Iuris ciuilis fontes et riui. Iurisconsultorum veterum quidam loci, ex integris eorum voluminibus ante Iustiniani aetatem excerpti. Henr. Steph. lectori, dum meam totius iuris ciuilis editionem expectas, ... nouum hunc libellum, velut editionis illiu

2쪽

LECTORI. V o D olim Malo cecinis, Dulcius ex ipso fonte bibuntur aquae, id

quam veru sit, quotidiana nobis emperientia sedit. Ac eodem ne modo Uuuenire videm G vi, siquam aderiuatam esse doctrina pntem eius monstrantibi magnam gratiam habeamm,atque ad eum curriculo contendamus. uod si hoc omni in doctrina sive est ut esse debet gratisimum, is in ea qua omines dignitate anteceltat, idem sturum no e re Ea est quam Graeci Pobticen, Latin verbu ver- 'so reddentes,Cirilem nominauerat. ciuilis do ctrina atque adeos etia priusquam emeVerer, vel

urisubmersam*.se iustitiam satis costat. Sed quem

admodum luci citraria tenebrae, eaesunt demum quae maximam ac praestantissimam illius vim at nunt, imvbi omni politia destituimur, tum vero quanta sit οIiti frientiae vis,quantiaque praestantia,gemebandi pariter admirabundi cognoscimus.Isaiores certe nostra vitam quae sub nullis legibus viveretur, berarupolin qua hominum esse,minimc nezarunt. . numero est Demosth. necnon iste Graecus leae statos qui rooemin quod te ib.suispraefixit, im est exorsus i H'ν κονος οτ ὀά as,. Γζανθρωπιην βίος, καὶ -υπηρίτης.

3쪽

Tempus fuit quum turbulenta esset hominum Vita,& seri na,potentiorum sub iugo.

quum it asint, minime dubitatam existi ui quin doctrinae politicae studiosis ,stntium eiussim.

riuorum assectus maximam adaturin volupta rem esses. Vertim ex rivis ahos, primarios hos, vetat

sicundarios dico. Atque hoc appelb nomive ne scis an satis proprie riuos eos exprima'spor ι rivis quam ex ipsis sint ibim manasse videri queunc Ita enim mea 'rt opinio , sicut primos legi latores Egyptios exMosica politia plera ue prsertimAea qua te ei naturae consentanea videbatur iis Graecos ex O Apti's multa sempsisse. unde' τt non nulti Solonis leges, ex iis etia quae aliquid videntur habere, inter se Iptim inueniantur. Atque hoc ipsum in cause est cur in quibusdam legibus p rior priorum quam Graecorum sit nomothesia neque enim rationi corientaneum est ursecunda θ r ut eandem quam primary puritatem habeant. Ne que m en hae a me ita dicuntur, quasi haruduntaxat gentium legibus tame locum oporteat. In

ueniemus enim apud alias etiam minus celebres nationes, leges nonnulio quas admiremur atque cel

bremus dignissimas. Ex quibus sita Phr P m , et rsiquis aratorem bouem occirissae, aut instrumentumali quod eoru qua agriculturae Usent, furatus esse capite plecteretur. Habuerunt quidem certe comm datam Graeci quidam legislatores agriculturam, quium aratrum pignori accipi vetuerunt esed ita trprudentia in iis merito desideretur: quippe qui aratrum quidem pignori accipi vetaret,at eum qui ar

tro Uuinin esse nexum inire permitterent abdisi

4쪽

ΡRAEFATI O. Mihi de quapiam meorum etiam maiorum lege mem. rmem lices facere,nulla , post Mosaicam quae Deu

peregrinos aeque commendatos habeat ac Celtica. Haec enim eum qui peregrinum seu extraneum occidisses,capite plectebat at qui ciuem,duntaxatis exilium pellebat. Qis vero nescit nudam hodieque nationem esse quae erga peregrinos aeque come essendare qua ita i is omnia humanitatis oscia exhia hea 'Nisiforte alicubi ciuilia bella,sicut alia quadari maiorum nostrorum praeclara instituta, ita hoc otiam ob tarunt. dsi totam idorum nomothesia ha - beremininon iuisito quin multa sicut siti peculiaria, ita etiam maxima laude digna reperirentur: praeseseim vero eors qua no taM ad το ακριδεδί μον quod vulgo iuriscon ultis ictum ius appellant quam adb

