De morbis biliosis anomalis, occasione epidemiae, cuius historia praemissa est, ab anno 17761780 in comitatu Tecklenburgensi observatis. Accedit duorum infantum mortis causa per anatomen detecta. Auctore Leon. Ludov. Finke ..

11쪽

dispersas atque disjestas partes veritatis collegi; ineollectis convenientiam quandam deprehendi; propter convenientiam, morborum biliosorum familiam

auri.

Atque sie enatum est leve hoc opuscuium, quod L. B. aequi bonique cousalat, atque si velit, in rem suam vertat.

12쪽

INSTITUTI RATIO.

Quanta nostris temporibus, post eonistinuationem medicinalium observa. tionum, quas incomparabilis Bas, eo , omnium scientiarum, quin &medicinae strenuus iudex, promotor & augur, collocavit inter desiderata sui aevi, ceperit incremenista ars salutaris, neminem, cui huius doctrinae eo ditio nota, latere arbitror. Etenim adeo nostro tempore aucta sunt observa. . tionum volumina, ut omnia, quaecunque humana sere imberillitas , eomprehendere, nee his ultra. quidquam adiici posse, videantur. Quid quodlidipsum etiam, quod nunc tracto, argumenti genus, tam tritum tamque vetus est, ut ipsam medicinam, quando serius coli coepit, aetare aequeti Sed hae vetustat. non obstante , eum dies diem doceat, A studio in

13쪽

studio adhue memorabiles observationes esse milugendas , ut omnem morbi ambitum, quamvis is ipse morbus non lateat, rite pernoscamus, nemo ibit inoficias. Nam, monente eodem divo VERULAMIO.

multa in modo rei-cireumfantiis eius nova, quae ras genere ipsi nova non junt.

Simili res modo comparata est eum morbis ex bile oriundis, nunc vero a me describendis. Ni. mirum, genus ipsum morbi, quod a bila nomen

habet, inde a temporibus Hippoeratis, ad nostra

usque, in scriptis medicorum plurimis annotatum repyritur; adiectique occurrunt varii huius morbi modi, eiusque species variae. Nondum autem penitus hanc rem exhaustam esse, modorumque huius morbi descriptiones adhucdum esse augendas, continuandasque medicinalium narrationes, multis

modis, in egregia Dissertationer de amplitudine generis febrium biliosarum , demonstrare annia fuerunt Ill. Schmederus &cl. Lud. - , quam

nuper recudi caravit Q. Achermann in opusculta viri eruditissimi. Voluerunt enim hi doctissunt viri, Inter morbos

Miles, febrem biliosam, ad genus summum, quod plures species comprehendit, esse evehendum; do-Iueruntque . a multis Scriptoribus, etiam a nonis nullis, qui nostra aetate artis compendia scripse. runt, biliosam febrem pro inferiori quadam specie. haberi, eiusque cum aliis mixtae indolis mentionem vix ullam fieri. Varila hine eomplicationibus.

14쪽

tanquam speciebus, antea praetervisis , huius morisbi familiam egregie auxerunt, laudati hi viri. Haua diu post autem in Academia Halensi, multis nominibus laudanda Dissertatio cl. Selle , methodi febrium naturalis rudimenta exhibens, prodiit, quae plures species sebris biliosae, ex scriptoribus collectas & in ordinem naturalem redactas, refert ἔdeinceps vero cI. Selle hane doctrinam perpolivit in libro, eui titulus: PYRETOLOGIA. 'Tantum autem abest , ut omnes ae singulas sp cies descripserit auctor, ut plures potius prorsus omiserit. Nec hoc aliter fieri potuit, cum nemo ingenio comprehendat morbum , qui non antea sensibus obvius exsuxerit , vel, qui illum scriptia mandaverit, offenderit. Interim tamen, in tanta auctorum abundantia, iure meritoque desideratis no stri temporis adnumerandus est liber, qui omnia vitiabilis, indeque orta mala, fusius paulo, quam antea factum est, exponeret, nexu individuo.

