장음표시 사용
11쪽
O N S T A R E passim video plerisque in Libris ,
qpi de Morbis venereis scripti e stant, Vitia occurrere non pauca ; venia iit dicto , a quo omnis invidia abest longissime,) sed qxlae nec eadem , nec ejusdem generis sint in singulis. In Antiquioribus , quo nomine eos intelligo , qui ante annum I 6oo. editi sunt , desiderari videntur diligentior symptomatum Venere rum tractatio, sanioris Physicae ac Medicinae notitia, uberior causarum expositio , quod est multo majoris momenti, cer-'tior morbi diagno sis prognosis hae, efficacior thera peia, in qua Gua iaco , Chinae , Saris- parillae caeterisque id genus hidroticis remediis minus deferatur, plus emcaciae attribuatur Mercurio , sua afferatur hydrargyrosi excellentia , ac demum recta adhibendi Mercurii methodus enucleate proponatur. Sed haec omnia non tam Auctorum , quam ipsorum aetatis vitia fuisse videntur , ed quidem ignoscenda facilius , quod tun Ctemporis nondum satis perspecta erat morbi medicina, quod crimini dabatur Veterum exempla deserere , quod horror Me curii ceu venenati pharmaci in omnium animis alte insidebat , quod Guaiaci effectus magnificis praeconiis certatim efferebantur quasi totidem miracula.
Peccatum est aliter sed gravius in recentioribus Scriptis, quae nostro de superiore seculo publici juris facta sunt. In illis frustra requiras Librum Unum aut alterum justae amplitudinis, quo morborum omnium tractatio pro argumenti gravitate CX-Ponatur. Multae quidem occurrunt Distextatiunculae, de uno
12쪽
tantum aut altero morbo Venereo , sed leves, jelunae, tumultuariae, in quibus Vix summa rerum capita obiter perstringuntur. In plerisque opinionum commenta reperire est ante
audita , Hypotheos dicunt, quibus palam est superiore seculo
post excussum Antiquorum iugum plus aeqtio capta & delinita fuisse Medicorum ingenia , cum alictoritati parerent minus , necdum rationi & experientiae nossent parere satis. Demum e tot Scriptoribus ne quidem Unus therapoiam mercurialem accurate describere. , Varios Lle scopulos per quos medios regenda est , diligenter detegere curavit; sed sitim singuli arcanum remedium magnifice Venditant , qUOd tanquam certum , indubium , emcacissimurn ita enixe collaudant, ut ipsi occultam in laudibus fraudem aperiant, ac planissime designent a) se sui quaesus causa famas i citare tententias , nec alio fine suas Diatribas scriptitaste , nisi ut arcano suo lucriferam celebritatem com ararent.
Utantur tarn praeposteris artibus Agyrtae Circulatores, hinquorum quae us impudentia est Sed ab iisdem sedulo sese abstineant velim , quicumque gloriae cupidi famae consulunt , quicumque Veritatis cultores & fraudis inimici concivium incolumitati student ex animo. Quapropter aegre feroa Chirurgis non paucis, a Medicis nonnullis exteris , a Medicorum nostratium Uno aut altero , arcana proponi remedia, quorum praeparationem de industria celant , ut inessicaciam non prodant, sed quibus amant credulos vulgi antinos ludificare , non sine lucri turpiter qtia siti infamia. Abunde indicant, quae hactenus praefatus sum, quanto jure a Medicis artis suae studiosi, desideretur Opus novum, de eodem argumento dilige tius, nisius, meliore fide conscriptum :At vero indicant eade limul quanta sit operis illius magnitudo atque difficultas , quot adsint quantaque a quibus Scriptori cavendum sit , si curaverit peritorum votis facere
Profuit mihi haec omnia prius percepi se atque animo mecum antὸ peregisse , quam ad scribendum animum appuli. Inde enim probe intellexi partes meas esse , ut quaecumque ad morbi originem, ingressum , propagationem ; qUaecumqNC ad contagionem , contagionis genera, VariosqLae modos quibus susceptum virus modo silet , modo saevit furore vario in
