Pauli Ernesti Iablonskii opuscula, quibus lingua et antiquitas Aegyptiorum, difficilia librorum sacrorum loca ... Edidit atque animadversiones adiecit Iona Guilielms te Water. Tomus primus quartus 1

발행: 1804년

분량: 544페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

11쪽

elus non parcus laudator. Dignissimus tanto patre filius aequales plerosque memoria, discendi ardore, diligentia, modestia, ingenii solertia, iudicii acumine, puer adhuc et adolescentulus longo post se reliquit i tervallo, nec spem magnam laetamque, iam tum exoretam, postea fefellit. Quos enim et quam uberes sibi legisset fructus ex accurate fundata disciplina, cum parentis optimi, tum praeceptorum in Gymnasio Regio, tum praestantium doctorum, qui Academiam viadrinam tunc ornabant, disquisitione de Lingua secaonica abunde comprobavit: quem librum inscribens perillustria Prinmenis , assirmat, , , se sanctiori divinoque studio totum vitae suae tempus addixisse, hactenus tamen literas humaniores pro ingenii modulo didicisse et excoluisse, sed ita, ut ipsius Theologiae, tamquam principis studiorum suorum partis, non oblivisceretur .

Persuasus enim semper fui, haec ille addit, quae uti

nam i una omnium nostra aetate Theologorum vox es

set ac studiorum ratio, idque hortatu etiam S. Basilii, iteris humanioribus Saeras non modo miri De exornari, verum etiam optimo more superstrui, atque illis ceu fundamento euidam, bene recteque posito, secure inniti. Uerissimum effatum l Hanc iuvenis ingressus est viam, quae paucis tantum grata, ad raram Τheologi eruditi laudem contendentibus.

Domum ad parentes reversus, disputationem modo Iaudatam a. IZI4 in lucem emisit; brevi post in ordinem Candidatorum Regiorum, quos vocant, summo AEum applausu Omnium bonorum receptus est; illico sibi conciliavit favorem.et consuetudinem virorum insigni eruditonis laude florentium, et in his La Croetii, cui quantum debuerit, praesertim in addiscenda lingua Α

gyptiaca, centies significavit, sigillati in in libro de Rem ais, Aegaptiorum deo, qui a. Ipso prodiit, et in Glossaris, quod nunc primum editur.

12쪽

' Cum esset Lablons is facultas, studiorum caussa, sumtibus Regiis, laclandi iter per regiones externas, bibliothecas locupletissimas illic asservatas lustrandi, et adeundi ad viros quosque i iteratos, invisit non exiguam Germaniae partem, Batavam terram, Britamniam et Galliam. Celebritas famae paternae haud magis, quam propria eruditio et singularis comitas sermonisque affabilitas, facilem ei parabat aditum ad amicitiam familiaritatemque intimam doctorum hominum,

veluti Relandi, AD. Sehultensii, Hemsieris si, H manni, Hudsoni, Monsauconii, Murii Longeruet.

Re udotii, Bouhierii, multorum aliorum, quorum . hic Iocus non capit recensionem. Talium tamque illustrium virorum amicitia fueritne dignus homo medioer ter doctus In Bibliothecis publicis Germanicis, Lux no Balapa, Londinensi, Oxoniensi. Parisiensibus, multis aliorum privatis, codices MSS. vetustos, tam Copticos, quam Graecos Romanosque, eos inprimis, qui ad literaturam Aegyptiacam pertinent, diligentia incredibili legit . excerpsit, cum editis comparavit, quosdam suum in usum suique La Croetu totos degscripsit. Testes huius studii sunt mutWae Labismkii ee La Gozii aliorumque epistolae in Τhesauro Epistolico, quem L. L. VAlius magno historiae literariae emolumento edidit. E peregrinatione redux , ab anno III sad breve tempus munere Ecclesiastae perfunctus est Lisbenbergae in Marchia media, quae vocatur. Quid tunc Lablom ius P Uixitne immemor studii literarum politiorum, quarum dulcedine in iuventute captus erat ' Is mos est plurium Homiletarum, quod vehementer omnes liberalis studiorum rationis amantes dolemus.. Non ita Labumhius noster. Τestor epistolas, Lubenberga ad La Croetium missas, et in tomum I Thes. Epist. p. I 6 ac seqq. illatas: e quibus item apparet, quantopere eodem isto tempore desiderarit proficisci in Italiam, ac Romae uti codicibus Copticis

