T. Livii Patavini Historiarum libri superstites: cum deperditorum voluminum ...

361쪽

EPIT E LIBRI XLVIL

. Te raro tribuno plebis multa et est, quod eum M. AEniusto Lepido pontifice mota injuriosae

eontenderet mmorumque, quam magistratuum jus

potentius fuit Lex de ambitu lata Lustrum a cer afranis conditum est. Censa sunt civium capita treenta triginta octo millia, trecenta quatuor cim. Princeps senatus lectus milius Lepidum Inter molamatos hatres, qui dissidebant, foedus ictum, ut viter in aegypto, ter Cyrenis regnaret Ariarathe Cappadociae rex, consilio Demetrii, regis Syriae, et viribus pulaus regno, a senatu restitutus es remia senatu, qui inter Masinissam et Carthaginienses de agro Jussicarent et Marciua consul adversus D maris parum prospere Primum, Postea feliciter, pugnavit eum quibus bello confligendi causa fuit, quod Illyrios, populi Romani socios, vastaverant Eademque gentem Cornelius Nasica consul domuit opimius consul Transalpinos Ligures, qui Massilie sium oppida Antipolim et Nicaeam, vastabant m egit. Praeterea res in Hispania a compluribus parum prospere gestas continet. Consulas anno quinge resim nonagesimo octavo ab Urbe Condita magia. stratum, peractis comitiis, inaequentisque anni comaulibus creatis, inire coeperunti Mutandi omitia causa fuit, quod Hispani rebellatanti mii, ad disceptaeidum inter Masinisaam et Carthaginienam

missi, renuntiaverunt, vim navalis materiae se in

is ne deprehendisse. Aliquot praetorea, a provinciis

avaritiae n ine accusati, damnati sunt.

LUsraim Ceensoribus conditum est. Cenaa sunt civium capita trecenta viginti quatuor millia Semina

tertii belli Punici referantur. Cum in finibus in thaginiensium ingens Numidarum exercitus, dum Ariobarame, Issacia nepote diceretur esse m

362쪽

Porcius Cato suasi ut Carthaginienaebus, cum Ari

humanem, specie contra Masinissam regem, sed revera contra nomanos, accitum, in finibus haberent, hellum indiceretur. Contradicente P. Cometio, aeca, placuit, legatos mitti Carthaginem, qui pec larentur, quid ageretur. Castigato senatu Carthagianiensium, quod contra foedus, et exercitum et, vales materias haberent, parem inter eos et Masini rem facere voluerunt, Masinissa agro, de quo lis erat, cedente. Sed Gisgo Hamilcaris filius homo seditiosus, qui tunc in magistratu erat, cum senatus partiaturum se judicio legatis dixisset, ita, bellum ata versus Romanos suadendo, concitavit, ut legatos, quominus violarentur, fuga explicueri Id nuntiantes, infestum Jam senatum Carthaginiensibus, infestiorem fecerunt M. Porcius Cato filii, in praetura mortu3, funus tenuissimo, ut valuit, nam pauper erat sumtu fecit. Andriscus, qui se Persei filium, regis quo tam Macedoniae, ingenti asseveratione mentiretur, Romam missus M. milius Lepidus, qui princeps senatus ab sextisdam censoribus erat lectus, antequam exspiraret, praecepit filiis, lecto se strato, sine linteis, vine purpur, esterrent in reliquum funus ne plus, quam seris denos, consumerent imaginum mecim non sumtibus, nodilitari magnorum virorum mera solere De veneficiis quaesitum Publicia et Licinia, nobiles feminae, quae viros suos consulares necasse insimulabantur, cognita causa, cum praetori pro se vades dedissent, cognatorum decreto necatae sunt, Iussa, Masinissae filius, denuntiavit, Carthagine delectus agi classem comparari, et haud dubium M Ium strui Cum Cato suaderet, ut iis bellum indiaceretur, P. Coraelio Nasica dicente, nihil temere fi ciendum, placuit, decem mitti legatos exploratum. L. Licinius Lucullus, A. Postumius Albinus, eo sules, cum desectum severe agerent, nec quemquam gratia dimitterent, ab tribunis plebis, qui pro amicis suis vacationem impetrare non poterant, in carcerem

