Epitomes omnium Galeni Pergameni operum, vniuersam illius viri doctrinam, & methodu[m], quàm accuratissimè contine[n]tis, sectio prima-[quarta]

발행: 1548년

분량: 633페이지

출처: archive.org

분류: 생리 & 의학

281쪽

ni existunta. vel rursum duo & tres quartani. Ex diuersis autem genere, quum quotidianus, exempli causa, tertiano connectituri aut tertianus quartano Etenim quotidianus est, qui quotidie unam inuasionem longi Typus quos rudine commensuratam Vnam 3 similiter remissio q/δηφ nem essicit. Tertianus aut qui tertio quot die. Unam inuasione mo remissionem similiter commensurata nus.

adducit. Quartanus denich, qui quarto quom die suam inuasionemo remissionem molitur. Atm eadem intel Typus quarta ligantur de quintanod septimano, si quis alius ty. μῆ-porum ordo inuenitur. Porrb quotidianum consequis typum humiditas habitus vomitus pituitosiossitis non ypy fiV0 admodum intensa, totiu corporis grauitas , Omnus sequantur. grauis atm profundus,pulsu magnus, rarus,4 lax', facies subliuida laxa,& mollis quae multam prae se ferat materiae tum prauitatem, tum mutationem. In hoc etiam typo splen durior euadit. Q ubisi protra Qgotidiatia . hatur diutius tremulio veternosi sopores sequentur: a forantibus Athoracis fluxiones,&aquae inter cutem affusiones 'q ' Potissimu autem hi stomacho male affecto constituun Quotidianustur. Tertianum Vertacomitat sitis intensa aestus, acres typus uentri atm biliosi vomitus,inediae,inquietudinesq, Ut pluri ulo male arimum autem rigores hunc praecedunt: nonnunq ver, *Rstyxμ etiam refrigeratio . At pulsus in his qui tertiano typo Tertianum εν vexantur,paruus&freques subsequitur Noctes,quae pum quae con accessionis dies praecedunt,molesta admodum sunt. F ntur. Vbi autem morbus producitur,no amplius molestae existunt, sed febrem ipsam compescunt . Qui verbita febricitant,quandoci a tertiano in semitertianum transeunt. Hic autem tertianus typus,omnium mirrime vexat psertim si aestate fuerit cotractus. Qubd sane indicauit Hippocrates dicens. Tertiana Xquisita Hippoeta ea septem circuitibus, quod longissimum est, iudicatur. -- Raro autem diuturna fit,nisi desinente autumno,ad uentante I, hyeme gignatur. Urinae sunt flauae,necno.

282쪽

mimico ad vigiliae infestant. Omnia autem quae comitant tertia. ebit ah i ' nam , eadem di semitertianae contingunt quum eiuDeianam dem generis ambae participes sint, tertio quom die Hemitritaeoru molientes remissilonunio accessionum repetitiones. Nini opria Proprium autem semitertianorum typorum existit inuasionunt extensio,& ir plerunt cum refrigeratione,& statu nondum completo. ursus accessiones infestant. Atqui semitertiana periculum semper minatur, eo q- non solum os ventriculio neruosas partes attingat,&4 Vniuersum eas adhuc, quae media compositione consistunt veru metiam Veternosos inducat sopores,& cun deliriis vigilias annexas monnunqo resolutiones,quas syncopae comitatur linguam etiam Valide siccet atm animi defectum cssiciat ea quae suntia Hemitrite' tr. profundo vehementius commouens. Vt autem sum-pR . st sexus, latim dicam typus hic ferus est,periculumst, Unde

demi, b, cun B portendens Quandoq3 autem primo die constisendis, tuitur,quemadmodum caeteri typi interdum vero rea secundo & tertio incipit Oritur autem nonnun a tertiana producsta nonnun etiam solutus in tertianam degenerat: interdum verbo in duas tertianas et quotidianas ob longitudinem inuasionis dirimitur. Hemitritaeus Plerulam autem, quod attinet ad naturas, virilem cor Vibu magis ripit: quδd ad aetates, florentem maxime: quod Vero miti R ad anni tempora, lautumno praesertim quando rem, VRMς periculosus existit. At non perpetuo continuus aliquando in in 'do intermittens quandom inuenitur. Habet aueremittu temo tres quo ad eius magnitudine differentias. Aliasiquidem semitertiana e exigua alia media:& alia magna. Exigua igitur est,quae circa viginti quatuor horas torquet. Media quae circa triginta seκ. Magna quae circa quadraginta octo: quteo cotinuae febri est propinqua. Porro Agathinus a relatione ad tertianam,semitertianam fieri cesti. Etenim tertio quom die triscusunt inuasiones. Quartanu vero typum rigores qui