de colli eo quod istud ipsiim verbum non alia quam nostra lingua retinuerit. Dicimus enim E spicate. latamen ut magis usitatum sit verbum inde sectum Epicaizer. Verhm ad 4 inptiora leges ut reuertariis quarum nonnu is maiorem quam in alioru- legibus puritatem cerni dicebam ut quidem Eurum nomothesiae hoc veluti axioma, puniendum quemqueper id membrum,per quod deliqui sors tamen, quum seruando id axioma, lingua tantum abscindeuda es 'peierantibus, videmus lege ictarum poena capitali Ulai. Hoc quoque or in istis legibim cst in quibusdaatiis earu quae ad primarios referendae sunt riuos, considerandum est,no eam esse in poenis aduersus δε- linquentes conflauendis Μοσωποληψίαν quae inse

5쪽

P R AETATIO. undariorum riuora legibus cernitur: multo tamen ea minor qua in rivulus ita enim vaco postremi Romanorum iis ciuile passim occurrit quil non m ijm inter liberum orsimum, inter ciuem orpere ' L.

num, insenciendis poenis discrimenponatur, sid ad

personarum qualitatem varie accommodentur. Venim lectorem de hoc quoque praemonitu vesim, antequam ad legum antiquarum lectionem veniat,

quasdam earum esse quae quum prima fronte N dὰ mideri possint contra si introspiciantur,optima ni ti ratione comperientur. Huius generis est ea cuus mentionem sci in iis quae praefatus sum meae editionistratorum duodecim. ea nimirum lex sua multo ouiore poena in adulteros animaduertitur giri obia

quin or blandiloquentia omniburique pelticiae artiabus grassati fierint, quam ' qui vim adhibuerint Hac certe lex cutibi dixi 9 exemplo nobis esse potest, primos legislatores multarum legumi rationes eae phil phia penetralib.depromsisse. e deo ut se

si ei qui legem istam tulit συμφιλοίφειν in eius consideratione velimus,paradoxa loqui vissos sit j imiseria vulgari regula contraria,quae volenti or conse tienti iniuriam feri negat: or modonon a fensῖ communi dissentire. 4 squum prodit tu medium ratio, quae ilJud adulterr crimen non mutum in 'sius m voris sed etiam in mariti or liberorum persona ita loqui licet ponderat atque aestimat: tum vero h bemus in quo summum illius legi toris iudicium furaxmάmque prudentiam admiremur. Sed quomodo erim/n i ud dicet aliquis9 in mariti Ur uerorum persona aestimari ais ' ci 'm πρη silum quod' υπι- f, in eo quod itast, ea quae marito liberis in-

6쪽

nestae matronae vim intulit, nequaquam e m animum

marito or liberis alienavit, or debitum ili ι amore 'm 6 traduxit, sed contra Jam aduersissimum erauit,ut quae Nase,post Euripidem,de furore i ius

mulieris canit, quae sui lecti pellicem deprehenderit, multo iustius huic tribui,vmus hemisti j mutatio eposivi. Contra vero, qui hoc ab athsua matrona ebl iditias est,non autem et imfla itio adhibuit, sic elin animum tra 'suersum rapuit,ut illa ipsum, quem inex piabio odio pro ui debebat,summo amore complacitatur' maritum liberos, quos amabat autea, sic

ut 2 a natura ipse id Dcere iubebatur9 catae peius

er angue oderit hos paupere bona hi ussuras quibus illum locupleteto tandem etiam friale in mariti nece una cum adultero coniurat. Vide autem obsi cro quantussit celeberrimi scriptoris Xenophontis cum no bo te illatore consi us,in Hiemus, 'e Tyiarannico. Ne urbes quidem ignorant inquit amicitiam maximum suauissiniumque bonum hominibus esse. In multis siquidem impune adulteros occidere lex permittit: ideo nimiriim quod

