장음표시 사용
331쪽
habitura est, inperituri sumus Nondum segrego in
vitatis causam a Polyarato et Dinone, civibus nostr et iis, quos, ut traderemus vobis, adduximus si omnes Rhodii aeque noxii essemus, quod nostrum in hoc hello erimen esset Persei partibus favimus; et,
quemadmodum Antiochi Philippique bello pro vobis
niversus reges, Me nunc pro rege adversus vos stetiamus. Quemadmodum soleamus socios juvare, et quam
impigre capessere bella, et Livium, L. Emilium Regillum interrogate, qui assibus vestris in Asia pra
fuerunti Nunquam vestrae naves pugnavere sine n
ins nostra classe pugnarimus semel ad Samum, it rum in Pamphylia adversus Hannibalem imperat rem quae victoria nobis eo gloriosior est, quod, cum ad Samum magnam partem navium adversa pugna et egregiam juventutem amisissemus, ne tanta quidemetale territi, iterum ausi simius regiae clas ex Syria venienti obviam ire. Haec non gloriandi causa retuli(neque enim ea nunc nostra est fortuna , sed ut avi monerem, quemadmodum adjuvare socios solerent
Rhodit. XXIII. M Praemia, Philippo et Antiocho devictim
amplissima Rcepimus a vobis. Si quae vestra nunc est fortuna Deum benignitate et virtute vestra, ea Persei fuisset, et praemia petitum ad victorem regem venissemus in Macedoniam, quid tandem diceremus pPecuniane a nobis adjutum, an frumento auxiliis terrestribus, an navalibus Z quod praesidium tenuissae nos ubi pugnasse aut sub illius ducibus, aut per nos ipso. Si quaereret, ubi miles noster, ubi navis intra praesidia sua fuisset quid responderemus Causam fortasse diceremus apud victorem, quemadmodum apud vos dieimus. Hoc enim legatos utroque de pace mi tendo consecuti sumus, ut ne ab utrasqueJ partegratiam iniremus ab altera etiam crimen et periculum esset. Quamquam Perseus vere objiceret, id quod vos non
potestis, Patres conscripti, nos principio belli misima ad vos legatos, qui pollicerentur vobis, quae ad hesium
332쪽
opus essent Onavalibus,tarim Iuventute nostra, sicut prioribus hiatis, ad omnia paratos fore. Me praestar
.mus, Per vos stetit, qui, de quacumque causti tum a vernati nostra auxilia estis. Meque fecimus igitur quidquam tamquam hostes, neque bonorum mes
rum defuimus ossicio sed a vobis prohilati praestare svimus Quid igitur nihilne factum neque di tum est in civitate vestra, Rhodii, quod nolletis, quo merito Menderetur populus Romanus 3 Hinc jam
non, quod ictum est, defensurus sum renon adeo insanio , sed publicam causam a privatorum culpa a gregaturus. Mulla enim est civitas, quae non et improbos cives aliquando, et imperitam multitudinem aemper habeat. Etiam apud vos fuisse audivi, qui a aentando multitudini grassarentur; et secessisse alia quando a vobis plebem, nec in potestate vestra rempublicam futare. Si hoc in hac tam bene morata civia tale accidere potuit, mirari quisquam potest, aliquos fuisse apud nos, qui regis amicitiam petentes, plebem .nostram consiliis depravarent qui tamen nihil ultra
valuerunt, quam ut in ossicio cessaremus. Non pra
teribo id, quod gravissimum est in hoc bello crimen civitatis nostrata legatos eodem tempore et ad Da et ad Persea de pace misimus: quod infelix consilium Iuriosus ut postea audivimus orator stultissimum fi Ut quem sic locutum constat, tamquam et Popillius legatu Romanus, quem ad submovendos a bello A tiochum et Ptolemaeum reges misistis, laqueretur, Sed tamen ea, sive superitia sive stultitia appellanda
est, eadem, quae apud vos, et apud Persea fuit. Tam civitatium, quam singulorum hominum, mores sunt: gentes quoque aliae iracundae, aliae audaces, quaedam timidae in vinum, in Venerem proniores aliae sunt. Atheniensium populum fama est celerem et supra vires audacem esse ad conandum Lacedaemoniorum cun istorem, et vix in ea, quibus fidit, ingredientem. Non negaverim, et totam Asiae regionem inaniora parere ingenia, et nostrorum tumidiorem semonem esse,