13쪽

MSS.; quod tamen, quantum novi, numquam ei comis Μagnam eruditionis et suturae celebritatis spem, quam . exercitatione de lingua secaonica suscitarat, non modo non extenuavit postea, sed etiam pluribus eiusmodi libris disputationibusque superavit et quae sunt: ipsa verba idonei iudicis, Cel. Saxii, pari. VI. Onom. Lit. p. 242. Igitur merito suo constitutus est Prosessor in Academia Francolario-Viadrina, a. IpaLPhilologiae ordinarius, . . Theologiae eXtraordinarius, huius autem anno sequenti ordinarius. Diversa utramque provinciam oratione habenda auspicatus est, altera . de Linguis Sacris Hebraica Graecaque coniungendis, altera de Solo Theologico. Rectoris dignitatem istinet iterumque, a. Iras et i 735, adeptus est , postest semper istum honorem deprecatus; nec ultra annum374 a munus Ecclesiastae obiit.

Qui scriptis eruditis non unius generis haud vulgarem nominis celebritatem consecutus esset, ecquid mirum, eum in sodalitium Academiae Regiae Scientiarum Be-mlinensis, Societatisque Latinae Ienensis, adscitum esse. et Academiam Franequeranam sibi eumdem vindicare voluisse. Quo enim tempore cathedra Τheologiae vacabat, semel iterumque a Senatu Academico in numerum Landidatorum referebatur Iabisnsksus; verum anno I74o, ad istam provinciam suscipiendam vocabatur ab illustribus . Academiae Frisiacae Curatoribus, oblato annuo salario luculento ad duo millia florenorum. Quod cum lactum esset inscio et invito Guillelmo I v, . Principe Auriaco, tunc Frisiae Gubernatore, Academiae Curatore Magnificentissimo, aegre hic rem ferebat, ac brevi post , pariter inconsultis Curatoribus. tres alios proponebat Delegatis ordinum Frisiae, qui uri ex iis eligerend Prosessoremo i Praeplacuit his

14쪽

Petrus Couwenburg RHs, isto tempore Ecclesiastes Leidensis, : sed postea Collegio Theologico eadem in

urbe Praesectua vicarius , vulgo Subregens, et ob anno 376a ΤMol0ope Prusessor in Academia Batava Querelas mox suas ad. Ordines Frisiacos detulere Cura todes, . simulque in literis oblonskium vindicare satege runt ab accusatione Principis, opinan his, nimis favere eum caussae Unisersaliuarum, qui, in scholis Theologicis Nocantur adeoque discedere. a formula doctrinae, Auam Theologi Reformaxi in Patria nostra probant et tenent. Quocirca vocationem obum ii vi munus professorium Princeps existimabat periculosam

publicae reL L sesiasticael et Civili, iniquami iuven

vrstrisi Curatfres ut electio Boisil uctoritate Ordinum

fieret. Irrita, . Mons ius vero iterum. vocaretur. Is enim dum hae, liteS. agebantur , interim recusarat oblatam conditionem accipere, idque ob interpositams quamdam speciem si in , aliquem praetextum ;ut scripsit in epistola ad Curatores, quae si adhuῆ

superesset, seu autographa, seu transscripta, nam frustra ubique quaqri ur, o nos plenius fortasse doceret,qm praecipue i de caussa aut noluerit, aut potius non , potuerit , Viadrinam Academiam relinquere,. et transire, ad granequeranam. Alia . aliorum de dissi-

vili isto negotio fuere iudicia et plane contraria, de quibus me dicere nihil attinet. Vero proximum vide' tur, a Rege B9rustarum non potuisse Labunskium impetrare veniam discedendi Francolario atque Peregre proficiscendi , . aliis etiam aliquando negatam. Vnde, factum opinor, ut Curatores opem ordinum Frisii;ut implorarent, effagitarentque, ut Ordines Rebpublicae , Batavae per Legatum Borusticum, Hagae commorantem, Labum ii caussam apud Regem agerent , , atque incere . conarentur , ne Franequerant tanto doctore diutius carere cogerentur. Rem altius

