장음표시 사용
331쪽
culis,aut deficiunt,aut excedunt naturae modum, resectio quidem,Vel generatio,in iis quae deficiut ablatio veroo abolitio, in his quae superabundat, scopus est, Quare nem in ipsis altera intentio mel medicaminuforma est diuersa.
situm. Cap. XCIII. . . . sSEd iam veniendum est ad reliquum salubrium causarUm genus, quod ea corpora emendat, quae in situ sunt vitiata: veluti luxatioes,d in scroto intesti,nVm. Quae fand vitia continetunt partim ex violenta Jμη tionum
ις talione almam pullu: partim e dilatat conimente, Vel rupto. Quare modus etiam curationis est dupleκ: alter quidem ad oppositam partem et . ad quam facta est permutatio,intendendo,& pellendo alter Uerd,id quod continet firmius solidiusq; reddendo
tiuis: Cap. XCIIII. Porrdeorum quae praeseruatiua dicuntur, triplex Praeseruatiua securidum genus differentia existit. Prima quid eorum causara hominis qui integra fruitur sanitate. Secunda, d rixanti mro,eius qui non integre valet. Tertia denim eius qui iaaegrotat. Primum igitur gen , ad salubrem artem spectat: in duas ii, partes diuiditur. Secundum Verb,adp-
struatricem pertinet. Tertium ad curatiuam .Hoc aUxem Vniuersum genus praecipue circa humores Versaturi quos nem lentos oportet e , necdicrasi os,neraqsis,neo plurimos,nem vehementer calidos,aut frigidos,nem mordaces,net putredini obnoxios , neque Veneni naturae assines. Nam ubi aucti fuerint, generant morbos Augentur vertanonnun eadem ex causa,quae ab initio eos generauit. Illud autem plerianoaecidit,ut sua alteratione inficiant illos,qui sunt in corpore humores Scopiis vcr c horum curationis du-μx existit: alteratio scilicet,& euacuatio Alterantur
332쪽
xteratio hu igitur Vel concocti a corpore vel ab aliquibus faculta,
Qxμm qm assius aliis, quae vim medicamentosani sortiuntur. Equorum numero existunt ea, Quae aduersantur exitialium ferarum venenis quaeq, etiam pharmaca Viru- aeuationi, lςnta transmutant. Evacuantur autem satis calidis me modus multi dicamentis,purgationibus,clysmis,sudoribus o vopi . mitibus Hae igitur furit ipsorum commune euacuationes Proorie autem,ex locis in quibus coaceruatur,
sumuntur diverb proptius euacucitura ventre quae cuclistinent in primis venis superfluitates . Quae autein iis quae in hepate sunt per urinae meatus. At quae in toto corpore,per ludores: isicuti Quae in capite, per palatum,Vel nares,Vel per utrum caeterum quae in spatiis pectoris laxioribus continentur, per guttur simul cum tussi: quae in renibus sunt,Vel Ucuca per Urinam. ad duli mitii communi autem in hi indicatio est, . revulsit qui-ines distantia dem ab omnibus partibus, ad qmaxime distantia M. loca carderiuatio verb,ad vicina. Quaecum ital huiusce-Deuuatio fit modi curant dispositiones, causas salubres vocamus: sicuti insalubres eas, quae adaugent 4 neutras, quae nech obsunt,neliuuant. Pars igitur artis praeseruatitia talis est.
quae conualescentes reficit,4 senibus congruit.
Vae autem reficit atm restaurat, in conualescetibus atq; senibus locum habet caeterum qua nam horum siti dispositio,& a quibus praecipue caussis ad naturalem habitum reducatur, 1 metho Convalescen do medendi explicauimus. Dispositio igitur talis est.