333쪽
quod Meellere inter finitimas civitates videamur; et id ipsum non tam viribus nostris, quam vestris honoribus ac judiciis Satis quidem et tunc in praesentia castigata illa legatio erat, cum tam tristi responso vestro dimissa Si tum parum ignominiae pensum est, haec certe tam miserabilis ac supplex legatio etiam im solentioris, quam illa fuit, legationis satis magnum
piaculum esse Superbiam, verborum praesertim, iracundi oderunt, prudentes irrident utique si inferioria adversus superiorem est: capitali poena nemo unquam dignam Judaeavit. Id enimvero periculum erat, ne
Romanos Rhodii contemnerent Etiam Deos aliqui verbis ferocioribus increpant nec ob id quemquam
sulmine ictum audimus. XXIV. Quid igitur superat, quod purgemus, Mnec factum hostile ullum nostrum est, et verba tumidiora legati offensionem aurium, non perniciem civitatis, meruerunt Voluntatis nostrae tacitae velut litem aestimari vestris inter vos sermonibus audio Patres conscripti favisse nos regi, et illum vincere maluisse; ideo bello persequendos esse credunti Alii vestrum, voluisse quidem nos hoc, non tamen ob id bello sequendos esse neque moribus, neque legibus ulli civitatis ita comparatum esse, ut, si quis vellet inimia
cum perire, si nihil fecerit, quo id fiat, capitis damn tur. His qui nos poena, non crimine, liberant, gratiam quidem habemus ipsi nobis hanc dicimus i gem; si omnes voluimus, quod arguimur, non disti guimus voluntatem a facto omnes plectamur. Si alii primipum nostrorum vobis, alii regi faverunt; non postula, ut propter nos, qui partium vestramnsuimus, regis fautores salvi sint illud deprecor, nanos propter illos pereamus. Non estis vos illis infra tiores, quam civitas ipsa et hoc qui sciebant, i
rique eorum aut profugerunt, aut mortem sibi consciis verunt: alii damnati a nobis, in potestate vestra erunt, Patres eonscripti. Caeteri Rhodii, sicut m.
tiam nullam meriti hoc bullo, ita nes nam quidem
334쪽
sumus. Priorum nostrorum benefactorum cumulus hoc, quod nunc cessatum in incio est, expleati Cum tribus regibus gessistis bella per hos annos ne plus obsit nobis, quod uno bello cessavimus, quam quod duobus bellis pro vobis pugnavimus Philippum, A tiochum, Persea, tamquam tres sententias, ponite: duae nos absolvunt: una dubia est, ut gravior sit. Illi de nobis si judicarent, damnati essemus vos dicate Patres conscripti, sit Rhodus in terris, an funditus deleatur. Non enim de bello deliberatis, Patres conscripti, quod inferre potestis, gerere non potestis; cum nemo Rhodiorum arma adversus vos laturus sit. Si perseverabitis in ira, tempus a vobis petemus, quo hane funestam legationem domum referamus omnia libem capita, quidquid Rhodiorum virorum, se inarum est, cum omni pecunia nostra naves conscend mus ac relictis penatibus publicis privatisque R mam veniemus et omni auro et argento, quidquid publici, quidquid privati est, in comitio, in vestibulo curiae vestrae, cumulato, corpora nostra conjugumque ac liberorum vestrae potestati perinittemus, hic passuri, quodcumque patiendum erit procul ab oculis nostrisuriis nostra diripiatur, incendatur. Hostes Rhodios esse, Romani judicare possunt est tamen et nostrum aliquod de nobis Judicium, quo nunquam judicabimus nos vestros hostes nec quidquam hostile, etiam si omnia patiemur, faciemus. XXV. Secundum talem orationem, universi rursus prociderunt, ramosque oleae supplices jactantes, tandem excitati, curia excesserunti Tunc sententiae interrogari coeptae Infestissimi Rhodiis erant, qui consules praetoresve aut legati gesserunt in Macedonia bellum Plurimum causam eorum adjuvit M. Porcius Cato qui, asper ingenio, tum lenem mitemque senis.lorem egi Non inseram simulacrum viri copiosi, quae dixerit, referendo: paeus oratio scripta exstat, originum quinto libro inclusa. Rhodiis responsum ita redditum est, ut nec hoste fierent, nec socii per-