283쪽

elam validi consequuntur 4 vomitus pituitos o lie ypum qum Dis inflammatio,&tumor nonnuncio abolita appete 'μ 'tra, di saliuae copia. Interdum etiam eX contrari,Sdpp Aciliani typititus intelisus. Quandocho tussicula simul adest,sit cor accinata χωPOris habitus corrumpatur Iccirco typi quartani dissi scriptio. cin solubiles sunt, caeterisq; omnibus diuturniores ita

ut vises ad biennium perdurent. Quum auten in lalescit quartanus typus ipse sibimet complicatur , t duas tres quartanas essiciat, aut ad aliquam etia de-Ueniat cotinuitatem. Rursus vertaquum moderatior fit,in Vnam conuertitur. Interdum autemo ob symptomata quae complicantur ipssis, adeb periculosae huiuscemodi febres evadunt ut ad phthissim tandem, aut

ad aquae inter cutem affusiones perducant. Frequentiores autem sunt Caliis temporibus in autumno potissimum quo etiam tempore soluuntur aegre. Quae

ver aestate fiunt,omnium minime infestat:& magna ex parte aliis praecedentibus morbis superuentu inordinate Quando metiam,sed raro , ab initio cossistunt. Icaeterum pulsus eis qui tertiana laborant mo tantum QA ''naagnitudine exigi ius fit, situm HS quI Vexatur quRrta eipiunt. narnem Vsi ade in tumorem attollitur,quatum illis qui quotidiana occupantur. Naiam in hoc typo,pulsuu quaedam mediocritas inuenitur. Est autem quando PS in accesssionum initiis rarior eo qui secundum naturam est verum praeter has tres, inueniuntur etiam febres, quae typicos dierum motus seruant:sicuti & aliae

typorum prorsus expertes,praeter unam. Quae igitur seruant typicos dierum motus, Vel ante hora consuetas corripiunt, vel retardant. Fiunt autem in ordinatae,sed praeter motus formam. Quare interdum praeoccupant: interdum tardius morantur: at citra ordinem Vtram praeter id tame et modbinordinate moueant, mod sistat,nus autem ordinem habeant, Vbi etiam a nullo impediantur: verum manente semper

284쪽

dierum figura, quam solae particulares inordinationes comitentur. Quae Uerb omnino typoceXpertes sunt, di praeter omnes modos enumeratos o adhuc citra dierum ordinem fiunt. Quaedam enim inuasiones adducunt: quaedam existunt prorsus inordinatae. At speciei huius differentias plures esse contingir. Licet itam modo praedicto cuim speculari necno Vtcunt Volue- .rit,i praedictorum typorum proprietates complicare. ps adinlis , Porro ex typis duplicantur ii, qui primi appellantur et te duplicatio ut quotidianus tertianus,ati quartanus. Quotidian

SVisimi. citam duplex est, qui diebus singulis similiter bis thua dupla, dit,oc bis remittit. Duo autem tertiani sunt qui per Tertianus dii, singulos dies diuersis accsesionibus sibi inuicem succemeX dentibus,tertio quom die apprehendsit. Quartani veQΠVt russu δ quum die uno salubri succedete, duobus deinceps sequentibus diebus contingat febricitare, in singulis inuasionum horis seruatis figuris, quae nimi ex qua- moti Mahit, ternari circuitu sunt aestimandae. QDtidianus Geypus tertiano b tertiano adiungitur, quum primo quidem die,bis Hamis invadit,&his remittit: die autem sequenti,semel: tertio verb, rursum similiter primo Quartano aut quotimptidianus dianus miscetur quum primo quidem die, bis invadit: ubiui Au, duobuS sequetibus,semel: quarto Verbdie, bis: primo

Quotidianu, similiter. Porr,quotidianus,lertian',ato quartanus,eypus tertiano inuicem commiscetur, quum dies quidem prima tres Maxumo tu habet inuasiones,& totidem remissisies: secunda,Vnae tertia duas: quarta tres: quinta Unam sexta duas: septi marursum tres: atm in reliquis diebus idem cum pri-τ iam, mi Ordo seruatur. Tertianus autem quartano iungipus quaitan tur,Vbi prima dies duas inuasioes adducit, totidenam iunctus remissiones: secunda vertanullas omnino: tertia nar. . di quarta unam similiter: quinta unam essexta nullam

. 'I 2 prorsus: septima duas: atm in sequentibus pari modo.

