Iuris ciuilis fontes et riui. Iurisconsultorum veterum quidam loci, ex integris eorum voluminibus ante Iustiniani aetatem excerpti. Henr. Steph. lectori, dum meam totius iuris ciuilis editionem expectas, ... nouum hunc libellum, velut editionis illiu

81쪽

FONT. ET RIVI. si isset,impunitatem consequeretur ni homicissium,

vel raptum virginis, aut vim in Christiirum a se fit. verum id ad omnes ecclesias extensumpostia suis. statun quoque imperatorion confugiebant,nbisnulli, ut apparet cum ex abys locis, tum ex Lege Imppp. V A L EN T. THEODO S. cT ARC AmCod. De hs qui ad statuaου cons uni. Qiunetiam hae legimus Insti. De dis quisivi vel alieni mr uni. f. Sed

hoc tempore.

Nam Antoninus consultus a quibusdam praes dibus prouinciarum de ijs seruis qui ad aedem sacram vel ad statuam principum confiigiunt, pro cepit,ut si intolerabilis videatur saeuitia dominorum , cogantur seruos suos bonis conditionibus vendere: ut pretium dominis detur. Huc Iertinet queὸ apud Philostratum legitur, vi ασυλος L ό άνδειας Γυ Tcενου. id ess, . 'γώ loco erat uiua Tiberiq.tel, ta luam Tiber, configientism erat sus a M. Onfugientis ad statuam Osaris,aut in flum-- minit 9 Vlpianus, in tit. De adibrio edicto. L. IT. f. Apud Labeonem.

EXTENSIO

Exo DI XXI, SI cornu perierit bos Ἐirum,Ῥel muli rem, ita Mmbriatur apidabitur bos, neque comedetur ca-D. ij.

82쪽

, o e D at dominus bovis erit innocens.

Quodsii bos comupeta fuerit ab heri nudiustertius, contestari icta fuerit domino eius U

non custodierit eum,occiderit autem virum a emulieremsos ille lapidabitur,atque etiam dominus e

Si pretium redemptionis implitum Perit ei, tunc dabit redemptionem animae suae quantum impositum fuerit ei. Institui Si quadrupes pauperiem scisse dicatur.

Animalium nomine quae ratione carent, sic tua lasciuia, aut pauore, auI feritate pauperiem fece rint,noxalis actio lege duodecim taluilarum pro dita sit. Quae animalia si noxae dedantur, prosi .ciunt reora liberationem: luia ita lex duodecim tabularum scripta est: Vt puta,

Haec autem actio in ijs quae contra naturam ino. uentur, locum habet: caeteritim si genitalis sit fetaxitas , cessat actio. Denique si ursus fugerit a d mino,& sic nocuerit: non potest quondam do minus convcniri: quia desiit dominus esse,ubi fetara euasit. Pauperies autem est damnum sine inii ria facientis datum.Nec enim potest animal ini

riam fecisse dici quod sensu caret. Haec quide ad

noxalem pertinent actionem. Quanuu

83쪽

Quaduis autem , ut hic dicitur, non possit animal ini riam fecisse dici,tame sicut videmus illa lege Mosaica damnari morte animantia bruta quae hominem occiderint ad maiorem videlicet ipsius facti detestationem, & ne superesset autor qui tristem casus illius memoriam renouaret) licet: Draconi placuisse legimus animantia quoque poenas dare: & quod de hominibus qui caedem perpetrassent sanxit, ut extorres patria & finibus fierent, idem & de brutis animantibus iat tu e adeo de rebus inanimatis sanxisse. Hue pertinet quod refert Suidas Budaeo interprete de statua Niconis Thasii, pugilis celebrati: quum enim eius iam defuncti statuam aemulorum unus odio indulgens sustibus caederet , tanquam Niconem ipsina vivum contumelia assciens: statua manium eius ultrix in caedentem collapsa oppressit eum Sc extinxit. Propter cuius nece , eius haeredes statuam ipsam necis ream egerunt apud Thasios, lege Draconis: tandemque statua necis damnata, sententia iudicum in mare demersa est. At vero a Pausania id de Theagenis statua narratur, in Eliacis. mum inquit ὰ vita iam decessisset

Theagenes, ex eius obtrectatorii numero quida ad eius st tua nocte qualibet accedes eam flagris caedebat: non aliter quam si in eo aere ipsum viventem ulcisceretur. Quum au- te homine statua subito casu oppressisset, eius filii statuam de caede postularunt. Estque ea, Thasorum sentetia,in mare abiecta: Draconis scilicet lege, qui anima etiam caretia, Urbe agr6que exterminanda, quum leges scriberet, sanxit. siquid torte eorum corruens hominem peremisset. A Demosthene huius legis fit mentio, vocante

α ριον. orat . in Aristocratem,

Si Dpu,aut lignum, aut ' m,aut tale quidpiam, delani im,percus erit:atque aliquis a quo id coniectum sitignoret, ipsu vero norit Ur habeat telu quo GΔΥ' -cta robiu in hoc loco iudicium dictatur.

