장음표시 사용
3쪽
Qui summo cum iudicio dc diligentia recognitus ac emen datus post primam editionem de integro
4쪽
ECqui candide Lector, hos e gri totelis libros . rit iniis magnis lauddibus pro sua dignitate esserre ecquis eorum Utilitatem siummari Oluptate temeratam oratione persequi possit 'Nam quum in eis e ristoteles philosophia , tente Cicerone, princeps de anima iussu immortalitaui ad quam tota hae di putatio θάZare uidetur Ioanni cyrammatico docte et argute
more suo disseruerit, non mirum si res natura sua tam illuHras est enim ani-ntii homini solum decus Momamentum nonsolum quorumvis encomta uegeat, metam etiam diserti cuiusque eloquentiam excedere et ideatur. Intili ratem mero tantam ex huius operis lectione percipies, ut hinc quam digni- 'tate caetera animantia homo prae teri, propter hanc Iolam animam, qua est praeditio qumsue minime eum deceat hanc puram animam e caelo profectam corruptis moribi inficereri quippe qua ad suam pristinam domum, Autoremque suum sit reditura discere posiis. Hos itaque libros de Anima a Gentiano Heruet Latino sermone donatos, in cum in eosdem Ioannis Grammatici Philoponi Commentario, eodem Heruet interprete, post primam editionem, quam diligentissime fieri potuit, recognitosi, emendatos opera, sumptibus noIbis in lucem de integro emitti curauimus Euantum ire. - misti υθυndoris ex hoc minro labore bure operi accesserit, videbit qui hanc nota Drum editione cumprima comparauerit.Hoc enim semper hummo stadio conati I9mm, ut libri ex M tra osscina cas stati mi ac integerrimi in lucem prodi rent Pomiam codices corrupti luce donantur, non veros codices,sed illorum solum quandam tenuem umbram dari emper arbitrati semus: it olim Tagi
poeta saepenumero pro principibus quibusdam ac risus principum ac Regum
Dis is in theatrum producebant. Sed te diutius moror forta Iu iam igitur hoc no
stro labore fruere,itamque aequi bonisue consule et ale.
5쪽
nov. Rainaldo Polo tituli sanctorum Nes res, x Achilles cardinali Gentianus Heruetus
V o Ta Era aetatis meae per varios labores, Iurima rerum disci imina in hodiernum usque diem tradu fiat venit in mentem Uenit autem sae pissime Reuerendissime domine toties maximam eius partem in nobilissima tua familia exaeiam fuisse recorder necesse est. Ex quo enim vir docstissimus,&tibi cum propter ingenium do strinam, tum propter extomiam virtutem, coniunctissimus Thomas Lupselus patronus O praeceptor meus me ad Areiurum polum fratrem tibi charissimum deduxit, ad id usque tempus, quo te quidem Auemone reli sta in Italiam contulisti: ego vero cum vel res, o rationes meae id postularent,vel sors inea ita ferret, Aureliam redii, id fuit autem quatuordecim plus minus annorum interuallum,aut cum tuis, aut tecum sum perpetuo versa tus. Illius autem temporis maiori ne cum voluptate,an dolore milii se offerat cogitatio, ne dicere quidem pollium. Nam cum totius tuae, que tunc erat, familiae elegantissima forma, velut imago pulcherrima milii ante oculos obuerlatur,incredibile est profecto quatis Iaeti tus efferar.Simul enim videre videor admirabile illam, o diuina, si usquam in terris existat, virtutis, dignitatis speciem, quae si oculis corporeis cerni posset, eam incredibilem sui amorem excitaturam non frustra dicit Plato. In tua erum domo ad bene echoneste iuen, dum omnia ita composita, ec singulari quadam ratione instituta,ec comparata erant, 'ine ino esset, modo ne efferatissima re ali omni humanitate remotissima natura, qui, si 'paulo diutius in ea habitasset, non sedi Sarisber comitis matris tuae primariae foeminae,& tuo, omniumq; tuorum fratrum exemplo plurimum ad virtutem accendi, ex inflammari sen, tiret. Is enim erat totius eorum vitae ordo, ea di storum e factorum grauitas, constantia, moderatio, ec rerum omnium perpetuus quidam concentus,ct quaedam veluti harmonia, ut cum Omnia Iaudares, admirareris; suspiceres, Vix in eis quidquam posses merito requi rere Non possunt ergo haec sine iucundissima eorum recordatione meo unquam animo obuersari. Sed me rursus