singulos ; quaecumque ad morborum Venereorum tum localium tum universalium causas, symptomata, signa, therapeiam
13쪽
nius , in Prafat. Histor. Natu in
pertinent , ita diligenter expedirem , enuclearem, definirem, ut a in vetusis novitatem , novis au Horitatem , obsoletis nitorem, obscuris lucem , fastiditis gratiam , dubiis dem , omnibus iverὴ naturam , se naturae J.e omnia darem , uno verbo , quod a Plinio Domitio Pisoni dictum tribuitur, ut Thesaurum facerem potiusquam Librum. Haud equidem confido quae destinaveram a me praestita fuisse, quae sane nec ea destinaveram fiducia, ut a me praesia tanda sperarem ; mecum enim habito , neque nesci as sum quid ferre recusent , quid valeant humeri. Sed animum facile induxi licere mihi laboriosam , difficilem perobscuram disputationem meditanti magna & egregia spe concipere , qUae mentem CX citarent, erigerent , acuerent, viresque Operi pares possent sufficere , tanto quidem magis quod rationem illam consuetudinemque noveram laudi plerumque, viti O numqualia datam esse, cum b) etiam non sis cutis voluisse abunde pulchrum atque magni Icum t. Hac ergo mente non dubitavi ad uberrimam propositi argumenti materiam aggredi, totamque quantaciamque est, seXLibris tractandam comprehendere, in quos Opus ordinis gratia partiri vistim est. tb
I. Agitur in Primo de morbi nascentis , adulti, senescentis historia , probaturque illius originem ad Insulas Antillas referendam esse, unde in orbem nostrum malis avibus devectus sit: De America proinde merito dici posse ob gravissimam pestem, quae in Europam inde dimanavit, quod a Romanis olim de Asia dicebatur ob vitia quae in Rempublicam illinc
confluxerant, nimirum scin devictam victores rivos corrupi e :Uemum 1d teterrimum mali genUS hacten US GIVertas V1CeS ii sive periodos expertum esse, quae Varia symptomatum accessione vel docessione insignes fuerint; ac nunc tandem videri paulatim mitescere, δί nisi vana fides, in senium tondere in dies, sed tamen adhuc pede claudo. Locus hic erat de multis sciscitandi, quae in q raestionem venire non ignoro. Scilicet an non Lepra , quae a Moie describitur Levitic. C . I . eadem fuerit cum hodierna liue vcnerea Z Annon de lue venerea eadem intelligi debeat ζαὶ sili 3ob. ulcus illud pest mum a planta pedis inque ad verticem ejus,
quo Jobus a Satana percussus fuit permissu Dei λ Annon David ipse lue eadem laboraverit , cujus videtur syri Itomata
14쪽
graphice depinxisse in nonnullis Psalmis 3 Tandem annon adluem veneream alludat Auctor Ecclesiastici Cap. 93. cum ait qui se jungit fornuariis fore nequam , putredinems Ῥermes illum hiere dilaturos essest Sed cum diligentius studeo dissolvendis aut explicandis nodis aliis gravioribus, δί qui ad quaestionem magis pertinerent, factum est nescio quo fato ut
haec interciderint. Omissionis tamen culpam si forte culpa est, elevat manifesta objectorum argumentorum vanitas , quae confutare tanti
non erat. Nans L . Unus est sa) Doctorum omnium sensus Lepram Iudaicam , quam a Mose descriptam legimus in Levitico , fuisse illam ipsam Arabum Lepram , de qua tam mUlta
in opere nostro diximus. Quocirca cum abunde probati m fuerit Lepram illam Arabum a Lue venerea omnino diVe amfuisse natura, causa, contagionis modo, symptomatis, CUratoria methodo dcc. consequens est una eademque opera qilaestionem illam de Lepra Judaeorum, Mae omnium potissima est, ac Veluti caeterarum caput, planissime resolutam fuisse.