D. iij.

84쪽

Exo Di X X, LEVIT. XVIII, D E v Τ E R. V, Ne adulterium committe. LEVIT. X X, Homo autem qui adulterium commiseriscum uxore alicuius qui finquamJ adulterium commiserit cum uxore proximi sui, morietur adulter

adultera. . Pausanias Hyrtium quendam fisse primum dicit

qui de adulterio poenam sumpserit. Draconm enim muliopo cum de oliis rum tum de adulteri' poena lares tulisse. Non addit tamen qualem a nam conIH- 4 tuerit: veri ab aliis traditur capitalem fisse. in re Solon eum minime sequutus est Oseed tamen eos qui persuadendosne vi alienam uxorem corrupissent, capite punitos for ,excasia di mus. Ex iis qui poena capitalis mentionem arciunt stquidam Nicomanti:de uxore loquens.

λει γ, is suin Σ σφάτ'εου. Frisiis autem Romanis potissimum, sicut oeniscis Graecis nam mitior posteapoenam Solonstatuit capitis poena ponitum fot ad sterium. Amrtur ex Ita b.legibus,de muliere adultera, Adulteris conui tam vir & cognati uti volent necanto. I em, Lex Iulia de adulteriis coercendis,temerato

85쪽

FONT. ET RIVI. I res alienam nuptiarum gladio punit. lex Iuliis. De puὲLiu iM.

ΑLEY. SEVERus, V L. . Lod, Adsegem Hl. de adulterio. Qui autem adulter ij damnatam, si quocunque modo poenam capitalem euaserit, sciens duxerit Uxorem, eadem lege ex causa lenocinii punie tur . Vnde costigitur, poena adulteri' illo etiam ficu uise capitaem. mam tamen capitalium poenarum plures punigrai L. 28. D Depaenis minui non silum adsumam damnatio,item vim crematiser capitis amputatio appetatione in contineantur,sid etiam metalli coercitio , in insulse deportatio: posset Huruis,de qua intePexerit Alex.Seueriti,dubitare: id conflabis ex aliis legibi. Ita enim DIOCLET. ET MAXIM.L.I8.Cod. De transerit. Transigere vel pacisci de crimine capitali,excepto adulterio,prohibitum non cst. In aliis autepublicis criminib. quae sanguinis poena non ingerunt , transigere non licet citra Osi accusatione. Guodenim vocaverat erimen eapitale, pestat pestea crimen s s gui poena in erit. Sed ita apertiusCONs TANTINUS, L .so. in.Cod.ad legem Iuliam. Sacrilegos autem nuptiarum gladio puniri oportet Uerum cir Iustinianus loco sitraditia dat lo cum legi Iulia, qua temeratores alienarum nuptiarum gladio punis. t vero apud TemoLIhenem oratione in Nea -

. D. iiij.

86쪽

ram alius quam capitalis poenae 'mentio aduersus ad teram. Legiom enim,

FOUquam autem adulterum deprehenderit, ei qui deprehendit, porro habere mulierem in matrimonis ne

liceat. quam si retinuerit, ignominiosis e D. N que malieri liceat ingredi in fana publica, cum qua fuerit; ulter deprehensus.Sin ingressa uerit, impune quiduis in eam licea morte excepta. Dixerat vero ante recitationem legis, Huc autem de causa mulieribus adulteris, etsi cateris omnibus iniuriis exagitentur,negauit ultionem, intersici tamen

noluit: ne sana polluantur, aut religio violetur: satis magno terrore icta sexui inieIto, ad colendam modeLIiasse otia vitanda: tradiiaque disciplina,domum, si ut aequum est,custodieri: quoni- , siquid misis se ad miserint,simulor adibus mariti Er publicis urbis fanis sint eliciendae. Sicut autem ατηλον esse vult haec lex eum qui ada tera in marrimonio habeat, ita Plato aduersus eum qui adulterium c Mittit, hanc legem statuit, visit

Verum apud quo am populos ignominia ta tum aliqua publice a ciebantuin adulteri. vile mos apud Nicolaum Damascenum, moris fisse apud P μή, m qui depraue su in adulterio esset,per urbem ci κ'