eis ipso spiritus animalis Vitalisqi Iplae vero lolidae partes sicciores: atq3 ob id,earum Vires imbecilliores: proinde I, uniuersum corpus frigidius causae verbialubres quae hanc emendat dispositionem Vt uno eas co
333쪽
prehendam capite,sunt quaecunP praesentaneum, tutumq, exlij nt alimetum. Particulatim autem,in motibus moderatis,4icibis,potibus i,t,ac binnis consistunt. Sut porro materiae motus,vehicula, ambulatio ς' iςίας nes frietiones, balneae. Vbi igitur non parum se ex fida latio his profecisse senserint,paulatitu se ad consueta opera transferant. cibos autem assumant, in principio quidem humidos, cococtust faciles: nem frigidos: in pro cessu Verb eos qui plurimum alimenti suppeditant. cusAt potus eis opportunus est Vinum aetate quidem
moderate prouectum substantia autem , purunt upellucidumq, quod scilicet Mel sufflauum , vel album 'existat,aim suauiter olens gustui Ver, nem aqueum flomnino,nem aliquam qualitatum insignem, aut dul- - cedinem,aut acritudinem,aut amarorem, aut denil astrictionem referens.
TER alias causas quae a condenda medendi methodo me hactenus dehortatae sunt, charissime Hiero haec fuit nain praecipua, τ frustra
me scripturum timerem: quum ne Temporu suo.
Π O prope dixerim hac nostra aetate mi felicitate veritatis inquisitioni sit deditus essed 'μ-qUis pecuniam, Sciuilem potentiam, &inexplebiles VoluPtatum delicias,omnes e usi suspiciant, ut si quis sapientiae quodvis studium sectetur,pro insano hunc ha Sapirii est dibeant iuppe qui primam ipsam,&vere sapientiam, uinar huma- qu diuin-rum hunnanarum qi rerum est scientia ne Πῆxῆς x - Ricima.
334쪽
eis quidem omnino existiment,ac proinde inter eos censeatur optimus,non qui plurimis instrumentis musicis , aut etiam sermone uti philosophico norit, sed qui multos,eosqi maximos calices exiccarit Eocli fit, Ut quum aegrotare ii coeperint, medicos advocet lo
cupletentcli, non quidem optimos, sed eos qui adulentur ipsis: quiqio frigidam dabunt,si hanc poposcerit, dilauabunt, quum iusserint,&niuem,Vinumq, por- rigent:ac breuiter, quicquid iubebitur mancipiorum III ritu facient: contra Tveteres illi medici ab Aesculapio
aegiisvelutidus Dundi qui Veluti duces militibus, d reges lubditis, a niuitibus imperare semper aegris voluerui: nequa verb emptitiorum Getarum more,parereo obsecundare:id'd Thessalus pol facere Romae erat solitus impudetissimus Thessalus,vψςbδιμ ut Q etiam temeritatis prostreisus. ut semiantum mene
medicam curii situm curriculo traditurum se tota arte medica proni culo mensium retur citra Vllam alia: disciplinarum istitutione. QuAst . bre ipsius facilitate allecti sutores,textores, fabri q, seruilib opificiis relictis cateruatim hodie sese sub eo praeceptore ad Professionem sacratissima conferunt, in perniciem nurnani generis xt vero, rninime licere raxWro Q si vi curare comode morbos misi prius naturam cor
est corporis natoris niuersi psipeXerit,apud omnes Lapientiae proteluturae cognitio fores est in confesso Totius autem naturae constitu- rionem , accuratissime expossit nobis Hippocrates. Quem quidem Peripatetici,aim Stoici sequuti Virilsane hoc illius dogma recipiunt, nempe , Vniuersum Corpus iuer corpus conspirabile & cofluxile existere,omnesq3 anis' ' i', 'hi p. malis particulas a se inuicem assici dissident tamen in
ie. O Ar3stoteles quidem, qualitates tantum in e mutuo transire,aici omnino misceri: Stoici vero no has Mesorum qua modb,sed etiam lubstantias ipsas existiment Ieteralitates facul medicinae fuerit abunde si concedantur ea quae abraxo iunxi et viri', scint demonstratamecnon in qualitates Virtu
stia re siniustis , tot eunt totis permitae. Hac autem hu
335쪽
mani corporis contΨplatione posthabita, nullam sus demonstratione,ille sapientissimus Thessalus duos ta Thessalus contum esse morbos simplices tradit in uniuersum, nem