Qquitum ommiscentur adhuc tertianus typus, quartanus, o

quintanus: quum scilicet primo die accessiones conti-

285쪽

igerint: secundo quieuerint:& tertio tertianus, quarto quartanus , quinto Verbiertianus simul & quintanus inuaserint. Sed aliter etiam quodamnio do huius typiinuasio contingit,in eundem nihi minus typi ordine incidente tertiani cum semitertiano coniugatione.

MAE MI AER MEDICINALIS

ordini inheret: Prima quidem ex notione finis, quae per resolutionem fit. Secunda ex compositione costat, eorum quae per resolutionem inuenta fuerunt. Tertia ex definitionis dissolutione, cui nunc incumbimus. Ex quibus sane prima, quae oritur a finis notione, Ἀκ qua omnes artes Via quadam ait ordine costituuntur, neminem ante nos

scripsime comperimus. Hic tam definitivam se ciemus doctrinam . quae quatia ab ea quae ex resolutione consistit,& dignitate,& ipso docendi orchiae linquitur, taneumo ad totius compendium,& ad singulorum me ι moriam praestare inuenietur. Suffcienter siquidem ac facillinae commendantur memoriae Universa , ex defii nitionis diffolutione. Qiapniam totius artis capita in se optima definitio complectituri. quam quidam substantialem appellant: ex aduerso distinguetes eam ab aliis, Quae notionales vocantur.Illae siquide, ab iis quae accidunt rebus definitis hae vero ab ipsa eentia stituunt.

V ID SIT MEDICINA CA II. MEdicina est scientia salubrium,& insalubrium &

neutrorum.Nomen aute scientiae communiter,

Doctrinae ordinatae sunt treS.

Doctrina anta

nis notione orta remo am

te Galenun exposuit. Doctrina demnitiua utitur Galenus in arte medicinali. Definitio optima,in se capiata totius artis complectitur. Definitio est duplea substa tialis unotio. natis.

286쪽

Medicina est non proprie accipere oportet. Porr salubre ipsum scienti tu ins alubre.&neutrum v nu quodi tripliciter dicitur a

hilumis heu, no quidem, Ut Orp hoc autem,Vt aulamo vero, trorum. Vt signum: Etenim corpus quod natura suscipere sanitatem est aptum d causam quae eadem efficere aut

Salubria qui conseruare,& signum quod potest indicare, haec omi, tu ruis lubria Graeci appellare consueuerunt Eadem rani .' lone&susceptiua morborum corpora,cx eosdem estietur quae ficientes, conseruantesqi causas,& signa indicantia in salubria vocant Nec aliter corpora neutra causas,signaue dixerunt Caeterum secundum quidem prima rationem atm praecipuam causarum salubrium est Medicina cientia. Propter eas autem,& aliarum secado autem loco insalubriui S tertio neutrarum. Et post has eodem modo corporum , prim quidem ocmc,salubrium: secundo loco, insalubrium: tertio, neutrorum. Itidem designis dicendum. In actionibus autem prima quidem est corporum cognitio , quae habetur ex signis: post haec earum quae in ipsi cognitio causarUm.

QUOT MODIS DICATUR EFFECTIVUM, INDIGAT V V M,

& susceptiuum. Cap. III. SEd quoniamo effectivum,& indieatiuum,& susceptiuum dupliciter Vnum quodcndicitur, hoc qui- . . dein simpliciter hoc Verbit nuc nossi oportet, am-

ipi'. ' μ borum eis medicinae scientiam. Ipsum verbsimplici-' ter duobus dicitur modis:& quod semper,4 quod V pNeu i diei plurimum: de quorum tro Medicina piractat. Neu tripliciter. ara Verb,& causa,& corpus,& signum, quod simpliciter dicitur,& quod ut nunc ,tripliciter numquodiu appellatur: hoc quidem, quia neutrius contrariorum est particeps hoc Verb,quia utrius*Patm hoc deniΤ, quia aliquando huius,aliquando illius morum autem ipsorum secundum,rursus duobus dicitur modis: aut

287쪽

quia trunc3 cotrariorum ex aequo participat aura aliquando plus alterum. Primum igitur de corporibus

ipsis dicemus, qualia nam sint,& salubria,&isalubria, neutra post haec de lignis & caussis differemus.