87쪽

tiu trit ad

ria ibi

eircumducisuper asino,una eum mulier eroque ad ce tum dierum numera. Ac eo uetudinis huic Mili, meutionem lacit oe Plutariam. raptistrion lege, ei qtui ingenuam inflierem passet pudenda amputabamur. pud Romanos autem sisterior in adulteros fit lex Iulia,de qua Instit.f. Dem lex Iulia. De publicis iudiciis. Item lex Iulla de adulteriis coercendis quae nosolliin temeratores alienarum nuptiarum gladio punit, sed& cos qui cum masculis nefandam ib

bidinem exercere audent. PAPINIANVS,

L. ro. D.Ad legem Iuliam de adulteriis coercendis. Patri datur ius occidendi adulterum cum Mlia quam in potestate babet. . Idem ius fuit de marito:vt videbis in proxime praecedente capite de adulterio. Xenophon quo-oue testatur in multis rebuspubl. solos adulteros impune occidere licuisse.

DEVT. XXII,

inueximit eam aliquis in ae,micrisque cum ea: Educetis a trunque ad portam urbis eius, lapidabitis eos lapidubus,ac morientur.

VLPI AN V s, Lis .f. Diui Seuerus ct Anton. D. Ad legem Dd. de adult. erc. Diui Seuerus & Antoninus rescripserunt,

uam in sponsa hoc idem vindicandum: quia n

88쪽

que matrimonium qualecunque, nec spem matrimonij violare permittitur.

EXTENSIO

reum quis inuenerispuellam , irginem, quae denonfata non apprehenderit eanet, coieritque cum ea, P deprehense fuerint: Tunc dabit vir ille qui coierit cum illa, patris Relia quinquaginta argenteos, erit illi Ῥxor, ebqμod afflixerit eam: non poterit eam dimitteremnibi diebusfuis.

Institui. J. Item lex Iulia. Depublicis iudicidis. Sed eadem lege Iulia, etia stupri flagitium punitur,inium quis sine vi vel virginem vel viduam

honeste viventem stupraucrit. PAPINIANVS, L. 6. Ad 9gem Iul. de adult.coerc. Inter liberas tantum personas adulterium stu

piamve passas icx Iulia locum habet. Quod autem ad seruas pertinet, & lcgis Aquiliae acti' facilὸ tenebit,& iniuriarum quoque competit.Nec erit deneganda praetoria quoque actio de seruo cin rupto: nec propter plures actiones parcedum erit in huiusmodi crimino rco.

IDEM

89쪽

Qui domum stiam, ut stuprum adulteriumve cum lena matrefamilias vel cum masculo fierct, sciens praebuerit, vel quaestum ex adulterio v x ris su. e fecerit: cuiuscunque sit conditionis, quasi adulter punitur. P Av LV s,

L. I. De extraord. crimini im.

Qui puero stupriim, abducto ab eo vel corrupto comite,persuaserit,aut mulicrem puellamve interpellauerit, qu duc impudicitis gratia fece rit: domum praebuerit,pretiumve quo iis persu deat, dederit: perfecto flagitio, puniuntur capite: impersecto,in insulam duortantur. corrupti co mites summo supplicio asticiuntur. Ibidem,ab eodem, principio legu,vosum etiam, adessetitam nonperueniens , punienda cosetur: his verbis, Sollicitatores alienarum nuptiarum , itemque matrimoniorum interpellatores, ct si effectu sce- Ieris potiri non possunt, propter voluntatem t me perniciosae libidinis, extra ordinem puniutur.

EXTENSIO.

T Epottaas filiam tuam, prostituendo eam: ne' que fornicetur terra,, impleatusscelere.

90쪽

T. 6.od De Jesuc.σscenicis ς' lenonibus. Lenones, patres & dominos, qui suis filiabus vel ancillis peccandi neccssitatona imponunt iure frui dominij, nec tanti criminis pati mori bertate gaudere. Igitur tali placet cos indigna tione suo duci,ne potestatis iure frui valeant, neve quid eis ita possit acquiri. scis interiems, Ita ut si insistendum eis lenones esse credi de rint,vel peccandi ingerant necessitatem inuitis, amittant non sollim eam quam habuerint pol C statem, sed proscripti, poenae mancipentur c xiiij, metallis addicendi publicis : quae minor mena est quam si praecepto lenonis cogatur quispiam coitionis sordes ferre quas nolit.

Nequis deinceps lenocinium exerceat,& nul lus reditus inde largitionibus inferatur: nullus ancillam ingenuamve prostitiuat.Alioquin humi lior qui id feccrit,coercitus, nactalli & cxiiij poena damnabitur: honestior bona de militiam ac di

gnitatem amittet.

EXTENSIO

LEVIT. XVIII, Vm masculo ne concumbas concubitu mulieris: abominatio edit. ι