Dissertatio historicotheologica de zelo Pomeranorum adversus reformatos. Qua statuta atque decreta principum, actaque theologorum Pomeraniæ adversus reformatos, ex monumentis historicis recensentur, simulque contra virum clarissimum, dn. Christoph. M

41쪽

publica principis citctoritate, qui A. i63 . in Comitus denuo aeges provinciae fundamentatis , religionem concernentes, confirmaverat, docente ERAX EVI-i,

g. XIV. iEundem adversus Resormatos affectum haereditario qua- si jure traditum accepit magni KRAREviTal I in munere Sup.' Gen. successor, idemque gener. dignissimus, MoEvius VoLsCΗovIus. Ideoque exemplo soceri variis editis scriptis po. lemicis reli sui adversus Reformatos luculentissima edidit spe cimina. Et I. quidem A. 16 3. Confuseatione de Pace religionis , s. de Trium Sectarum, Pontificia, Cainiana oe Socinia. na cum Lutheranis Syncretismo. 2.) Eod. anno Disp. de Mernaae immutabili DEI voluntate circa bomismm salutem vel ν probationem, ex Ezecb. IXXIILD. 3. A. 16 9. Disp. de Saluιfera passione CHRISTI. q. Eod. anno Dis p. de Communione naturarum cae idiomatum in C ISTO. s. o A. I6so. im Christi Bedenchen, v vie, nach ertingten gemeinen Frierin tu OsNA-ERus, auia der Lirchen -Fried durch GoIIes ad Eu erhaheu.

VoLs IlovIulis excepit Vice-Sup&int. IOII. BERINGIus, ad D. Mar. pastor, simulque Theol Pros hujus Acad. Is j.m in itinere Belgico adhuc juvenis ex disputationibus, cum Calvia. nianis institutis, ipsorum hostium laudem reportavit. lta enim in Prog .fun. refert Io H. HEuNIus : Sigaidem ad publicos sin Acad. Franeque na disputaιionum confictus inrisIa m, ortsokoxam invariata Aug. Cons doctrinam ita propugnavit subinde, ut ipsis adversariis testimonium laudabiliter defensa theseos Lu- thera ne vel in rivis extomeri . inodaliquando fas' es GHL. ΑMEsius in Dis'. contra MACCOVIUM insituta. Eandem quoque s e uditionis acuminis palmam obtinuis Lugduni Batav. tibi, in publica d utasione a GEORG. POLTANDRO, sene, audi-im, hoc elogium reportavi o Ego doctiorem juvenem nunquam idi. Deinde ad Theolog. proses spromotus,variis Disipp.publicoeventilatis Calvinianorum consutavit errores. I. NempeΛ. I 646. integro cistegio Ausi Calaiviano, per modum Di p. evulgato.

42쪽

sentia carnis Christi. s. Eod.anno de Chrisi ad inferos. 6. A. 16SI. de Soli actione Christi. 7. Eod. anno de Sacramen o in genere. 8. A. Ι6sa. Triga Disipp. Theol. de Trosorum in SI. Theologia abusu. 9. Eod. annode unionω hypsatica mysterio. Io.)-de Duabiti ua uris in Christo. II. Denique R. Ι6 6. de Fide infantum. Eo tempore in Academia hac extra ordinent Theologiam docuit Io .FRID. XoNisius, vir multa laude dignissimus, cujus extant Dispp. contra Resormatos hic ventilatae, I.) A.' I6s3. de Sudore subrineo Chrsi statunt s. a. d. anno Historia Nestorianismi. A.I63 Disipp. 3. de Persona, iuscis Christi, contra FRID. BECMAXNuM. φ)Eod. anno de Sessione αυλisti hominis ad Pari Zelo hac aetate Stetini Cal

vinianos persecutus est Paedagogii Rector celeb.DH.MiCRAELIus. Is nempe praeter cironicon Pomer. 8c Historiam Eccles a DAN. HARTNACCIo continuatam, quibus Calvinianorum Pomeran. historiam accurate recensiuit contra Resormatos evulgavit I.)A I6so. Heterodoxiam Caismianam de Praedestinatione. a. A. 16si. Decadem alteram Dio . de He erodoxia Caisin. 3. A.I6s . Oνιhodoxiam Lutheranam in Ara. de Salute hominum. ψ. A.16H. Solidiιatem orthodoxu Luther. in quaesi. de Salute hominum, coniatra IoH. BERGIuM. S.I A. I66S. Doctrinam de Persona Christi ab

helerodoxia Camin. iudicat. m. 6.) Denique eod. anno Assertionem doctνine de Idiomettum in Chrso communicatione. Caeis terum hoc inprimis tempore Zelus Pomeranorum vel maxime confirmari coepit, cum Serenis L. ac Potentiss. Suec. Rex CARO Lus GusTAvus A. I6S, in der Instruction uud Forma, vὶ Ornacbin Pommem und Riuen die General- Visitation tu halien undanzus Pen, Blius invariatae Aug. Conf. item Cons. Pomer. de tribus Art.controversis, ex Form.Conc. in Synodo Stetin.A. IS93.

receptae, doctrinam denuo ratam firmamque secisset, exclusis damnatisque omnibus haeresibus dictis confessionibus adversan

43쪽

f. XVI.