DE CORPORE SALUBRI GA. IIII SAlubre simpliciter corpus est, quod ab ipso naturae ortu bonam temperatura sortitur in simplici salubre simpEbus ac primis particulis: estq; in his quae e illis constat x My. 80xpu instrumentis commensuratum. Salubre Verb nunc est uiuia ψ corpus, quod in praesenti est sanum . Est Verb hoc nime, quod sit eo tempore quo sanum existit, bonam habens tempe corpus. raturamin commensurationem non tamen optimarat sibi propriam. Ipsius verbialubris simpliciter corporis semper quidem est tale, quod optime temperatum ac magunt commensuratum existit ut plurimuautem, quod a constitutione optima, non valde admodum deficit.

DE CORPORE IN SALUBRI C. V.

INsalubre verbsimpliciter corpus est, quod ab ipso ortu naturae, Vel in consimilibus partibus malam biicite edi temperiem possidet vel in instrumentalibus incomen quod sit. surationem vel utrum vitium lΙnsalubre ver nunc. Insalubre veest illud, quod eo tempore, quo tale dicitur,aegrotat: μης 'RQd vel in consimilibus prauam temperaturam vel in in '' strumentalibus incommensurationem: vel utrunm Vitium tunc habens IEst verb5 semper insalubre, quod

ex ipso naturae ore vel pessimam temperi possidet in simplicibus4 primis particulis omnibus, Vel in aliquibus,Vel in iis quae obtinent principatum Vel in instrumentariis incommensuratum existit id i; vel in omnibus Vel in no nullis , vel in illis quae principatum obtinent. Vt multum ver,insalubre est corpus, quod ab huius quidem vitio recedit modum tamen mediocritatem attingit.

DE CORPORE NEUTRO CA. VI.

288쪽

Voniam verbo neutru corpus dicebatur tria in pliciter,unum quidem, quod neutriu erat extremae dispositionis particeps: aliud, quod Vtriusque: Neutrum cor aliud quod aliquando huius aliquando illius iuxta praxia utimum irinum signific/xuna,neutrum erit corpus, quod exqui uitatum si E medium est, saluberrimi, insaluberrimi corporis:& huius , hoc quidem simpliciter tale, quod ab ipso naturae ortu ita est constitutum: hoc aut ut nunc, quod in praesenti tempore, exquisiit. medium existit, di saluberrimi,& insaluberrimi corporis. Ipsius verbsimpliciter,semper quidem tale est id quod in omnib'

aetatibus perdurat tale: Vt multum autem,quod non-Neutrum ira nullas recipit mutationes. At nixta secundum signinta secundum si catum neutrum erit corpus quod ab ipso ortu natu-

id ru quid. contrariarum simul est particeps dispositionum: aut scilicet in Vna parte, aut in duabus differentibus. In Vna quidem,si lecundum alteram oppositionem effectivarum qualitatum bonam habuerit temperiem evel etiam secundum tran. sed informatione , vel magnitudine vel numero partium Vel situ ,deliquat: aut cotra in his quidem reete se habeat,vel omni b vel quibusdam: peccet autem in ipsa temperie Indi ferentibus verbiartibus,& iuxta omnes opx silices potest quicqsimul esse particeps contrarioru. Et semper quicem est tale, quod per omnes aetates in eodem perseuerat statu Vt multum Verb, quod aliqua ex parte euariat. Ita etiam,& nunc neutrum erit corpus iunta secundum significatum, quia Vel parte in Una , haec

quidem sibi salubria sunt,illa verbinsalubria Duebi dis

uiis lux a Terentibus ita asscitur partibus. Iuxta tertium signifitertium signi catum,neutrum erit corpus, quod aliquando quidem Risim quid salubre aliquando verbinsalubre existit. In uno autetempore,quod ita est neutrum, exacte quidem cosistere nequit: latius Ver si accipiatur,potest.

DE SIGNIS SALUBRIBUS. A. VII.

