Gulielmi Sossi de vita Henrici magni libri 4

261쪽

DE v ITA HEN R. M. meracum obsessam inuolans, non

prohibente Fontani ferociL istud

ausus adolescens gestum viri ducis. quare tranquillus Princeps Gonzagam iam virum regni curis aptauit maximis, & designauit inter primos

exercitus duces. nam imminete paulo ante obitum expeditione, praefecerat cunctis equitis vexillationi.

Nec solum dilectus militiae suae Princeps sed nil tam mirabile,quam

eum cui insidiata sunt iuueni,& cladestina & manifesta odia , senem regnasse amoribus cuiusuis generis mortaliu, adamatus equiti: proque exemplo cita Guisium: is primi olim inter conspiratos nominis, deinde notatus est primi inter nobiles obsequij. non fucare coram Principe faciem , & parare fraudi: non mediis dissensibus aulae se commiscere, imperiis regiis no refragari murmure,

262쪽

L 1 B E R I V. I 22. vel nutu: extra rectum non Versare

mobile ingenium. plebeius vero fuit amor non solum vehemens sed prς-ceps, qualis Lutetianus. plebs illa &praestigiatricis conspirationis eff-giem , & Erinnyum factiosaru imagines, publice igni tradere & perdere : dc regio cuiuis dicto flagrantes parere: & gradietem in publico spea 'ctare nunquam absque plausu & vo-,to. abhorrebas France puer Henricum,&vir amas. si quis vir opprobriis & vi insecutus, senex veneraris. applaudis dextra, olim malefica. Vnde tanta mutatio , nisi mentium est

domina Principis diuinitas 3fecit Hericus poeniteret Gallos facinoris: insaniam faterentur. at ex illa animorum mutatione nil inconstans in Principe. vultus domini regnantis, qui velut priuata sorte de regno cem tantis. quos miles amplexus fuerat,

263쪽

DE v1TA HEN R. M. eodem habet fauore Princeps. ab troque nil differt. scis tamen differetiam esse fortunae: intelligis & credis

regem. mutauit certe fortuna motares: nam imperans melior & mitior

imperio factus: osculatus etia quos hostes fuisse non meminit. dempsit flagitanti iustitiae poenas aduersariorum, Ut tranquillitatem ciuiu amori suo tribueret: atqui tranquillitatem reges multi saeuitia suppliciisque ex .igunt. Mutauit fortuna mores: nam ubi Princeps iubere coepit & prohibere : statim experti sumus a proteruis & procacibus, secundum eius praecepta fieri , vel abstineri. Non mutauit bonos fortuna mores: qua do nectutur maiestatis imperia cum gaudiis publicis: nilque in recto in nouatum, tametsi iussiis regios agnoscimus dirigere obliqua in rectu. sentio in Principe, nec alias verius

264쪽

LIBER IV. 123 probari video , prudenter dixisse Stoicos virtutem esse tenoris sui cum etenim sit aequa sibi virtus, iam accidere in bono Principe, ut sita se diuersa,Ron potest. Perspicua amicitias comparantis benignitas, & cum potuerit Lutetiam maturius recipere, victoriam differentis: ut ducum Vespasiani costium fuit,validissimo cum exercitu ostentare potius Romae bellu qua inferre. scrutari causas huius Flauianorum faeti, alienum est. causae citantur in Rege ne si urbe citius potiretur , praeda onustus mollisque, &p ondere opulentiae fessus miles flueret: ita exercitu mercedem belli ad e-

pto, militiam excutiente , superuereniensHispanus desertum Principem fugaret,aut caperet: & iam se Farnesius accingebat. meliores existimant

vrbe abstinuisse, ne possidendo per

265쪽

DE VITA HEN R. M. deret.tunc operosum inopi regi, nec adhuc summo iure utenti, victrices legiones amouere praeda & spoliis: ut Othoni recens imperatori, nondum authoritas iuerat ad prohibendum scelus, militi iubere poterat. at postquam Farnesio victo, plena pOtentis regis in castrensem nequitiam fuit autnoritas; iutroductus in urbe deditam exercitus nil indigne fecit, aut voluit. aequatus militis & ciuis amor: spectauit bellator abundantiam,nec rapinam concupiuit: vidit Ciuis armatam militiam, nec inuidit malitiae.totam hanc quaestionem cur

indignatus rebellioni Princeps, ip samque obsidens fugerit debellare: soluit ipse, regiis edicti verbis. post

trophaea dedimus iis vivere, qui nostros indagaratannos .noluimus tales victimas exhiberi victoriis nostris. misertis reus urbis regiae, ne deprae-