Nimis audacter, me talem inopiam Reeusare, credentem, rogatum volo, ut praesentes, qualea quales sint observationes, omni tamen fide candoreque , absque styli ornamento enarratae, eum aliorum comparare velit; posteaque, liber ab omni partium studio, iudicet, utrum species quaedam, nam de omnibus id affirmare non audeo, morbi buliosi supersint , prorsus ab aliis praetervisae, iam vero a me descriptae.

contigit mihi nempe occasio per quatuor annos . A a Com

15쪽

Continuos, nempe ab anno i 776 -- I78ci In co. mitatu Techlenburgensi, et in vicinis locis, statum morbi biliosi populariter grassantis, multumque devastantis observandi, ut mirum sane esset, in anta aegrotantium multitudine, & in tam longo temporis intervallo, nihil plane quidpuam memoria dignum, vel vidisse, vel annotasse. Idque eo magis soret mirum, cum esset morbus, qui ab Ora dine ab auctoribus designato , ne dicam ordine naturali : cum Er sua morbus quilibet habeat Omplomata, mi propria, necessaria , semper ea dem, quae praesentem declarant, b eum ex natura eius pro ant, inque diversis ideo iuversa identidem deflecteret quam longissime, meritoque hinc proteisormis dicendus. Nam haud

rari, morbum accuratius indaganti, obvii exstite. runt casus, qui, quoad characterem externum, ad hos modo, modo ad alios morbos, referri; exuta autem, veram morbi naturam tegente larva, moris

bis biliosis, suo quodam adnumerari debebant iure. Id non solum aperta, per signa diagnostica, edocebant vestigia bilis; quamvis in nonnullis, quod itidem saepenumero contigit Cel. v an den Bosibin epidem: a verminosa, ratiocinando tantumis modo. d eius existentia sim convictus; sed quae instar lapidis probatorii sunt, morbi eventus; rerum sex non naturalium applicatarum vel bonus vel pravus essectus ; & ipsa denique methodus me. dendi , rem extra omnem dubitationis aleam posue

runt.

16쪽

runt. Neglecta enim a prava bile desumenda Inis dieatione, sed ad morbi nomen potius quam ad verisum eius indolem, directa medela, cum multis, qui ante me hunc medentium errorem reprehende runt , inter quos ceI. van den Bosch tanquam pra eipuum nomino, funestum lugubremque saepe dOIui eventum: idque non tantum in morbis a merahite oriundis, sed magis etiam in aliis, cum labro hiliosa complicatis.

Tanta enim erat in hae epidemiea constitution Corporum ad bilis degenerationem proclivitas, ut tunc temporis, vix morbum alium, sine symbolo bilis videres. Instituti rei ratio non est, ut his complicationubus in praesenti prolixe inhaerere velim, ut malim potius anomalias febris biliosae, ab illis diversas, enarrare. Quum autφm isti morbi haud longe a calcanda via absint, etiam has paucis verbis comis prehendam, necessitate quadam coactus, ut differentia , inter morbum huius generis anomalum a que complicatum, lectoribus pateat eo magis. Prima , quae nune movetur, quaestio haee est, Mostendatur, quaenam sit morbi bilion anomali vera ideas mihi biliosi anomali vocabulo comprehendo omnes morbos a causa biliosa labrili natos, & sub Iarva alius longe diversae aegritudinis, sive sit acu.lae sive chronicae indolis, subdole latentes. praratio

insta realitatem huius notionis tusius demonitrabo.

17쪽

ratione atque similitudine eausae, minime vero pro symptomatum convenientia, hoc morborum genum esse constituendum , sanioribus principiis medicis Imbutus, minime reprehendet, eum iam diu Theis vrsoms explosa fit sententiar nullius causae noti

Rem ad curationem quidquam pertinere inens; selmagis Cese effatum sit amplectendum, qui em1 Tecte curaturum profitetur , quem prima orircausae non fidit Quum autem character spe.

i caecus morbi biliosi anomali vel a morbi tenore, vel a symptomatibus insolitis dependeat , omne sti drum in eo est tollocandum, ut neutiquam eum morbis eomplacatis biliosis, In quibus, praeter eausam ibitiosam, accuratiori indagatione, adhuc alia. Ionge ab hac diversa causa dignoχitur, confundatur , morbusque complicatus. Pra morbo anomala ventiletur. Neque minus eommittentam, ut Iectofi sympto. mx, labris biliosae , quorum tanta varietas exstat; - in eo sibi parem vix morbus alium habeat, civerius. de corrupta hile, quam osim de utero va- eat proverbium e quod sit sexcentarum aerumnais rum, & tot malorum causa, pro mortis huius generia anomalis se obtrudanturi Aecidit etiam saepe numero, ut ex relliquiis ris hiliosae,. horrendae malae remanerent, quae nom tu eautum deciparent, ut haec pro morbia anomatis haberet. Sedulo autem ae me asse cautum , haz smilitudina non decipi se lege sancita senullum alium