335쪽
minerent Philocrates et Astymedes principes lega
tionis erant Partem cum Philocrate renuntiare Rh dum legationem placuit, partem cum Ahimede Romae . subsistere, quae agerentur, sciret, certioresque sumisere In praesentia deducere ante certam diem ex Lycia Cariaque jusserunt praefectos. Haec Rhodum nuntiata, quae per se tristia fuismi, quia majoris mali levatus erat timor, cum bellum timuissent, in gaudium re tiata verterunti Itaque extemplo coronam via ginti millium aureorum decreverunt Theodotum, praefectum classis, in eam legationem miserunt. S xietatem ab Romanis ita volebant peti, ut nullum de ea re scitum populi fieret, aut lateria mandaretur; quod, nisi impetrarent, major repulsis ignominia esset. Praefecti assis id unius erat sua, ut agere de ea reaine rogatione ulla perlata posset: nam ita per tot annos in amicitia fuerant, ut sociali foedere se eum Romanis non illigarent, ob nullam aliam auiam, quam ne spem regibus abscinderent auxilii sui, at mi opus esset, neu sibi ipsis fructas ex benignitate e fortuna eorum percipiendi. Tunc utique petenda a cietas videbatur; non quae tutiores eos ab aliis faceret nec enim timebant quemquam, praeter Romanos , ata quae ipsis Romanis minua suspectos. Sub idem fere tempus et Caunii descivere ab his, et Mylasenaea Euromensium oppida occuparunt. Non ita fracti annis civitatis erant, ut non sentirent, si Lycia et Caria ademta ab Romanis forent, caetera aut se ipsa per defectionem liberarent, aut a finitimis occuparentur, includi se insulae parvae et sterilis agri litoribua, quae nequaquam alere tantae urbis populum posset Misaaigitur juventute, propere et Caunios, quamquam Clias ratarum adsciverant auxilia, o erunt imperios rere et Mylasenses Alabandenosque, qui Eurome aium provincia ademia, ad ipsos conjuncto exercitu
venerunt, circa Orthosiam acie vicerunt.
XXV Dum hae ihi, alia in Macedonia alias mae geruntur interim in Illyrico L. Aniciua, rege
336쪽
oentio, sicut ante dictum est, in potestatem redacto, Scodrae, quae regia fuerat, praesidio imposito Gahianium praefecit Rhigoni et Olcinio urbibus opportunis, C. Licinium. Praepositis his Illyrico, cum reliquo exercitu in Epirum est profectus ubi prima Phanota ei dedita, tota multitudine cum insulis obviam effusa. Hle praesidio imposito, in Molossidem transgressus;
cujus omnibus oppidis, praeter Passaronem, et Tecm nem, et Phylacen et Horreum, receptis, primum ad Passaronem ducit Antinous et Theodotus principestius civitatis erant, insignes et favore Persei, et odio adversus R'manos iidem universae genti auctores d sciscendi ab Romanis. Hi, conscientia privatae noxae,
(quia ipsis ulla spes veniae erat ut communi ruina
Patriae opprimerentur, clauserunt portas, multitudianem, ut mortem servituti praeponerent, hortantes. Nemo adversus praepotentes viros hiscere audebat.
Tandem Theodotus quidam, nobilis et ipse adolescens, cum major a Romanis metus timorem a principibus suis vicisset, ' Quae vos rabies, ' inqui agitat, qui duorum hominum noxae civitatis accessionem facitis ZEquidem pro patria qui letum oppetissent, saepe fando audivi qui patriam pro se perire aequum censerent, hi primi inventi sun Quin aperimus portas, et imp rium accipimus, quod orbis terrarum accepit 8' Haec dicentem cum multitudo sequeretur, Antinous et Theodotus in primam stationem hostium irruperunt, atque ibi osserentes se ipsi, ieribus, interfecti urbs
dedita est Romanis. Simili pertinaeia Cephali principis
clausum Tecmonem, ipso interfecto, per deditionem recepit. Nec Phylace, nec Horreum, oppugnationem tulerunt. Pacata Epiro, divisisque in hiberna copiis per opportunas urbes, regressus ipse in Illyricum, Seodrae, quo quinque legati ab Roma venerant eu catis ex tota provincia principibus, conventum habuit.
