Francisci Balduini jurisconsulti Justinianus siue de jure nouo commentariorum libri quatuor indice copiosissimo aucti. Cum Nic.Hier.Gundlingii, JCn Praefatione

11쪽

Iunii ianus. Ρlures ante ipsum Gothici tiatulo ornabantur, quibus cum Gothis nulla discordia; nulla lis. Deinde ipsi Gothorum Reges Graeeorum Imperatorum vultus in numismatibus suis ostendere non sunt verecundati. Probavit hoc illustrissimus CAM-sius in dissertatione de inferioris imperii numismatibus proserique Theodorici Gothorum Regis unum, qui in parte adversa Iustiniani efiigiem nomenque commonstrat Neo dissentit hac parte Ezechiet Spanhemius. vir summus, de usu se praestantia numismatum ἱ addens. multos reperiri numos Gothicorum Regum, Iustiniani faciem referentes, Theoctrici puta, Athalarici, Theonti, Hiligis, quibus cum tamen ille acerrime Conflixit. Fatebantur namque Gothi, sese imperatorum Byzantinorum consensu &bene-

. Dcio regnare in Italia et quod facile soree probatu ex historia Theodorici Amali, primum in Italia ii ter Gothos nidulantis. Sed fac porro Justinianuin a devictis Van-. 'dalis VANDALrcvM nominari solitum; ce te ne sic quidem Iustinianus Uandalicus non erit Publici enim iuris factae sunt institutiones nostrae XI. Kalendas Decembris Justiniano P. P. A. Iu. COL Vulgo interpretantur has notas Perpetuo Augusto, tertium Consule. Quod si verum foret . contigisset

id sine Anno Christi s33. Et exploratum habemus interea, Vandalieo bello finem demum

12쪽

mum impositum fuisse An. 33 Uerum tamen salva res est. Cecidit Carthago, Belisario belli ductore fortiter praeeunte, ann sn. sieque pse e confectum erat bellum Vandalicum. Memoriae id prodit Procopius scriptor egregius, lib. I d bello tandalico, victoriamque locupletissimam vivis coloribus depingit: cui I. I. C. des ossis. Praefere

Praetorio Africi consentit. Anno sequente vero ablolutum observatur bellum ; cessavitque armorum in Africa strepitus. Hinc Vandalorum in potestatem suam venientium speciatim mentionem facit Imperator:

CetcraS autem gentes ea,que innumerabiles

non adfirmat a se prostratas, sed Romanaeditioni, ait, subditas post tot annorum distinetissima intervalla. Isti vero prorsus abludunt a veritate, qui rubricam amplo titulorum syrmate comi atam in fictitiis numerant. Resert enim Turnefortius Graecam inscriptionem,quam cum sociis itineris dete-. Xit supra portam arcis Trapezuntinae tertio Consulatu a nostro Imperatore reparatae.

Eadem quippe titulorum insignia fere leguntur saxi, incisa, quae in fronte pro aemii cernuntur, nili quod 1e1e Parthisum amplius . dicat. De quo ne quis dubitet, cum non omnibus sorte Turne pili Epistolae itinerariae ad m inus sint, repetam, quod legitur in

13쪽

Ιαest, In nomine Domini 1iostri A si Chrsi Dei nostri, Imperator Caesar FI Fusinianus

Alamanicus, Gothicus, Francicus, Germaniacus , Parthicus, Alanicus, Vandalicus, Giz-cus, pius, felix, gloriosus, victor, trophaeis clarus, semper Augustus, publica urbis aedia cis studiose re aravit, cum opera Uranii

Quae observatio os obturare potest garrulitate temeraria abreptis & jactantia effreni turgidis, ne manui supposi trici tribuant De Pe memoratam elogiorum seriem. Ultima iverba in adducta inscriptione a Turnefortio expleri non potuere, quod essent quadan tenus litterae detritae. Quamvis putem Con- . sulatum indicari Justiniani III. Neque mihi dubium haeret, quin litterae λε pro quibus Turnefortius λο legit) indictionem XI. signent, quae incidit in annum s33. Etsii vero doctus MoNΥFAvco Nus haesitat in Palaeographis Graeca, p. I74. an haec inscriptio sic

