De morbis biliosis anomalis, occasione epidemiae, cuius historia praemissa est, ab anno 17761780 in comitatu Tecklenburgensi observatis. Accedit duorum infantum mortis causa per anatomen detecta. Auctore Leon. Ludov. Finke ..

41쪽

mucum intestinatem in obesse.' Qui plum

de ortu atque effectu materiae mucosae scire cupit,

adeat saepius laudatum van den Boseb & Illustres viros Roederer atque I gler in Dissertatione de morbo mucoso. Quod autem ad materiam pituitariam in nostris casibus iittinet; singulari sane eget descriptione, haud plane omittenda, & vitrea meiato nominanda. Vidi illam primo in illustri quadam persona, quae singulari sane animi constantia, bis sebrem bili

sam tulit, tresque recidivas. Quae cum ingentem x : treae materiae quantitatem excerni quotidie vide. ret, comiter me, uti illi solemne est, admonuit: vitarem muco intestinati naturali, cuiuas exemplum 1egimus apud Tulpium, corpus privare, rationem interserens: pessirpa mala inde esse extimescenda. verum enim vero symptomatum turbas, quibus antea adorci limina rapiebatur, nunc educti ne huius materiae, leniri videns, in mucum inteis 'stinatem naturalem, ne cogitati. quidem incidere potuit. .

Est autem ista materia albumini ovi, aut si mavis, sueco baccarum visci quercini, admodum similis; alba, perlucida; haud parum elastica ; in glebas Ova columbina & maiora, quoad magnitudinem, aequantes sese colligens; in aceto vini vix resoluishilis; in terram proiecta globi instar se volvens;

. van deu Bosta l. c. p. a s '. Observat. med. Libr. III. cap. II

42쪽

Ihtestinis firmiter adhaerens; etiam sine vermibus praesens,& multorum malorum infra dicendorum causa; paucis, non a similis illet materiae , cuius

descriptionem dedit Tulpius' & quam excrevit Lipsius ex relatione Heumii.

Quod nunc descripsi, quoad materiam, primum genus genus morbi , frequentissimum, in varias species pique morbos biliosos anomalos transire amabat. In pulmonibus atque in partibus his vicinis vehementes excitabat inflammationes ; dein pleuritides spurias; febres catharrates; tussem; orthois pnoeam &c. in partibus remotis arthritidem & eius generis plura, de quibus in Parte IIda sermone instituam. Aetas insantilis atque senilis ; temperamentum cholerico - melancholicum atque phlegmaticum; mollis corporis habitus; cibi crudi atque valentissmi generis, ut pinguia, dulcia, solani tuis berosi quotidianus usus, nec non calida, corporaeivium nostrorum ad hoc genus morbi apta reddiderunt. Est morbus longissimae durationis , Me facile eliditur; hinc medela, taedii plenum opus.

Quum multi ex taedio, propter diuturnitatem morbi, vel omnia medicamenta negligerent, vel quaevis oblata arriperent, febris putrida saepe est orta; vel saro tantum, pin longam luctam nat rae, convaluerunt. Quamvis multos hoc morbo decumbentes viderim, plures tamen reliquus ma- teriae

43쪽

teriae, quam febre ipsa, sunt interemti. Μulti enim

fine omni medicinae auxilio sunt restituti, naturae,m Ia saepe Optime averruncanti, Omnem medesam relinquentes.

Secundum genus morbi, priori foedius , magis peccabat materia acri biliosa, quam pituitaria. Quae magis fluida, & ad maiorem putredinem vergens, diarrhoeas pessimae indolis emciebat, atque causabat morbos mali moris, neque xamen ex classe febrium biliosarum excludendos, vel putridis, pereminen tiam talibus, adnumerandos. Bilis viridis vomitu reiecta, & materia picea supra descripta, & sub finem morbi, cruditate superata , egesta, extra dubitationis aleam morbi naturam posuerunt. Neque enim morbum, in principio saltem,valde putridae indolis fuisse, si a casibus parturientium vel vermium simul complicatorum discesserim, ex constantia virium patebat , diu permanentium, quamvis pulsus debilitas esset eximia. Et, ut absentiam exanthematum malignorum t eam. Comprobatum hoc assertum fuit per ipsam methodum medendi, his morbis convenientem, de putridis non ex aequo aptam. Nam quod ad rob rantia & praecipue ad Chinam attinet, in hoc moria 'bi genere, praemature vel in nimis larga quantitate

propinata, aperte nocuerunti ' .

Transire & huic generi solemne erat in suas species malignitate timendas. sic febris lipyrica a que phrenitis pessimae indolis mala, hic nominanis da veniunti Induit identidem naturam intermitatentium ; catharrhaliumque sebrium i causatque

44쪽

Οs res scarlatinas; arthritides; pleuritides ; choleram; colicam ; quin & dysenteriam anomalam. Sie autumno I 779 cum Dysenteria, quam egregie descriptam legimus ab Ill. Leiri roselo nec non a Cel. Taule, vicinis locis haud levem vi adem inferret, his locis subortae sunt Diarrhoeae pessimae

indolis , atque dysenteriam exacte aemulantes. Caisaeibus autem rite examinatis, mox apparebat, sanguinis strias, quas alius atque alius excrevit, symptomatis munere bilis ad maiorem acredinem evectae tantum fungi; morbumque a vera Dysenteria longe discedere.