morbum hic admittere , in guem praelata notio nou

18쪽

quadret, ex nonnullis observationibus reliquiarum febris biliosae, parti huius operia priori adnexis, patebit clare atque perspicum Ne autem quis me eriminis sellaeiae causae a

euset, quod reserente Moimo contigit Hemico

Screta, qui omnes se ea ex unica causa, ex in flammatione nimirum ortas eredidit; vel aliis, i ter quos primus est ADM,I , qui in omnibus serme morbis causam animatam via bant; neque putet quis, me multos morbos pro bilosis ventilasse aliundo ortos, huic suggero: hos morbos in constitutione epidemica labris biliosae esse enatos tantum; dein suis signis diagnosticis, infra enumerandis, ab aliis potu sie disterni; .& tandem, hos morbos, vix a me vix quidem aliis quam eontra bilem adhibitis medicamentis , vel parum molliri.' cum observatoris magis, quam systematici mu- veribus fungar. meae partes non fuere , Omnem hanc rem penitus exhaurire , vel omnes species morbi biliosi anomali, huc usque cognitas enum rare; dein etiam non omnes atque singulas species Exhaurit mea, qualiscunque sit experientia ; sed quae multarum aliarum specierum natura sit, apud auctores, qui de his scripserunt, relatum legituri Ex multitudine horum morborum aliquos tantummodo describendos mihi sumsi, partim quod plane nondum, quantum ego saltem scio, apud medicos descriptos exstent ; partim etiam, quod quaedam memoria digna eontineant. & rarioribus sint adnumerandi. Fallor, vel f ipsa rei tractatione et

gestet.

19쪽

eescet, in praxi mediea. ad absconditam materiam hiliosam summopere esse attendendum, frequentio. remque esse bilem morborum causam, quam Olim credidere multi. Sane hinc arbitror: anomaliam morborum biliosorum haud minorem mereri attentionem, quam excitarunt apud doctos viros arthrutis anomala a Mingraυio graphice descripta; vesa Mortono aliisque celebratae sebres proteiformes vel denique potentia animata morbosa a cel. van

den Bosel plurimum investigata.

Neque hoc absonum videbitur perpendenti, ex unica causa , tam varia atque diversa mala oriri posse, quae non nisi hac sublata, tolli nequeunt, quin etiam, praepostera adhibita medela . omne medentium studium solent frustrari, non secus aia . in morbis verminosis saepe usu venit. Exclamare

hinc subinde eum Cl. van den Boseb debebam:

infueta perquam animadvertebantur Imprem ta, quae ordinariae medendi methodo minus aequo parebant, etiamsi ex nomine ae Angulari morborum deducta seundum artis normam adistiberentur. .

Desiderant autem morbi anomali a me deseripti non adeo singularem & methodum medendi, &victus rationem, valde a medela labris biliosae dis- erepantem, ut hic singulari descriptione indigeant: sed iisdem etiam medicamentia, eademque victus ratione, quibus illis medemur, hic etiam uti pose sumus; interim tamen pro euiuslibet morbi natura

-- L. f. P. I 3,

20쪽

delectum quendam esse instituendum, sedula me docuit experientia. Istam autem in medendo convenientiam, de materiae morbidae, ne dicam identitate, saltem similitudine egregie testari, quis non videt 8 Alia similitudine in methodo medendi commoti sunt magni in arte viri, ut ΜORTON, TORTI, WERLHoF, febres quasdam proteiformes, cum inistermittentibus eiusdem naturae censere & illis uti intermittentibus solemne est, mederi. Nonne ea dein valet jn nostris , quos descripsi, morbia a gumentandi ratio Τ

Nihil medicinam magis posset promovere, quam si velimus illam ab inutilibus ambagibus atque ver borum lenociniis, quibus ars salutaris nondum pia ne liberata est, ad simplicitatem revocare. Opti me hoc fieret, monente Baglivio, accurata hi-

floria cauorum, quae hos non alios morbos fere semper, aut frequentius tamen producunt.

Quamvis id votum fit, neque a. me fortassis satis praestitum, tamen usu qualemcunqua meum laborem, hac in re, plane destitutum fore, neminem, Chamaeleontis unius causae effectus, rite perpen- . dentem, & in indagine causarum occupatum, as- firmaturum esse, reor. Tantus autem absum, ut materiam exhaustam tradidisse aestimem, ut doctioribus potius ad augendam excolendamque tradam, satis contentus, me hic non prorsus hallucinatum esse. Restat ut moneam, ad rem ipsam pertinere, pr

prietates ipsis febris biliosae eonstitutionis nostrae. ' epu