Francisci Balduini jurisconsulti Justinianus siue de jure nouo commentariorum libri quatuor indice copiosissimo aucti. Cum Nic.Hier.Gundlingii, JCn Praefatione

21쪽

gant cum lubentia , & formulas forenses quaerunt, & glossatorum olidos flosculos laetanter naribus suis admovent, parum inde utilitatis acquirent; ac multo minus aliquid jucunditatis ex hujus libelli lectione ac trutura percipient. Eant illi, licet, ad rivu-Ios turbide fluentes; indeque ad satietatem hibant, ceu ipsorum faciunt oviculae atque animalcula alia, quibus nihil rationis est, nihilque generosi sub pectore salit. Vesica turisti sua glande, haecque obsonia delicatioribus relinquant; donec expergefactis jurisprudentia rusticana taedium injiciat, iique novo sidere amati cum humanioribus una esse ipsimet paullo eniXius coneupi scant. Scribebam Halae Magdeburgicae VI.

Idus Aprilis cIo Iacc XXVIII. Optat hujus praeloquii auctor, ut, quae

scripsit, accuratius eXcudantur typis, quam factum est in reliquis praefationibus. Cuia enim absens esset, . inprimis in praelatione ad Constantinum M. tria integra verba sunt

Omissa, sine quibus nullus inditur sensus bonus. Quare sic lege p. I3. l. ult. Igitur Bibli Eoia auctor Daserque emisi.

ILLUM

22쪽

ILLUSTRIS S. PRINCIPI

il Emini vero, nec unqUam Obli- JL viscar, cum superioribus ans, quod jamdiu in Gallia feceram,iquando in Germania faCere non bilem, ut Juris Civilis, quod hujus aperii proprium est,bona studia proca mediocritate propagarem, prium mihi & tui favoris praesidium datum esse,& conditionem doctissiae tuae Academite Tubingensis o rrisse. Etsi autem paulo post aliusnc istiGurisdictionem sortitus sit,&2 ego eandem susQeperim provincii: tamen vel ipsa, quae inter hanc &im tuam Scholam vetus interceditnjunctio, me admonuit, ut aliquam et ingrati nec immemoris animi si-

23쪽

gnificationem tibi darem, quae & inclusum aliquod circumferret specimen ejusJutisprudent ,cujus studiosus sum. Ergo ipsum Justinianum, auctorem nostrum, qualemcunque saltem nunc informare potui, cum ejuS legeS eXcuterem, ad te mitto: eum di-a co legislatorem, qui nobis jus dicit, quod alios docemus.Dicerem principem magnum, & tua dignum amplitudine atque societate, si,qualiS quantusque olimsuit, totum nunc darem: sed propositi operis ratio solum mihi eX eo decerpere permisit, quod delibavi. Neque tamen ad tuumTribunal. hunc Commentarium reserre recusa-Vi, cum quidem te, Ut aliarum rerum .

bonarum,sic Murisprudentiae purioris patronum intelligentem, & liberalium literarum liberalissimum assertorem atque defensorem esse non ignorarem : & Cordalo,' sapienti, literato

que Principi haec studia magis atque

maris

24쪽

nagiS Commendare vellem. Et vero Iehementer optarem, boni Justiniani:xemplo PrinCipes nostros aliquando om moveri,ut quod ille in meuiis bar arorum temporum tenebris vel krit, vel facere conatus est Reip. causa,

lli tanta jam literarum luce perfusi, otq; auxiliis adjuti, aliquando susci-

erent, atq; curarent. Privati quidem .i omines nunc multi in civilibusScho- is sedulo, quod possunt,praestant: ne- me docendo tantum, sed & scribem1o aliis vel ingratis prodesse student.

lad quid tandem essicere possitnt sine

Jonorum magnorumque Ρrincipum iuctoritate,eorumq; praesidio, quibus iei haec studia non excitantibuS, adO- escentum quoque alacritatem conci-

lere, vel hujus nobilissimae disciplinae

'ignitatem non ornantibus, studia multorum languere, atq; etiam jacere videmus: praesertim cum non modo Petus indoctorum hominum barba