COS Vxorum erga maritos amicitiae corruptores

esse iudicent. Alioqui enim si contingat ut mulier casu quopiam opus veneris faciat, in nihilo minori apud maritum: est honore, si modo amicitiam manere intemerata existimet. V lis, po quam hac perpenderit, legem iliam quae primo aspe- Cia absurda re ridicula habita fuisse , niti optima rictione,vel potius optimis rationibus oro 'Natur' Sed paucis etiam,ab eo qui legis illius patrocinium si sceperit, restonder3 ita potest: Vm vim instra mulieri,

7쪽

eorpus L taxat corrumpis atqui hoc ab ilia sine zLla vi impetratinon tantum corporis, sed a mi quo- que scorruptor. Romana quidem certe nomo iasia huius quoque stupri nam ita vocat cui vis ad bisa non fuit . mentionem 'cit: sed rem non perinae examinans. Eadem lege Iudia mequit Iustinianus

etiam stupri stagitium punitur, quu quis sine vivet virginem vel viduam honeste viventem stuprauerit. Dubium tame non est quin Eum quam di-xι ιnι- muliebris corruptela ab adultero flicta ratii Applicio dignam existimatumr fuerant qui eum a quo vel serui animim corruptus esses, non impune id si e volueritnt.Ita enim imp.Alexander, L.4. Cod. De finis , Aduersus eum duri . taxat quem sertur in tuum sollicitasse dicis si eucieterioris animi feci , serui corrupti agere potes. At vero Q ypti supra cui vis adhibita non esset,siverius in muliere quae sit potestatem cisses,

quam in viro qui ea potestate usus esses, vindicabat. nam virum quidem verberara usque ad miri plagas,sid mulieri nasum abscindi iubebat. Eius autem crus vim intuli soloena erat amputatio virilium. Ad ab undas ais em 6r ridiculas leges quod atti-xut, ut certe quaedam non videntur duntaxat tales,

re vera sint ab eo populo qui a Mam aliqua

de re tulit hem, ad eum qui rations cosentanea ea

dem de re tulerit, couli ere to sumus. Sic ad furtum quod attinet. ab - ptias ad alios cingiemm quo utam nugatoriam de eo lexem tulerunt: ct quidem eiu odi utpotius ad inuitanduofluendum quam ad arcendum μrtum faceres. Volebat enim, eos qui frondi artem exercere velunt, apud ἀρ hi νῆρα,'. d.

8쪽

p R F A T I O. archiorem id est stri; primariu se principem: vel Krum prae es tam 9 nomen suum describere, est fretud eum euesti lio portare: eosque itidem quibm ali-uid furto ablatum erat, apud illam ' rum principevnt m quodque eoru quod amisissent,necnon locum, diem horam scribere ut hac ratione inuento facile urto, re qui hanc rem amisisses, data preti' cyliarta

p.rrte eam recuperaret. In ea itidem urbe quae mi

hi patria est de Parisiis loquor esse quendam ἰου-

ρα,vulgo notum, re multa eius auxilio recuperari,

inficias ire nolim sed is per conniventiam duntaxat ut ita dicam toleratum. com tamen conniventia nihilo magis probarepossum, ruam rationem qua ab Enptio legi tore asserebatur.Se enim id permis tere dicebat, quoniam quum omnium animi a furto auocari atque auerti no possent, Stiim orer, quicquid amissum sussu recuperari, paruo redemptum pretio. Vt autem ridicula erat haec legislatoris MEDpti' indu entia nam quo alio nomine id appellam' ita nin tum siueram Graecus aduersum si res legem tulerare quumfrem cuiuscunque modi furti capite plecti

iubet re etiam eum qui olera mucum aut arboris alia

cuius fusius subripuisset. Sed huius Oetushssimi le

gislatoris,cui nomen erat Draconi, eueritas asῖis Otiam, tanquὰ nimia,damnata fuitquam notans D

mades,eum non atrameto sanguine legessua cripsisse aiebat certe Stoicam dementiam videri poterat lex illa ol re, quam simul or Draconem tmxans Horatius, Luit, Nec vincet ratio hoc,tantundem ut peccet idEmque, Qui renerCs caules alieni stegerit horti, EPqui nocturnus diuili in sacra legerit. adsit