2'. fatendum est quidem ulcus , quo Jobus percussus dicitur , pro lue venerea habitum fuisse a Francisco bin Vatablo, quem s cin Cyprianus Cisterciensis sequutus est : Videri eidem Opinioni sustragatos esse Joannem d) de Pineda e Societate Jesu, & Jacobum se Bol luctum e religiosa Caphicinorum familia, Domnum ) Calmet Benedicti num e Congregatione SS. Vitoni Sc Hidulfi : Non defuisse etiam teste gin Utrico Hulteno, qui luis originem a Jobi scabie olim repeterent:
Quin imo solenne fuisse h J Jobi praesidium a syphi liticis olim implorari, quasi specialis Patroni, qui nec ipse mali ejusdem
ignarus fuisset. Sed mirum hucusque provectam esse credulitatem Antiquorum, nec facile video quo nomine potuerit ea opinio tantum invalescere apud cordatos viros. Nam praeter-
c a J Vid. Thomam Bartholinum, De morbis Biblicis, cap. 8.Et Joannem Clericum, is peeiali Diatriba de Lora Judaorum , quae exstat ad calcem Tom. III. Comment. in Biblia.
i bi In Adnotationibus in Jobi Lib. Cap. 1. iers. 7. margini Biblior. appositi. i ι Comment. in Job. Cap. 2.i d 1 Comment . in Iob. Cap. 2. me . T. 8.le in Comment in Libr. Jobi, cap. xxx. vers 3 o. Tom. I. isi Dissertation ur la Maiadie de Iob. sg De Morbi Gallici curatione per administrationem ligni Guaiaci, Cap. I. l h J Vid infla Lib. V. ad atinum 1 1 1 o. ubi/Manne is Maire , BelgἀMolanus in Diario Medicor. ecclesiastico ad di m 1 o Maii, Jobo sacra est. laillat, Viei dei Saluti de Lancisu Testamient , IO. Mai.
15쪽
quam quod luce incridiana clarius est luem veneream exeunte tantum seculo X V. in orbem nostrum irrupisse, nulla certe intercedit assinitas inter morbum Jobi, qualis describitur Capp. 6. I 6. I9. & praesertim 2o. luemque veneream , qua possit opinio illa niti. Quamobrem multo satius est de natura Ulceris, quo Jobus mulctatus est, silere cum Joanne a) Mercero, vel cum
cὶ Apolinario, Ulcus illud ad Elephanti asim referre, quae in Arabia ad Euphratem , ubi degebat d) Jobus, frequens erat,
quam commenta istiusmodi temere effutire nullo auctore Matiectoritate plane nulla.
3'. Neque potiori jure licet colligere se ) Davidem lue eadem
venerea infectum fuisse, quod Pia . VI. vers. a. 3. Psalm. ΣXXI. vers. 3. S praesertim Psalm. XXXVII. vers. 4. s 8.
referat se infirmum esse , conturbata esse obsa sua, putruit se orcorruptas esse fuas cicatrices, lumbos suos impleios esie illusonrisus, ct non esse sanitatem in carne sua. Inde quidem liquet
Davidem, dum ea scriberet, gravi morbo tentatum fuiste, ac non ideo sequitur ut morbus ille lues venerea fuerit: Qxuod sane etiamsi certo constaret luem veneream Da idis aevo gras satam fuisse, ut hodierno tempore, temere dc inconsulte di- Ceretur , cum symptomata quae a Davide referuntur , notis luis symptomatis satis vicina non sint, ut suspicioni locum facere possint : Quod insuper contra apertam rei Veritatem crederetur, etiamsi symptomata a Davide recensita a symptomatis luis venereae minus abhorrerent, cum certissimis rationum momentis comprobetur. luem veneream priscis seculis in orbe nostro omnino ignoratam fuisse. 4'. Denique hallucinantur quoque δί oscitantes quidem , quicumque luem veneream locis ex Ecclesiastico supra adductis argui contendunt, cum nihil appareat manifestius quam hic agi de ignominia, probro, paUpertate, aegritudine, caete-τisque malis, quae fornicarios δί scortatores meretriciis amoribus turpiter deditos manere solent. Similis exstat in Proverbiis locus Cap. s. vers. 8. , Sapientia alumnum monens , Longe fac , inquit . D mi , a Meretrice viam tuam, ne
s a J Comment . in Iob Cap. 2. vers T. ibi Contra Celsum , VI. so .s ο ὶ In Catena Giaecorum Ratrum in B Jobum , collectore Niceta.