15쪽

repetii ex annotatione, quam debeo humanitati Viri Amplissimi Scheltem, non e levibus rumoribus ducta, sed ex ipsis Curatorum commentariis. Rectius indidem intelligitur quid significarit F. Moschius, 'scrs bens, Lablonstium oblatam docendae . Τheologiae in Academia Frisiaca provinciam debuisse recusare. . 'Vi- , de Novam Eruditam Europam pari. x I p. 56O quo in libro p. 5ss - 593 Vita Labionakii narratur, atque opera accurate recensentur. Nonnulla inde in hanc praefationem intuli, omissis reliquis, quae illic ma

Ab eo inde tempore apud Francosurianos Voluit permanere, permansitque ad mortem usque suam, quae contigit die is Septembris mensis a I757, a laud tissimis quibusque viris, et dudum, et eo tempore. et postea, maximopere laudatus et celebratus. Etenim

sve Germanos audias, sive Gallos, sive Dalos, sive Batavos, eorum omnium de Labisnikio unum idemque est honorificum dudicium. Testantur eruditi ' scriptores. Diarit . Gottingensis' Gottingischen nitungen νon gelahnen sachen R. Ι752 P. I OD, IO9o, esse eum is ab aliquo temisPOre unicum, qui linguam Copticam, quantum per reliqua monumenta fieri possit, bene intelligat, atque

per hoc literarum genus Francolario tantum afferre decus' et ornamentum, quantum Academiis ceteris in Germania ac per universam Europam desit ''. Grais nero, in commentario ad Isagogen in Erudit. uniri . t. I p. I 88, dicitur is auctor classicus in parte erudi- , tionis Aegyptiacae V, et P. 4OO, is promus rerum

Aegyptiarum , vir desiderabilis, cuius Pantheon est moHumentum aeternum, cum dolendum sit, quod non plura scripsit'', cet. An L. D. Michaelis obsecundare potuerit consilio Geineri, suadentis ipsi, ut

16쪽

se conserret ad Asilans tum, simulque promittentis , se ei sumtus aliunde . esse subministraturum, non habeo dicere. Attamen in Supplementis ad Lexica Hebr. p. 37I Labsens tum vocat is magnum virum suumque in multis doctorem V. Laudat in eo Laooetius is ingenii ubertatem et amoenitatem, excultissimam eruditionem, admirabile ingenium, peritiam linguae Aegyptiacae, quam non pateretur veteri suo situ squalere, praeclaras ingenii et animi dotes; t. IThes. Epist. p. 97, Io I, I 84, ubi his similia passim alibi legas. Comparetur Bibliotheca Bremensis Cl. v falc. 4 p. III, II a. Vnum nequeo tacere, quo Certe nihil gravius, nihil magnificentius de iuvene praedicari praedicique poterat, idque a tanto viro, quantus suit La Croetius. Ita vero ad Labona tum iam a. IIII scripsit: is Quidquid a te elaboratum in lucem exibit, id tibi omnino conciliabit plausus omnium eruditorum, in ea praecipue literarum luce, in qua modo versaris. Homines nactus es aqquos aestimatores rerum, qui de te ita iudicabunt, ut dignus es, eruditionique tuae preistium illud ponent, quo accendaris ad litterarum studia feliciter perpetuoque colenda et illustranda. Praer gativam insignem habes, cum eam viam ingressus sis, . quam nemo adhuc trivit, in qua illa praestaturus mihi videris, quorum nihil venit in mentem eruditorum, tam superioris aetatis, quam nostrae . Vide Thesauri Epistolic. t. III p. I 57, I 58. La Croeso, quem spes non fefellit, adiungatur Venosius, cuius haec verba sunt, , t. II Chronologiae S. p. 734: is Clast unSavant d'une 4rudition e tendue, & d'un gout exquis. Λimabie d'ailleurs, par la douceur de ses moeurs; par ses manteres obligeantes; & par sa conversationii bre & aiaee V. Intelligimus ex his pariter, qua fuerit Iabisnskius morum suavitate, doctoribus umbraticis et austeris minime annumerandus. Iure meritoque in N

vis Λctis Lruditorum Lipsieusibus, ad quae suas quo-

17쪽

que . etsi pauciores', subinde contulit symbolas e propter appellatur ,. Vir i et . singularis humanitatis et egregiae doctrinae laude celeberrimus' A. Iras