incredibilis dolor incessit, quoties in mentem venit, quam indi gne haec tua ampIissima,ct quae toti Angliae vel maximum Iumen erat, familia, non multis abla inc annis agitata,raptata, lacerata, ct postremo euersa, ac per summam crudelitate pro re deleta fuerit. Sed ea me cogitantem hoc imprimis consolatur,quὀd cum bellum eum pietate teligione,8 cum omni dent' virtute gerendum esset, ad idc suscipiendum, aut certe perficiendum domus tua impedimenti nonihil afferre posse videretur, non ob ullam eius culpam, sed ob peruersam nescio quam suspitionem excindenda visa est. Nihil enim est quod maiore nos solatio asscere debeat,quam si eos intellexerimus, qui mortem ex nostris obeunt,omni penitus culpa vacare Caesus estitam fortissimus frater tuus caesa est ecfancstissima foemina mater tua,nullo non modo admisso crimine,sed vita etiam innocentis sine, integerrime aclia Iis ego tantum abest, violentili ac morte quid mali accidisse e istimem,ut quod ab hoc corporis ergastulo liberati ad nseliores, o traquilliores sedes euo Iauerint, beatos esse dicere non dubitem. Si enim nostra immortalis est anima, ut eccertis. simis ac validissimis argumentis diuinus in Phaedone probat Plato, id tam aperte sacrae testantur iterae,ct perpetuus omniu gentiu omni tempore confirmat consensus,ut ex Christianin um numero penitus arcendus sit,qui vertantillum de eo dubitauerit,quis non intelligit eos illic praestabilius esse, ubi re ste actae vitae prymia primae omnium causae, ec lucis in accessibilis contemplatione fruentes accipiant, quam in his mutabilium indies rerum tene, hris,Mdensa caligine inuolui, oc diu delitescere Sed exorti sunt hodioprohdolor nonnulo Ii,qui hanc verissimam de immortalitate animae sententiam oppugnare conantur. Atque ii quidem sunt,qui quoniam omni penitus religionis,cti pietatis nomini infesti sunt, cognomen iure sortiti sunt: qui non alia ratione se melius posse λιιαλειν iudicauerunt,quam si,
quod in eis est,diuinam sui partem prius penitus extinguerent. Quo quide errore nihil sce-
6쪽
leratuis .iussasi perniciosEIs,5 inalius inhurnanum gentis invehi potest. Si enim hoc pro
certo reciperetur,quid reliquum esset, quo improborum hominum ad scelus omne anhelantium audacia refrenaretur, ec bonorum, qui pro pietate,&religione, θ pro omni denique virtute,vel maximae grauissima patiuntur fiducia, spes recrearetur miserrimum omnium unirum hominem Diuus scribit Paulus, si futura resurrectio tollatur. Melius au tem tolli non potest quam si anima morti esse obnoxia asseratur. Sed bene habet, quod quam ad audaciam omnem,ec sceliis patere volunt fenestram millis facile occluditur, falsa eorum esse de anima sententia conuincitur. Hoc anter a Pherecyde Sylo,ct Pytha gora Samio Nihilosophorum omnium summo Platone, o ab omnibus denis maiorum gentium philosophis,frustra voluptariis reclamantibus Epicureis,probatum est. Qtia nam esset Aristotelis de anima sententia dubium fecerat Alexade Aphrodis aeus, tui.cum alio qui sit optimus Aristotelis interprcs, dum ad suam opinionem Aristotelem cunultum at trahere conatur,ab eo loge defecit, toto,quod aiunt,coelo aberrauit. Ouod quide in suo in tres de anima libros longe do stissimo commentario pulchre ostenditJoannes Grammaticus Philoponus qui ex ipsius Aristotclis sententia immortalem animam ita aperte. pro bat ut inanem sui me Aphrodis ei laborem facile appareat. Cum is ergo commentarius sit mihi ad mentem Aristotelis assequendam visus et is longe dignissimus,cum non sine ma xima dii sicultate in Latinam linguam conuerit,eum Uliterariis , pis excudendum curaui. Porro cum apud me considero, quantum ecvniuerse ii familiae S tibi imprimis debeam, quo ad virtutem dc do errinam sum verbo ac exemplo a teneris annis assidue inflammatus, Ec diutus,qua positim ratio
ne gratata meam in te voluntatem hoc meoru studiorum
qualicunq; fructu tibi oblato testificans,te oro,5 obsecro, ut eum hilari fronte accipias, ocine tuo auxilio aduersus maligno 'rum inuidiamo detre statio' nem protegas. Vale.
