Dissertatio historicotheologica de zelo Pomeranorum adversus reformatos. Qua statuta atque decreta principum, actaque theologorum Pomeraniæ adversus reformatos, ex monumentis historicis recensentur, simulque contra virum clarissimum, dn. Christoph. M

11쪽

Rom. Germ. concessum esset, exclusis Sacramentariis aliisque ab Aug. Conf& Romano Catholica fide dissidentibus sectis, Principes Pomeraniae, habitis Stellini comitiis, publico promulgato edicto, confirmato denuo solius Evangelico Lutheranae do- ctrinae exercitio, Sacramentariorum dogmata, sub poena gravis- isimae vindictae, ab auctoribus L fautoribus deprehensis sumendae,, imo perpetuae relegationis, e Provincia proscripserunt. Vid. AHERus L Atque haec primati e foLmenialis si est . Patriae nostrae contra Resormatos, ad quam sequentibus annis , semper provocatum est, in Praef. Or Ecu itaemn tini. Prasider Be- 'hanius und Lebre δεν Mychen in Pommerna Theolo inprimis eam sibi statuerunt normam judiciorum suorum in conis itroversiis Theologicis serendorum. Ideoque, cum A. IUL quo malleus Calvinianorum JAC. RuNGIus, vir de ecclesia nO- Rra immortaliter meritus, Wolgastano jam praeerat circulo, ad ιSuperintend. Gen. dignitatem A. Isin. promotus, famosissimi illi Ar icuti Francofurtani, ad componenda dissidia, in ecclesiis . Lutheranis post obitum LuTHERI exorta, a PHIL. MELANCH . THONE conscripti, Pomeraniae Ducibus traderentur, qui Theo-lcuorum suorum judicio ea subjicerent, hi ipsi Theologi ,, in

Synodo congregati, ingenue declararunt, non obstante sangulari , quo alias MELANCHTHONEM prosequebantur affectu, inpri- mis ex actis Form. Conc. conspicuo, sese de traditis Articulis haud posse consentire, maxime, quod Art. de Coena adeo ambio gulas & obseurus esset, ut vel ipse CALviNus eum facile admittere posset, qui tamen falsissima de S. Coena, praesentia corporis Christi & dextra Dei, foveat dogmata, quae simpliciter reficiunt. Vid. CRAMERus c. c. f. r a. & ex eo R Go in His. Syncretismi

t Ηane legibus Principum nostrorum, religionis exemitium in Patria nostra . . spe stantibus, auctoritatem tribuit BOGISLAUS XIV. apud B. KRAXE-

12쪽

MELANcΗm'Nis scripta quod sine dubi' ex nimio erga ME LANeHTHONEM affectu fictum,pretaque enitit Pomeraniaerae lui t. ab cara is distipuli fuerant.) tanquam norma d ' o strinae os recepta sunt, ab orthodoxis tamen quibusvis si pius. mypto calymi mi aliorumq; errorum accusata unde iμ qu . que Stellineisita si cramcntariisequentibus annis ad lide Corpus tanquam asum se receper iner Minime tamen inde 'colligem licet, iam mm Zelum Pomeranorum aduresu; cat Uinianos vel q0icquam remisisse. Contrarium potius egeo manifestudi est, quod ille ipse SHMMELius, qui Naumbubgico conventui interi. Ait caeterique Corporis Doetrinae collectores,& ex his inprimisJAC.RuNGrus errimos semper se exhibuerint sa cramentariorum Stettinensium oppugnatores, nec Pom erani Corpua Doctrinae suum,ipsamque variatam Aug. Cone alio itala rec ita rim,quam eo, qui menti LuTHERI ejusque scriptis consermiserat. . Tum tetmporis enim nondum didicerant rit,ex nostri, MELANeRTHONEM in conci oversiis sacramentas fi una Lurat

13쪽

iectu dignissima.