Quod ad durationem huius generis morbi autem attinet, varius morbus exstitit. Diu durans, & putridae saepe indolis erat in senibus, & qui malam diaetam sequebantur; brevior autem in his oppositis fuit, quibus providens natura id ipsum, quod laedebat, e visceribus subinde cito propulsit. Μaxime acutus, nec spatii minime longi erat in hominibus cachecticis , quod sequenti comprobabitur

casu.

Quadragenarius, spirituosis deditus, quodammodo obesus, phlegmaticus, facie inflatus, iam per aliquot septimanas diarrhoea vexatus, incidebat die

Dissertatio inaug. de Dysenteria, quae ι779 late grassata est. defend. Joh. Franc. Κ niching. Teutoburgi l78O.

45쪽

stio post celebratam venaesectionem, quam proprio suasu instituerat, in hanc sebrem ardenti Lipyricae

similem, ad quem circa mediam noctem vocabar: Febris erat ingens; dolor circa scrobiculum cordia urens; tussis continua; pulsus magnus atque eit tus; sanguis sputo remixtus ; anxietas magna sterior iam primis morbi diebus praesens; sitia uris gens; diarrhoea continua; non levis ad vomendum conatus; lingua impura; excrementa multa, biliosa, aquosa.

Sequenti die, propter pulsus magnitudinem,

aliquot unciae sanguinis per venam sunt m issae , quod malum vero non imminnit. Sanguinem minsum crusta inflammatoria tegebat, multumque seribitiosi eruorem inundabat. . circa vesperam, deliria, pulsus debilis atque mollis. Nox inquieta, Die 3tio reddebat urinam. quae nubeculam nigram in suspenso gerebat. Puusus iterum admodum magnus. Urgebant hinc adstantes, venam denuo aperire, mittebantque, mθdissuadente, uncias circiter sex sanguinis priori similis. Hora somni pulsus debilis; respiratio impedita. cresunt deliria , tussis, sterior; diarrhina continuat. Applicata sunt vesicatoria suris, atque sinapismi plantae pedum; dein clyster emolliens ataque lubricans est iniect*s. Sequitur autem nox turbulenta. Dies quartus, ut praeceiaens. Clysterest repetitus. ' Die quinto in lecto aeger detineri non potuit, de multam in domo obambulabat.

46쪽

Die VIto abiit ad plures. Per totum hoc tempus nil cibi sumsit; & sem. per habebat respirationem summe impeditam. -- anitum hinc medicamentis ciere non ausus sum. Propinata autem sunt temperantia acidula; succus expressus ribesiorum, atque sal Riverit cum aquis analepticis mixtum. Dedi etiam lenia laxantia e. g. Tamarindos , idque feci auctoritate magni Hip

pocratis , qui febres limrieas non nisi ebolexa

superveniente solvi statuit. Qua in re mecum etiam consentientem videbam migerium apud B ghinum, qui posterior hanc sebrem cacoch mram malignam recte nuneupat, coniunctam cum inis

sammatione, quam pauci effugiunt.

Sed redeo ad institutum. In nonnullis, uti iam dixi, morbus longioΗs erat durationis, & nonnum

quam a tempore, de quo dicit Celsus: quod saepe in morbis incipiat esse praesidio, dummodo vita

prorogetur, multum solatii exspectans. Μinua autem recte curatus vel transiit in febrem putridam , vel obstructiones viscerum excitavit; provocavitque phthisin atque hydropem. Quid quod illis malis secundariis plures sunt interemti quam C a ' ipsa In magna quantitate eiusmodi succos propin re periculosum esset, quia , docente Pringlis , atque confirmante Ill. Leirinfrosio in Diff. citicum bile sermentant. coae. Praen. P

47쪽

Ipsa febre, in qua subinde alvus tenerrima muli rum aliorum malo m tutus fuit averruncus. In tertio genere homines tutissimi erant. Cum nempe in eo neque materia pituitaria, neque acris, saltem non per eminentiam talis, peccaret, raro adoluit obstructio alvi, medicamentis non cedens; vel alvi profusio, in qua intestina desidendi atque oneistis ferendi amiserunt moram. Paucorum medicamentorum apparatus lassiciebat ad morbum , intra aliquot dies , debellandum, aegrumque in tuto collocandum. Perversa tamen adhibita medela. uti hoc saepius usu venit, alio. rum morborum somites inde sunt enati. Non carebat hoc genus suis speciebus, nec hietacendis. Tussis ; angina ; pleuritis & vera &spuria ; hepatitis levioris gradus, nominanda hic veniunt mala. Etiam in his lingua saepe muco bilioso, & ad nigredinem vergente obducta visa est; sed non tam firmiter adhaerebat mucus, qui cultro facile potuit

auferri. . -

Haec pertinent ad genera labris biliosae nostrae constitutionis epidemicae, atque ad universum : in. Da. cum ad ea loca pervenero, quae de morbis biliosis anomalis agunt, fusius & sigillatim de singulis speciebus agam.