7쪽
de inra scripta sunt, a nobis a dicitia sint, nerucesse ost, ut de
prius dicamus: Cr quot modis dividantur 'rquod unaquisnome sortiri sit. Primum quidem imales facultates in duo diuisionem recipiunt. Earum en liquidem sunt ratione praeditae: Illae autem rationis cxpertes. Earum autem ttit utraq; in duas rursus diuiditur Ratione enim prae idirarum hae quidem sunt ii intes C appetitiuae ibi autem coriguiti . Similiter autem diuiduntur Cr, quae sunt rationis pertes. Rationales aviteram cognitiae animae Acestates intre rursus diuiduntur. Alia enim est opimo: alia cogit tio talia vi tem si men sinie intellectus opinio itaq; circa uni
uersale, quod visen iubx conssistit, uersetur hoc enim cognoui scit Scit enim quoi ne album es vibia di gregativum, σι ιιod omnis homo et bipes Praeterea autenter Oram,quae cogintione comprehenduntur,scit fine ratione conclusoner . Scit enim, quod anima si immortalis. Cur autem immortalis est antisma,non nouit opinio: hoc enim est cogi ditionis opiis opinionis autem tantil scire qu)d est. Est itaq; opinio .i,quod cognoscit, quod in sensilibus est uniuersale, cretoru,quae cogitatione peracipiuntur,conclu1knet. Unde cripulchre definit opinionem in sopbim dialogo Eleates hospes, cum eam cogimtionis line, Crexitum esse dicit CA enim ratiocinatione cogicitio comprehenderit, quod anima est immorrilis accep opinio conclas: ne hoc tantum scit,quod et mmornus cogitationis autem eii quodam uelut viarn perficere, dum a propositioniblis ad conis clusiones traiicit, unde e Graece reis nome accepit, quod αυ, id est per intellectum trans ea . Aemadmodum quae iri coginti unde hoc fit, quod anima est immorditis: deinde amni istioribus incipiens ad id,qubd quaeritur peruenit, dicens
quod anima es per se mobilis quod per se est mobile, semper
est mobile. Id autem et imimortale anima ergo est immorrilis. Nentis autem seu intelleictus opus est simplicibiis notionibus C applicationisus id melius, tu michil onstrationem a. res accedere Quenta. modi enim sensus, citra ad album, uel ad aliquam forte figuram accesserit melitus u. per demon lautationem eius cognitionem accepit non enim ratiocinatione ad
haec opus habet, quia hoc e halbtim, sed simplici notione crapplicatione hoc cognoscit. Irier intellei luis implici notione intelligibilia melius cognoscit, qriam demon ratione melle eius autem operatio illis solis adest, quibus ad supremam morationem czscientiam peruenisse contigit, C qui per pitrga, tutis,irtutes sine imaginatione , me scio operari sunt s
suom. Est et mintellectus u cluti perrecti limus animae babi
tus De eo iras loquens Plotinus, inquit, Qui autem operatus est,is demum ea. quae dico intelligit quini eiusmodi constitutiorne uerbis qui. te explicari posui Versatur itaq; intellei qui, dem circa intelligibilia quae definiens Timaeus mPtis agitatione una cum ratione dicebat esse comprehensibilia cogi citio istem circae quae intellectu sunt peruestigabilia opinio uero circa opn M. Quae ipsa quo Q; opinctilia Timaeus dicit esse ρpinione cum rationis experte sensu opinabilia Earum autem sicultatum primum quidem habet locum intellectus: ultimum uerbomio: mediam autem cogintio, cui cum anima no Dasmiliaritas est classociatio.quoniam Criis molium, qui e,n uniuerso,tociam obtinet. Et per eam quidem,ssico autem cogitatione,erigitur anima nostra ad intelligibilium contemplaritionem,quae est animae praelictio. Quoniam enim anima nostra una cum sensilibus uersatur,ta nutritur, non pot6 propter eam,qua ei intercedit cum sensilibus,consuetudinem ad intellia gibiliam, G immaterialium contemplationem seipsam attolle,re . sed ex ea corpora esse ex limat, C magnitudines habere, C quaecunq; sunt inseWilibus eum issis quos tanta iacim ginatur. Sic ex Plato in Phedone dicit eorum, quae sunt minoobis,hoc essedilficilinium, quod quando cogitationem corpo τι pondere parumper abduxerimus, Cretam ad rerum diuinatarum contemplationem trans irre uoluerimus, incurrit, C sem: cit imaginatio,quae tumultus nobis ciet,er existimation m nobis praebet, quod id quod diuinam est,corpus eis, C in Iliatudinem habet,CDIU:iram,nec permittit ut de Deo citra corrip s,C figuram cogitemus. Propterea oportet anima ad suam perfectionem procedentem prιmam secundum cogintionem operari,qua rerum quodammodo media obtinet. Eiusmodi aurit sunt, quae animi agitatione sunt pervestigabilia cuiusmodi sunt e anima nostra, quae eius eji,contemplatio. Praeterea temet mathematica,quae quidem essentiam habent immatorialam cisii non substintiam ut in his immaterialiter opera ri Jursam uia crime thoilo progredi, ex ad ea, quae a materaria sunt omnino separabilM,dico autem diana peruenire possit. Unde e Plotinire, Ducuntur,inquit,permathematica ado lescentes,ut mcorporeae laturae assuescunt. Si autem cogitatio et i de intelligibilibus ratiocinatur, non hoc quidem per se, scd menti coniunm Acit quemadmodum cride sensilibus ratitiocinatur imaginationi cor tim. Huiits igitur mentis seu in tellectus er)i non multi sumus participes, uestigia tamen, Crstecie quaedam ad nos teruenerunt. Haec meri sunt condia munes animis nostri in tormatae notiones, quas citra demon strationem,melius autem, quam per demonstrationem, omnes coagnoscimus: quemadmodum, quod qui eum sunt aequalia, crii ruicem sunt aequalia quod si ab aequalibus aequalia demit, quae supersunt sunt aequalia quod in quovis est allirmatio uel nega, tio, quod omnia bonum appetunt, Cr quaecum sum eiusmodi. Ad eorum enim fidem Sciendam probatione nobis no es opus, sed per primam mentis applicationem mclius, quum per demonstrationem,ea cognoscimus. Hae iras communes,quae ad omnes perueniunt, notiones manifestae quidem mentis sunt imagines.
b re scientiae quoq; principium mentem seu intellectum in carit, quo quili , quae sint intelligibilia cognoscimus. De eo autem er Aristoteles in demonstratiuis aduersus eos, qui scientiam non esse existimabant,dicebat. Non solum scientium esse dicimus, sedc scientiae principiam, quo terminor cognosciamus terminos appellans vel comunes notiones C ως, qui sunt in ollogismis tererinos omnem enim bllogismum a commuturibus notionibus principium capere oportet,quae quidem,ut dicebamus etiam ab intellectu ad nos deueniunt citra demons bra tionem enim scimus, quod hoc quippiam homo est, uel anima, s uel
8쪽
uertile quid uel intelligibilia terminos vocat, tanquam eorum, quae sint. fines. Tri vim enim est,ut ait Geometre, quod alia cuius est filiis.scienti igitur principium dicit esse intellectum.