. Nos unicam saltem ext emus querelam, τα ι ῖ ne Theologi: M is

' viniuisiadtit. Ouae ob sequentem belli Sacram raruhistoriam. notari

- Saenimen re 'Altinis, eantandam sub sacra communione o os amm comHNumaee. Sudes quidem illa fuit in oculis Sacramen risiorum, t)inprimis Mettinensium, ab orthodoxis tamen,' tanquam luculenrissimum meranicae ομοδοξίαο testimoniuna, magno cum applausu recepta. unde etiam mittebergenses' δ. I6 iri demr duum M vela, das die Caisinisse D-

14쪽

sequentibiis annis Is78. Se Formia o ordia , a Thuologis quilbusdam jussu Eleetotum atque Principum

strantius sicinium deindesmeta concinnata, in Pommi raniam missa est, ncipum atque Theologorum subscript ne probanda. Sed hi, posteriores inprimis, nulla ratibhe peris' noveri pomerunt ν ni totum librum singulasque probarent a tituIos , ex nimis, procul dubio erga MELANcHTHONEM Minore, cujus phrases de libero arbitrio, de Lege-Gangelis, i culci variatam Augustions salvas omnino esse volebant,' in res. Conc. autem vel reiectas vel saltem non Isimplicitet approbatas. Et sane hoc in negotio nimium assictibus suis indulsisse majores nostros, & inprimis RuNOIuM, cujus dei de auctoritatem reIiqui facile sequebantur, Iuculentis com probari posset testimoniis, si epistolas RuNoli, aliaque ' hujus negotii acta, nondum typis exscripta, hele loci exhibere lic - ret. Interim tamen hoc certissimum eribis .mnibus pomeranos

15쪽

ne latum quidem unguem discessisse. Quibus enim articulis

Sacramentariorum errores damnati erata, ut T. de Carna Domi-

ni, & 8.-Persona Grisi, illos cum II. de uerna madesinat B selictiane Dei, quo iter a CALvINI eusque discipulorum Naiphemiae damnamur, de aliis, libentissime receperunt probaseruntque, quod eXCRAΜεRO i. c. constat. Cumisque Pomerant ob denegatam subscriptionim apud exteros Ele. Eo es & Peineipes in suspicionem Cal vitiis mi adducerentur,mii in judicus suis super libro Bergense Se praef. Forha. Conc. huic accusationi' utio ore omnes contradixerunt. Quod itaque SALGε Elius in Comm. in Psa II. scribit: Nostri homiues in

improbante Causa profecto alia nyn es, quam quod ceci furit 'plerique inreligion- negotio, quodque ex imant, se nutumianus θῖνο ore, si,vel maxime de Persona risti Sacra Coena cum, Omnianis sentiant, boc non de tota ecclesis Pomer. vel sinis ectis atquecta odoris cris: Theologis accipiendum esse, sed de -Saeramentariis Stet in ensibus, quibuscum ipsi GEmaxo certam

16쪽

s. IX. sani ergoad sacramentariumui Pbmenania gestuns progredimuro Supra g. 6. exhibui querelam Theologorum de liticis, jam tum Anno Is66. Sacramentariorum errores Vesexcusantibus, veIdefendentibus. In ecclesiis tamen atquevilio Iis nemo eos publice profiteri ausus est usque ad A. Is . quo primas turbas excitavit possus quidam,paedagogii Stertinensi nrector, nonnis post viginti annos generali synodo com pestendas. Non patitur spatii angustia,acta mesa ex CRAsiast

GAn. 13. a . II. ψ. --H. MICRALIO ' 'Gran. Pam. Lib. P. a. p. sio. Go. aliisque impressis atque Manuscriptis monumentis hic recensere, ea itaque saltern eo .erpemus, quae ad riuum pomeranorum adversus sacramenta eris demonstrandum maxime faciunt. primum icaque A IS . saeramentariorum errores in Paedagogio Scettinensi protulic M. GEm. AER 1us, sundensis, Paedagogiiconrector,ex Bprg ne.

gans, soli. n. I 26. Christum per ianuas clausas addiscipulos Los intrasse, ideo, quod verum es naturale corpus aliud cor pus penetrare non possic. oeinde A.1s ' in profesto Adscem sonis Christi discipulis suis coin mentum de Physica locatione& circumstr tione corporis Christi ita coelo in casamum Minctavit, Politicorum gratia atque favore audacior factus alcergo. ubi cognoverunt Theologi, ne de ipsis paedagogii a Iumnis dicam, merito ad repellendum honem sese accinxe runt. Ex his vero praecipue superinc stettinensis Cocgx Ruς & STYNHELIM, deinde etiam Synodus, A. stellini congre- gara, publicis concionibus, privatis iisque crebrioribus ad m, ni ionibus atque correptionibus, hieris denique ad principem

