장음표시 사용
351쪽
miles adolescentibus militibus ostendi. Uta nimia et integrum denudet Revocate, si videtur, tribuni, ad suffragium tribus ego ad vos, milites,t deam dam, euntesque ad suffragia assectabor; et nota improbos ingratosque, et eos, qui non regi se ab mperatore, sed eum ultro sibi per ambitionem servire, aequum censenti bae oratione castigata militaris turba ita mutavit animum, ut tribus ad suaemium revocatae ad unam omnes rogationem de triumphos herent victa igitur inimicorum malevolentia et obtrectatione, triumphavit Paulus de Perseo rege et
Macedonibus per triduum IV. III et pridie Calendas
Decembres. Fuit hie triumphus, sive magnitudinem
victi regis, sive speciem simulacrorum, sive modum pecuniae spectes, longe magnificentissimus, ut omnium anteaetorum comparationem amplitu fine sum Taret. Populus, exstructis per forum et caetera uinis
loca, qua traduci pompam oportebat, tabulatis the trorum in modum, spectavit in candidis togis. Aperta
templa omnia, et sertis coronata, thure fumabant. Lictores satellitesque confluentem temere tinham Et vage discurrentem submoventes e medio, patenim late vias vacuasque praebebant. Cum in tres, ut
diximus, dies distributa esset pompa spectaculi, Pria mus dies vix sufficit transvehendis signis tabulisque eaptivis, in ducentos quinquagilata currus impositi Sequenti die multis plaustris translatum, quidquid
Macedonicorum armorum pulcherrimum et magni centissimum fuit, quae et ipsa ferri aut seris recenatres nitore splendebant, et ita structa erant inter mut eum acervatim potius cumulata, quam artificiosae digesta, viderentur, miram quamdam hac ipsa velut temeraria et fortuita concursione speciem objicerent oculis galeae scutis, et loricae ocreis, et peltae in Gese, et Thracica retrae, et pharetrae equestribus Pe
mixtae fienis, atrietique gladii hine inde mucrone e serto minaces, et e lateribus dirundines sarissam A
352쪽
que haec omiua eum laxius vincta inter se forent, aequando in transvinendo sibi mutuo alliderentur, Ma
tium quemdam ac terribilem edebant sonum, ut ne victa quidem conspici possent, sine quodam animorum horrore. Tum onusta argento signato vasa quinquam ginta supra septingenta a tribus millibus hominum Portabantur. Tria talenta in singulis, a quatemis gestata hominibus. Erant et qui crateras argenteos, et phialas, et calices, et domu ferebant, tum apte inter se collocata, tum magnitudine, et pondere, et exstantis insigniter caelaturae artificio conspicua Te tio autem die ducere agmen primo statim mane eo Per tubicines, non festos sollemium pomparum m dos, sed bellicum canentes, quasi in aciem procede
dum foret. Post hos agebantur pingues, comibus auratis, et vittis sertisque redimiti boves centum et viginta Ducebant eos cineti fasciis eximio opere textis juvenes, quibus comites additi pueri pateras aureas argenteasque gestabant. Sequebantur ii, qui gnatum aurum in vasis septem et septuaginta fer tant, quorum unumquodque, quemadmodum et min quibus argentum translatum fuerat, tria talenta habeba Tum visebatur aera phiala decem tale torum pondo auri, pretiosis distincta gemmis, quam Paulus faciendam curaverat, et Antigonides, Sele cidesque, et Thericlea, caeteraque Pocula ex auro, quibus Persei tritania ornabantur. Subibat Perses currus ejus armis onustus, addito diademate. quebatur captivorum agmen Bitis, Cotyis regis filius, obses in Macedoniam a patre missus, ac deinde cum Persei liberis captus a Romanis; tum ipsi Perses liberi, comitante educatorum et magistrorum agmine, manus ad spectatores cum lacrymis miserabiliter te dentium, et docentium pueros, implorandam suppliciter victoris populi misericordiam. Filii erant duo, Puella una, qui eo majorem moves,ant miserationem spectantibus, quod ipsi per aetatem vix mala sua intelligere poterania Itaque plurimi lacrymas tenere
