장음표시 사용
13쪽
ITERUM EDENDA CURAVIT, PRAEFATIONES, VITAM AUCTORIS, NEC NON NOTITIAS, QUAE AD HISTORIAM SCRIPTORUM PERTINENT
15쪽
Ρosterior operum Spinogae tomus, quem Nunc Cum eruditis communicamus, postumas reliquias Continet, primum sub tit. R. d. S. era PUDhuma, quorum series Post Praefationem exhibetur. MDCLXXVII. pagg. 614. iii 4.) ita editas, ut,
post Indicem rerum, insequatur adhuC ComPeridium Grammatices linguae hebraeae, paginis II 2. COLIectionem Epistolarum, quae in prima illa editione P 'gg. 395 usque 6i4 implet, prior noster tomus, ut nimirum volumina sic satis aequalia fierent, anticipaVit. Caetera, quae supererant, Omnia nunc, curate TeCusa, de novo prodeunt in lucem. In his Ethica est, Philosophiae, quae Contra Voluntatem auctoris SpinoZ1stica nuncupatur, inter PreS copiosior atque purior, iteratis sagaciorum hominum meditationibus inprimis ponderanda. Via, qua auctor ad Ethicam hanc inveniendam progressus est, e Tractatu de Intellectus Emendatione, IIcet ad finem non perducto, cernitur. Qua Consi
levata, si quis vel longissime a principiis auctoria a 2 siue
16쪽
sive abhorreat sive abstineat saltem, non poterit
tamen non peramare animum, qui ,,amore ergaxem aeternam et infinitam solo pasci se posse sensit, quique seassidua meditatione eo perVenit, ut videret, omittendo opum, Iibidinis honorumque cupiditatem non nisi mala certa omis urum sesse; in ipsa vero investigatione veri boni, etiam si illud fortassis assecuturus non sit, bonum certum tamen obtineri praescivit. Hoc demum incensus studio secognitionem uritoriis, quam meHS cum tota Natura habet serio et, quantum fieri poterat, continue meditationibus suis praefixit. Divinum sane consilium, quod veri boni non potuit non participem reddere quaerentis animum, quantumvis sua Neri investigatione sprout ea communis est sors mortalium l) scopum propositum non semper aeque feliciter attigisse videatur. Licet nimirum in Benedicto duo potissmum snt, quae demirari atque amare nunquam desinam, primo videlicet ingenua illa animi, qua Verum ho- Dum sectatus est, castitas cuiuscunque superstitionis sive spe sive metui per internam vim superior, deinde systematis, quod excogitavit, simplicitas mirifica nexusque in cogitando toto in divulsus, duo tamen, quantum ego quidem assequor, obfuisse videntur, quo minus hic sy si ornatis in se praeclarissime cohaerentis artifex in fundamentis ponendis ab humana ad errorem proclivitate sibi satis caverit. Cogi -
17쪽
VCognitionem unioriis, quam meris cum tota Ha
tura habet, sibi ad verum bonum intelligendum necessariam esse perspexerat. Vtinam vero ab ipsa mentis huius cognitione obtinenda scientiam incepisset Philosophus, secernendo quidem ea, quae in mente sua variationibus obnoxia deprehenderet, ab ideis necessariis et universis, quae homini verum bonum in vestiganti, hoc est, practicam rationem ejusque dictamina absoluta secuturo Vitaeque, Non prudentiam illam vanis ac fluxis circumstantiis accomodatam, sed sanctimoniam in aeternum, ut Apostolus ait 1 Joh. a, II ) , non mutandam Iubentissime amplexuro immotum velut sidus praelucent. Sed alia erat aevi illius methodus. Semper a metaphysicis praeflorendis initium fieri, semper το Esse rerum ante alia omnia explicari debere, inveterata erat consuetudo, in SpinoZam quoque a Cartesio quasi tranSfusa. Ducit mentis nostrae cognitio necessariis argumentationibus ad Deum. Sed ab illa ad hunc ascendere qui vaJent mortales, noti aeque feliciter ab infinito descendunt ad finitum. Initium nempe faciunt ab eo , quod, quoniam a nostra cognitione remotius est, humana imaginatio, facilius quam
quidem ratio, assequi sibi videtur. Quo facto si
error admissus est in metaphysica de Infinito tracta, tione, is et detegitur difficillime, et in omnes tam en reliqui systematis articulos se insinuat subtiliter. Vnde antiquioribus philosophantium puriculis
cautiores facti, ut moralis doctrina omni S a metaphy sicis dogmatibus lin dependens ex eo, quod in
18쪽
monte humana inest absolutum, deducatur, rectius praeceperunt ac felicius. cf. Beliberg Verhkliniis derJUotaphysi h Zux Beligion. Berlin I 737. 50. A mente ipsa philosophari inchoantibus licet id, quod