16쪽
appropinques foribus domus ejus , ne des honorem tuum alienis annos tuos crudeli , ne forte impleantur extranei tiribus luis , s labores tui sini in domo aliena , gemas in novis misquando consumpseris carnes tuas se corpus tuum. Neque rara sunt apud Auctores etiam ' profanos monitoria consilia de re eadem. Sed de his Nunc redeundum est in viam. J I. Explicantur in Secundo Libro veneni venerei natura, indoles, propagatio, essicacitas; ac deinde historice quaeritur 'UO tempore quo auctore remedia singula quae in Lucrifaciunt , ut Hydrargyros , Gualacum , radix Chinae , Saris paxillae, lignum Sassafras, & praeparata Mercurialia in usum imducta fuerint, quanta animorum contentione de singulorum praestantia diu decertatum sit, donec tandem victoria hydrargyrosi cesserit.
III. Sic expeditis semel nodis omnibus historicis , discupsisque physiologicis pathologicis tricis, quasi gradus quidam
atque aditus jactus esse videtur ad rem ipsam, cujus Medicorum est potissimum satagere , nempe ad tractationem morbo-IUm Venereorum Omnium , tum localium , quae sint veluti prolusiones invadentis tuis, Sc de quibus Libro Tertios turn universalium, quae sunt confirmatae luis indicia, de de quibus Libro ario fuse disseritur. Qtiocirca expositis in utroque singulorum affecti uim natura , causa , symptomatis , signisque tum diagnosticis tum prognosticis, speciales asteruntur curationis methodi, quae singulis morborum generibus ac diversis singulorum gradibus adhibendae sunt. Id autem egi omni meo studio, ut haec universa ordine digesta breviter ac dilucide explicarentur. Sed de his judici urnaequis Lectoribus facile permitto. At certe, qUam laudem propriam peto , quam praecipuam ambio , cuncta proposui fide qua
potui optima, suppressi nihil quod utile, nihil omisi quod neces.
sarium esse videretur; remedia prothlli Omnia, qtJaecumque certa , egregia, Usu maXime comprobata noVi; de dubiis , incertis, infidis, si qua forte attulerim , caute monui; ut nihil omnino reticui dolo malo , sic nihil jactantius praedicavi vaniloquentia. Sed omnia tractavi ubique ingenus, ubique de aegrotantium
Φ Sie apud Plautum in Truculento, Ach. II Scen. 7. Meretrix meum herum miserum suia bJanditiu impulit iu Pauperiem I prisavit boni , Iuce . honore utque amicis.
