Francisci Petrarchae De remedijs vtriusque fortunae, libri duo

711쪽

ra: denique iam terrae. metallique curam proiice, coelum, tandemque te ipsum cogita. D. Opes meaeffagiunt. R. Putaba - Iemansuras,cum fugeret vita,

tum tu ipse continue rapereris. D. QMd de opibus meis erit,postquam meae esse desierintΘ r. Q ijd de eis erat.antequam tuae esse inciperent 3 D. Opes tantas linquo, nudus abiens. q.Nudus intrasti. nudus egredere; non est quod queraris; sed est, unde gratias agas. Alieni usus, medio tempore,tuus fuit, nil tuum tibi praeripitur: sed expleto usu, reposcitur alienum re vicinia migrantes aduenae, ultro, si quis est pudor commodata vasa restituut D. Heu, nil tantis ex opibus mecum fero. R. Auser, quantum attulisti. vel si mauis,quantum reges auferui. D. Qujd impuberes nati agent R. Adolestent, si via xerint ac senescent. & ipu suas agent vias . fortunamque suam εc labores vitς obibunt, interim subctutela Dei erunt,& tu folian sane νatre impubes vixisti. ' ε

sessa subsistet,& quietem sola meditabitur. DOL. 6daser uxor amantistimaὶ Qtid cum te euaserit, actura sit cogitas eum tibi subiecta, quid egerit , nesciar. Hagna Pars mortalium

quid

712쪽

VTRIUS FOR T. I I B. II. 7Is quid domi suae fiat, nescia, quid in caelo agatur,uidve interris sit agendum quaerit. Sane, quIdeinceps agat v xm ipsa eadem , vel maritus alter viderit, ad te amplius cura illa non pertinet. D. Vereor, ne , post meum obitum , nubat coniunx. M . Q rem in viventibus viris nubunt. Fecit hoc apud Hebraeos Herodias, apud Afros Sophon ita apud Romanos Μartia.&Liuia . quam- uis haI duas virorum consensus , ac iussus excu- set. Tuae, uni viro licet mortuo. nubere non licebit Atqui paucae vitiis coniugibus fidem praestant, tu gelido etiam cineri fidem poscis Si fida tibi usque ad diem vitae ultimum uxor fuit, . quid ni totum coiugalis fidei munus impleueri

L . Ne secundo uxor nubat, metuo. Ne primo nuberet magis forsitan metuendum erat.

Id ad te pertinuit hoc ad alterum pertinebit. Sic est autem, metuenda contemnitis, spernenda metuitis;nil in rebus iusto pretio aestimatis. Maritalis chori duellum securus intrasti, non cogitans, quid periculi adires, id intrare alium times D. Nollem fateor uxorem alteri nubere. L . Perfectae quidem pudicitiae secundae nuptiae , quantum licet fateor Jvitandae sunt; sed vitanda magis periculosa viduitas. Est,ubi nubere non tantum permittitur sed oportet. Dissicile est formosam so iam caste vivere. D. Dulcis alteri coniunx nu-het. Rarae sunt: earum etiam , quas honestas dicunt, quibus non super praesentem coniugem alter iam animo desponsatus fit. Mortalis uulti inquiunt.vir est,quid si hic obeat Num ille mihi, aut ille erit aptissimus quem virtus, quem forma conciliet. D. V Xor mea nubet alteri.

sic f. Tua quidem uxor uussime; ne tua enim sit

713쪽

amplius,mors faciet;nec mirabere si coniuges mparat, quae corpus atque animae vincla dissoluit. D. Nubet iterum Uxor mea. K.Et Romanorum ducum nupsere iterum VXOres; ser communem cum maioribus fortunam. D. Nubet uxor es teri. Et

Romani duces.& principes viduas duxere. Et sanctissimus re 3 Dauid viduas duas in coniugium da. xit,quae na norum fuerant uxores 8c fortasse te ma. ior aliquis tuam ducet: hanc tu illi tamen linquesbllicitudinem qui eo pergis,ubi non nubitur. D. . Nubet alteri dulcis uxor. I . Si meliori nupserit, gratulare prosperitati eius, quam alnasti. Sin peiori .gaude saltem,qubdiu illi iam notior, cariorq;. futurus sis. Μultae primos viros nosse, ac diligere. . secundo demum matrimonio didicerunt.

