Caroli Comitis Firmiani vita

11쪽

pro multis in me belleficiis, satis videtur, eo ipso , quod postulet , jam maXimum posuisse monumentum in pectore tu , pretiosius oppido gloriosiusque memoriae eius quam quod in marmore molitus es , in nummisque I iam exegisti:

pretiosissimum tamen trumqUe, UmmaeqUe etiam

Tibi , nunquam interiturae laudi futurum CAROLU Comes a Firmi an in subalpinis Italiae et ultra Tridentum natus AEUUm e minUS

Italum esse profitebatur , non eam loci, ubi fortuito natus est, positionem spectabat, quanquam finitima Germaniae regio, terraque ipsa, Ubi natUS St, germanicum adepta nomen, quod 3 mediam coronam latine diceres , familiarius , aut saltem promiscue tantur Germanorum lingua sed nobilissimae originem Gentis suae a Castro

Firmiano usae iam pridem privilegiis iuri

busque omnibus Germanorum Is porro in generis

i Numisma habes in fronte peris typis editum monumentum X Lunensi marmore praeclaro Iosephi Franchi artificio elaboratum Mediolani conspicuum propediem habebimus. 2 Quin eum Tridenti A. 718. natum assirmat in eiusdem logio spectatissimus Comes herardus de Arco. 3 ronmera. Quanquam contracta olim cum Austriis Oeniponti Principibus eo mutatione Castri, ab eius dominio decesserit Firmiana gens, id tamen ab Augusta datum ut veteri adhuc nomine appellaretui on uno Firmian. quod priscae nobilitatis argument Germanis St.

12쪽

nobilitate clarus gloria maiorum , sua a me virtute Fratrumque dignitate clarior , Parentem habuit Virum Optimum Iurisque peritum, in primisque solicitum de praeclara liberorum educatione. Nam ut memini me audisse ab eius conterraneo, quidquid esset penes se facultatum , id omne erogaturum Se ultro aiebat Pater, modo amplissimum optimae institutionis in eo genere Vitae, quod suscepissent , patris nonium filiis relinqueret . Consilium Patris Optimum , asserta sibi ante ceteros prima liberorum educatione , piissima Genitri , nobilisque genere orta Comitum de Thun , piissima , inquam , filiisque charissima re, Xemplo comprobavit. Primogenitus ex his Leopoldus Ernestus , quem paucis abhinc diebus mortuum deflemn , clarissimum nomen Ecclesiae dedit , nam Pataviae in in

ratorum Senatui adscriptus Alter a veteri scriptore Firmiano, cui nomen Lactanti erat, suum assecutus St, bonUs paterfamilias , idemque bonis artibus, graecisque praeterea latinisque literis excellens . Sequitur post ipsum Vigilius , suis ipse virtutibus insignis, qui licet abdicato a se Lavanti Episcopatu , Principis adhuc inhaerentem

13쪽

Episcopatui titulum singulari beneficio retinet

Natu minimus omnium Carolus , quum esset ad Olescentulus summaque spe praedit Us , a Patre ductus primo Oeni pontum, ubi humaniorum rudimenta disciplinarum didicit, deinde ad Patruum Iuvaviae si Antistitem Principem misSus est, ut, sanctissimis ingenuisque moribus , literis omnibus quascumque Capere ea et a poterat,

liberalissime imbueretur . Quorum alterum ut XVoto cederet , praeter indolem adolescentis , fecit ipsa gravissimi Praesulis consuetudo : alterum fortuna praestitit , quod is familiarem adhuc haberet sibi Ioannem Baptistam asperium , Sive de asparis et Tridentinum omnigena eruditione ornatum hominem graeceque 4 latine doctum. Quem ego hominem biennio ante , quam FirmianUm cognovi , multa quotidie mihi de huius ingenio , doctrina in probitate narrantem , atque ita narrantem , ut eum delectare adhuc veteris magisterii memoria videretur . Nec immerito tamen , nam quidquid Firmianus ab ineunte ado lescentia cingenui saporis AEX graecis clatinisque

i salitaburg. a Casperius. Hoc sibi nomen latine sumpserat, donec in Italia moratus est in Germaniam profectus de Ga paris maluit appellari.