17쪽

tum & Procuraturam aulicam promovendus. BERGII ex plum A. I 79. secutus est M. IOACH. Falsius, Archidiac. ad D.Nar. &Lector LU Cta in Paedagogio Sicilinensi, Crypto- Calvinianorum Wittebergensium distipulus. Qui,licet praecedente annis Λrt. 7.&8. Form. Conc.in Synodo Stettin. probaverat, haud ' tamen, dictatis quibusdam thesibus ad XXVIILaa. & publicis' concionibus, oninipraesitituri ea iis Christi in statu exaltaticiliis impu maro erubuit. ' Quod sequentibus etiam auonis bd A. 1s87. yulicorum Petri pra idici, sontinuavit. Tum Eti Calvinianorum libri, hactenus in P.- inerania proh*hr, t 'publice Iibereque Stellini distribu

antur. I 'Uoqu. Consessioni Pqmeranicae O sacrum Cam&c.nisus'amrigebatur sensus,nὸ amplius publicum 'va-Pomerassicae testimonium unde simu 'connat, non istum ubiquitatis dorma, Ied ipsum quoque Sacramentum Coenae i Sacramentariis Stettinensiibus impugnatum riuisse.iln- primis in Corp: boctr. ther. praesidium quaerebant isti, o mines, suius itali ephrases non poterant non ut Calvimatrum detorquere sensum. 'ε Dd cum improbaret Rurisius;Cornu Doetrinae juxta mentem LuT,IERI & Formulae Concordi intellistendum esse docens, calumniis apud Princinni se defendere

coeperunt, quasi Ruessius Orpbi D. Pomery abolere tentaret. Huic itaque ingruenti malo ite urn niature arma objecerunt

hologi orthodoxi. Et I. quidem STτmuraus, tam privatim' alumnos Paedagogii in saniori doctrina instixuendo i quam publicis concionibus imminens manifestando periculum, simulq,

FRIs II errores reiellendo. 2JEtiam RuNGlus noster, editari Issa. Di . in Confess. Ponseri qua genuinum ejus sensium prolixe in explicabat 3e defendebat, praemissa Praeiatione contra Sacra . nientarios vehementissima. 3. Synodus Stettinensis, A. I M. jussu priticipum in causa Gusiana eongregata, quae non issuri FRisim ad reddendam fidei sitae rationem u*mpulit, sed etiam, cum nec ejus remotionem, nec publicam declarationem, quo sensu Corpus Dosir. in Pomerania receptum fuerit, impetrare

posset,

18쪽

ADVERsus REFORMATOS. 7 posset, novo sieipsam obsti inxit vinculo, acantiquam LuΤΗERI fiderii de S. Ceaena', Persona CHRISTH in ordinatione eccles& Concordiae libro traditam; in Pomerinia sancte conservandam defendendamque. Hinc θ RuNGius in Synodis sui Circuli Pastores egendos LumEM libros sedulo horiatus est. si A.I M. ipse Emunus LmmiCus, DuxmoVM in comitiis' Nolgati cest bratis confirmavit edicta publica, olim contraSacramentarios promulgata. - 6Θ Eodem anno Status Privinciaiales Circuli Mettinensis ad Principem suum detulerunt machia nationes Crypto-Calvinitarum. 7. Cum hoc ipsb anno Stet-tini Iubilaeum celebraretur, hyinnum contra Sacramentarios composuit S MELIus, quo etiam publicis precibus divinum

auxilium contra eos imploraret tota ecclesia. RuNGius A. I 86. duo adversus Sacramentarios Stettinenses edidit scri

Ohreetu deuten, quibus iterum graviter in eo invehitur. 9.b De. nique Synodus Wolgast. A. Ι 86. mense Iulio contra CR IuΜ, Sundensium Superintendentem, convocata, inter alia speciatim CRusu quoque Calvinis mum damnavit, qui inArt. de S. Coena &persona Chri ad Saci amentarios accesserat, generatim vero ea defendenda esse statuit, quae Art. 7.&8. Form. Conta hactentri merani ,ec erant. His omnibus tandem, Dux StettinensisIOHANNEs FRIDERiCus, quem hactenus aulicorum Hus fascinaverat, permotus , FRISIuΜ stellino dimissum Garram transtulit, 1 Superintendente CoGELEsto mox istius ecclesiaePaliorem iustiis

tuendum . . . t L

19쪽

Ao. I 88 remoto pRIsio in Archidiaco ad D. Maride munere Lectoris LL.CC. succeinit M IOACH. SHGIus, inquieti ac tu hulenti ingenii homo , STTMMELIo Vero , d. I9.Febr. hujus anni defuncto, in Pastoratu & officio Prosess Theol. CONR. BERGIus, uterque Calvinianus, unde cum utroque etiam in Pomerania .