353쪽
non potuerunt, et omnibus confudit animum tutatua quidam moeror, qui sincero eos frui gaudio, quamdiu sub oculis pueri fuerunt, non sineret. Pone filios incedebat cum uxore Perseus, pullo amictu, cum Cr pidis Graeci moris, stupenti et attonito similis, et cui magnitudo malorum mentem omnino eripuisse vid retur. Sequebatur amicorum et familiarium turba, quorum in vultu dolor gravis eminebat, quique eum semper oculos in eum figerent, lacrymis rigantes ora, satis indicabant, sese illius dolere malis, suorum immemores. Hanc quidem ignominiam deprecatus erat Perseus, missis ad milium, qui orarent, ne in
triumpho duceretur. Risit Zmilius hominis ignaviam, et M id quidem, ' inquit, di ipsius et,
dem fuit, et nunc est, manu ac potestate; ' tacite monens, ut generos morte id, quod metuebat, deeus effugere Sed forte consilium non admisit mollia animus; et nescio qua spe delenitus, maluit in Praedae suae parte ipse numerari. Quadringenta inde coronae aureae portabantur, Paulo ab oninibus fere Graeciae et Asiae civitatibus in gratulationem victoriae per legatos dono missae grandis sane, si per se ipsae spectarentur, pretii, sed mediocris accessio immanium opum, quae in hoc triumpho transvectae fuerant. J XL. Summam omnis captivi auri argentique tran
lati sestertium millies duchniae fuisse, Valerius Antias tradit; quae haud dubie major aliquanto inmmam numero plaustrorum ponderibusque auri, argenti, generatim ab ipso scriptis, essicitur. Alterum tantum aut in bellum proximum absumtum, aut in fuga, eum Samothracen peteret, dissipatum tradunt eoque
id mirabilius erat, quod tantum pecuniae intra triginta annos post bellum Philippi cum Romanis, partim ex
fructu metallorum, partim ex vectigalibus aliis c acervatum fuerat. Itaque admodum inops pecuniae Philippus, Perseus contra praedives, bellare cum, manis eo iti Ipse postremo Pavius in curru magnam, cum dignitate alia corporis, tum senecta ipsa,
354쪽
mnestatem prae se ferens et post currum, inter alios illustres viros, filii duo, Q. Maximus et P. Scipio: deinde equites turmatim, et cohortes peditum, suis quaeque ordinibus. Pessit in singulos dati centeni; duplex centurioni, triplex equiti tantum pediti daturum fuisse credunt, et pro rata aliis, si aut non refragati honor ejus fuissent, aut benigne hac ipsa
summa nuntiata, acclamassenti sed non Perseus tantum per illos dies documentum humanorum eam suum fuit, in catenis ante currum victoris ducis perustem hostium ductus; sed etiam victor Paulus, auro Purpuraque fulgens. Nam ductus e filiis, quos, si is datis in adoptionem, solos nominis, sacrorum, familiaeque haeredes retinuerat domi, minor, ferme duodecim annos natus, quinque diebus ante triumphum, major, quatuor et annorum, triduo post triumphum, decessit; quos praetextatos curru vehicum patre, sibi ipsos similes praedestinantes trium- Phos, oportuerat Paucis post diebus, data a M. Antonio tribuno plebis concione, cum de suis rebus
gestis more raeterorum imperatorum disseruisset,
morabilis ejus oratio et digna Romano principe fuit. XLI. ' Quamquam et quam feliciter rem publicam administraverim, et quod duod vina domum meam per hos dies perculerint, non ignorare vos, Quirites,
arbitror, cum spectacula vobis nunc triumphus meus, nunc funera liberorum meorum fuerint; tamen paucis, quaeso, sinatis me cum pallia felicitate comparare, eo quo debeo, animo, privatam meam fortunam. Profectus ex Italia, classem a Brundisio sole orto misi nona diei hori. cum omnibus meis navibus,
Corcyram tenui Inde quinto die Delphis Apollini
Pro me, exercitibusque et classibus, lustra sacrificavi. A Delphis quinto die in castra perveni ubi
exercitu accepto, mutatis quibusdam, quae magna impedimenta victoriae erant, progressus, quia vim Mnabilia astra hostium erant, neque cogi pugnare Pomterat rex, inter praeaedia ejus saltum ad Petram mari,