Hoc itaque stetus praesidio BERINGII siuccessor ABR.BATTus, hactenus Theol. Pros & :Past. Jacob. strenue contra Resormatos pugnare perrexit, variis simul Dispp. antiquam Pomeran. fidem asserens, ut I.)A.I6 s. de Virtute s e cacia baptumia. A. 16s6. de Praesentia carnis Ch isti. 3.)A. I 637. de Materia m terna

coenae Domini. . A. I66o. de Adscensione Christi ad coelos,ms sione ejus ad dextram Patris. S.)A. 166 .de Testimento JEsu Christi non Hiolando. 6. de PassoneDomini nos i Jesu ciris, A. 166 7.

Auxit deinde Theologorum industriam atque zelum singularis CAROLI XI. erga Deum purioremque evangelii doctrinam pietas. Hic namque gloriolis smem. Rex non silum A. I662. universiali per totum Sueciae regnum omnesque ei subjectas Provincias promulgato edicto consilia Syncretistica Episcopi Stregnensis IoΗ. MATTHIAE damnabat, ne ulli bi iis locus concederetur, jubens, quod iterum B. RANGOSuecia Orthodoxa p. a. r. seqq. inseruit, qui etiam p. a 9. refert, jussit Regis hoc edilium a Consistorio

44쪽

storio in Ponten & Rugia publice fuisse promulgatum: Sed Q-

quente etiam anno I663.idem Rex clementissimus suo,omnium que successorum, imo totius regni Suecici nomine, in der Regia' ments-Ve assuri in Pommern, denen Herren Land. Sundem extradiri, simpliciter exclusis proscriptisque quibuscunque haeresibus, invar. Aug. Confordin. eccles & Conf. Pom. de A.Is93 contrariis, solius Evangelico. Lutheranae religionis eXercitium in Pomer. denuo confirmabat, ita, ut neminem ad illustre Regiminis vel aliud quodcunque collegium promoveri vellet, nisi antea memoratis Consemionibus esset addictus. ' Quod, porro ipsi Commissarii Regii, consentientibus Urdinibus,

buerunt. ini proinde cum praecedente forma extra controversiam vim legum fundamentalium in Pomerania obtinent. His itaque praesidiis muruti Pomerant,& inprimis Theologi, antiquam Pomeraniae fidem, Theolo- gicaeque: libertatis exercitium contra Resormatos eorumque fautores strenue defenderunt. Primam occasionem praebuerunt ipsi ordines provinciae nostrae, eorumque hortatu illustr. Regiminis Collegium, A. I663. procul dubio in gratiam Calvinianorum Marchicorum & Syncretistarum Cassetensium, qui A. I66I. negato Luther.&Resorm. dissensu fundamentali, unionem fecerant eccles. Theologis Pom. elencho adversus haere licos, & quoscunque alios errores, extra Pomeraniam disse. minatos, publico mandato interdicens. Hoc vero cum ad , exteros perlatum esset, Pomeranos, & inprimis Theologos, in suspicionem Syncretismi adduxit. BATTus ergo Superintemdens , Pastorum ac Praepositorum, praecipue vero Facultatis Theologicae sussi agiis adjutus, merito Regiminis mandato contradixit. Cumque hoc ad saniora consilia sese flecti haud pa- iteretur, rem ad ipsum Regem regnique Suecici Episcopos deis tulit, maxime urgens apud Regem leges Pomer. iundamentalei, ab ipsemet vel confirmatas. Quo tandem factum, ut Λ. 166 . Regio mandato hoc Regiminis edictum prorsus tol-

45쪽

eiaetbnter Confession in Doctrinalibus aut ceremonialibus abaeti tende Relision

47쪽

retulerunt. Isia sequentia habete atiorum Claro hoe anno intentarum W ad Gis

48쪽

fere. βua re eum careris Res. Ministιrii Gν bici membris communicata Hr mavo .ra conclusum, ne postulata Regiminis Retii ώ- ivaroe deferretur,sed in ista ino algata framκιa supra dicta acquiesceretur, sem minuo, ut in imodo quadam te. . merati a M. Res. Dn. Superintσndenιε conῆocat , decisio Νηιι, re consensus s. R. ita satis, praFia remonstratione summa AEquitatis, eve eretur. Gadere adis Medosim expectatur. Ita ergo de conservando elencho nominali in precibu pi tuainate solliciti fuerunt majores nostri, qua Syncrerismus passim urgeba Mur, noli obi ante Seren. Eleeh. Braiid b. indignatione, quam adversus Theologo, potu .s Ilieris ad Illustr. Regim. Suec. Collegium scriptis jam aliquὀties declaraτε situstantibus Aetis Fac. nostrae TheoL

s. XXII. .