14쪽

scriptoribus elicuerat, id adeo adhaesit homini,

ut dissicile non esset in sene egregiam adoleScentis institutionem agnoscere . Credo etiam domesticas inter has disciplinas temporis aliquid historiarum studiis reliquum fuisse hisce enim , atque horun Similibus , quae mentem augere hominum exercere utiliter memoriam solent , initiabantur ea aetate , rectiti fortaSSe quam nostra , imgenui adolescentes . Quin huic etiam muneri obeundo quamma Xime par Tridentinus ille, qui tandem in publico Vindobonensi Gymnasio historiarum professor obiit . Ego plane , quoties ir- naianum Comitem pro re qualibet nata inter amicorum colloquia tam scite disserentem audiebam , toties nisi studium a puero inchoasset haud fieri potuisse intelligebam, uti tot tantaque cuiuSque generis pro arietate rerum Ubique,

quandocunque gestarum memoriae committeret atque adeo tam accurate calleret. Revera tamen

historiarum genus quodcunque perpetuo ei in deliciis atque honore fuisse vel e e colliges quod primus huc ad commodum iuventutis in ipsamet Gymnasii instauratione historiam rerum patriae inveXerit, mihique ViX antea ad eloquentiam accito summopere commendarit . Sed ad magistrum a Vertar , clarissimum virum , cuius

15쪽

infortunium haud recte scio an finem institutio ni dederit, an vero aliae eam caUSae pallio ante interceperint facta enim habe , tempora non

item . Quod certum habeo , dicam. ViX in ta Ita libellum ediderat Muratorius de moderando Fidelium cultu , quum forte Casperius laudare Opus aggrediens , quod multa vulgi praeiudicia

tolleret, omnem in se Monachorum Iuvaviensium iram concitarit. Monstrare eum digito tanquam pene haereticum coepere , dira in Um e suggestu imprecari , offensam proclamare et Maatrem , quod huic aliae , eoque aliae caeremo niae praefinirentur , infamis uratorium sectae auctorem dicere , praeconem a Sperium , ciere in hunc plebis rabiem : adversus quos veluti Dcophantas quum opus ille UlgaSSet , Ut erat natura praefervidus , fartum Ubique opus salibus nimium lautinis, felle Satyricorum, eo

tandem itum, Ut male res Verteret innocenti

multigenaeque doctrinae Vir, I). Tanta irat

I Cristantus quippe si cetera doctus, quique tam latine sciebat, quam nemo supra , favere partibus Cucullatorum coepit, damnare Casperium Wquidquid esset literatorum in Urbe , quos ipse domi suae frequentes exci, piebat, in suam sententiam adversus Casperium trahere. Quod utique hellurna cristanto indictum non ab re fuerit meminisse nam Meum habuere a gistrum, quo tempore epheborum Principis magister erat, Comes ille cla

16쪽

id temporis , in ea praesertim Germaniae parte, aut superstitio , Ut, quod idem est , tantis o

fusa tenebris religi , ut qui ab ineptiis abhor

rerent minus fortasse religiosi haberentur , aut etiam contra ius omne saeviretur in homines religionis ergo Proscriptae siquidem, Uaecum Ille in ea ditione essent, haereticorum familiae horrescas demigratum illinc ab haereticorum circiter triginta millibus . Quasi vero non tibique pacem charitatemque inter fratres mitissima praescribe re Christianorum lex : aut quasi illud in votis Ecclesiae potius quam ecclesiasticorum fuerit , Ut, qui nullo modo , ac ne religione ipsa quidem exitiosi ei publicae essent , Xili , carcere , morte coercerentur. Vitium id temporum fuit,

culpandaque in primis prava illa iam pridem in

ducta quasi religio , quae Princi phim mente terrore perculit , ratatumque reipublicae sus deque

Thun , qui demum ataviensis Episcopus obiit, Firmianique fratres hi nihilominus edendarum adversus Sycophantas IuVavienses Vindiciarum auctores Casperio fuere . Sed male, inquam , res vertit e nam auctus dignitate Cristantus, qui manonicus, mancellarius Iuvaviensis Ecclesiae erat, neque perfectam a Casperio iussu Principis istoriam Ortus , progressusque Lutheranorum in ea ditione vulgari passus est, neque post obitum Firmiani Antistitis pactam idcirco in singulos annos mercedem Casperio solvi Tam levi ergo de causa, tamque immerito exatus homo ac pene perditus, quod Muratorium, magni nominius Virum, integramque eius doctrinam a calumniis vindicarit.

17쪽

vertit, infinitasque myriadas animarum orco demisit . Gratulemur interim restitutam nuper a tissime , iussamque a Caesare Ubicunque pro

eius imperio licuit , Christianam, quam diceres tolerantiam fuisse ih. Tranquillam vix poterat Carolus inter has

quasi procella aut servare mentem , aut studiis

tribuere tum dulcissimis hilosophiae , tum elementis romani Iuris; quum brte fortuna abductus tandem ab Vigilio fratre , ad Batavos profectus est , Lugdunique in ea regione praesertim consedit, hi, gravioribus se disciplinis instituendum praeberet institutore uteretur hilippo Reinhardo i triario , quo nemo ea aetate dior, quod ad Iuris publici scientiam attinet . Quas enim celeberrimus Vir in usum Christiani u do vici Marchionis Brandeburgici Institutiones Iuris Naturae mentium scriptis compleXUS est, eae adhuc versantur manibus Iurisconsultorum et)