Transeo nudo ad sarium urnurn.

48쪽

Stadium tertium morbi id mihi venit, quod reliquis hac de re Scriptoribus reliquiarum nomine insignitur. Sic legimus apud cκLsuΜ : potes

morbus minus gravis esse, quam antea fuerat, neque tamen ideo solvi, sed RELiuuiis quibusdam inhaerere. At sacilis verborum consensus, dummodo conveniatur in re Singularem sane hoc stadium desiderat animadversionem. Quaerenda hinc sunt primo signa, u de constet, an inutilis materia corpori adhucdum supersit. Cognoscimus autem hoc vel revocatione . in memoriam eorum, quae, durante morbo, hunc eventum praesagire valuerunt; vel intelligimus hoc ex fgnis praesentibus. Quod ad primum attinet: de eo edocemur vel per absentiam signorum coctionis; vat si evacuantia plane sunt intermissa, aut in non sufficiente quantitate propinata ; vel denique si inutilia laxantia , talia nempe, quae de iu-

tento atque insammato nihil a erunt, sed ea, quae morbo remunt, colligu faciunt, debui eum

dente corpore, ' sunt data. Symplomata praesentia autem, id demonstranti erant talia. Sensus ponderis circa scrobiculum coradis , c usque plilsatio; tensio Instar fasciae adstrictae infra umbilicum; dolor illam hepatis regionem O Cupans, quae vesiculae selleae regionem indicat; appetitus ad cibos non rediens, veI naturali maior; pigri. Hippocr. de victus rat. ΝΟ. 3 6.

49쪽

pigritia alvum exonerandi; excrementa nigra, atque piae tenacitate recto intestino adhaerentia. Vir ahis non redeunt; macilenti sunt; saepe siticulosi; &somnus nunquam non est turbulentus; Plerumque autem ex lingua desumta signa certissima, atquominus sallacia eranti Videlicet linguae radix in his impura adhuc restat, reliqua & maxima parte munda. Quando vero primas vias reliquit materia.& fluidis c. H. sese insinuavit, sive partem aliam O cupavit: alia signa, infra enumeranda, non erant negligenda. Quod vero ad fgnum ex lingua desumendum attinet, unde constabat, partem quandam materiactbiliosae in intestinie adhucdum latere e sciendum est, fugientibus oculis hoc lacile occultari, & morum

elegantiae adsuetos, non nisi admonitos, ringendo linis guam ostendere. Inspioienda autem eius radix, Iocus, in quo nervos fungisormes atque soramen coecum ostendunt anatomici. Ibi tenax atque visirida materia, quae instrumento inferri non potest. ad Duces porrecta. abscondita lateti Similem linguam in morbis biliosis anomalis, nec non in mulistis praeterito autumno ex Holiandia, febre biliosa tune temporis fertili. redeuntibus, observavi. Qui

posteriores praematurum eorticis chinae usum ad . unum Omnes accusabant; & hine resolvenribus M.que laxantibus, diu continuandis, opus habebanti Longe autem acrior, quam praeeedens, casus iste

est, quem homines subeunt, in quibus talia fig- non adsunt, & qui, ut Hippocranco loquax more,

50쪽

non secundum rationem levati sunt, neque ta

men bona sua suspecta habent, sed se restitutos credunt, corpore adhucdum existente impuro. Usq. hoc interdum venit; & hine sub herba latens a guis, eo magis extimescendus.

Vidua is annorum, aetate &, antea passis morobis, viribus quodammodo fracta, mense Junii I 779. incidebat in pleuritidem biliosam. Vix convalescere, & a materia biliosa liberari incepit, cum subito in urbe exortum est incendium, quod aegrotantis proprium prehendit domicilium. Quae terrore panico & debilitate stacta , neminem, qui ignioriperet, videns, & hinc propter ingruentem n ctem serme plano desperans, tandem, tignis iam iam labascentibus, in filio alterum invenit Aeneam. Totam noctem sub divo degebat, & non ante maωtutinum tempus in familiaris cuiusdam domum dein portabatur, ubi illa videndi causa, eodem die, adii. Semimortuam putabam, quam sellae insiden- . dentem, quod antea nondum potuit, videbam, omni febre doloreve liberam. Linguam impuram videns, bonam valetudinem suspectam habere inc Pi. Admonui hinc: nollet nimis tuta esse. Sde vix aliquot dies erant elapsi, cum illam, sine ulteriori egestione materiae biliosae, plane restitutam audirem; neque ulterius medicamenta optabat haec aegra. In hoc statu salsae integritatis, quam serninper timui , permansit usque ad finem mentis Septembr. e. a. muniis suis, absque omni incommodisti alacriter vacans, quamvis omni hoc tempore

linguam impuram haberet. Tunc colica biliosa,