Per eum enim communes habemus notiones, ex quibus inte tactiis, iiqum ex principiis, scientificiu demon Dationes Scit. uel igitivi temtinos dicit intelligibilia ea enim eoru quae sunt, extrema sunt dicimus iris riquit esse intellectam,quem scientiae principium appeziuit, quo intelligibilia cognoscimus. Ea enim sunt termini, tanqum fines.Est autem operae preti quae arere,quoni dicebamus opinionem quidem quod est scire,cur autem est nescire dicebamus autem Cr, quod in sensilibus est, uniuersale regnoscere, C eorum quos,quae animi agitatione percipi possunt,conclusiones,unde opinioni uniuersalis in senasilliu sit cognitiis Ita enim demons Dauit, quod omnis ho, mo bipes,ut omnem hanc conclusionem sibi acceperit dumis admodum in his quae tactis cristellectus agitatione percipiuntur, clim demons basset cogi ratio quod anima est inmortalis,
acceptim conclusionem anima detinet. Neque enim euicitio hoc demonstrauit dico autem,q:iod omnis homo bipes,uel omnis equus hinnitiuus,uel quemnet eiusmodines enim fieri poὰ tot it ex particularibia uniuersu probetur. Neq; enim quo, ni Xanthus er Balias quadrupes, er, qui in hoc er in illo loco equi sunt adhuc dici potest, quia omneς neque quoni hie, uel ille Aethiops niger es , adhuc uidelicet cromnis Aetithiops niger. Quod igitur cogitatio sensile non demonstrat,
et aram est Q d autem neq; imaginatio, essensus er hoc
est longe apertius. Et,quando de iis dicemus, adhuc erit longe mani istius. Earum enim Miusquis liparticulare aliquid cognoscit. vade igitur opinio, quod est sensilium uniuersale cognouscit Et dicimus quod maxime quidem feri potest,ut cogitatio, quod insensilibus et uniuersde ratiocinatione colligat.quem a nodum ficit Ariistoteles in a tris cim ea reum ellesphaeriaca demonst are vellet, per unam hoc adstruit, nempe lunam.
Ait enim. quod i ijs, quae sint eiusdem substintiae, quemadmo, Onse Hildiet in uno,necesse est er in omnibus se habere sunt aut omnia astra eiusdem substantis Demonstratuin est a tem,quod luna est sphaerica clara est igitur, qu)ier alia erunts berica. Et iis,qui fimum uiderunt,ratiocinatione licet eo iare,quia in eo Laco,in quo sumus est, ignis est sic. In hoc loco Pinus est omnis filmus ex igne est. In hoc ergo loco ignis est. Fieri igitur βrtisse potestini diccbm ut intellectus de quibusdam particularibus inruersale coastat, crisi non in omnibus.
Sed dico. quὸd anima ratione praedita habet rerum rationes
suae με tinue in nefas, π,uir isellius exprim , eonsid stantiatas,quonim aut materi subierunt,ueluti oppresseer obrutae sunt,ut,quae in cinere obrum caelatur,scintilla. Que
admossim igitur, quartilo quis cinerem parton effoderit, scinistilla titim micat crinon,qui fodiit, scintillam effecit sed solum,quae erant impedimento, ollit; ficta opinio a sensiuexcit ita eorum,quae sunt,rationes proportit Sice praecepto,
res ait in non cognition quidem nobis inserere sed e , quae
in nobis quid est, sed absconsa ueluti delitescit, demons fruare. Si rem in nobis non essent eorum,quaesunt,rationes, quare
intelliger ire. litando quis praeterr m natur disserit ut si duo de anima disserantium quide coia namtas,e repreαhendimus quὀd non,ut rerum naturae eonueniebat distulauearit illi autem assentimur, crueriora dicere profitemur. Adquid igitur conferentes ea quae ab illis dicta sunt dicimus igam quidem vera dicere hunc aute non nisii in nobis esset rerum ratio nunquid manifestis est,quὀd ad eas quae in nobis absconsesunt,de anima notiones a disputantibus excitaris constrenter, eor ut uera uel Alsa dicere asserimus sic et opimionem dico,
cum scisus didiceritiquEd hic criisse bipes est, ab eo excaecim
in memoriam redigere quod cr omnis homo est bipes conatanientius auton etiam dici potest ea quos communes esse notiones Crimentis quasdam adumbrationes. Qi cunq; enim meliusquam per demonstration scimus, ea per communem notio nem scimus. ne aut ut a nobis cognoscantur demonstratatione indigent, eorum conclusitones absci demens ratione scire opinionis opis est. Qx admodum scit sine rationequbdiani, ma est immortalis, eo, quod eorum cognitio est cum demon stratitione. Sicut fine demonstratione scimus, quod omms homo est ad ridendum aptus. Irrationalium autem animae siculniam hae quidem sunt cognitius ita aut istimates,C appetitio.