17쪽
ut Medicvtia δί concivem decet) incolumitate vere. sollicitus. Quamobrem spes est Librum hi incce nostrum , si minus diligenter elucubratus, atque adeo laude parum dignus esse videatur, tamen quia benevolenti animo conscriptus, nobis apponendum
Remediorum formulas protuli quotcumque Usu Vulgo receptae sunt, & in multos ex aequo quadrare possunt. CaezeraS, quas pro morbi natura & gradu , aut pro aegrotantium viribus & aetate variare necessum est, prudens omisi , ne jumoribus Medicis essent offendiculo , a quibus in obviis quibus Cumque aegris nullo discrimine plerumque adhiberentur. Sed praecipua praesentissima remedia diligenter Iaecens ri , quae ad singula morborum genera valent , ab infirmioribus ad vehementiora progrediendo apposita singulorum dosi ; unde nihil negotii futurum est formulas, si usus fuerit, eX re CX tempore conficere : At monitos velim juniores Medicos, ut mixturae compositiones ex paucis semper conflentur a) remediis ex ι ausa non ex co ectura absumptis. Indigesta enim promiscua ro, mediorum farrago, qua nonnulli formulas bὶ inexplicabiles offerciunt, non modo , ait Plinius scin ait, o entatio artis es portentosae scientiae venditatio os, quin etiam , ut idem tibi di
tantibus fere numquam non nocet, cuna semper nignia 1nutilia , ispissime proposito scopo contraria remedia ea ratione inculcentur & Oggerantur.
V. de VI. Videbatur manus extrema operi jam imposita, cum optimum fore judicavi, δc Chron ologicam AP chorum omnium, qui de eodem argumento scripsere, Bibliothecam sub-Jungi, Ut uno quasi intuitu cognoscere lice et, quid de luis
Venereae Origine, natura, remediis vacii vane senserint diversis temporibus; quid in promovenda illius curatione a singulis praestitum sit ; uno verbo ex quibus ambagis ias quorum potissimum studio. morborum illorum thera peia quaris nunc Usu vig t, ad eum perfectionis apicem perVenerit, quo nunc stare videtur
Eo itaque consilio Auctores istiusCnodi, quotquot nancis idatum est, diligenter evolvi, legi, perlegi; quaeCUmque noVa,ssin talaria, rara , notatione digna visa sunt, sedulo e singulis excerpsi ; cuncta membratim digessi, suis quaeque temporibus
reddidi, ac in duos alios Libros distribui, quintam sextum-
Histora natur. Lib. 22. cap. 24.
18쪽
que , quorum alter quidem de Auctoribus omn1bus agit , qui
ab ingressu morbi ad annum usque 16oo. alter Vero dC caeteris , qui abhinc ad hanc usque diem speciales de morbis venereis Libros edidere. Hinc panditur series ordo Curarum quae Medicos anxios habuere sollicitosque , hinc intelligitur quanta consternatione sub ingressum luis obstupuerint, rei novitate mire perculsi; quaina dissidenter infeliciter attentaverint initio morbi curationem ; quanta trepidatione exploraverint iustam remediorum ; per quotuplices mortes egerint e perimenta; quo progressu tandem , quibusve periculis cogniationem ceperint sequentium Theorematum , DOgmatumVC , quae improvisa inexpectata experientibus adsidere , quae diiumultis dubia visa sunt quia nova, quae dudum apud omnes in confessum' venerunt quia compertissima. I'. Luem Oeneream morbi seriem esse, quae nec errore diaetae, nec ullo rerum non- naturatium vitio Eo sit unquam nonte generari in orbe nobo , sed ibi vigeat fomite quodam alienigenί sed perenni , seu potius semper redivivo ; quod ante notam luem veneream de nullo alio morbi genere unquam a firmatum , imo nec excogitatum prius fuerat; quod de lue ipsa Venerea nondum certo liquebat anno ab ingressu morbi sexagesimo; quod jam pridem compertum est certissima experientia ; quod tandem nunc opinantur nonnulli & cum Lepra Arabum quandiu in Europa grassata est, olim commune fluisse, etiamnum commune esse cum Peste Asiatica, quae Europam identidem depopulatur. 1'. Seminium illud morbi cum sue morbi fomitem , quem Vibrus venereum dicunt, licet in orbe nos bo nulla unquam ratione
generari possit, attamen si quocumque modo, m nimis etiam , inconspicuis guttulis in sanguinem transfundatur , ibidem facile plerumque augeri , multiplicari , invalescere s quod de veneno venereo exploratissimum est; quod videtur de seminio Et phantiaco sive Leproso verum olim fuisse; quod de contagio quoque pestifero haud inepto conjicitur, quamvis non desint
qui non assentiantur Contra vero virus idem clam aliquando Latere ad multos annos in ipso sanguine sine noxa , quae manis a sit , que adeo sine ullo sui indicio: Verumtamen integrum illibarum ibidem permanere, ita ut ex occasiooe facile possit confestim
19쪽
D umpere se ea quidem plerumque vehementia , quae datas indurias finierari videatur ; quod sane de hydrophobico conta rio Antiquiores jam scibodorati fuerant, sed quod de veneno venereo certius compertum est exemplis frequentissimis.