363쪽

eonjecti sunt om nia mense hellum, pisum Pro

pere aliquoties gestum, ita confudisset civitatem Romanam, ut ne Avidin invenirentur, qui a trala natum exciperent, aut mali ire vellent, P. Cominist milianus processit, et rempturum se militiae gem quodcumque imperatim esset, professus est: quo ae empla omnes ad studium nulliandi concitavit. Lucullus consul, qui M. Claudio Marcello aureae aerat, cum lacessere omnes Cestiberiae populi vidis. rentur, vaccaeos, et Cantabroa, et arisa adluis i

emnitas nationea, in Hispania subegi ni P. Coa natius Africanus Scipio milianus, L. Pauli fissim,

Africani nepos, sed adoptima, provocatorem imis rum tribunus militum occidit et in oppugnatione Intercatiae urbis, majus etiam periculam tant: nam murum primus tranacendit Ser. Sulpicius Galla praetor male adversus Lusitanos pugnavit. Cum I gati ex Africa cum oratoribus Carthaginiensium, et Gul a Masinissae filio, recissent, cicerentque, et exercitum ae et classem Carthagine deprehendisse, perrogari sententias Placuit Catone et aliis priae pibus senatui suadentibus, ut in Asinam minatim transportaretur exercitus; quod P. Cometas Nariea dicebat, nondum sibi justam causam helli videri, ple ouit, ut bello abstinerent, at Carthaginienses elamem ex pissent, et exercitum dimisiarent ae num promni consules de Punico bello reseratent. Cinniocatum a censoribus theatrum matrueretur; P. Comnelio Naaiae auctore, tamquam inutile et noctis publicis moribus, ex senat . comissio destructum ea popul que aliquamdiu stans ludos spectavi in thaginienses cum adversus foedus, iactum Maianiasae intulissent, victi ab eo amos hahente non pina duos, et alae uvamine, mandere et gustare panem tam solito, insuper Romanum bellum merueriint.

364쪽

'aer Punici es inlinim est, et rementeaemo anno ab Urbe eondita, india quintum annum, quam erat ereptum, consummast Inter M. Porcium C tonem et Scipionem Naaleam, quorum aver sapier elasimus vir in civitate hibetatur, alter etiam vir Pthnus a senatu jussicatus erat, versis certatum se tengis est Catone suadente hesium, et ut tolleretua delereturque Carthago; m avssuadente. Hamil stamen, quod contra foedus, naves haberent, quod exerestum extra lare duxissent, quod melo popia Romani et amico Masinissae arma intulissent, quod sumn eius Gulussam, qui eum legatis Romanis erat, an oppidum non recepissent, bellum iis indiui. Priu emedi ulla evis in naves imponerentur, meenses diu Romam venerunt, se suaque omnia dede item

e legatio, Muti omen, grata Patribus, Me a Cam ueniensibus fili Diti Patri ludi ad Terentum est praerepto librorum Sibyllinorum, laeti; qui anno cem tesimo, primo Punieo bello, quingentesimo et avero anno ab Urbe eonditii, laeti eranti Legati triginta

Romam venerunt, per quos se Carthaginianae des hin Catonis sententia pervicit, ut in decreto pe staretur, et ut consulas quam primum ad bellum proficiscerentur. Qui ubi in Africam tranaeerant, a reptis, quos imperaverant, trecentis obridibus, et a mis, omnibusque instrumentia bellicis, qua Camerassae erant; tunc, cum ex auctoritate Patrum J herent, ut in alium locum, dum a mari derem millia ramum, ne minus, remotum, oppidum lacerent, in

dignitate rei ad hilandum Carthaginienses compul run obsideri oppugnarique empta est Carthago ab L Marcio Manio Manilio, consulibus. In qua oppugnatione cum neglectos ab una parie muros duo tribunt temere eum cohortibus sin immissent, et ab oppidanis graviter eaederentur, a Scipione Africano expliciti sunt per quem et castaeum Romanorum,