id post me de patria mea erit MAE. Bo

norum omnium patria una est,& malorum altera:harum cui te ascribi in ciuem feceris. ideto. Tertia enim patria nulla est, sed diuersorum transitus. D. Quid de patria mea erit

'AE. Patria illa, quam petas , uno semper in staruest. Ista, quam deseris quod saepe iam diximusJ non patria, sed exilium tuum fuit. D. Q ujd patria post me agetis A. Regia cogitatio esse stilet quid post se regnis atque urbibus euenturum sit: qualem fuisse legis, aut magias ill i regi . Assyriae, aut Romano illi princiIum maximo: priuatam for

714쪽

innam haec cura supereminet. Quando vero ad velim um sic affectus es, ut illam miseriae ossicinam, Mq.illud hospitium doloris, ubi rapidum vitae te-Pus multis in laboribus, ne dicam gemitibus exegisti patriam nunc etiam tuam voces, & vis scire, quid actura sit, dicam: faeiet nempe, quod fecit. dc quod faciunt aliae:at quid, inquis Tumunuabitur,dissidebit, nouarum rerum sectabitur, & partium simultates:mutabit dominos innovabit le-fes, trumque sepe in peius,in melius raro. Calcait praeterea egregios ciues .attollet indignos,pel- , let immeritos praedones aerari j colet, blandos diliget, veridicos oderit, bonos spernet, venerabitur

potentes , libertatis hostes adorabit, defensores Reipublicae persequetur, flebit, acridebit inani..ter:aurum, gemmasque mirabitur, vir Eules abiiciet, amplexabitur voIuptates: hi suntariores vrbium. Nemo tibi non certus horum vates fuerit, nisi qui semper ruri vixerit, vel obtusis auribus ac oculis urbes intrauerit. D. Quid post me patriae accidet ' Quid sellicitus, qu1dve anxius es qui quid patriae acciderit, tua iam domus ab incendiis a furibus, a ruinis tuta erit. Nihi ad te pestilens annus nihil annus exuberans nihil aestus,nihil feeitas, nihil imbres ac grandines, nivesque,di glacies, & nimium gelu, nihil ferae, vel volueres, nihil brucus, agi locusta,nihil denique terraemo tus,ac fremitus proselIagum, nihil Rnnonae cariatas, nihil hostium incursus,aut bella ciuilia. D. O.

quis patriae status erit, seu quis demum finisὶ

Quis,putasὶ nisi qui maximarum urbium fuit, quique omnium erit,puluis,cinis, sparsi lapides, nu-dutiomen; possem id innumeris argumentis ostendere, sed re tenes. Ad summam, nihil ab homine sit a ternam,ita humanum, prater animam, imm01

715쪽

tale. Coepta desinent, sita deficient, structa ruent: quid plus aequo angeris, quid aestuas 3 si in coelo eris N. hoc ipsum lc mortalia cuncta despicies. Naqui ad inferos descendunt, caritate amissa Deum, atque homines . Deique opera simul atque homianum odisse, credibile est. De Studio Fama in morte. D I A L. cXxx. Si bene vis de te post mortem fama loquatur; Ilikstrem reddant ιε benefacta tua. D O L.

id de me post fata dicent homines

tempestiua sollicitudo; nec a iuuentute prouisum esse debuit. Qualis fere homianum vita.talis est fama. D. Quid de me loquentur 6, Quid respondeam, nisi illud doctissimi, atque omnium eloquentissiim Ciceronis; Qvjd de te alij loquantur, ipsi viderint, sed loquentur tamen. Sermo autem omnis ille angustiis cingitur his re- fionum,quas vides,nec unquam de ullo perennisuit. sed obruitur hominum interitu, deo oliuione posteritatis extinguitur. D. Quid de me dicent homines, qui post me nascenturi'. - . Dicerem aliter ista, quam Cicero, si melius dici posse crederem. Quid autem,'inquit interest ab his, qui postea nascentur, sermonem fore de te, eum ab nis nullus fuerit qui ante te sunt natiὶ Vnum addidit, quod tunc forsan dubita bile, brsan fal sum, nunc ce ritiasmum, E absque ulla prorsus haesitatione verissimu est. Qui nec pauciores inquit, dc certe melio-xes fuerunt viri. Na quis est foro Ji1, qui dubitet, nunquam quales fuerint, futuros homines; ita in peius inclinata omnia, ruinaeque Proxima. Cura

mirabili/,ignotorum,atque imparium dicta

716쪽

metuere cum excellentium, ac notorum opiniones ac verba contempseris . . Quae mihi fama erit