inest in nobis , Vel potius quod sumus nos ipsi, attentione figere atque e propinquo, ut ita dicam, intrinsecus intueri. A certo deinde progrediendum ultra est ratiocinationibus cautis fundamenta firma substruere annis . Certius enim nobis cogitantibus nihil omnino esse potest, quam ipsum illud nostrum Esse. Neque certitudinis alia cogitari potest mensura nobis, hominibus, tractabilis, quam haec, utrum aliquid in nostro Esse insit, nec aliter, nisi negato hoc, negari possit, ita quidem ut vera dici mereantur ea, quae cum necessario Esse nostro fient cadantque , vero autem similia tantum sint, quae non nisi accidentibus in hoc nostro Esse nituntur hisque aequalia sunt. Contraria vero rationes ab Infinito iter insituunt philosophandi, a mysterio maximam certe partem imperscrutabili se progredi non possunt dissileri, prout ipse SpinoZa Deum intelligit substantiam constantem infinitis attributis Eth. Desin. VII.), ex quibus duo tantum, quod nempe cogitans sit atque eXtonsum Eth. P. II. PrOPOL 1. a.), cognita habere sibi visus est. Atque haec ipsa duo attributa, Per quae tam claram de Deo quam de triangulo se habere ideam professus est Epist LX. p. 659. T. I.) unde demum Vere cognita habere potuit g Suam ipsius mentem nisi ante omnia considerasset, neque cogitandi neque
19쪽
extensionis purae notionem ullibi fuisset assecutus. Originis vero , unde eam hauserit, oblitus in Deo seu Infinito bina illis attributa cI ra ido a intueri saporsitarum habebat. Porro eandem institis seu sui ipsius contemplationem si deliberato studio tanquam primum illud, quo opus et unde progrediendum sit, sibi praefixisset, sine dubio etiam το Velle
seu volendi spontaneitatem discernere coactus fuisset tamquam facultatem plane singularem atque inente, quod sibi ipsi aliquid est, aeque primitivam
ac το Cogitare. Quo facto omnis ipsius Ethica, nunc cuncta referens ad cogitationem ideoque moralem libertatem necessario excIudens, in eo, quod ad homines pertinet, longe aliter non potuisset non efformari. In theologicis Vero , quae praemisit, principiis si το perfecte h. e. sancte velle non Iriinus ac το cogitare seu scire ut primitivam facul tatem πυευματικηυ considerare adeoque interea, quorum claram ideam nos habere possumus, Dei attributa numerare se adactum sensisset, tunc infinitae spontaneitatis seu purae volitionis notio rem a clara perfectissimi idea exulare non putasset. Sed alterum quoque momentum, quod syste malis Spinozistici caput taDgere videtur, indicaridum est. Scilicet fimplicissima unitate mirifice se
commeDdat doctrina dia per suum ευ καὶ πῖυ omnia omnino complectens. Videntur omnia ad unum suum fontem reduci, unde De emanent quidem, sedere immaneant, ita ut Pantheismus iste Systema
20쪽
flenia emanationum immanentium dici possit. Atque est sane, cur ejusmodi finitorum omnium ad infinitam unitatem redactio intellectui seu facultati Iogicae quam maxime arrideat. Cogitandi nimirum actus in eo unice consistit, ut cogitans unitatem perspiciat eorum, quae alio respectu diversa sunt,
immo diversissima esse possunt. a praedicatur deb, quatenus intelligitur, σα b inesse το a eo quidem sensu sumtum, de quo quaestio est. Unde patet
atque iam dudum ostensum est, veri investigationem formalem seu Iogicam cum arithmetica pexa tatione esse Comparandam, qua duo numeri sub diversa specie apparentes tamen sint maneatque iidem, velut 2X3α 6. Sequitur sponte, in ea ipsa formali investigatione vexi non posse esse canonem superiorem, quam hic, Ut plura semper redigantur ad unum, unde non sol iam individuorum ad species, specierum ad generales Masses elevare sed etiam priD-cipiata seu Ieges applicata S Omnes ad ianum in cogitando principium referre atque exinde deducere nec desinunt cogitantes nec possunt desinere. Neque
dissicile est 1ntellectu, id omne, circa quod cogitatio
Occiapatur, quodque obiectum Vocant, non quatenus
existit extra cogitationem, sed quatenus sive tamquam existens aliquid sive tamquam mere cogitabile) menti pxaesens, immo, mentis nunc qUidem insita pars est, cogitando et volendo attingi posse atque pertractari. Unde, si cogitans appellatur subiectum, elucet, ipsum, dum cogitat, omnino subiecto - obiectum, sive unum illum subiectivi et obie.