365쪽

quod nocte expugnabant, paucis equitibus Juvantilare,

liberatum est castrorumque, quae Carthaolumnae

omnibus copiis ab urbe Pariter egreari, oppugnabanti liberatorum is ipse praecipuam gloriam tuli P a terea, cum ab irrita oppugnatione Carthaginis consa(alter erum Romam ad comitia ierat exercitum disceret adversus Hasdrubalem, qui cum alter manis iniquum saltum insederat, suasit primo consuli, ne tam iniquo loco confligeret: victu deinde complurium, qui et prudentiae ejus et virtuti in desim se tentiis, et ipse salium ingressus est: cumum sicut praedixerat, fusus repitusque esset Romanus excitus, et duae cohortes ab hoste obsiderisItur, cum emula equitum turmis in aestum reversus, liberavit eas, et incolumes reduxit. Quam virtutem ducet Cato, vir promtioris ad vituperandum linguae, in a natu, prosecutus est, ut diceret, re quos, qui iis Ahiesi militarent, umbras militare, Scipionoem via res ' et populus Romanus eo favore complexus, ut comitiis plurimae eum tribus consulam scriberent, cum hoc per aetatem non liceret. Cum L. Scribonius, tribunus plebis, rogationem promulgasset, ut Maiatani, qui in fidem populi Romani dediti, a Ser.

Galba in Galliam venissent, in libertatem restituere tur M. Cato acetam suasit exstat oratio in Annalibus ejus inclusa Q. Fulvius Nobilior, et Mepo ab eo in senatu laceratus, respondit pro Galba ipso quoque Galba, cum se damnari videret, complexus

duos filios praetextatos, et Sulpicii Galli filium, cujus

tutor erat, ita miserabiliter pro se locutus est, uta gatio antiquaretur Exstant tres orationes ejus dum adversus Libonem tribunum plebis, rogationemque eius, habitae de Lusitanis una contra L. Cornelium Cethegum, in qua Lusitanos propter sese castrua bentes mos fatetur, quod compertum habuerit, equo atque homine suo ritu immolatis, per speciem paria adoriri exercitum auum in animo habuisse Andriama

quidam, ultimae sortis homo, Perses , a filiun

366쪽

tarum ae mutato nonaria missi ala melltari, inini ius a Romana, quo illum Demetrius Syriae rex, obha usum mendacium, miserat clam profugitae Miltia ad titiam ejus semiam, velut ad veram, o -tilaia, eontreeto exercitu, totam Maredoniam mih et intate in entium, aut armis ore avi Fabulamatitem talem finxerati Ex pellire se et Perseo rege ortum, traditum Mucandum Cretensi euidam eam ut in hiali easus, quod ille cum Romanis gereret, aliquod vesut maen rore stirpis exstare Perseo demortuo, Adramytte se educatum usque ad duodecimum a

mneri aetatis, patrem eum esse eredentem, a quo ere

caretur, unam generis fuisse sui affecto dein uo, cum prope ad vitae finem ultimum esse delaetam tandem illa originem suam, falsaeque matri libellurn datum, signo Perses regis signatum, quem sibi is

deret, cum ad puberem aetatem venias et obtesta . onusque ultimas adjectas, ut res in o vito ad id si mus servaretur pubescenti libelliam traditum in quo re leti illa duo thesauri a patre diementuri tum aesentem mulierem subditum se esse, veram stirpem ignoranti ossi Isae genus atque obtestatam, ut prius, quam manaret ad Eumenem res, Perae inimicum, amederet iis laesa, ne laterereretur: eo se exterriatanas, simul sperantem aliquod a Demetrio auxilium,

is liniam se eontulisse atque ibi primum, quis es

sest, palim expromere ausum.

EPITOME LIBRI L.