extincto 3 . Facile melior, quam viventi, cum siluerit liuor. Raro enim vitae hominu superstes inuidia est: vi autem virtus radix est gloriae, sic deceptrix inuidia, utque liuidus pollex praesens impeditic amotus vers laudis restituit incrementum: itaque multis busti limen, inuidie in accessum magnae gloriae vestibulum fuit. D. Quantum me longa manet fama R. Longa forsitan . ut vos longum dieitis: vere autem apud vos nihil est longum, ut vero non modo longa sint omnia, sed aeterna, sola virtus emcere potens est praecipueque iustitia, de qua scriptum est: In memoria aeterna erit vastum quod, Vt potuit,Poeta noster expressitfvbi alta

D. Quadi post obitum fama ero M. Quid refert

quale ut, quod mox vel nescies, vel contemnes: quid ad te hominum flatus, dum tu flatu caritu-xus sist Spirantem vesci delectari auris non m IIO :at defunctum,stupeo. D. Quid de me post obitum diceturin .Et quid putas, nisi quod mereberis bonum, malum, multum,parum, nihil; in quibusda. mendax sed in pluribus verax fama est alioqui loga utique non est:diuturnitatis fundamentum Veritas. Ruinosum atque imbecille,mendacium. D. Q nalis mihi post exitum .fama eritὶδ. Qualis ante φκ1tum fuit vita nec minus exitu. De hoc ergo te-Pus Omne praeteritum, sed in primis praesens hora viderit. Sic enim habeto. quali quisque dignas sit fama, post mortem, nulla Ie melius, quam morte censeri,quive Gun multos per omnem vitam i

717쪽

ne filiis morior. R. Ebalacrior mori debes at que expeditior proficisci,nil post tergum linquens quod te vellicet. Ille ingens morientium dolor cessat,ex commiseratione oriens deserendae prolis immaturae praesertim,& paterno prisidio indigentis perque aetatem an pian que consilij, Miniuriis,Zc casibus multis rapositae. D. Navi, quos optabani sperabamque superstites, praecesserunt.' . Habes ad quosi te cupias Aion a quibus doleas abire,non exiguum solamen. D. Μors acerba filiorum,orbus ut moriar cogit. R. Hoc si miserum

xenses, quid est, Vci quod orbum mori cogat vel vixisse coegerit3 Cum, unde tibi lilios eligas ingenuorum iuuenum tanta sit copia. eo fortastis ob inquentiores, &tui amantiores habiturus, quam, quos tuo de sanguine genuisses , quod illos casu quodam,hos certo iussicio quaesiuisti .Fili j illiania tequam noti,hi autem noti & di lecti. electi antequam filij: itaque totum illi hoc naturae, hi be- meficio tuo imputent, quod si ij tui sint: unde fit, ut saepe hqc, fuerit facta successio .cui tuto, non mediocre tantum patrimonium aed luminum imperium crederetur. Nosti ut Iulius Caesar, prole ca. rens, sibi Augustumiille Tiberium, pene i rivi tus quidem: ut post Nerua Vlpium Traianum,ille Iiu Adrianum, ut is rursus Antoninum piam; ille Marcu. Aurelium,sibi silaum feeit,fecissetque ii Iealium

718쪽

ali uiri 'uemcunque felicius,quam Commodum genuisset, nulli commodum, cunctis incommodum unicum tanti patris infortunium,Vnum q. paucis. Romani imperi j probrum ingens at q. a Fertillimum argumetum quanto adoptio sit felicior genitura: qu Od cum primi ex ordine diu, ac feliciter imperassent , hic tantorum vestigiis ducum spretis, iter deuium ingressus. breui. & turpi non 'imperio, sed tyrannide ma in Rem p. edasset misero quidem sed se digno fine procubuit; publicuq.