Et cognitiuae quidem sunt im natio, T sensus hae autem litia
uicem dijῆrunt, quod sensis quidem ad id, quod extra est, existenditia . Imagonatio ratem intus habet cognitionem sensus
enim id solum, quod praesens, π, quod exterius apprehendit, nouit Imaginatio aut acceptos a sensi sensilium opor ius ipsa refingit. Frec Aristoteles pastum eam ment appetat Mentem quidem ut,quae, luod cognosci potest, intus contineat,atus simplici notione sicut C ira absq; confirmatione e probatione accedat pallium autem eo,quia cum o pis c non citra figurari cognoscit. Appellata est autem Graisee imaginatio phirilia,perinde ac si dicas Q MMcmae E Lenis phantasia eorum,quae apparuerunt, titus Sistit enim in se ipsaea,quae fisi apparuerint. Earum aut vitrans circa particurire extenditur hoc enim ali iam novit, non autem omne albam.
Dis Prunt uim quod hic quidem quod retra est, illa autem, quod intus est,nouit. Et ban id quidem quinq; sensuum γα
pos recipit si guli aut sensiis id solum norunt quod sibi e Eproprium sen ite. Appetitiuarum autem cr uitaliam hae quiadem est inimis, qui crura dicitur: ita aut cupiditas. Oneis fuerit autem aliquis quomodo animum in diuisione cupiditati
opponi dicimus. Quid mini, non animus ei par re erre
cupit,qui prius dolo rei molestia afficiis id uero nunquider ratio distipliniser contemplationes appetit Ad hoc dico, quod est cupiditas, quae communias: est Cr, quae st)eciali is dictis
tur. Qis admodum enim distositio dicitur comm iter erde hesitu dicitur autem σ1Fecialiter, quae in diuisione habitat vi opponitur, fite cupiditas dicitur c commuttiter in omnibus animae Sculcitibus: dicitur cristi ecialius, quae animo seu irae iudiuisione opponitur. Quoniam enim prouidentia nos quae hic sunt ornaturos misit, hanc nobis vellati haereditatem sorte duis rem seruandam credidit. ut aut loc Scimus, quoniam mira sunt grue huic haereditati detrimentum C exitium a Brunt, est autet natura luxa et corruptioni obnoxia, dedit nobis tr c cupidititem ut hac quidem quae nos vexant. obissi iacim creant,repellamus ista aut , quod e luit inlisur u si σr armus. Hae sunt itaq; rationales, C ratione carentes animae si uirites Rationalium quid 'ogniti Dulcites diani e sunt Actia autem fines Voluncis cret lectio. Et uolandis quidem solius est boni Electio autem in uir inruis part aniceps est. Et voluntas quidem Vitis si secundum se rationalis
animae Electio autem eitis,quae est cum irrationali parte collia gari Cr contexta. Quando enim extra generationem es laniama secundam voluntatem sol operatur in solo enim est bois
no . sed postgum in generat larne uerit, quoniam ei conteranis tur rationis expertes Dulciter, propter eas,quas dicemus, causu, tunc per irrationalis partis connexionem fistit electionem. Q mamobrem altilliando quHem in irrationali parte, aliquando autem in ratione uersatur er hoc ante illud eligit. Hae sunt imque rationales animae Scutates Praeter has autem sunt quae plantae seu uegentius appellantur, Nutritiua Auniua CrGeneratura. Plantales aut dicuntur, quod eae sola in plantis videntur. Irrigati enim: Iὶπcorari aluntur er Uentur,
9쪽
sibi simila generant. Vitis enim ex vite, molea ex olis.Vt itatur sumniatim dicam, sumus C homines, rari illa, Crimα. Et ut homines quidem ratiotiales, quas enumerauimus, multates habemus ut an malia autem irrationales ut anaera ra uero plantales Anima enim dicimus Criundis. Animato aram enim est augeri,ta nutriri, C sibi miliagignere die atur autem e iis uiuere, hori. vita autem et mors sit antamae praesentia Cr absentia. Quaecunq; igitur meliores habent uti,deteriores quoq; habeant necesse est, non autem vilaeaerissa. Nes enim fieri potest, ut rationale bculcites habeant, qui inferiores non prius habuerint. Et in sensibus quidem certe melioris non licet esse participem qui deterioris non fuerit parti,ceps Q cunque inq; victu praedita sunt,eair auditu freti, quis C quaecuns auditu, ea Cr odoratu er gustu, C rictu praedira sunt ron omnino autem e usu, ut talpa sunt quaedam certe,quae tactu tantum praedita sunt,ut spongiae. Q nare melli rumuiritis non licet esse participem, qui deterioris non utarit particeps. Neq; uero hoc ideo fit, quod meliores deteriori bus opus habeat ut sub istini, sed contra corpus meliorum non potest esse particeps, nicti deteriorum prius particeps fuerit. Nes enim potes corpus inrationalis esse particeps,nisii primplandilusu vegetatiuae particeps fierit nes rationalis, nisi utriusq; liorum sileri