14쪽

Connectenda cum lII. Consulatu Justiniani; quod ea aetate tot nondum gessisset hella;

puto tamen e praecedentibus liquere, quam parum hae, a ratio emciat, ne ΤΠΓ. tertium Consularum non exprimat. Ceterum ViXCenseo praetermittendum, tot &similia prope nominum tropaea in constitutione de

emendation Cocstris conspici; ita, ut qui innitutionsem epicraphen fictam & fabulosam dicunt; isti & hanc ι onstitutionem PersO- natam appellare necessum habeant. Neque tamen inde concludendum, solum Justinianum tanto intumuisse fastu; utut non .abnuo, Plurima eum innovasse DOMINUMQUE 1e suamque Theodoram DOMINAM appellari cum severitate jussisse: quemadmodum jucunde auribus ejus accidit, cum ORBIS CONDITORIS magnifico titulo ornaretur. Affectabat enim immortalem nominis gloriam , nullaque fere urbs ab eo reparahatur, Vel exstruebatur, quam non, mutato. Veteri nomine, Dinnianeam voluerit dici. Sed e diverticulo in viam. Sicuti cnim BALDvi Nus vitam Justiniani describere noluit, ita nec mihi sedet, evagari extra metam: quid Θ quod ne haec quidem in medium tulissem, nisi paucos ante mentes hujusmodi dubitationes in publicum emanassent. Potius Jurisconsultus nostros reprehendit historiarum auctores, qui de Justiniano ali

quid

15쪽

quid ad posteritatis memoriam litteris Coninsignarunt, haerere eos tantum in bellis describendis, vel aliis minutiis indicandis, quorum notitia carere poliet sine suo malo eruditorum societas; leges vero earumque caussas omittere quam plurimos. Unde arduum admodum multisque dissicultatibus obstructum negotium, legu vi contexere historiam; quandoquidem nulla fere adjumen.

ta suppetunt, nili hinc inde observemus aliquas scintillulas, atque ex lege cum prologo quaedam conjiciamus adjuneta. Unde leges Iustiniani quas alioquin generatim respuit Seneca cum prologo emisias) JCtis hac parte prosunt, qui earum chrono logiam adornare Cum Cura cupiunt. Idquq inprimis propositum Nos Tllo fuit, ceu ipsemet innuit in Iraefatione a se conscripta. Ex quo patefit,ubtili animo excutiendos historias omnes, quae quodammodo illustrare eorum temporum statum aptae sunt. Nihilque hoc loco praesidii affert philosophia, quae ceteroquin . pandit, quid justum sit, quidve utile in genere. At quae speciatim impulerint Le- islatorem caudae, sicuti ex facto constare ebet, ita pellucet, quam omnis, sitne hiastoriae ope, conatus inanis fit; eoque plus conseret hac visione factorum aliarumque

περις ασεων Cognitio , quam profundiis morum ratiociniorum cumulus alio loco non

spernendorum. Quod in memoriam mihi.

rursus

16쪽

rursuS revocat praestans Hugonis Grotii de Rartoti aliisque glossatoribus audicium, quos id leges novas condendaS non quidem promus ineptos censuit Vir magnus; Vix autem id leges, quas ipsi non excogitarunt, in-erpretandas sat habiles atque acutos. Ne-Jue enim ad expositionem antiquitatis fa- iunt argumenta e rationis fonte petita: umque mutatio veteris juris & Controveriarum inter antiquos jurisconsultos decisiotidem factum ponant, &, quid cogitaverit ustinianus, quidve prisci auctores mente enuerint, limpidiorem notitiam desideret; ainc denuo constat, quam hoC loco inutiis sit febriculosa propriae Crλυ-κ philoso- hia. Idque est, quod Antonius Schultin-Πus , juris aequique sacerdos gravissimus,n oratione de jurisprudentia historicaliserte inculcat, atque ipse BALDv IN usn libello de conjungenda historia cum juris

ludio sollicite confirmat. Pro Certo nam

lue sumendum, S tanquam postulatum

nerito conCedendum, Praeteritum Conti-iere praesens, & praesens multum saepe tra ere ex praeterito: quare utrumque inda-Iandum, neutrumque sine altero satisfacere olidae scientiae cupidis videtur. Iinmo ra-fius solet contingere, ut, mutatione eve-

aiente, lex prorsus nova feratur. Vel nim additur aliquid, vel detrahitur, vel,

tui mos est Iustiniani herciscunt, media

17쪽

sententia saepius cligitur. Immutatum vero sicuti non prorsus ricavum, neC penitus an liquum est; ita merito vitio vertitur Triboniano, vetera in Pandectis sine nota relinquenti, de quibus i terea restare poterat,

ac debebat, ea a Justiniano ac Domino tuo sfuisse novata, subjata, aut aliam in sormam traducta. Cujus incuri ura aliquando levere perstringit BALDv IN Us; non tamen cum Objurgatione querula & Co tumeliosa. Optime enim & illi perspe'um fuerat, non tantam Justiniani aevo essio. uisse doctrinam, quanta inclaruit nostro; nec ita omnia ad vivum resecar, posse, nihil ut remaneat viatii, cunctaque sint integra, pura, nullaque labe conspersia. id enim mortalium conditionem superat; atque de Cetero Contra eos inprimis videtur observandum, qui cornicum oculos configunt, & Tribonianum ultra modum injuriis lacessunt: haud raro illi tribuentes, quod jam vetusta Jurisconsultorum in schola invaluit, cuius vim interea non assequuntur, ipsi reprehensione majore digni, quam Tribonianus, Uir suo tempore longe doctissimus , & ob biblio- .