Tarae A, eum et illam invadere armis atque deis evare Pseudophilippus vi et, per legatos Romani eum auxillis Actaeorum desens es Prusias rex Bi thymae, omniumque humillimorum vitiorum,J, Lemnode io, adjuvante Attes rege Pergami, celsus isti Rahel at ilium reum, qui, pro sup ore ordine

dentium, enatum habuisse umim os eontinens dicitui . Cum legatos, ad pacem inter Nicomedem et Prusiam laetendam Romani misissent, et unus ex ub nivitia

21 s

367쪽

misellara a mimaeviit hahere caver se uim aeger esset, tertius ingenio meo haberetur dixit into,

em I ionem nee caput, nec pedes, me es habere. In Syria, iue eo tempore, ex stirpe genetia Peraei regis Macedonum, inertia socordisque misisIm Prusiae regem habebat laeente eo in gania et Iustris, Alamonius regnahat per quem et amici nes via, et Laodice regina, et Antigonus, Demetrii filius, oecis Marinisam Numidiae rex, non ginta annis decessit. vir insignis. Inter caelara opera Juvenilia quae ad ultimum edidit, adeo, etiam aeratas in aenectam, viguit, ut post sextum et oci mimum annum filium genuerit. Inter tres liberos eius, maximum natu I psam, Gulumam, marinatalem, qui etiam Praecia literis eruditus erat, P. Scipio milvis nus cum commune eis pater mgnum resiquisset, et

dividere eos arbitro Seipione sua amo partes atavi maerendi regni disiciti Item Phamaeae in leoni,

praefecto equitum Carthaginiensium, viro forti, et e ius praecipua opera aeui utehantur, persuasit ut ad uomanos cum equitatu suo transire Ex tribus I gatis, qui ad Masinimam missi fuerant, iam cis Marcellus, coorta tempestate, fluctibus obrutua eat. Carthaginienses Hasdruhalem, Maamiam nepotem, quem praetorem habetanti proditionis suspectum, incuria occiderunt quae suspicio inde emanavit, quod propinquus esset Gulussae, Romanorum Matutas J vantia. P. Scipio Igmilianus, cum aedilitatem p teret, eonavi a popula dictus, quoniam per ammemsulem fieri non licebat, cum magno emtaminea agantis plebis, et repugnantibus iliquamdiu P tribum levitas solutua, et mnavi meatus est. Manius Marullus aliquot ustes circumpositas Carthagini e pugnaviti aereudophilippus in Macedonia, caeso eum exercitu P. Iuventio praetore, a Q. Caecilio Metua plusque est, et recepta Macedonia.

368쪽

Maram, in ineuitu millia viginti eris parauum

patens, magno labore obsessa, et per partes capta est,

primum a Mancino legato, deinde a Scipione consule, mi extra sortem movincia Africa data erat Carin ginienses, portu novo quia vetus ohstruetus a Seiapione erat freto, et contracta elam exiguo tempore amputatame, infeliciter navali proelio pugnaverunt. Hasdrubalia quoque ducis eorum castra, ad Nepherim oppidum Ioeo dissicilitata, eum exercitu deleta sunt a Scipione qui tandem urbem expugnavit septinge tesimo anno, quam erat concita Spoliorum magor pars Siculis, quibus ablata erant, reddita. Ultimo ustis exscidio, cum se Hasdrubal Scipioni dedissime uxor ejus, quae paucis ante diebus de marito imp

irare non potuerat, ut ad victorem transfugerent, in messium ae flagrantis urbis incendium, duobus cum liberia, ex arce praecipitavit. Scipio exemplo patriami naturalis mihi Pauli, qui Medoniam vicerat, Iudo fecit, transfugasque a fugitivos beatiis objecit. Belli Aesines semina reseruntur haec quod legati populi Romani ab Achatas pulsati sint Corinthi, misti, ut eas civitates, quae sub ditione Philippi fu

rant, ab Achaico concilio secernerent.

