Gulielmi Sossi de vita Henrici magni libri 4

51쪽

DE vi TA HEN R. M. tum ostenderunt imperiis. Fauebant presagia iuri naturata natura vero Henricum non sime labore sinuosi itineris traduxit ad imperium , & per ambitum. Venere etenim Borbonij Vindocinenses per secundo genitos ad principatu, etiam per secundo genitorum minores natu: non recta via directi ad

apicem, Verum circuitu rerum Ver-ricem inuoluentes: sic Vindocinenses fluunt ab Ludovico Iacobi nepote secundo genito. Iacobus vero filius iunior censetur Ludovici Ducis Borboniae, & hic Ludovicus abnepos fuit Roberti, nec fuit Robertus Diui Ludovici primogenitus . tanta Dei prouidentia, Vindo- cinenses de coelo per inferiores tertiasque stirpes, velut clivo ad Franci regni fastigia descendere et inopina bona asseruat aetas, defertque. Iam

52쪽

L1BER 1. ITlam Henricus Borbonius Vindo in ensis Nauarrus incipit nominari

rancoru Princeps. qui totum Henicum summatim narrare Volet, citolixerit: tercentum Vrbes captas, aut,bsidione liberatas: ter centieS cem

amine tactos vel fractos hostes: trib us profligatos memorandis praeliis. Jicisse apud Cultrassas triste &Kufe: apud Arquas periculose & deLieranter: apud Ibericum superbe & renue. Cerrasse acriter apud Fonem Francum in Sequanis & prodi-iose. Non quod fecit Cauar, octi entas urbes Galliis subactis vi eriugnasse: nec idcirco Cassare minoem esse, qui trecentis debellatis, aut rotectis possedit uniuersas. Sup orem esse Cesare , qui non decem

io ut ille, sed quinquennio Gallias

ebellauit. Maiorem esse'iterum,nec

xem plo C saris transisse in Italiam, C

53쪽

DE v ITA HENR. M. ut domaret Italos: transfretasse in Iberiam, ut Ibctos subiugaret: non diuisos hostes consternasse, sed solidas Italorum Iberumque vires una protrivisse. Nec distincto tempore

quod fecit Caesar, sed iisdem praeliis

fregisse cunctorum exercitus. Patrasse tam ardua & excelsa, Vt non

solum diceretur , sed esset Francorum Princeps. Quid enim profuerat, aut nasci imperio, aut testamento Valesij hata redem institui, nisi Principem fecisset exercitus prorsus mos veterum populorum, non suffragiis, verum impositos scuto,& sustin entium humeris vibratos duces diligere. Proclamauit exercitus Principem, non fecit. Fecit Principem ipsius magnanimitas. Quippe haereditatis regnique controuersiam , aduersario- Ium contumacia traxit in ambiguu:

54쪽

LIBER I. 18χ quicquid enunciasset exercitus ar-na negarunt contraria: sed posses-ionem ensis interdicto iuuit adipisi, vel tueri.

Sic per Henrici pueritiam, disci-ilinam, tyrocinium, per utilitarem enium, speciem oeconomiae belliae, ducatus initia, per Delicia praesa-ja principatus, haereditatis sortem

e meritum, sensim ad conspiratio- is bellum, vexit me temporum, rea que series. Opus acre, Undans ebus, facinoribu's, & consiliis. Belam anceps, gloriosum, molestum, Ito orbe idcirco celebre, non so-im cunctos Christianae, sed ipsos urcas varia opinione libras, quod 3 bello excussus Marsa toris lum- iis, solitus quavis alia in arena lude, prope succubuit in ista. Totius ,rtunς Principalis liberimetus genam , earundem hilaritas: terrestris

55쪽

DE v ITA HEN R. M. natus cardo: res nisi eloquenti Herodoto, aut Thucydidi, qui docta breuitate placet nulli pertractandarideoque per bellicae aleae,per virtutis

regiae compendia praestat transcurrere, quam singula enarrare. Perforato & trucidato Valesio, accessere forinsecus arma ciuili bel

lo. Et Iberi, & Itali, & Belgae, &

Burgundi , & Germani conuene- runt: quarum gentium aliae ferro valent, aliae dolo: & Alpicola Sabaudus:& vicinus Lotaringus: cognatus Vterque, oblitus linguae sanguini que: Parmensis & Mans feldius, Ib rica sectantes stipendia. Crebros Helvetios illecebrς vicere m ercedis, aspernari egestatem regij & antiqui amoris: namque erat Philippus Iberiae Princeps, mercandi dextras largus. i Pontificem accendebant pietatis flammae: infesti ciuis insania