266쪽

LIBER IV. Iz datione periret,ne boni pravique ciuis flueret confusus sanguis,fugimus

lugubrem obedientiam. maluimus non obtinere nostra, quam exponi cultellis innocentiam, matronaS ra

ptui, rabiei pueros, igni aedificia, furorique rerum elegantiam. Nuper ciuis muta compita tacitus oberrabas: non auditus tibi per desertas vias sonus, nisi forte foedae, barbarae, & incognitae Vocis. agnΟ-scebas tamen iuberi, nec intelligebas quid imperaretur. si quae tibi dissiciles viae, non illae frequentes ciue, sed militari ferocia& extranea. silebant leges,aut si quando locuta hercle ut occulti profundique doloris non manant fluuntque voces, sed per interualla &singultus erumpunt. solititarit bibliothec ,aut si a docto quodam habitatae, non lacubrationes, sed luctum testabantur. vacuae schO

267쪽

DE v ITA HENR. M. lae,omnis tibi papyrus in castensibus vigilumque tesseris.specta nunc cultus tuos, & exclama regis clementiam lApud lbericum media strage, audita vox Principis: exterum feri, parce Franco miles. Ut acie Pharsalica

proclamauit C ar, ciuibus abstine

Nec immitis in exteros , qui necessaris stragis iracundiam verterit in ipsos .aeternum Princeps erit Emblema clementiς, in quosvis mortales promiscua venia. At inter enses parcere & mitescere magnum est, quanto magis arma humanitati ob- sstunt. quare in vulgari & comperta benignitate Principis, miror plures Iberos Lutetia capta,foeni obuo' lutos fasciculis, repertos loco sordi' do e ut capto a Vitellianis Capitolio,

Flayiaui quidam contecti, & inter

268쪽

L1BER IV. Ity Clientium sarcinas abditi. verum effugere Flauiani certam Vitellianorum squitiem: Iberi cur qu siuere hiatibula aduersus inquirentem Princi pis clem&iam 3 nisi quod e grauibus offensis nocens, & implacabilis iniuriae conscia gens, clementiam desperauita clemetissimo. omnis enim . victoria impetu suo fertur ad VltiO- . nem: & vitio sapientes dementat ad ..immanitatem usque. Cicero censens -- in Lepidum & Antonium seuere,in liberos insontes crudele: nititur probare saeuitiem exemplo procul e

quisito & inepto, quod Themistoclis filij Athenis eguerint. Victoria tulit Henricum ad gloriam: cingi tur gloria decori terminis. non hiij noxiorum eguerunt sub ipso : nocentes imo patres non poenis, sed pignoribus compensati in spem fulmrae integritatis,

269쪽

Scribo clementiam expresse. de fertur Maiestatis Bironius, rex ad se venire iubet. ,, Experire Bironi beneuolentiam , meam: omnis culpa potest a Prin- ,, cipe dilui, & volo de atrocissima ve-oniam a me impetres: existimas me,, crjmina perpendere λ ignoro scelus: ,, non didicit flagitia Princeps: vindi- ,, ctam nescit. vident scelera qui per- ,, sequuntur, res intelligitur ut cuius ,, que studitun est, & cognitionis aem mulatio. fatere delictum, ausculto vi indulgeam:aberunt dicto iudicia, odium, carceres. inuides clementiae meae Bironi, fateri negas. dum apud ' , amicitiam meam agis, si non insidia- .ris, saluus es. si reus semel apud amplissimum ordinem disceptas, etiam

,, ipsum te criminaris 3 nocet Hor es. istunc declarando crimen delere ne-

is quis. Nec possum crimine publieci

270쪽

L1BER IV. 116 exsolvere , si cum manifestus deli cti fueris, partem humani genetis nequitiae tuae male prodidero, quam vitae meae periculo hostilibus impe riis eripui. Non tacet lethale dichim quisquis ingenuus venit ad poeni-

tentiam. ignoscunt reges solum ex- purgatis. excusa crimen, aut nisi poe- nitentem absoluere nequeo. Locutus Rex, abiurantem scelus. & aperire refragantem iubet in car- .cerem deduci. dc vale Baro, inquit. nam de Barone generoso Dux olim

factis, nunc de reo Duce Baro res . diit. Capitaaccusationis erant,de nece Principis, & pernicie Francum. quod incitare regem statuerat ad explorandum hostile castellum, ut munimentis proximum telo praesenti obiiceret, descriptis apud hostem personae regiae notis. quod facinus aggrederetur sub pacto con-