EPITOME LIBRI LIL

Cina Achaeis, qui in auxilio Boeotos et Chiaridenses hahastant, Q. Caeci a Metellus ad Thermopylas binoeonfiixit: quibus victis, dux eorum Critolaus veneno tibi mortem eo civit in cujus locum Diaeus Achaisi

motus primus auctor, ab Acharia dux ereatus, ad Isthmon a L. Mummio consule vietus est: qui omni

Actia in deditionem aerepti, Corinthon ex senatu eomino diruit, quia ibi his Romani violati erant. Thebae quoque et Chalcis, quae auxilio fuerant, dia rutam has L. Mummiua abstinentissimum virum egit: nee quaequam ex iis opibus omamentiaque, quae

369쪽

pra sere Corinthos laeniit, in domam qua Peramniti Q. Caecilius Metellus de Andrisco triumpiatvit P. melliis semio Mneanua miliarius de Caeshamar. et de sed iam Niriathiis in Hispana primmn expue ore venator, ex venatore latro, mox Justi quo siserenas dux eius, totam Lusitaniam remavit- M. fillium praetorem, fuso mus Mercitu, cepit et post quem et Plautius praetor nihilo felicius rem gae alte tantumque. terroris is hostis intulit, ut adversus emm eonsulaeti opus esset et due et exercitu P-tvrea motus Syriae, et bella inter reges gesta, et runtur Alexandre, homo ignotus et ineretae stirium

decim siret ante dictum est Demetrio rem in Syria regnatat hune Demrerius, Demeti filius, qui a patre quondam ob ineertos belli casus ablegatus Gnia don fuerat, contemta socordia inertiaque dum ali vante Ptolemaeo AEgypti rege, cidus filiam Cleopatram in matrimonium aeceperat, besto interemit se lemaeus, in eaput graviter uiueratus, inter eurati nem, dum ossa medici terebrare contendunt, exspiavavit atque in laeum elus frater minor Ptolemaeus, qui Cyrenia regnabat, successita Demetrius, ob eri desitatem, quam per tormenta in suos exercebat, a Diodoto quodam, uno ex subjectis, qui Alexandri filio, bimulo admodum, regnum asserctat, Peratus, Seleuciam confugi L. Mummius de Actam triumphavit signa aerea, marmoreaque, et tabulas

pietas, in triumpho tulit.

Amiis vindius, eonsul, Salassos, gentem Alpinanti domuit. Alter seudoi ilippus in Medonia actis

Tremem quaestore, cum exercitu, caesus est in

Caecilius Metellus, proconsul, Celtiberos, dit. A

Q. Fabio, proconsule, pars magna rarit nise em gnatis aliquot urbibus, recepta est. C. Iulius a nator Graece res Romanas scritati

370쪽

Q. Pommus coiisvi in Hispania Termeatinos sub--t: cum eisdem et Numantinis pacem ab infirmitate licit Lustrum a censoribus conditum est. Cenaa civium capita trecenta viginti octo millia, quadri genis quadraginta duo. Cum Macedonum mitio questum de D. Iunio Silano praetore venissent, quod acceptis pecuniis provinciam spoliasset, et senatus de querelis eorum vellet cognoscere T. Manlius o quatus, Pater Silani, petiit, impetravitque, ut sibi cognitio mandaretur et domi causa cognita, filium condeninavit, abdicavitque hac ne funeri quidem dua(cum suspendio vitam finisset interfuit sedensque domi potestatem consultantibus ex instituto fecit. Q. Fabius, proconsul, rebus in Hispania prospere gestis labem imposuit, pace cum Viriatho aequis conditioniatas laeti Viriathus a proditoribus, consilio Servilii Caepionis, interfectus est, et ab exercitu suo mulium comploratus, ac nobiliter sepultus vir duxque magnus, et per quatuordecim annos, quibus cum Romanis hellum gessit, frequentius superiori

P. Conmiso Nasicaacui cognomen Serapion fuit, ab initante Curiatio tribuno pleias impositum et D.

Iunio Bruto, consulibus, delectum habentibus, inaeo spectu tironum res saluberrimi exempli lacta est: nam C. Matienus accusatus est apud tribunos plebis, quod exercitum in Hispania deseritisset damnatusque sub fures diu virgis caesus est, et sestertio nummo veniit. Tribuni piaris, quia non impetrarent, ut sibi denos, quos vellent, milites eximere liceret, consule in ea cerem dues jusserunt. Iunius Brutus e sul inii

pania iis, qui sub Viriatho militaverant, agros et OPpidum dedit, quod valentia vocatum est M. Popiis bis a Numantinia, cum quibus pacem saetam semina irritam fieri cenauerat, eum exercitu fusus fugat quae