Caeterum,ut de exteris quoque rebus dicamus, his silprimis, annis, quibus AB A. BATTvSSup. Gen. munere in Pomer. nostra iungebatur, miserrinaa fuit ecclesiarum Marchicar. & Pomeraniae Electoralis facies. Syncreti stat etiam Casselenses ecclesiae nostrae haud leve inflixerant vulnus. Nostri itaque, ABR.RATTus, IOA. M;CHAELIsS: MATTH. TABBERTus, qui t. t. Facult.

49쪽

Theol. constituebant, Uiri praestantissimi, nullam elabi passi sunt oceasionem, execrabili Syncretistarum hypocrisi ac tyrannidi contradicendi, proque ecclesiarum nostrarum salute vigilandi. Multis sane egregiisque ex Aetis Facult. nostrae Theol. collectis. documentis hye illustrari possent, si spatii angustia pateretur. Sufficiant itaque haec pauca. IJ Cum A. I66I. IosvA SmvvARTgsus, Theol. & Minist. Cand. contra Syncretistas Pomer. Eiecto scriptum Germ edidisset: . 0Vette riserance oder Vert Nich.

eiιῶν Camin seben Lehr, noltraeque Facult. petiisset judicium, non solum scriptum ipsiuria suis suffragiis approbarunt Theologi, sed insuper singularem auctoris indultriam ae zelum maximis

ornarunt elogiis. Sequente anno iterum ad SCΗvvARNivM

scripserunt. Cumque paucis repetiissent,quam serio prioribus literis Syncretistarum Pomer. Eleel. impietatem damnaverint, jam addiderunt: G1 eo considen im egimψ,quia sicuti communem ecclesia Pomeranica salutem concernis, ita S. R. M Sueciea,

Domini no i cumentis.jus, quod in casum deficientis lineam M 'froia Sereniss. domm Brandenb s subsecutura consolidationis uia ιrivifPomerania i compeiis malum hoc latius serpere coniunrit, oblique tandem a nonnullis, specioso tolerantia religiosa pre. ιμιώ, peti flosse incestexerimus. De quibus quidem disceptare aui silicitos esse, sicuιi non es nostrarum auι alicujus pri vati hominis, tia, nesubbae oecie sancta suemd ac intemerata nostra religio aliqaia detrimenti capiat, auι exrores detesiandi dulf ei uti in Patria communi nidulentur, postea periculoso mo uvix ac olaturi, serio ac pro virili invigilare , nostrarum partium esse duximus. Unde rationem simul discimus specialem, cur olim de salute ac orthodoxa fide. Pomer. Elect. adeo solliciti fuerint Acad. nostrae Theologi. II. J Porro, cum mitteberis

genses Epicrisin suam in Odoqu. osse anum , in Pomeraniam missam , judiciis Theologor. hujus Provinciae subjecicsent, non solum Facultas hujus Acad. Theol. sed Ministeria quoque Meιιioense Sundense literis, A. I66a. striptis,i

50쪽

consensum suum cum Witteberg. testabantur, Casielensium e- contrario actionibus simpliciter improbatis. III.) De Annis 166 . & Isis. ipse BATTus in Lib. Decan. sequentia tradidit:

D quM Seren. Euctor Mandenb. t . Sept. d. I M. colou. ad Spream edi auis edebat, in quo incommodas a Reformatu invaria fidei anicuia usur. patas phrasis pust abdicatas, nostrates a similib- ita male imputatu immunes esse diaitat, utraml adpersariorum paνtem in fundae mento conPeis nise pronunciat, ac proinde mutuam tolerantiam θadet, non tantum ego

Illustrig. Domino Gubernatori hujus propineia, illud mihi σerri cuνanti, meam de eo sententiam misi, sed etiam, cum Ministerium Fraxuosuriense conomine judicium a nostra Facultate peteret , restondimus fatis prolixe, uti acta testamur. Ressondimus quos IOHANNI DURRO, Aulo, ars IOΗ. MELLETO,Pastori aulico in Asaria, S cretumum ambiensibin, ut acta quoque habens. Elporro: Cum remrabilis senex Du. D. JoΗ. BOT- SACCVS, Theol. ιeleb. Pastor Dantisic in lucem Sintini upis ederet suum a cretistischen Winrefer, ins eo D.GROSSIUΜ, Superim. Elin. Pomer. S cretismi accusare ac convincere studeret. nafra censura libetam isum sebiciebat, espraefationem expetebat, qua Niam isti praefixa extat. DEO sit gratia, ipsis Dominus Pater nostram Facultatem ars ecclesiam ulteris is verbo ureitatis conserere, re ab onmi S cretismi culpa praeferret. I fIis gloria is sempiterea secuta, Amen. Argumentum epistolarum de edicto Elect.hoc est: Videri quidem, Electorem multos gravissimosque Calvinianorum errores improbare,esse tamen adhuc in ipsa Marchia, & quidem Francolarii, Calvinianos crassissimos:

Praeterea rejectos errores admodum ambigue & obscure expressos esse. Ideoque nondum unionem eccles. s. mutuam toleranti

Iudicium de BoetsACci scripto ipsi libro praefixum est, quo