pe fluxumo clausum ex quibukumul coeuntibus se ees morbos in gnit tertium virum compositum: non intelliges sedi uniuersum. ferentiam quandam morborum,no numeriam in medium adferre . Atqui minime conuenit,quum de animalium numero quaeritur uenam differentiarum o
positionem producere. Alioqui duo sic niuersa animalia erunt: Vt gratia exempli, rationale, & irrationale. Proinde ad species quae in substantia,no quae indi ferentia Versantur,respicere oportet eum qui num Tum morborum sit traditurus. Porro non omnis di ferentia generi addita, ad speciei constitutionem conducit aliquid sed quae eκ generis propria diuisione nal scitur. Hae siquidem differentiae sunt, quae species con timem, Lestituunt: reliquae omnes, alienae. Etenim propriae ani specificae. malis differentiae existunt,imortale, & immortale: ra Ammalis dis tionale, irrationale mansuetum,& ferum: aliaq; id ςxςnus yprie genus .Molle ver,ac durum, graueo leue, rarum Sc densum, magnum xparuum, animalis differentiae nosunt,sed substantiae. Ita 3 etiam si cu animali vel molle vel durum componas ad speciem constituedam nihil sane cotulerint. Sin vel rarionales immortale, Vel rationale,&mortale animali adieceris,essicitur iam illic Deus hic homo. Ita ver, o si rationali tali duas '2Millas dinerentias peculiares addideri , quae lunt gresti mortale dei
leo bipes, sic quo hominis speciem effeceris. Unde nit Galea usfieri non potest ut ullius rei specificas differentias inue niat quis, nisi prius substantiam illius , aut de uniuerit c
aut oratione circunscripserit accurater. Si quis i tu tradere de morborum numero in Etuat, is non debe:
statim in prima differetia inbsistere , sed fulta illa procedere donec ad aliquam finaisiana specierum, di quae maliana distrahi amplius non poῖ sit perueniae: do
336쪽
facere illi tantum est promptum, qui in diuidendi arre magnopere fuerit exercitatus. Peccauit etiam Vel grauissime Thessalus, qubdiae principium quidem indemonstrabile ac per se notum attigerit, illiu rei quam Ementiam civ pertractandam fiascepit: principium autem intelligo, tum et M quaesitae uniuscuius p rei propriam essentia a qua He-y bidi iida cessariis est ordiendum, quum ad inuentionem specie- est ad Yacta rumo differetiarunt, tum vel maxime sit ait Plat, omnem inqui ad diuisionem, atq; aa omnem cuiusuis rei absolutam, suonςm inquisitionem. Sed nec ratione, nec experientia ad fulcienda sua dogmata usus,n est Thellatus: quae quide duo instrumenta iis suae optime inueta fuerint, apud
T nomines olent semper patrocinari . caeterum in hiu
latio .cxpe commentariis animus nobis est agere non de experierientia. tia quae ratione no Vtitur,sed de iis praesidiis , quae mothodo cratione inueniuntur.Etenim methodo quip- Method in piam inquirere,inuenirech, exaduerso Opponitur i,
Lesbhu tua quod,st fortuitoo temere. Est siquidem illud , cu via a methodos . quadam di Ordine, quippiam inuestigare: experientia
unius fortunae autem a methodoS,non artem, aut ordinem certum,
dutata travox sed tantum fortunae unius fauorem, ad rei inuentio-ἀς04 δ nem desydera Qua quidem prorsus neglecta mos dς smonstrationi insistamus, quae a principiis ii demon- strabilibus,&,ς se notis, intellectiti l obiectis nunci
. non proflaiscitur. Nam quod intellectui se Uno occur su non exhibet,id protinus controuersum existit, de monstrationemque desyderat : nec artem ullam a tali principio incoeptis conuenit. Quandoquidem igitur morbi curationem inuenire est propositum, haud dubiu necesse est,prius morborii numerum sciri. At quoniam fieri nequit,ut aut differetias generis Ullius mor bi,aut species inuenias ipso quod diuiditur,non planeeXplorato,oportet profecto nuc etiam quid morbus sit, enarremus, quo sic diuisionem eius rite adeamus.