289쪽

ARM MEDICINALIS

SVnt autem ex signis salubria quidem quaecun sp aesentem indicant sanitatem,& futuram praenu ciant,&pteritam memoriae subjiciunt. Insalubria verb, quae&psentem indicant aegritudinem,&futurampnunciant,& praeteritam memoriae subiciunt. Eadem ratione neutra dicuntur, quae neutram dispositionem ostendunt,pnunciant,&memoriae subjiciunt: quae a

partim quidem salubrem, partim insalubrem di ossitionem indicant:&quae aliquando quidem salubrem, aliquando ver insalubrem in haec quom secundum tria tempora veluti salubriaci insalubria, appellatur.

Dicuntur aut nonnunia vetustioribus Medicis haec omnia ,ssigna praenunciativa, quis sint praesentium: praeteritorum indicativa. Porrbisus non paruus ex praenunciatiuis atm indicatiuis accedit minor autem ex his quae memoriae subiiciunt.

SAlubrium autem corporum dignotiones sumendae sunt ab iis quae secudum e sentiae rationem eis insunt:& ab his quae necessarib sequuntur ipsa functionibus atm symptomatis, quae proprie accidetia appellant b essentia quidem ipsa, eorum quae optimam habentconstitutionem,comm 'suratione consimilium

quidem, in caliditate, frigiditate,humiditate, Solsiccitate instrumentorum verb,in quantitate ac numero eorum ex quibus constant ac praeterea formatione,situ

partium singularum, d totius instrumenti Ex his ve-r,quae necessarib consequuntur consimilia quantum quidem ad tactum attinet, a mediocritate quae in mollitieo duritie consistit: quantum Verb ad aspectum, a colore optimo,& guitatis, at Phispiditatis mediocritate. In functionibus a perfectione, quam ipsarum ecse virtutem dicimus 'Ab iis ver quae instrumentarias

sequuntur partes,a commensurationeo pulchritudiras'

salithtia signa

quae sint.

Insalubria sugna quae sint; Neutra signa quae sine. Signa praenuriciativa, indicatiam esse reoliora iis, quae memoris sinuciunt. Salubrium corporum digno otioes Unde Potendae sint.

290쪽

ne omnium totius corporis instrumentorum ac praeterea ab earum quae ipsiis insunt, virtute operationu.

Optirnae igitur costitutionis corporum signa indicati- Ua sunt haec. Eorum autem , quae ab ipsa deficiunt, adhuc tamen salubria existunt nonnulla quidem in cosimilium temperatura Vitium aliquod paruum habet: nonnulla ver , in instrumetariorum Vel omnium , Vel aliquorum commensuratione , c hoc quot pereXiguum. Sunt quae in Virisci Vitium aliquod habeant. Vitiorum ver genera,eadem sunt his quae Virtutem perficiunt: temperatura quidem in cosimilibus numerus aurem,& formatio, es magnitudo. situs 1 instrumentariis: Viris ser communis Vnitas quam ipsorum continuitatem vocamus. In his autem ipsis generibus sunt corpo* insalubrium Vitia, secudum trum salubritatis significatum jTerminus autem qui Vtrum distinguit, est operationia laesio siqnsibilis Etenim quae simpliciter insalubria sunt corpora, distinguunt ob id,

Insalubrias Q facile a causis morbificis superantur: in quoniam in Pucxxς ςςxp'vic ore operationum deficiunt plurimum . In medi

s moibifidis aurem alubrium in InIalubruam collocantur ea , quae superantur neutra exquisite appellantur: & cum latitudine quadam. Qu fit,Vt tota sanitatis latitudo in re partes Sanitatis lati quarum singulae latitudinem habent non paruam,di- M' VmVς' uidatur. Erit autem prima quidem salubrium corp-

diuiditur rum Hecuda neutrorum tertia salubrium . Pol haec deinceps sequuntur quae iam aegrotant corpora quae Aeg)otantia sensibiljbus operationum laesionibus distinguuntur.eorpora a C ae Haec autem omnia sensu diiudicantur,non ipsa natureΠ ςηhhiit ra rerum. Signa tam sanorum corporum siue ea salia

nucias enthus bria liue in alubria,tiliae neutra exiitant, quantitate cladistinguuntur antiae differunt duobus inuicem contrariis terminis a nobis constitutis optima videlicet constitutione corporis, nuper genito morbo ac deinceps consyderatibus viri eorum sint viciniora, quae ad exam corpo

SEARCH

MENU NAVIGATION