9쪽

Regula,peccatis quae prenas irroetet aequas: Nec scutica dignum rorribili sectere nagello Plato tamen inter magna π parua eodem toluet mo

do discrimen sed non itidem capitalem aduersiis issa poenam nriens. Ad fures aute quod attinet, inquit siue rem magnam siue paruam furentur.Vna lex aduersus omnes atque poena statuta sit. Quod enim sexto ablatum fuerit, ctc. Nam quae sequuntur,in hoc libello habes pag. 78.ubi ultrana legis verba tibvulgari diffo assentiri videtur, Qui nohabet in aere, luat in corpore. Cui loco discrimen

illud ut dixi tollenti, a sentitur alius : se deserto

loquens rei alicuitu quae sit publica. Ratio trimen subiungit,non magis aduersus furtum rei alicuius Ηblicae quod peculatum vocant, ac praesertim ubi de publica pecunia agitur 9 quam aduersus eum cytii requampiam priuata sit fratus, habere locum potes. Nam qui rem paruam furatur inquit eadem Cupiditate quidem, sed minore furandi facultate

furatur. emadmodum autem primae Graecorum leges,aumstem primis proxima, ruas nimirum Draeo tulit, nimis graues in quaeda deusta poenaου statuisse iudicataesuntrita fiam primae Romanoris,quas

decemviri co offerunt, inque X I I. tabulis con

scripserunt. Guamobrem quod illis,idem oe pleristharum contigit,propter nimiam acerbitatem posti-ritatis quidem certe iudicio visi non decreto publico,at mcito populi consensiὰ obliteraretur. Verum in ter i in decemvirales, nonnuste vicisim nimium femolus in vindicandis quibusliam delictis ostendebant. Cuiusmodi est haec, quam eo nomine Phauor niti apud Acelbum exagitat, SI INIURI AM

10쪽

PRAEFATIO.

ALTERI FAXIT, Xxv AERIS POENAE

s v N Τ o. Quis enim erit tam inops, inquit,que iniuria facienda x x v asses deterreant Rcuiusdam L. Merari' exemplo ibi confirmatur: cur quum voluptati esse os hominis liberi manus sita palma verberare, eruum ponὲ habebat,σω enam plenam assium portantem: or cy'emcunque depalmaverat diuiestatimseruum suum,secundum auet Amia quinque viginti asses numerat, iubebat. V -m id de leuiori tantum iniuria intelligebatur: pNι etiam talionem ylerisque impoμerint. Sed hunc quoque itis exagitat, ut cuius iista executis inquis γῆ

ne procedere quidem posset Illa decemviralis nomothesia furem mani inuei cui uintum factum erat rastruitutem tradebat, no-ZIuratium autem furem ius occidedi tribuebat Seruius ouoque in quedam Virgil, locum,capitale apud maiores fuisse furtum tradit: sed postea Raenam quadrupli fisse Eb imp trem. Paulatim vero etiam quadrupli poena minuta sitit, Ur in dupli poenam couersa. Sea erexilio mulctatos βιisse quo a testaturorsus. Furtum ne leges quidem nisi mulcta pecuniaria,

vel ad summum, illi circa quemlibet hominu, vindicandum censuerunt. Iustinianus tandes mor poena fleum . sicut est aliorum quorundam male ficorum, noderationem adhibuit. Idiram mmen via deri post, crescente hoe maleficio poenam eius decreuisse. Potim enim rationi consentaneum videtur esse, ut quo se uentius est aliquod maleficium, eo grauius pupplicium illi, deterrendi causa, imponatur. ue

adeo Vlpianus, L. i. De Abigeis, Abigei inquit quum durissime puniuntur , ad glavium dana-