I Huius tolerantiae lex ab Imp. Constantino Mediolani lata A. MCCCXIII., eo quippe consilio lata, quemadmodum legis auctor ad Praesidem Bithyniae scripsit, ut daremus o Christianis, O omnibus liberam potestatem sequendi religisnem, quam quisque voluisset mirum est quantum proferendae augendaeque paSsim Christianae religioni profuerit. et Quid ' Quod etiam Institutiones Iuris publici, quae ad normam compositae Civilium Iustiniani antiquum recentemque Imperii RomanO-Ger manici statum exhibent, in maxima etiamnum celebritate Sunt.

18쪽

Firmianus nempe sine huiusmodi iurium cognitione ratus in republica VerSari neminem cum dignitate posse, iis animum vehementer adiunXit, gratumque perpetuo Servavit, nobilissimae disciplinae, optimo Institutori multa is quoque narrare solebat de Sigeberto avercampo , Ulta de huius magisterio, doctrina , quem , Ut amoeniora studia cum gravioribus Iuris prudentiae coniungeret, quotidie audiebat Ocentem publice Historiam , loquentiam , graecasque litera ,

privatimque ita coluit , ut quidquid in graecis aliquo , latinisve Scriptoribus illustrandis , quidquid in amplianda Numismatum scientia operae impendit vir ille eruditissimus, numquodqUe X

eiusmet ire arripere velle Videretur.

Batavis tandem ad arisios prosectus , Ut morem gereret Vigilio fratri , quicum amicitia sertasse maior quam assinitas erat , Lutetiae diu moratus est , quin ei quidquam familiarius fuerit in Urbe Gallorum maxima frequentissima quam unum adire Onifaticonium, quem eximius ille inter poetas, Lucretio par I), Lucretianaeque doctrinae hostis , quemque ut doctissimum monachorum doctissimi quique adibant . Poterat

19쪽

is nempe, Ut erat antiquitatis bene peritus , quasi huius interpretem agere, theSaUrOSqUe OnUmentorum taliae , quos ipse Viderat, iamque aeternitati sacrarat , procul ab eius conspectu aperire

Iuveni studiosissimo , quem fata in aliam vo

cabant

Credo equidem sub iis ferme temporibus conscriptum ab Augusto fuisse Carolum inter Aulicos inperii Germanici Consiliarios Vindobonam

autem profectum obeundi muneris gratia haud ausim amrmare . eque enim in ea Imperii antiqua sede res integrae Austriadum stetere. Mox itaque translata alio post avaricum bellum Imperii Aula, quum se multo aliter ac perabat in otio futurum prospiceret , in Italiam migravit, cuius vi oras attigerat, UUm Uer CSSet. Bonarum ibi artium , Uartim aeStu ab adolescentia flagravit, dulce auditum nomen philosophici ubique ingenii plusquam oculorum acies intei ta . Cuius rei testem habui luculentissimum undeviginti ab hinc annis , quum primum Florentiam perreX , Iohannem Lamium , qui a Firmi Eno Comite audierat videri sibi, dum praeclara eius urbis opera intueretur , Athenas sub Pericle Romamque sub Augusto hodienum in Italia reflorescere . Verius tamen , ubi Romam pervenit ,

20쪽

quae caput Orbis terrarum fuit . Neque enim dubito , quin augustas Urbis reliquias , prisca scilicet vel Regum , vel Populi Regis , vel ImperatorUm OnUmenta contemplatus , quo dedi tae in hanc usque diem mente hominum cum oculis fuerunt, Superataque simul haec omnia Pontificum magnificentia , non eam quasi Unam prae admiratione diXerit ingeniorum bonarumque artium altricem. Interim Vero ne quidquam re

linqueret Firmianus in Urbe maXima , quod ad

suam ipse utilitatem non traheret , Se ita constituit , ut qui totus esset interdiu visendis , quae oculis subiiciuntur , miraculis, OtUS Vacaret noctu

literatorum colloquiis, cultui literarum . Auspicato siquidem accidisse noverat Leopoldo fratri , ut licerct i adolescenti Romae esse, alumnoque esse Germanorum Collegii eius inquam quod iussu Caesaris nuperrime ad nos translatum laetamur . Carolus itaque ut Augustinum Ursium agnovit , Virum e Dominicana familia apprime doctum , nocturna sibi eum familiarita te devinxit Primam ergo sacrare Vigiliam cum eo solebat , non eruditi tantUm sermonibus amicorum , sed legendis etiam interdum graecis, interdum datinis melioris notae Oratoribus , histo-