355쪽
et ad pugnam rege coacto, aes vici Macedoniam an potestatem populi Romani redii, et, quod hellum per quadriennium quatuor ante me consules ita gesserunt, ut semper successori traderent gravius, id ego quindecim diebus per es. Aliarum deinde se cundarum rerum velut proventus secutus Civitates omnes Macedoniae se dediderunt gaeta regia in P testatem venit; rex ipse tradentibus prope ipsis Diis, in templo Samothracum cum liberis est reptus. Mihi quoque ipsi nimia jam fortuna mea videri, eoque suspecta esse Maris pericula timere coepi, in tanta pecunia regia in Italiam trajicienda, et victore me
citu transportando. Postquam omnia secundo navium cursu in Italiam pervenerunt, neque erat, quod ultra precarer, illud optavi, ut, cum ex summo retro volvi fortuna consuesset, mutationem ejus domus mea
potius, quam respublica, sentiret. Itaque defunctam esse fortunam publicam me tam insigni calamitate ro quod triumphus meus, velut ad Iudibrium,
suum humanorum, duobus funeribus liberorum me rum est interpositus. Et, cum ego et Perseus nune nobilia maxime sortis mortalium exempla spectemur;
ille, qui ante se captivos, captivus ipse, duci liberos vidit, incolumes tamen eos habet ego, qui de illo triumphavi, ab alterius funere filii curru in Capit lium, ad uerum ex Capitolio prope jam exsμ-rantem veni: ne erectanti stirpe liberum superest, qui L. mihi Pauli nomen ferat. Duos enim, tamquam ex magna progenie liberorum in adoptionem datos, Cornelia et Fabia gens habent; Pauli in domo,
praeter se, nemo superest. Sed hanc cladem domus meae vestra felicitas et secunda fortuna publica eo
XLII. Hare, tanto dicta animo, magis confudem audientium animos, quam si miserabiliter initatem suam deflendo locutus esset. Cn. octavius Calendis Decembribus de rege Perseo navalem triumphum egit. Is triumphus sine eaptivis fuit, sine paeda.
356쪽
Dedit sociis navalibus, in singulos denarios septu genos quinos gubematoribus, qui in navibus u rant, duplex magistris navium quadruplex Senat drinde habitus es Patres censuerunt, ut Q. Cassius Persea regem cum Alexandro filio Alaam in custodiam duceret comites, pecuniam, argentum, instrumentum quod haberet. Bitis, regis Thracum filius, eum obsidibus in custodiam Carseolos est mi sus Caeteros captivos, qui in triumpho ducti erant, in carcerem con plaevi Paucos post dies quam haec acta, legati ab Cotye rege Thracum venerunt, pecuniam ad redimendum filium aliosque obsides ap- Portantes. Eis in senatum introductis, et id ipsum argumenti praetendentibus orationis, non sua volum
rite Cotyn bello juvisse Persea, quod obsides dare
coactus esset, orantibusque, ut eos pretio, quantum
ipsi statuissent Patres, redimi paterentur, responsum ex auctoritate senatus est Populum Romanum meminisse amicitiae, quae cum Cotye, moribusque ejus, et gente Thracum fuisset obsides datos cimen, non crimim defensionem esse cum Thracum genti ne quietus quidem Perseus, nedum bellai mano occupatus, timendus fuerit. Caeterum, etsi Cotys Persei gratiam praetulisset amicitiae populi Romani, magis, quid se dignum esset, quam quid mino e is fieri posset, aestimaturum filium atque o Maedes ei remissurum. Beneficia gratuita esse populi Romani pretium eorum malle relinquere in accipientium animis, quam praesens exigere. v Legati
nominati, T. Quintius Flamininus, C. Licinius Ne va, M. Caninius Rebilus, qui obsides in Thraciam
reducerent et Thracibus munera data in singulos binum millium seris. Bitis, cum caeteris obticibus a Carseolis arcessitus, ad patrem cum legatis missus. Naves regiae, captae de Macedonibus, inusitatae ante magnitudinis, in Campo Martio subductae sunt. xLIII. Haerente adhuc, non in ammis modo, sed
paene in oculis, memoria Macedonio triumphi L.