Ibi pro tribunali pronuntiavit de sententia consilii: Senatum populumque Romanum Illyrios esse libens jubere praesidia ex omnibus oppidis, arcibus, et
337쪽
natu per milites Romanos missos a Baebio praealta interfectos alios in exsilium actos esse bonaque eorum qui interfecti essent, et exsulum, possidere, qui arguebanti Iussis Amphipolim adesse ipse, eonvento Cn. Octavio Demetriade, postquam fama accidit, tr jecisse jam mare decem malos, omnibus aliis omissis, Apolloniam ad eos pergit. Quo cum Perseus obviam Amphipoli nimis soluta custodia processisset, id diei iter est ipsum quidem benigne allocutus est Eset rum, postquam in castra ad Amphipolim venit, graviter increpuisse traditur C. Sulpicium primum, quod Persea tam procul a se vagari per provinciam Passus esset; deinde, quod adeo indulsisset militibus, ut nudare tegulis muros urbis ad tegenda hibemacula sua meretur referrique tegulas et resarciri tecta, sicut fuerant, jussit. Et Persea quidem cum majore
filio Philippo, traditos A. Postumio, in custodiam misit filiam cum minore filio, a Samothrace accitos Amphipolim, omni liberali cultu habuit. XXIX. Ipse, ubi dies venit, quo adesse Amphipoli denos principes civitatium jusserat, literraque
omnes, quae ubique deposita essent, et pecuniam regiam conferri, cum decem legatis, circumfusa omni multitudine Macedonum, in tribunali consedit. A suetis regio imperio tamen novum formam terribilem praebuit tribunal, submotor aditus, praeco, accenm insueta omnia oculis auribusque quae vel socios, dum hostes victos, terrere possent. Silentio per 's conem facto, Paulus Latine, quae senatui, quae sibi ex consilii sententia visa essent, pronuntiavit earum octavius praetor (- et ipse aderat interpretata se mone Graeco referebati Omnium primum liber esse jubere Macedonas, habentes urbes easdem agro que utentes legibus suis, annuos creantes magistratus:
tributum dimidium ejus, quod pependissent regibus, Pendere populo Romano. Desnde in quatuor regiones dividi Macedoniam unam ore et primam partem, quod agri inter Strymonem et Nessum,
338쪽
nem sit aecessurum huic parti trans Nessunt, ad orieritem versum, qua Perseus tenuisset vicos, castella, oppida, praeter num et Maroneam, et Abdera trans Strymonem autem vergentia ad occasum, Bisalticam omnem cum Heraclea, quam Sinticen appellant. Secundam fore regionem, quam ab ortu Strymo amplecteretur amnis, praeter Sinticen Her
eseam et Bisaltas ab Oecasu qua Axius terminaret fluvius, additis Paeonibus, qui prope Axium flumen ad rinionem Orientis colerent. Tertia pars facta, quam Axius ab oriente, Peneus amnis ab occasu, cingunt ad Septemtrionem Bora mons objicitur. Alecta huic parti regio Paeoniae, qua ab occasu prs ter Axium amnem porrigitur Edessa quoque et B
mea eodem concesserunt. Quarta regio trans Boram
montem, una parte confinis Illyrico, alter, Epiri Capita regionum, ubi concilia fierent, primae rinionis Amphipolim, secundae Thessalonicen, tertiae Pellam, quartae Pelagoniam fecit. Eo concilia suae cujusque regionis indici, pecuniam conferri, ibi magistratus creari jussit. ' Pronuntiavit Mnde, neque conniabium, neque commercium agrorum aedificiorumque inter se placere cuiquam extra fines monis suae esse.