Et ne quis autumet, solos Germanos, vel qui inter ipsos fortunarum sedem invenissent, tam honorifice de cive suo iudicasse, ex Gallis duo adsint testes, centenis aliis praestantiores, L L Barthiae et A. PL.MDestre de Sa . Quorum quidem alter, in i Commentariis ACademiae Regiae Inscriptionum Parisiensistom. XXXII P. a II sqq. , multus est in celebrando La- .lonskio, cuius opuscula scribit is omnium eruditorum laudatione esse digna V. Alter vero in Epistola de Inscriptione monumenti Rosetani Aegyptiaca p. 24, etsi etymologias vocum generatim iudicat parist m Panthei tenuiorem profitetur tamen, is idem illud opus admiratione eruditorum omnium dignum esse, valdeque aptum, ad conciliandum celebri scriptori gratum eorum

animum ac venerationem -- ., o

Ex Italis testem unum excitabo, 'at magnae illum et locupletis auctoritatis. Est is Aug. Ant. Georgias, cui, in praefatione ad Fragmentum Euang. Iohannis Graeco - CoptO-Τhebaicum, dicitur p. XIV Idmi .randae doctrinae scriptor , et p. X ura, se ob id maxime eelebratus, quod Aegyptiacae linguae peritia et usu de Aegyptiorum antiquitatibus opera Omnium praestantiora ediderit', Qua laude Labumhium non defraudavit, quamquam saepe dissentiens in illustrandis nominibus deorum et locorum Aegyptiacorum, eruditissimus Georg. Zoegis, cum alibi, tum in libro de Numis Aegyptiis Imperatoriis, in Musso Boetiano asservatis, de lingua et antiquitate Aegyptiorum optime meritus, et dehinc multo magis meriturus, edendo indice copiosiore eodicum MSS. Copticorum circiter

18쪽

PRAEFATIO.

- trecentorum,' seu Μemphiticorum, seu Sahidicorum, qui sunt in Bibliotheca Cardinalis Borgia: cuius catalogi spem laetam nobis nuperrime iactam esse gau

. Imprudentis et ingrati sit silentio praetermittere testimonia, quibus Labisnskium viri summi ornarunt, apud Batavos omnis humanitatis et eruditionis laude seculo proximo vel adhuc ipsi florentes, fugientium literaruin Politiorum statores, meritorum alienorum idonei existimatores, quales cum dicam He Drhusium, Messe- Iivium, L ' Orνillium, Vale enarium, Rufinhenium, Saxium, L nenbachium, contra me dicturum confido neminem. Hos ergo audiamus. Hemierkusius non modo significat, t. I. Thes. Epist. p. I 53, -- fleto mi se ante plures annos familiariter cum eo vixisse, verum etiam in epistola MS. ad Fr. Oude dorpium a. I7I 8 appellat Labisnskium is virum iuvenem omni doctrinarum genere supra aetatem imbutumae perpolitum, dignumque adeo, cui omnes boni singulariter faveant, et in stadio literarum, quotie& Opus . fuerit, comites se adiungant V. Laudibus Labluens ii frequenter suBagatur messelingius in notis ad Herodorum. Nolo ex iis cumulare testimonia. En aliud,

aliunde ductum. Scribit in Syll. Nova Epistolarum

rasiana vol. I p. 16o, HI u, quaeso, me eruditi simo Labunskio, quem merito suo maximopere amo, eiusque amicitiae trade V. Fatetur Vorpillius, ibid. P. 92, 1se - certe horarum, quamvis paucarum, comis mercium Leidae et Oxonii cum eo habitum saepe recoluisse libenter, nihilque gratius fore, quam ut eius conatibus egregiis aliquid attribuere posset; sed neque in Plutarchi libellum de Iside et Osiride, neque in Martianum Capellam quidquam adminiculorum sibi