357쪽
Anteiiis Quirinalibus triumphaerit da rege Gentio mbrusque Similia o nia magis visa hominibus, quam paria: minor ipse imperator, et nobilitate Anicius cumamilio, et jure imperii praetor cum consule collatus et non Gentius Perseo, non Illyrii Macedonibus, non spolia spoliis, non pecunia pecuniae, non dona donia comparari poterant. Itaque, sicut praefulgebat huici triumphus recens ita appar ipsum per se intuentibus nequaquam esse contemnendum. Perdomuerat
intra paucos dies, terra marique ferocem locis aemunitis fretam, gentem Illyriorum: mem regiaequo omnes stirpis ceperat transtulit in triumphum maeri militaria signa, spoliaque alia, et supellectilem regiam auri pondo viginti et septem, argenti decem et novem pondo denarium tria missa, et centum via
ginti millia Illyrii argenti. Ante currum ducti Genuus rex cum conjuge et litaris, et Caravantius frater regis, et aliquot nobiles Illyrii. De praeda militibus,
in aemulos, quadragenos quinos denarios, duplex temturioni, triplex equiti sores nominis Latini quantum civibus, et sociis navalibus dedit quantum militibus. Laetior hunc triumphum est secutus miles, multisque dux ipse carminibus celebratus. Sestertium ducisties
ex ea praeda redactum esse, auctor est Antias, Pra ter aurum argentumque, quod in aerarium sit latum:
quod quia unde redigi potuerit, non appareret, au torem pro re posui. Rex Gentius, eum liberia et conjuge et fratre Spoletium in custodiam ex senatu eonsulto ductus caeteri cutivi Romae in carcerem mecti recusantibusque custodiam Spoletinis, Iguvium reges traducti. Reliquum ex Illyrico praeda ducenti viginti lembi erant de Gentio rege captos eos Corcyraeis, et Apolloniatibus, et Dyrrachinis, Q.
Cassius ex senatu consulto tribuiti XLIV. Consules eo anno, agro tantiam Ligurum populato, cum hostes exercitus nunquam eduxissent,
nulla re memorabili gesta, Romam ad magistrat subrogandos redierunt; et primo comitiali die com
358쪽
aulas erebunt M. Claudium armum, C. Sulpiacium Gallum. Deinde praetores postero die L. I xum, L. Appulesum Satuminum, A. Iacinium Ne vam, P. Rutilium Calvum, P. QidnMum varum,
M. Fonteium. His praetoribus duae urimae Promineta sunt decretae, duae Hispaniae, Sicilla, acria dinis. Intercalatum eo anno postridie Terminalia intercalares fueriint. Augur eo anno mortuus est et Claudius in equa locum augur es legerunt T. Quintium Flamininum. Et flamen Quirinalis mo tuus, Fabius Platori Eo anno rex Prusias venit Romim cum filio Nicomede Is magno comitatu urbem ingressus, ad forum a porta tribunalque Q. Cassii praetoria perremi concursuque undique facto, ' Deos, qui urbem Romam ineotia ent, senatumque et populum Romanum salutatiun se' divites venisse: et gratulatum, quod Persea Gentiumque reges vici aent; Macedonibusque et Illyriis in ditionem redactis, auxissent imperium' Cum praetor senatum ei, si velit, eo die daturum dixisset biduum petiit, quo templa iam urbemque et hospites amicosque viaceret. Datus, qui circumduceret eum, L. Cornelius Scipio quaestor qui et Capuam es obviam missus fuerat et aedes, quae ipsum comitesque ejus benigne reciperent, conductae Tertio post die senatum adit; gratulatu victoriam est merita sua in eo h- . memoravit petiit, ' in votum sibi solaere, Roma in Capitolio decem majores hostias, et Praeneste unam Fortunae, liceret ea vota pro victoria populi It
mani esse. Et ut societas secum renovaretur age
que sibi, de rege Antiocho aptus, quem, num datum a populo Romano, Galli possiderent, daretur. U Filium postremo Nicomedem senatui commendavit. Omnium, qui in ac ni imperatores fuerant f