particeps. Quoniam enim oportebat ex siecicbus nullam corrumpi, ne imperficium esset uniuersum,1hecierum enim implementum mundus estiferi autem non poterat,ut,quae hic essent, eadem numero manerent,cura sint ge nerationi Cr corruptioni obnoxia, aeternitatis C ipsa partem. quomodo potuerunt,et secura sunt,quandoquidem omnia primi aeternim tem,tanquam propris principis appetunt.Et eam quia deminumquodqi secundam suam mensuram ex parte consequiatur.Q de causa quae hic sunt, . numero aetem Use no potuerint, eo, qu)d -mquodq; sibi simile generat, et itatis parte adepta sunt. Et hoc naturae opus est,quod ea sibi tanquaeriscopum in prim proponit, ut naturalium unamquodq; aliud sibissimilegeneret monia igit generatione opus habemus, Generativa autem ficultas in definita fit magnitudine opus h bemus auctione. Quoniam autem auctio fit per nutrimentum, tritu opus habemus Acutate.obsu causas e nos er vita malia plancilium sumusmutatum participes. Quare,quando secundin has qrii scutate operamur,ut plitae operamur. mirndo autem secundum iram Cr cupiditatem ut expertia ditionis anmantia Sol autem uitam: nes opCramur, quando ratione utimur. Quamobre Plotinus admoda diuine dixit quὀd
qui βιriose circa nutritiuas Acultates operantur, pericula est, ne ipsi in planeta Harbores conuertituar. WraME operaepreistium considerare quid differat cupidicis a plandilibus seu natu ratum Scultatibus generatiua,Cr nutritiua. Neq; enim uideamus cupidicitis actionem πω quid aliud,quam circa alimenta,er generativa ficultates mari. Q re necessari sequiuia deatur idem esse cupidit tem, quod plantiles seu naturales Saeuirites. Quin ergo dicemus Non est ide cupiditas enim cum sensi operatam Plantales aute seu naturalersicultates mesenis su .QMre ratione quoq; carentia animalia, ct in fimnus vide rint, ad desederum commouentur. Est inque cum ccgnitione quadam cupiditas: Sed non fici tales seu naturales ficulta tes. Dormientes quidem certes e saepe excemimus,cὴm nee ullus scisus ire ulla imaginatio praecesscirit, hoe scilicet secuna dum p mrales uel naturales ficultates operati Quemadmodum enim quando ratio ab irrationali parte in seruitutem redam fuerit, ipsa nullum non machinatu adhibet, nullum non lapidem mouet, vise uoluptate Cr rebus uenereis repleat: nee tamen' stropterea idem dicimus esse rationem, quod planciles seu natu aeresim rates sed plantalium quid seu naturalium Aculna
tum propriam est alim tam cr generatiotae insensiliter aris
petere cupiditatis autem tale alimentum,crrilem coitainc Iimplicite quod est iucundum. Quid igitur Unus ne cres finis est er cupiditatis, iuncilis seu naturalis Dulcitis Diaco non esse eundem. Sed huius quid simpliciter est alimen, tam ullgeneratio: cu dicitis autem finis es uoluptas. Est autatem hic eupiditatis finis,ut,quemadmodum dicebam,hoe de Uerio Critos haereditatem, CT generis succestion seruemuis.
Rationis autem,quandose cupiditatis seruitio mancipauit, non
dico huius operationis aliauem proprium esse finem, quia ei praeter naturam eiu modi Isit operatio. Quae autem sunt praeter naturam,non aliquem sibi inem si 'emndii proponunt nonstaeus enim aeseruus,non suam ipsius, sed cupidicitis snon parat
voluptatem.Ne cui autem uulgaris haec dubitio in mentem ueniat. Q nid ergo Tres anisus habemus,et a tribus animis guis bernamur Dico autem,quὸ quemadmodum huic corpori uni, ta anima unam quandam actione licere uidetur, re uera autem nonum est: si mrationali emplantali seu naturali coniunctae unam quandam continentiam mi propter connexione e contiguidit . cohaeret enim rationali quidem Frationalis Irra tionali autem p tilis uel naturalis propter eam autem, qui fit ex hac connexione uiuum cosensum unam esse dicimus σquὀd tanquam instrumentis,abis utitur multatibus irration, Iis. Iaram aut multatum, dico autem C irrationalium 'prinlium seu naturalia , haequum rationali animae magis accedunt illae uer) minus. Irrationalis quidem magis accedunt,
quὸdsuapte natura rationem magis audiant qu sit,ut cupidis
tate; increpantes e u leniores reddamus:
At sua percusso est affatus pectore corda. Et rursus:
Coriolm,Cr peius melius tolerare valebis. Rem teipsum ut posis iram,uoluptatem,Cr dolorem vince re. Sed quid in vilis dico Etiam exseris perimiae ratione mansuetiores evadunt. Plancides autemseu naturale sic leues, qua rationem non audiat, a rationesi anima langillime distat. Nes enim nutriti minati est imperare,quo s nutriat uel auctius,quouss augeat. sed nes generatius. Bapropter Crpraeterio ditem nostram sepe somniamus. Si autem etia moderatiorem generativam faciamus, manifistum est, quod non ipsam simplicito sicultatem,sed cupidini reprimi M. Maisne enim ipsa nihilo secius Acultas,ersi non operetur. Hae quiadem sunt animae Scultates C rationales, inrationis expretes, emplandiles seu naturalas. Animam autem, ut summatim di eam,ab quidem dicuti esse incorpoream sali fureb corpus. Eteoriam quidem,qui corpus,alis simple alicompositum, Et e rara quidem qui compositum,ufex connexis corporibus: Alii ex inconnexilibus Eorum autem, qui simplex corpus animana esse dixerunt, Ali quidem aethereis esse corpus, idem et auistem dicere coeleste,cllirmarunt, ut Heraclides ponticus Ali ignem,ut Heraclitus,quando quidem c ignem eoru quae sunt. os principium dicebat: sic tris Cranimam esse igneam pro pter mobilitatem. Abi se aeream ut Anaximenes, me istoia eis quilam. Alis te ex aqua ut Thaler,er Hippo, qui Γεγcognominatus est. Quoniam enim semen ex humida uidebant
esse sub Entu.propterea aquam quos existimabat rerum esse
principium Terram autem eam esse nemo ausus est dicere propter terrae grauiritem,er immobilitate. Hi itas sunt,qui imis
plex eorpus esse dixerunt, uni enim hae quinq; sola simplicia eorpora qui quidem etiam soli ex ijs,qui corpus esse dunt eam
possunt immortalem dicere. Eorum axtem,qui composita cor pus existimauerunt hi quidem ex inconnexilibus corporibuis,ut Democritus,CT Leucippus, T,ut semel dicam,quicas atoma, id est insectilia corpuscula,introducunt .Eorum enim,quaesunt, principia esse dicebant toni , c mane esse autem animam
10쪽
ex orbiculatis almis propter mobilistitem Alis tem ex conis nexis, icotratis,ut critias ex triginta unus Sanguinem enim imam esse dicebat ait enim:
Est homini metis,qui si circum praecordia, inguis. Eorum ver),qui incorporem arbitrati sunt, alis quidem a corporibus separabilem,abim eparabilem sit eorum, qui insepaarabilem dicunt, Alisquidem dicebant eam esse proportionem temperaturae, seu commixtionis, ut sit lupi an ignis aquae commixtum uerit,uel sesqui,uel quid tale,anima acit. Dupla enim uel sesilui proportio ea anima est. Alis autem in m temperatur ,seu commixtionem. Alij autem entelech . Est autem e telechia per ictio G forma subieicti Disti, aut proportio a temperatura. Proportio enim in ipsa quantitate cosadcratur, in iuplo,uel in sesquiine aliquo alio, r ut semel dicam, definitatus huius ad laud secundum quantitatem habitus, hoc est temperatorum seu commixtorum proportio.Temperatura aut quaalitas est, quae ex qualitatam mixtione scitur, ut ex calido tarfrigido sit temperatura tepidum ex allis, crinigro fit fiscum. Entelechia autem es per ictio subiecti, id est Prina,quae mate aria accedit ex reli elementorum compositione, sicut luto testae sarma.Eorum autem,qui separabilem se dixeritat, hi quidem omnem animan esse dixerunt a corpore separabilem, Cr rati inalem, rationis experte, Critantilem, seu egerat m, ac naturalem qualis erat Nummius a quibusdam Platonis sententiolis deceptire qui in Phedro dicebat omnis anima immorti Is,ci macie de humana aperte uerba siceret Ono lenim irratatio talium mortalem sciuit esse animam mani iste demonstrabitamus eius dima Ierentes. Alis uero omnon inseparabit , CT ideo mortal ,ut 6 Alexander Aphrodisrus, qui ad sui timopinionem Aristotelm attrahere conatur. Alii aut rationatilem quidem separabit rationis vero expertem,ta pitam lentnel naturalem inseparabilem. Eorum aut hi quidem utrassa crasso hoc corpore inseparabiles. Ali, te plantalem qui idem seu natural solam esse inseparabilon Irrationat autem ab hoc quidem corpore esse separatim sed ab alio quidon certe corpore, nempe si iritali inbeparabit . Quae quid niueracpinis,ut d onLabimus. riam Cr Plato, C Aruloteles criteris praetulerunt. Q aod enim etiam Aristoteles in hac fit pilanione, hanc quum animam sciuit esse separabilem, illum licia inseparabit .multis ex locis licet aperted onthrare. Infir icis tramitis De partibus arum alium, qui huc parito post sequitur,ctim dixisset, Qv d unaquis pars animalium seiucundum uita se operationem designatu exprimitur ut cor, iecur, T cerebrum, C reliqua, hic liquit operation utram animam vocare oportet,vel animae particul ,uel de eo non Itane anima quaerendum ess Novit ergo multam latiti Lunem uel potius pro undini animarum. Et utrum, inquit, issici est de omni anima quaerere uel non de omni sed de ea,quscunci: est non fine materia Quare noui: animam a materias arabit .