56쪽

LIBER I. . I 'repugnauit capescenti rempublicam Principi. Hic numerus nostium :nec mens erat ulla, sine ira. diuersa studia e fortuna mortalium. Principes quosdam praecipitauit regni ambitio. Hic cupere totam inuadere Franciam, ille partiri tantum. Exequite & plebe, obaeratos rerum uouarum cppido, bellicosos spolia, perditos latrocinium: optimos religio, sed paucos,ne regnet Hugon ius. Commoda malis haec sp ecies, bonis stimulus.Nonnullos nec merces, nec odia, nec pietas excitare, sed temporis iniquitas mouere, Urgere, trahere. Omni genti unus Henricus & spes praedae & hostis erat. Quantus horror e longinquo consezrepantis aeris ferrique quantus in acie collidentis populi quos aequo-ra,montiumque aeterni limites diui ierant,coierunt adunath noua secta,

57쪽

DE v ITA HEN R. M. ferox genus hominum , enorme corpus, quod dicebatur, Colligati. Nervus huius corporis, aurum ex Indo Tagoque: nec mirare diuitem fuisse factionem conspiratam: dimidium Hydrae caput aureum fuisse,author est Aristonicus Tarentinus. Solida compages, & tori hui'

corporis, maximarum Franciae v bium coniuratio. Mens veto & in

tellectus, Theologi publice de pubpitis, apud populos perorantes, spe

coelestis vitae, 11 Henrico Hugonoto rebellent: de metu Daemonum &atrae stygis , si pro eo belligerent. Manent in annalibus virum nomina' quorundam supplicia. Iustissima & religiosa causa, nullis unquam locis peracta eli & decisa, tanta perfidia inter ciues, sacrilegiis, stupris, sapinis. Ista si annales exscribunu, triste& horrens quiduis, veriantur

58쪽

.n suo, citant diligenter. Mea scriptio formidat infame. Princeps prauis bonisque terror, aut amor: tantos hostes solo adiutus fido ciue dispulit: aliquo Helvetio assequente cui mansit integritas, paucis adequitantibus Germanorum alis. Britannus miles aliquando auxiliaris adstitit. Non perpetua haec auxilia, nec ampla '. quia populis illis res Franca curae fuit, ut aliena:& apud Poetam remotior est quam genu tibia. Rebus nostiis praecipuum a paupertate detrimentum: nam quia totus Pluto incarceratur in urbibus, Henricus inops cui rebelles ditissimae & nummatae ciuitates. Sed asperrimi totius Martis semper praesens vigor, & firmitas,

Francus equester ordo creberrimus,

queis viribus subuersae inimicitiae. Quamquam ordinis pars secessit

59쪽

in factionem, potior apud Princit pem. Propriis Eques militabat sum ptibus: sicut ingresso Caesari ciuileb eli um,centuriones cuiusque legionis singulos equites , e viatico suo obtulerunt. Vnde quia non necessaria equestribus stipendiis pecunia, vides inopem Hemicum aequalem locupleti et adeo abundant cuncta cui non desiderantur. Nobilibus nec mercenarijs ensibus, fulgorem viresque auxit purpura Maiestitis comes: nam Tyndaridas valentissimos athletas,ait Poeta, quod praeessent apud Spartam certaminibus, non solum audaci cum Hercule, sed docto cum Mercurio. SenatuS gestans fortunam reipublicae, secutus Henricum uniuersus per exilia: pars maxima apud Turones, pars Catalauoi manenssortes & periculaprinV

sipis venerat .Si qui Lutetis residui,

60쪽

LIBER I. Maec faciem, nec succum Senatus ha, auere:si quidem e quouis coetu pla lique collegium faciunt. At haec minutula Lutetiana portio, osten-Jemus suo loco, quantum similis principem destituenti solerter prin-zipatum restituetrit: ut pateat quan- um authoritatis & iuris praetulerit, i enatus integer Principi assiduus. Iaec subsidia calamitori regis. Per Ialamitatem dum quaerit Princeps, in fata viam inuenient, Rotoma-ζenses incursionibus vexat. Si quilem vi maiore adoriri urbis freque- iam, & munitionem oppugnare, aris cohortibus non licebat. At luia Mayennaeus milite potens moestiis Rotomagensium propellentis celerare diceretur,Dieppam H icus se refert , nee tamen se pome-io includit: nam maiestatis numen

subditis obsideri infame est: ipsi