thecam multis sumptibus compar tam ac lectionem antiquam veterum annalibus cele-hratissimuΑ. Quare rectius agerent ii genus reprehensores, si bene dicta componerent cum iis, quae suggillant: & vix habeo ambiguum, quin illa numero sint superatura, quae

18쪽

quae culpitant. Verum id non faciunt vitu-3erationibus dediti, quando censorio seseminere fungi Cum auctoritate existimant. Γu si hic sis, aliter senties; dicitur in fabu-a; proindeque vix decipiar, si contende- im, ne millesimum quidem tam brevi tem-3oris intervallo emensurum tantum opuS,lc multo pluribus maculis fortasse alium:onspurcaturum fuisse tot millia versuum, piam nunC animadvertimus. Quamobrem nedium tenuit JCtus Atrebatensis, insigni-e insectatus Exquaestorem facri palatii, non utem aspere, rationes Justiniani examitanS, non autem infrunite castigans, ea li- iertate, quae decet Doctorem veritati opeam dantem. Sed haec illa erat libertas, iure homines umbraticos in iram dedit, a 'ae Crabrones undique eXcitavit, praeserim, cum is ad novam religionem animumppelleret. Hinc Duarent, ac cimii, hinctiorum calumnias est expertus; nec preloxire poterat liber, quin maligne eum illico ellicarent. Consulto Contii mentionem eci, qui is certe est, quem in praefationea hunc libellum non nominat, sed veli nenter contemnit, quod de Constantini legibus a Balduino expositis abjecte judiasset. Et egit noster tum temporis Heiaelbergae, ubi quam plurima ingenii moni-3enta in lucem dedit; inque primis Juris- rudentiae thesauros luculenter locupletaviri

19쪽

cit, ad legem Voconiam se nisidiam fripsit, Auris civilis Catechesis elucubravit, de pignioribus & Θpothecis, de conditionibus, de

.cautione Mutiana , ad Regulam Catonianam Commentatus est, ita ut merito novae , veteris Jurisprudentiae Princeps appellari soleret jam tum. Quo vero anno sint ad finem perducta singula haec volumina, cum ignarissimis scio, quoniam sine Consule &Iraefationes exierunt & dedicationes. So-us locus, nempe Huldelberga, quo dedicationes exarav1t, est indicatus . simul atque mensis expressiis: annus deficit. Sed cum vero is Heidelbergam ex Argentoratensi schola se receperit a. is37. & fere per quinquennium ibi substiterit, consequitur, ut Austinianum suum elaboraverit ibi intra istud spatium, elaboratumque panni oporino dederit excudendum typis a is6o; sicque Basileensis editio prima est, quam aliae postea sunt secutae. Ea igitur quamvis admodum splendide si impressa typis, hanes . .

tamen Bibliopola noster non solam ante oculos sibi constituit, sed alteram quoque, quae prodiit Argentorati a. INI. in qua argumenta rerum in margine Comparent, eoque ad faciliorem lectionem illa accommodatior est

visa. Ipse autem in praefatione significat, quid sibi exponendum sumserit, quo Ordinest usus in explicandis caussis civilibus. Neque

20쪽

lue enim ecclesiasticas &,quae ad religionem ertinent, curae habuit, neque, quae sunturis publici, adingit. Has enim in aliud empus reservavit; faterique Coguatur o-nnes, novam hanc methodum, facundia sin-:ulari suffultam ac stilo terso collustratam, qacuisse omnibus, & eruditissimorum viro-um approbationem meruisse: modo excidas invidia distentos, qui, quOS aequare ne lueunt, odio solent habere eorumque lauditus obstrepere. Pollebat namque hic I CVS variarum rerum cognitione, omnibusue litterarum praesidiis abundabat, quae O ant interpretem, non in vulgaribus contaientem, sed singularia, solida atque prae antissima animo Complexum. Quocirca

ade potissimum proficient, qui juris Ro-aani periodos amant dignoscere, &, tan-uam antiquitatum egregii spectatores, inestigare laborant, quemadmodum pede-:ntim multa sint immutata, plura in aliam eciem transfusa, qua occasione, quibus e caussis, quid ex vetustis regulis sit retenim, quae nova rerum argumenta praevaluent, & quid denique in melius, quidue itiinem in deterius sit conversum. Vix enim omo libertati adsuetus a se potuit impetrae, seruiliter ut adoraret universa, nec suum iterponeret judicium prudentia sussultum, ientia firmum, experientia corroboratum. iobolares, qui de contemptis rebus liti-