vore est adjutus. Itaque caetera, quae petebat, concessa de agro responsum est, D Legatos ad rem
inspiciendam missuros. Si ager populi Romani fili set, nec cuiquam datus esset, dignissimum eo dono
359쪽
Petulam habituras me. Si autem Antio ram fuisset, eo ne populi quidem Romani lactum ais
rem aut, si datus Gallis esset, ignoscere Prusiam debere, si ex nullius injuria quidquam ei datum e let populus Romanus. Ne quod detur quidem, in tam se donum posse, quod eum, qui det, uti vis. Iet, ablaturum esse sciat. Facile Nicomedis commendationem accipere. Quanta cura rvum mnia eorum liberos tueatur populus Romanus, documentomiamaeum AEgypti regem esse. ' Cum hoc sponso Prusiaa est dimissus. Affunera, ex Paestertiis jussa dari, et vasorum argenteorum pondo quinquaginta. Et filio regis Nicomedi ex ea summa munera dari censuerunt, ex qua Masgabae filiora gis Masinissa data essent et ut victimae, aliaque, quae ad merificium pertinerent, seu Romae aeuira neste immolare vellet, regi ex publico, sicut magistratibus Romanis, praeberentur et ut ex inare, qui Brundisii esset, naves longae viginti assignare tur, quibus uteretur, donec ad Hassem, dono datam ei rex pervenisset. L. Comelius Scipio ne ab eo abscederet, sumtumque ipsi et comitibus praeberet, donec navem conscendisse Mire laetum et ea mnignitate in se populi Romani regem fuisse, mriint munera sibi ipsum emisse; filium jussissed num populi Romani accipem Haec de Prusia nostri
aeriptores Polybius, eum me indignum mage iste nominis tanti tradit pileatum, capite raso, o viam ire legatis solitum, libertumque se populi Romani ferre et ideo insignia ordinis ejus gerer
Romae quoque, cum veniret in curiam, submisisse se, et oscula limen curiae contigisse et ' Deos servatores suos ' senatum appellasse aliamque orationem, non tam honorificam audientibus, quam sibi deformem habuisse. Moratus circa Urbem triginta haud amplius dies, in regnum est Profectus.
360쪽
EdMENRs rex Romam venit qui, quia Macedo eo bello medium merat, ne aut hostis judicatus videretur, si exclusus esset, aut liberatus crimine si admi teretur; in commune lex lata est, ne cui regi Romam
venire licere Claudius Marcellus consul Alpinoa Gallos, et Sulpicius Gallus consul Ligures, subegit. LegMi Prusiae regis conquesti sunt de Eumene, quod
fines suos popularetur dixeruntque eum conspiriisse cum Antiocho contra populum Romanum. Societas eum Rhodiis deprecantibus juncta est. Lustrum vim soribus conditum est. Censa sunt civium evitarer
centa viginti septem millia viginti duo. Princeps sen to laetus M. milius Lepidus Ptolemaeus, gypti
rex, pulsus regno a minore fratre, missis ad eum legatis, restitutus es Ariarathe, Cappadociae rege, mortuo, filius ejus Ariarathes regnum acceInt, et amicitiam cum populo Romano per legatos renovavit. Res praeterea adversus Ligures, et Corsos, et Lusitanos, vario eve tu gestas, et motus Syriae, mortuo Antiocho, qui Mum Antiochum puerum admodum reliquerat, comtineti Hunc Antiochum puerum, cum Lysia tutore, Demetrius, Seleuci filius, qui Romae obses fuerat, clam, quia non dimittebatur a Romanis, interemit; et Ipse in regnum receptum L milio Paulo, qui Persen vicerat, mortuo, tanta ejus abstinentia fuit, ut, eum ex Hispania et ex Macedonia immensas opes r tulisset, vix ex auctione ejus redactum Ut, unde uxorimus dos solveretur. Pomtinae paludes a Cometio Cethego consule, cui ea provincia evenerat, rimatae,