25쪽

ries,sed & nova factiosorum intempe ries omnia interturbet atq; peffundet Si fatalis est haec sive ruina Reip. sive Jurisprudentiae dissipatio, frustra res1- stimus. Sed nostri tamen ossicii est, quantum & quamdiu possumus, obsistere. Cum itaque boni omneS agnoscant, in hoc quoq; genere praeclaram non minuS esse tuam, quam Justiniani

olim fuerit, voluntatem, CHRISTOPH

RE,Princeps Illustrissime,cum major que etiam doctrinae & judicii facultate conjunctam esse sciant: eamq; tam Constantem, ut ne eorum quidem,qui tuam spem expectationemq; aliquam do fefellerunt, offensio infringere illam potuerit : tu nobis Justiniani libros hic revolventibus saepe occurristi, quem publice appellaremuS,atque Ctiam obtestaremur, ut illam tuam erga Remp. Leges';&literaS benevolentiam,etsi multi ingrati sint,perpetuam

26쪽

IVstinianus noster in Nov. constituti

LXXIIII. inquit: βασιλειαν λὰ τουτο os εος εξ κρανου καθ Mν , vae, τους νομιους ἀροοΘ προς τῆν τῆς φυσεως ποικιλαν. Ergo Im- Eratores Romani hoc sedulo egerunt, utas Civile, quale Respublica postularet, con-lerent: & Jurisconsultos, qui hoc sugser

ent, advocarunt atque audierunt. Geteum Jurisconsulti, qui quidem in Pandectis ivdantur, desinunt cum Alexandro Severon p. Postea Principes ipsi soli ceperunt deare responsa dare. Multis tamen ii annison tam jus novum ediderunt, quam id, uod jam editum erat, confirmarunt atque xplicarunt, & vero consultores saepe rej erunt ad ipsorum, quos dixi, Iurisconsul-3rum superstites Commentarios. Nam & ordianum, qui Alexandrum Severum pro-ime est consecutus, hoc fecisse, testantur tiamnum aliquot ejus reseripta, quae non Ilud dant responsum. l. ia. C. de legat. l. 6. C. e nupt. Neque sane tunc Imperatores aud prope sibi sumpserunt, quam ut Scaevo-

e, aut Papiniani, aut Ulpiani quidam suo b seculo

27쪽

seculo esse viderentur: & antiqui juris inte, Iretes potius essent, quam novarum legumatores. Nullius plura sunt rescripta, quam Diocletiani. Quam sunt tamen rarae illivi novae Constitutiones p Tandem vero Corussantinus, qui ei successit,' ut Imperii sedera faciemque immutavit, neque Rei p. soluta, sed & ipsius in Rep. religionis aliam esse nΟ vamque formam jussit: sic etiam ius vetus non publicum modo, sed & privatum immutare, novumque insormare, neqUe tam

consultoribus privatim de jure respondere, quam novas in universum leges ferre coepiti Quod & deinde magis atque magis secerunt successores, & maxime Theodosii duo. Postremo vero Iustinianus vix quicquam Pretermisisse videtur, quod ad Juris novi descriptionem, quae abs Constantino fuerat

ante ducentos annos inchoata, pertineret.

Operae precium quidem jam fuerit , Constantinianas & Theodosianas leges, quae hujus ut ita dicam) novationiν & fundamenta

jecerunt, & exemplum dederunt, suo Ordine in primis considerare. Verum Cum ea sint inclusae in integro illo Codice Theodos cujus editionem expectamus: DCio interea non invitus, ut ad Justinianum nostrum transeam. Equidem superioribus annis Constantinum aliquem dedi, qualem eo tempore in media jactatione meae peregrinationis informare poteram, multis aliis curis distra.