esse ad manum V. Vatiaenarιo, numquam assentatori

19쪽

dicitur se Vir maximus et supra reliquos. sui ordinis homines longe excellens , qui unus omnium veteris Aegyptiacae linguae peritus in observat. Phil. Criti MSS. ad Aet. Apost. xiv. Ia. Editionem horum opusculorum mihi persuasurus, candide testificabatur Ruhnkenius, ,, non alium se novisse Theologum, qui, per integrum seculum, prae doctrinae copia vix credibili exquisitaque/ eruditione Iabsim is potuerit com Parari, nedum anteponi V. Non raro de eruditis aliter iudicare solemus adhuc iuvenes, aliter viri facti, aliter in summa senectute. Quid autem omni vitae tempore

de Iablonshio Cl. Saxius Μultis abhinc annis ad me scripsit, pergaudere de consilio editionis opusculorum magni Labsinthii, dudum se, cum adhuc Lipsitae degeret, istiusmodi syntagma desiderasse, certumque fuis se, multum hicis ex eo Historiae Christianae et Civili literisque humanioribus accessurum. Quid parte v Ionomastici Literarii testatus sit, supra monui. Nec mutavit mentem praeclarus Polyhistor in eiusdem libri

parte VIII P. I 8 , quam nuper anno aetatis nonagesimo , cuiusmodi exempla in omni Historia Literaria quarumcumque gentium perpauca inveniuntur, in me.

dium prodire hint. Desinam,, quid enim plura intestimonio Inuenbachii, Viri CL, Lablons tum vocantis unum omnium Theologorum eruditissimum , in Vita hnkeniana P. 19 I. . Sed quorsum haec omnia Τ ut intelIigatur, quod

ab initio posui, viros quosque vere magnos magnam Iabumstio impertiisse laudem, quae , aut me omnia fallunt, aut non evanescet, immo vero adaugebitur, perlectis opusculis: de quibus nunc ex instituto meo dicendum.

20쪽

bros, qui aut sunt in bibliothecis plerorumque doetorum hominum, aut facile acquiri possunt ac necessario debent, veluti Phidiacum opus, Pantheon Aeg3ptiacum, erudita Θntagmata de Memnone Graecorum et raptiorum, utilissimas Institutiones mssoriae Chrisianae antiquioris et recentioris, perdoctas Annotationes in Eratosthenis catalogum regum Thebaeorum rapti, quas Vignosius tomo posteriori Chronologiae P. 735-765 inserere non dubitavit. Neque iterum hic comparebunt aut Dissertationes de Athor , Phtha, Mitha et Geph, editae in Miscellaneis Lipsiensibus Novis, Vol. VI pari. I P. 47-92, pari. II P. 236 27 I, Part. III p. 447 - 88, pari. IV p. 6 I9 -649, aucti res vero emendatioresque in Pantheo; aut obsereationes de Anubide Aenptiorum, atque de regione Pa- raros, ibidem recusae, ut in notis monui p. 32, 198, 199; aut Cogitationes de Lacedaemoniorum cum Iudaeis cognatione ad locum I Macch. x II. 7, 2I, quae exstant in Symbolis Literariis , ab nenio collectis, tom. I P. 24I-α69; aut Epistolae ad viros doctos scriptae , vulgataeque tomo I Τhes. Epistolici La Σiani p. I 63 - 2II, in Nova Sylloga Epistol. raliana vol. IV P. I 8o-llor, item in Commercio Litetario L D. Michaelis, Gottingae a. I 794 ab L. G. Buhis edito, et fortasse alibi. Omnia ea, sigillatim

memorata, non meum propositum est formis typographicis repetere, multoque minus praefationes, quibus a. I73o et Ipso commendavit Samuelis Strimesii opus posthumum, cui titulus: Visitationes Iu in vili- , latorios Iu rarticulos Saxonicos de anno I 592, et

Georgii Henr. Tand Compendium systematis Bibyco Chronologici 6ooo annorum. Notitiam utriusque libri, mihi .numquam visi, debeo Moschio in Vita La-

edentur. queaAd opuscula, quae cum maxime eduntur

SEARCH

MENU NAVIGATION