Si enim de omni anima plossicus inquit,disscret, planu est,qu)dcr de intellectu Si aut cyde intellenu, de intelligibilibus quos necesse est. Intellectus enim intelligibilia 6 intellectius, ut fessus sensilium est sensus. Haec enim sunt ad utiqiud de intitelli ibili biu autem disrarere primi est philosophi Eueniet imisque,vim sic iri de omnibris,cuae sunt,tractet, quod est absurdἄ.cr de sessilibus propter sensum, ride intelligibilom propter
interectum. Et in ipso de Generatione animalium tram tu i quit. Videtiar aut intellectus exterius introisse, C esse diuinxs Ct nullo enim communica eius operatio Corporis enim est operatio. Et rursus in eo lib. cum de animae a te tibiis,
bra. π cupiditat C alio dixisset qubii corpore separari ne, queant, Propterea irrituit, P sic est de anima confiderare uel omni uel cili quaecus es nos: ne inat . Nouit igitur aliquam
enim tinia materia si parabam. Et in secundo libro,cum quaesis uisset desuluit animae acultatibus,utrum vn.iquaeq; anima est,uel pars ammae, De intellecta autem quit, ta coni plati sita cultate nondum et apertam sed uidetur alteram esse genus animae, cr hoc solum scparari contingere, quam aeternum a corruptibili. Et rurJuria tertio libro inquit. Si quidem intelliis
gere es tanquam sentire uel pati aliquid ab intelligibili uerit, vel tale quid aliud: pelionisius ergo C albi libus non obnoxia esse oportet. Et paulopost scparatur aut cinium id, quod
tem, αξ d hoc quideat Petibus non j obnoxium Ment autem pasiua es corruptibilis. Per haec crgo aperirer sectibus non
obnoxiam, T immortalem, craetoriam dicit esse intellectum, secundam se separabilem: magi rationem autem corrupti αb:lcra quam pactivam montem appellauit Mentem quide,quM
a seipsa quὸd cognosci potn habet: pactivam, quὁd cum opis
Et rursus in eod libro Qui ergo dicitur animae intellectus, dico aut intellecit , quo cogitat, eris edintur anima, ac lueorum quae sunt, nihil ei praeterquam intelligere. Q nare nec eum quid morpori esse mixtam es conscndineum. Et paulo,
post sensum ab intelleis discernens ait qu)dsensus quide, qui
maiora sensilia apprehenderit, obscuriora, π,mnutiora apprehendere non poteti Mens aut ,qu) maiora iritelligibilia apis
prela eliderit,eo Scilii Ammora appretrendit. Huius autem hanc
causam esse dicit,quod scilitiuum qui .lem non fine corpore: In tellectas autem es separabilis. Et rursus. Et hic intellectus e tinseparabili Cr immixtus,chal l . tui non obnoxius sub tantia.
Praeterea aut ante haec in primo libro Intellectus autem uita
detur inesse existens quaedam sub talitia,Cr non corrumpi maixime enim ab ea, quae e lis scricctute, debit te, c languore corrumperetur. Et rursus Qualis enim pars uel quomodomis continebit, uel fingere di icile. Et rursus, De intellectu a i , Cr contemplativa Acultate nondum est apertum: sed ut detur alterum esse genus animae, Cr hoc solum separari coturugere, quemadmodum stertium .i corruptibili. Vult ergo eum
a corpore esse separabit , CT non cum corpore operari, σpraeterea ternam esse cum c trinulis int, quae fibri Os, sint iι demonstr u Arhlotet amnium rational sciat liens immortal ,σί corpore separabit , satis sint, quae dio hi,
sunt. Quia aut Plato rationalem anim immortalem esse nouit, superuacarieum elidiceres: Quod autem ratiotiis ex pertem mortalem cognouit, si iciunt, quae in Timaeo dicta sunt Pocti quam erum, inquit, opi is diuinam oriri naturan rficit uti bil .c inuisibilem,dicit,inquit, ζιs, quod tria mora talia genera ad uniuent ornatam desunt.terrena dicens, acre aquatile: quibus non Aetis, imperficitus erit mundus. Cum haec autem per me fim, Criiram adepta fuerint, deis aequaripo Mut. ut igitur si ut mortalia, G hoc uniuersum re lese ha
beat, conuertimini uos secundum natur ad mortalium animalium opiliciam,mem imitantes potentiam circa uestramgene ration . Quatenus autem idem cum immortalibus cognomen
habere oportet ei, q diuina dicitur,c principesis C gubern atrix pars appellatur,ir is inaram,C subjistente ego eutra .ranod superestuos immortali mortale adtexetes icite animalia. Irrational citas animam rationali adtexnm morolem esse aperte dici: Pr mitifim aut emtictric mari , T diuinam C immortam,quicquid est in mortalibus animantibus rationale,quemadmodum C atq; ductric ratione dicit. Qia igitur c Platoni cr Aristoteli uidetur neq; omne animam a corpore esse separabile, neq; omnem separabit sed ratiorial quid separabit , laseparabilem autem reli. quam,mani Pstum est.Atqui non oportet antiquorum enuntia attonibus acquiescere,sed rerum omnium demonstrationes amread