certandum fuit. Et posteriorem quidem jussis Principis ussoti gasLA Is89. aggressi sunt Theologi in Synodo Volgasti congre- .gati, qua theses BERGii de Persona orsi 8e S. Caena antehac editas damnarunt. Deinde, cum Λnno IS9I. Disputationem ventilaret de Justificatione lomino peccasoris caram DEO, in eaque sanguini Christi vini denegaret mundandi nos a peccatis , per sanguinem I. Ioh. I. 7. intelligens meritum Christi ; SAL. GEsMERus, Paedagogii Rector, publice ei contradixit, ipsi naturali ae essentiali sanguiniChristi,vi communicationisid a tum

divinorum, vindicans virtutem crimina nostra expiandi. Cumis. que hanc ob causam GE TR- ab ossicio romovere tentarem Sacramentarii, obstitit ERNEW vaeus, Dux uolg rα ad fratrem suum Ducem Stetti delata. Tum etiam DC. Rum

Addid ur Beri ebi vom Pommeriscian Corpore Doctr. quo uItimo hoc inprimis evincere suscepit, quod Corpus Doctr. m. non alio sensu in Pomen receptam sit, quam qui menti LuTΠERI ejusque scriptis e larmis est: Minime itaque illud Sacramentariis StetImensibus praesidio esse posse, qui & in eo gravissime peccent, quod desenseres Form. Conc. in susjicionem adduis

cere contendant, quasa Corpus Doctri aboIere velint. Sequente vero anno moritur BERGIVs simuIque Dux πο . ERNEsTusLu'Do Icus , qui tamen etiam testament, suo Pomeranis 'r' e erat, ne unquam, toleratis in ea Sacramentariis, ho-um moribus instaretur, confirmatis insuper denuo edictis

20쪽

publicis olirn contra Catonianos promulgatis. Omnes vero malitia vicit BERGri Collega IOA .Srisivs. Hic non istum GESNERI Disp. de Sacrame iis , a Superintendente&ipse BERGIo approbatam, in publico conflictii maledictis atque convitiis uia iamo' diabolicam qua benι ιonstituta eresessa dis entur, insectatus est , sed in ipse quoque S. Coenae administratione totam ecclesiam aliis

quoties scandalis offendit, Theologo Christiano indignissimis.

Primo nempe, cum EsNERO, adversario suo, sinistra mana ho- stiam porrigeret, additis verbis: Iudicet Deus inter me cae ser Deinde, cum aulico cuidam eandem porrigeret, dicens: Accipe tum Corporis Christ. t ec, cum peculiaris precum sermula,comtra Calvinianos a Superintendente & IACOBO FABRO, Pastore

aulico, deinde Superintendente: probe vero distinguendo 1

IAC. FABRICio,itidem Sutarintendente Stettinense , cujus deinceps mentio fiet. composita, ε suggesto recitanda esset, eam reiscipere voluit. His aliisque scandalis publicis tandem factum est, ut exteri Principes, apud quos Pomerant in Calvinismi suspicionem inciderant, literis compellarent Ducem Stettinensem IoΗ.FRIDERICuΜ. Qui ita e, re accuratius pensitata, generali Synodo controversias has disceptare constituit. Habita est haec SP nodus Ao. IS93. Stettini, praesentibus persenis illustribus quam- plurimis, & Theologis ex utroque circulo praestantissimis, inter

quos maxime RVMaius eminuit. Re diu multumque ventilata ,

Calviniani tandem clerici , qui successive ad BERGIOS, FRISIVM dc STYGI, Maccesserant, ad palinodiam adacti fiunt, Sosio insuper nonnullisque aliis Pomerania ejectis ; Poluteis vero severis mandatis silentium istjunctum est. Ne etiam in posterum eadem sata experiretur Pomerania, tres articuli Form. Conc. de

Persona Christi, S.Caena de Predesinatione, jussu Principun publicis typis exscripti siunt sub tit. Be anιnis und Lebr de m chen in Pommern, ut essent norma doctrinae in Pomerania, non a Ducibus tantum Pomer. sed potentissimis quoque Sue-eiae Regibus deinceps saepius confirmata, cui etiam adhuc hodie fidem suam juramento adstringere tenentur ad publica

officia ecclesiastica in hac Provincia promovendi. Praemissa est