Nod edis Id ver fiet co mode nobis a coimmuni notione auρ
337쪽
spicatis,sine qua inuenire propositae rei substantia non licet. Vt igitur Vbi citra offensam omnium partium alea e et gro actioneS obeunt homines valere se dicunt si dum na 'di' ' δ' turalium corporis actio litam senserint quampiam Vel male geri Vel prorsus non geri,5 aegrotare se illa corporis parte existimant cuius actione oblaesam vident, , medicum de remedio consulunt. Ac tales sunt ni-- uersis hominibus notiones ck sanitatis,& morbi Ergo accepto illo, quod omnes confitentur,principio, nempe id in medendi methodo propositima esse, Vt aegra
corpora in sanitate res truamus hoc est, naturales partium actiones si quae oblaesae sitiat, emendemus claritatis gratia,oculum proponamus , cuius nimirum particular opus esse Ut videat inter omnes homines conuenit. Nec vero refert partem' ne, an particulam, quispia
oculum dicat. Siquidem quicquid totum coplet, atq; 'x quid Dintegrat,id, corporis totius, quod complet, particula R R 'sue pars nominatur. Est nant pars ex iis quae dictitur ad aliquid Onippe pars totius integriq; pars dicitur reteque profecto Ut totum,itegrumq; per relationem ad partes,& particulas suas nominatur. Caeterum a rerum,non nominum differentia in omni comentatione principium sumendum est. Est itaP Visio, cVl ha heu,rum actio quemadmodum locutio,linguae laessus au m acti&tem, crurum. Ipsa rursus actio, motus est aetitius. At Actio quid. motus est prioris habitus immutatio. Qui quidem acti Motus quid
HUS dicitur, quum a se aedituri passi ius vero, quum ab foret
.alio posito extrinsecus,excitatur. At Ver immutati pie αprioris liatarus dupliciter fit nempe auidia qualitate: aut in loco. Caeterum quae circa locum Versatur,tati Latio. dicitia alteratio autem quae in qualitate cosulit. Por Alterano
r instrum eiarum appelta eam animalis partem , quae Hym ἀμφ' perfecte ardere actionem potest. Qua significatio et oculus pars animalis,& particula:& instrumentum Vocabitur cornea vero tunica, particula quidem di pars
338쪽
Oculi tunicae at instrumentum non item . Simili modo & qua rha. goides,& quae arachnoides,& quae amphiblestroides, dicuntur quarum nimirum singulae, primum quidem,ac maxime,oculi particulae iunt di quia is etiam faciei pars est,uidem c illae faciei sunt partes: sed secu imilatis par daria ratione. At Verbsimilare partem appellanr,quae ncui undiq; in particulas similes diuidi potest veluti Vitre humor c crystallinus,& tunicarum propria cuiusque fabstantia. Est ita linstrumentum oculus actio Verδέ visio Vna ex eius particialis similaribus, ac primum incussati his strumentum Visionis,crystallinus humor. Idnam est humor ptim quod alterari debet ab aliquo extrinsecus occurretii instim visionis colorum,ut animal videat. Alaerari Verd non potuit nisi purum omnino, perspicuumq; si et At puruita, pellucidumq, esse non posmet, sine eo quod nunc obtinet temperamento. Quippe ostensum est Unam quam
rem tale esse,qualis est, p calidi frigidi humidio sieci temperaturam. Ideo I si quid horu magnopere immutatum sit, aut plane non Videbit, aut male videbit animal. Vbi igitur neuti Videre oculum cernim qui tamen probe antea cernebat,subit,nos accingi.