Metalla quoque auri atque argenti non exerceri ferri et aeris permitti: ' vectigal exercentibus dimidium Hus impositum, quod pependissent regi. Et sale im ecto uti vetui Dardanis repetentibus Paeoniam, quod et sua fuisset, et continens esset finibus suis, omnibus dare libertatem pronuntiavit, qui subismo Persei fuissenti Post non impetratam Paeoniam, salis commercium dedit tertiae regioni imperavit, ut stobos Paeoniae deveherent, pretiumque statuiti, valem materiam et ipsos caedere, et idios pati, vetuiti Regionibus, quae amnes barbaris essent, excepta autem tertia, omnes erant permisit, ut praesidia armata in finibus extremis haberenti xxx. Haec pronuntiata primo die conventus, varie affecerunt animos Iabertas praeter spem data
339쪽
arrexit, et lavatum annuum vectiga mesonatin eommerciis interemptis ita videri lacerata, tamquam animalia in artus, alterum alterius indigentes, di tracta adeo, quanta Macedonia esset, quam divisui fitellis, et a se ipsa quaeque contemta pars esset, Macedones quoque ignorabant Pars prima Bisiariah et fortissimos viros, trans Nessum amnem inc Iunt et circa Strymonem et multas frugum propri tates, et metalla, et opportunitatem Amphipolis, quas odere claussit omnes ab oriente sole in Macedoniam aditus. Secunda pars celeberrimas urbes, Thessala taeen et Cassandriam, habet ad hoc Pallenen, fertialem a frugiferam terram maritimas quoque oppo tunitates ei praebent portus ad Toronen ac montem Atho AEnes vocant hunc , alii ad insulam Euboeam, alii ad Hellespontum opportune verae. Tertia r onobiles urbes Edessam et Beroeam et Pellam habet, et Vettiorum bellicosam gentem incolas quoque multos Gallos et Illyrios, impigros cultores. Qua tam regionem Eordaei et Lyncestae et Pelagones imcolunt juncta his Atintania, et Stymphalis, et Eliamiotis. Frigida haec omnis, dumque cestu, et aspera plaga est cultorum quoque ingenia terrae similiam het ferociores eos et accolae barbari faciunt; nune
bello exercentes, nunc in pace miscentes ritus suos.
Divisae itaque Macedoniae partium usibus separatis, quanta universos teneat Macedonari formula dicta, eum leges quoque se daturum ostendisseti
xx XL Etoli deinde citati in qua cognitione
magis, utra pars Romanis, utra regi favisset, quaeaiatum est, quam utri fecissent injuriam, aut accepissent. Noxa liberati interfectores exsilium pulsis sequere tum fuit, ac mors interfectis A. Baebius unus est damnatus, quod milites Romanos praebuisset ad mianisterium caedis. Hi eventus tolorum causae, in omnibus Graeciae gentibus populisque eorum, qui pamtis Romanorum genuit, inflavit ad intolerabilem a poediam animos; et obnoxios pessidiis eorum murei
340쪽
num aliqua parte suspicio favoris in regem contigeram Tria genera principum in civitatibus erant duo, quae
adulando aut Romanorum imperium, aut amicitiam 3mum, sibi privatim opes oppressis stici ant civitatibus medium unum, utrique generi adversum, liberi, talem et lues tuebatur. His ut major apud suos chritas, ita minor apud extemos gratia erat. Secundia rebus elati Romanorum, partis ejus fautores soli tum in magistratibus, soli in legationibus erant. Hi cum quentes et ex Peloponneso, et ex Boeotia et ex aliis Graeciae conciliis adessent, implevere aures decem legatorum Non eos tantum, qui se propalam per vanitatem jactassent, tamquam hospites et amicos Pe aes, sed multo plures alios ex occulto favisae: reliquos, Per speciem tuendae lihertatis, in conciliis adversus
Romanos omnia instruxisse nec aliter eas mansuras
in fide gentes, nisi fractis animis partium aleretur eonfirmareturque auctoritas eorum, qui nihil praeter imperium Romanorum spectarenti Ab his editis nominibus, evocati literis imperatoris ex Atolix Acamnaniaque, et Epiro, et Boeotia, qui Romam ad causam dicendam sequerentur in Achaiam ex decem legatorum numero profecti duo, C. Claudius et Cn. D mitius, ut ipsi edicto evocarent. Id duabus de causis
sectum una quod fiduciae plus animorumque esse Achaeis ad non parendum credebant, et forsitan etiam in periculo fore Callicratem et caeteros criminum auctores delatoresque altera, aur praesentes evocarent, causa erat, quod ex aliis gentibus principum literas, deprehensas in commentariis regiis, habebant in Achaeis secum erat crimen nullis eorum literis i
ventis. tolis dimissis, Ammanum citata gens in his nihil novatum, nisi quod Leueas exemta est Aca nanum concilio. Quaerendo deinde latius, qui publice aut privatim partium regis fuissent, in Asiam quomque cognitionem extendere et ad Antissa in Lesbo insula diruendam, traducendos Methymnam Anti Meos Labeonem miserunt; quod Antenorem, regium