ludibrium in se vertit. Iam inde prsterea ante hos, longe secκndum illud fulmen belli Punici, malleumq. Carthaginis, Africani illius magni filius, in decus gentis asiumpserat. hoc scilicer facto, ut quam urbem Avus concusserat, hanc nepos eius euerteret, ut Florus ait Historicus. Ex dimilia in Corneliam familiam translatus, utriusque decus vltimum, fateor, no minimum. Ex his vides, quod nec tibi. nec principi deesse filius potest quodque est optimum. Bonis bona non dosit electio quae, si adsit talem tibi fortasse filium dabit,qualem non dedisset uxor , &votivum matrimoni j effectum, eoniugalibus expeditus vinclis, inuenies: sic naturae defectui lax prouidit. II. Quomodo nunc domui meae disponam orbus morior. 8.Magnam V eto pietatis, magnam laeudis oblatam tibi ne respitasJ materiam; dc quod filiis forsan ingratis, ac vel male cumulaturis, vel quoniam uterque mos est in usus pessimos versuris, breuique omnia pro usuris,conserre decreueras; confer honesti tis.conder utilius confer stabilius. Pergami quidem Rex Attalus populum Romanum,nec egentem certe,& Asiaticis profecto diuitiis corrumpendum , t et amento,sibi haeredem fecit. Ego tibi alium populum, quem linit uas Ostendam. Hinc Ieaua

719쪽

i eorum,hinc egentium turba circunstant, ex utraruque tibi filios adoptare permitteris 3 quorum ali te digressum dulci secum commemoratione cletineant, ali j te quo pergis , pia precum festinatione praeueniant, Utque hic erogaueris, illic centuplicata reperias foenus uberrimum, certi stimumque viaticum, iter istud acturis. D. Morienti mihi nullus est filius. 4 A. Quid,si multi essent an ex his tibi, seu custodem domus,ac pecuniae, quae tua certe amplius non erit, eligeres seu in praelio mortis Athletam, ipsum quoque mortalem e seu denique comitem ad sepulchrumὶ ultra enim nee te tui quidem comitentur,nec Metellum sui breuis a lectulo mortis ad sepulchrum via est. viijd irefert an hic solus iaceas, an ibi ue friuolae prorius& ineptae causae filios optandi. Nam si in illis,ut vulgo dicitur seruari ac perpetuari tuum nomeni soptabas, ipse quoque vulgariter fallebaris. Si quidem filioram obscuritas profecto creberrima, nec illustrare ipsa utique , nec seruare paternum. potest nomen. At perrara filiorum claritas,ut i- . psos semper filios claros facit, sic parentes inter- dum vicinitate sua contegit, obscuratque, quasi

minora Sol sydera; quod nusquam euidentius, quam in Iulij Cauaris patre cognoscitur , quem pene ignotum filii splendor fecit. Et ad summam; lquisquis in filio sui nominis spem reponit , rem . pertenuem, labilemq; in vase fictili locat,ac. ruin D so,quodque est inconsultius,non suo;rem maioris lapud vulgus,quam apud doctos procii, neutris ta- imen Lontemnendam;sed cum honestius vim rem tius locandam in suis corruptibilibus vasis.ae soli ' dis, in virtute propria, in rebus gestis, in literis. iuDOc. Sine natis morior. 'A. Non sunt , in. iquos tuae sese spargant cura , in te Versae omnes,

720쪽

quo instructior, liberiorque digrediare,te unum respiciens, te metienS, scis, quam miser,& quam felix moriare mec incertus moreris an vel miseris fit addendum , vel felicitati detrahendum tuae a- Iiena seu turpitudine seu fortuna. Et si enim aliis aliter videatur , in quorum ego sententiam sum Pronior. vi magnis tamen scimus visum esse philosophis, filiorum euentibus imminuitur paternaselicitas. Imbecille bonum, quod in erastinum prominet,& pendet ex altero .qubd si opinionem Banc admittimus quid hinc sit intelligis: dubita ri enim nequit, quin multi felicius obituri fue-xint, si sine filiis o niissent.

De Moriente,qui metuit insepultus abitet.

Cum tua sis tandem restιmerida caro.

IN sepultus abiiciar. 'AE. Alitibus inuides,an

istis,an piscibus Nam si metuis tibi, baculum . seu custodem iuxta te poni iube , quo a cadauere depellantur. DOL. Ludis in malis meis,nam profecto nil sentiam. II. Qujd igitur times,quod non sentiasὸ Nam si sentias,probes sentientem enim sepelire,necare est. D. Inhumanus iacebo RA. Tu nisi te tellus presserit,illam premes;tentii terra conteIerit, coelum teget. Notum est allud:

caelo tegitur, qvi non habet υrnam.

Illud quoque notissimum. Fatalis Maura sepislchri inellis inquam sic ut nulla facilior. D.Inhumaiatus ero,grauedictu. I A. Dictu nescio; re autem prosecto leuitanum ; multoque tolerabis