sub urba ue ne studium nobis adhibendum est adaeo dicto aculeum animaduerti. r Ludi cognoscendos Authores. 3 si vel Gram--im videliret negotium, Mumbratilem, latices Magistro Authoritate Dibmiu' a ova amplieamir exercitinionem appella. Juvenali praecepit Satyra At in oblectationem animi. requiem c uxor HUMm , Θααι- - rura n supervacaneam omnino esse dixit illi, ne , . - qui semes quotidie feriatur ab Academia, Tum . . . quique unum, aut alterum . aut demum r u να- μά - - . i. .: otcrtium tantummodo in Anno Carmen scri ca Enumeratis eor- , φώς σμ' bere, aut rationem jubetur . ac proinde pandasent.