28쪽

listractus. Sed meliorem magisque inte rum dare cum licebit, altera editione non se mihi interdictum puto. Audio queniam non tam jejunum, quM aridum cen-brem quem nimium mihi familiariter no-um, honoris causa non nomino: quia tamst qui nominetur indignus, quam ambitio-e cupit nominari) maledicas & maliciosas escio quas notas jam effudisse, & ne secun- a editio hanc illi scilicet gloriam praeripe- et, praecipiti quadam nequitia antevertisse,nal O profecto more, exemplo malo & illi erati. Sed hujus viperae sibilos nihil mo-or: neque ingrati hominis impura petulania, alios intemperanter lacessendo atque an Cinando, essiciet, quin persequar quod m-titui. De Justiniano nunc quaeritur. Ac ejus piidem & vitam & res praeclare fortiterque Iestas repetere oportet ex historia, hoc est,ib iis scriptoribus, qui olim non minus dii genter, quam fideliter eas exposuerunt, veliti Procopio, Agathia, Zonara, Nicephoro.

Uam ex antiquis monumentis integra rerum teterum memoria repetenda est: & fabulo-as potius, quam historicas esse puto illas ea-um Epitomas, quas nunc quidam essingunt. t autem Historia ostendit, qualis quantus-lue & domi & foris Imperator fuerit nosterlustinianus, qualisque & Ecclesiae curator &:ivitatum instaurator: sic jam nos, qualis in

29쪽

foro sive Praetor, sive Legislator fuerit, potis

simum quaeri mus. Et vero non tantum se nO

vis ejus Constitutionibus, sed & de aliorum libris legibusque ejus mandato interpolatis, &denique de tota, quam edidit, Compositione Juris Civilis quaerendum est. Quidam, ut breve faciant, aiunt, eum fuisse Juris quendam novatorem. Sed jure an injuria talis fuerit, videndum etiam est. Nam& novatio justa & utilis esse potest. Certe nullam prope Romanae Iurisprudentiae Partem reliquit, in qua non aliquid immutarit: atque ut aliquando ipse edixit de nudo jure Quiritum tollendo, sic & hoc agere videbatur, ut de universo Quiritum antiquo jure

tollendo tandem ageret. Verum certa ra

tio, & Rei p. salus statusque jus novum saepe poscebat: &Justiniano suffragabatur atque

adeo accinebat vetus illud ,. UTI ROGAS.

Itaque bonus & sapiens & salutaris non solum Imperator, sed etiam Legislator esse visus est: & nos hanc illi gloriam lubenter tribuimus: neque recusamus Juris studiosos antiquo more in Scholis vocari Justinianaeos, ut OIim vocatos honoris causa fuisse accepimus. Quid dicam, quod Nicephorus scribit, Justinianaea etiam quaedam sive sacra sive festa olim ad consecrandam hujus Legislatoris memoriam fuisse instituta 8 Cicero narrat, &Marcellaea in Sicilia : R Mucia in Asia quaedam fuisse: & ipse Iustinianus in Scholis civilibus

30쪽

ilibus reliquit Papinianaea. An Iustinianaea erre non possemus p Sed depellenda est fatuauperstitio, quae multis veluti oculos effodit,c judicium eripit, ne quid discernant, J

finianum vero tanquam aliquem Deum Comuse colant, & omnia ejus acta dictaque ad-etent. Facessant hae ineptiae prope aniles, limiumque stupidae, quae Iustinianum transisormant in idolum. Nos, ne Iuris prudeni se studium professi plane despere videa- nur, Oculos aperiamus: & quod res ipsa li-luido suggerit, introspicere audeamus. Ceme haec in primis necessaria cautio est, ut intervolutandis Juris civilis voluminibus recte k utiliter versemur. Et vero Triboniani, sui iis componendis concinnandisque prae-ectus fuit, peccata cognoscenda, neque disimulanda facinora sunt. Nam neque illi, sed eritati addicti sumus. In hujus, fio quam ion illius verba juravimus. Fuisse hominem

erem, acutum, doctum, ingeniosum, Pro- opius fatetur. φύσεως sinquit)-εχρη- 'ct, κω πωδέας-ακρον ἁφαετο. Sed linguae atinae ct antiquitatis Romanae peritum fatis,c semper memorem fuisse, assirmare non au-im. Mitto illud, quod ignominiose dicitur, le- es pretio fixisse atque refixisse. Talem illi no-am temere inurere nolim. Sed ubi jus dare licereque serio voluit, repetitum ex antiquis egum tabulis & Prudentum Rom. Com-aentariis, neque illarum, neque horum acu