Maia με es m*d pta litanis causam inuestigandam quum si
eontingit ne causa nihil in natura rerum contingat Causa inuerita,necessarib fatedum est,aut morbum ipsum eam e se: aur,si morbus laesio actionis existat, affectu quilute ossicit morbi causam existere. Dubitauerit tamen aliquis ipsum ne oculi arsectum,a quo cernendi actio vitiatur,dicere morbum debeamus: an ipsum actiois vitium. Quodcunm tamen elegeris necessum est, de sanitate enuncies,o quidem multo antea,contraria: Sanitatem, nempe eam esse Vel incolumen oculi actionem vel afmorbum sub fectum qui visionem absolvat. Sanitas quippeo moreodem ἔφηςx bus, maxime contraria quum sint, sub eodem genere Conualia due continentur contraria siquidem sunt, qua 1 eodege- dicantur nere posita,plurimum inter se dissident veluti album
339쪽
ti nigrunt: quorum unum est genus,color. Ergo si sanitas actio est, quae secundum naturam se habet: omnino morbus,actio praeter naturam erit. Sin autem affectio quaepiam, aut constitutio naturaliter se habens, extiterit sanitas:& morbus affectio , constitutio'tie praeter naturam necessario suerit. Verum quum duo rc-rum genera sint mistinter se similium, sed tota differentium natura quorum alterum quidem, corpus, cer to modo affectum,vocatur: alterum Verb, func tio: fa Sectus oris tendum proculdubio est, affectum ipsum corporis,ca pori iust
ficiscitur. Comitatur quippe necessari affectum naturaliter se habentem,naturalis actio Contra,si a natura recesserit,actio statim praeter natura se habebit. Atq; hoc ipsum est veluti elementum primum totius mededi methodi quum nihil aliud sit quod curatur a medicis quam ipsius affectius corporis . contingit tamen non ex nominum , sed rerum, recta opinione, recta
naorborum curatio. Vt autem omnia methodo comispendiosa explicemus, quatuor in Vniuersum res sunt, quae in praesenti contemplatione proxime inter se cohaerent. Ac videtur sane ex his esse unum genus ipsorum corporum alterum verb,actionum Dac corpora quidem genus praecedere actiones, eas is gignere:has verbi equi idque, si corpora se naturaliter habeant,inculpabiles naturales :ssin praeter natura sint affecta, aut nullas prorsus, aut omnino certe impediras . Tertium praeter haec genus' causarum, quae hos affectus creant. Nam quam ratio em habet affectus ad actione, hanc alterunt quippia ad ipsum at Sectum omnino habeat oportet:illo duntaxat euarians vaffectus una caactione consistit me potest,sci aut proba actio esse sine corporis naturali arseetu: aut vitiosa, nisi quum corpus sit vitio affectunt. Ipsius autem affectus qui actionem impedit,causae possunto adesse,& abesse. Ab hoc
340쪽
clitarium aliud enus est eorum quae quum corporib naturalitero praeter naturam se habentibus insint,
actioni nec commodant, nemincommodat: Vt exemli ostiis est asili gratia color niger,ob diuturnam in sole mora confectu py tractus. Atractu igitur corporis praeter naturam se ha-
bhresilis, bentis, qui actionem aliquam vitiat, morbum si placet vocemus. Ipsum ver functionis viti insigne quoddamorbi symptoma. Quae alia rone accidui, ceu Srniploma colores,ea symptomata etia, sed familiaria propriavduplex possit quispiam Vocare. At quartum ab his genus sit ni Causae moibi salubrium siue morbificaccausa*. Qua eas quidem, Causirem si quὴ in ipso corpore animalis consistunt, interna siue
ferentiae. alatecedentes: quae Ver,extrinsecus accidui, externas
aut pro catareticas appellabimus. Vt autem haec exemplo clarescant , phlegmonem esse pedis morbum constituamus lapsum autem ingressium esse insigne ipsius morbi symptoma At rubor tensio, renixus,& tumor praeternatu iam, diuersa quaeda symptomata no minentur. Porr sanguinis redundantia, phlegmones causa interna dicatur. Sicuti externa , quae praeeesse abundantia ciborum Caeterv nullus affectias dici morbus meretur,nisi alicui partis actionem vitiet. Quoc . autem postulat curationem aliud plane non est, ja letus qui vitiat actionem.Etenim quod primum, mari me Τὸ omnium delyderamus id naturalis est actio. Ut igitur totam particulam actionis tantum gratia requirimus, eodem arbitror )modo &ipsius partis naturalem conmtutionem etiam actionis gratia de*dera Aeeldentia & Us. Porris quae constitutionem ipsam unde actio na-wmplomata scitur,necesssiarib sequuntur, sanis quidem nobis acci- quodiiserant dentja aegrotantibus symptomata aucupantur. Atm
haec quatuor genera sunt omnium quae in nostro cor
hahenii, qua ter naturam habeamus actiones, constitutiones quae tuo genera ia praecedunt, quaea, etiam sequuntur.