'. V m Mercurii se praeparatorum mercurialium ad extirpandum luis venereae seminium unice viaere,'mo . caute adhibeatur, semper tutum , innocuum incacem esse e quem tamen cuiquam adhibere nefas olim fuisset ante natam luem veneream; contra quem primo seculo ab ingressu luis Medicos nonnullos non puduit temere niti ex vana erga Antiquos cre δ' ate , a quibus Mercurius veneni falso damnatus fuerat; quArti demum experientia rerum magistra monstravit praesentissimum esse morbi
remedium. Illito mercuriali unguento , aut exhibitis praeparatis me
curialibus pi ali um perinde moveri , quod novum purgationis genus ab antiquioribus Medicis plene ignorabatur ; quod
nunc certissima est luis venereae medicina , quod & ad alios morbos non paucos egregie facere compertum fuit. 64 Tandem haec omnia ut plurimum praestari solo fispra cutem illitu unguenti mercurialis, uude patet summa utilitas i, e iacaritas Latraliptices , Medicationis genere novae , quam mirari subit ad alias remediorum species praeter Mercurium & ad alia morborum genera praeter Veneream luem nondum tradu tam fuisse. Liquet ergo lue Venerea in orbem nostrum irrepente humanum quidem genus magno atque solido mulctatum fuisse infortunio , at simul artem Medicam novis Theorematis auctam, novisque remediis amplificatam fuisse; quasi vero nostris tantum periculis discere datum esset. Sic ut exemplis rem illusiatrem, DUmquam magis promovetur militaris scientia quam bellis internecinis, quae sunt communis popillorum pzrnici CS. Sic numquam reperiuntur felicius, aut diligentius adhibentur noVae munitionum formae, quae gint ad defensionem urbium opportuniores , nisi cum usus inveXie arma nova & ad oppugnandum efficaciora. Caeterum ne Tirones Auctorum nomine vel fama delusi commentis fidem adjungerent, lubuit de plerorumque Operum pretio, ac opinionum quae in iisdem referuntur valore judicium interponere, non aequum modo, sed modestum ut me de
20쪽
cebat, imb etiam verecundum , nisi forte de Circulatoribus de Agyrtis quaestio inciderit, quorum impudentiam & imperitiam retegi, ac fraudes proferri tum Reipublicae, tum rei Medicae perinde interesse censeo. Restabat quo sermone Librum conscriberem an latino, an patrio Z Placebat aliis quidem isto, ut a Chirurgis nostratibus intelligeretur, quorum plerique latine nesciunt : Aliis vero illo scribi, ut & exteris quoque prodesse posset, quibuscum latini sermonis communio est. Sed vicit latini sermonis virtus , ac dubitationei qmnem, sustulit honestatis ratio , quippe puduit de morbis, de partibus, de rebus obscoenis Gallice dicere. Apudiis, Latinos, ut de Graecis referebat a in olim Celsus, horum om- cap. i8. nium vocabula se tolerabilius se habent se accepta jam usu sunt,
cum in omni fere Medicorum volumine atque sermone jactentur. Apud nos vero foediora. verba ne consuetudine quidem aliqua verecundius loquentium commendata sunt, ut dispcilis haec explana
tio futura fuisset, Amul or pudorem O artis praecepta servan