Plutarchi Cheronei De placitis philosophorum naturalibus libri quinq

11쪽

PLUTARCHI CHERONENSIS DE PLAC TIS DECRETIS VE PHILOSOPHORUM NATURALIBUS A GVILIEL- BvDEO LATINI FACTI.

. Radituri naturae enarrationem necessarii

e duximus in principio statim tractatione philosophiae i partis distribueterut noscamus. Et quid sit philosophia: εἰ quota paetus naturae explicatio. Stoici igitur quide dicunt sat

pienciam diuinaru humanarui rerum scientia re.Phliosophiam uero accomodatae uitae artis meditatione. Hanc aut unam esse & eandem summa uirtute. Virtures porto generalissimas treis:naturalem tmoralem: rationalem:ex quo & triptitam philosophia.Eius enim Partem unam naturale:aliam morale:& ronalem ina.

Et naturalis quide est inquiunt:quum aut de mundo aut de iis quae in mundo sunt qrimus. Moralis in hinmanae degendae uitae rone occupata est. Rationalis indisserendi rone:qua ipsam & dialecticam idest sermo cinatricem uocant. Aristoteles aute&Theophrastus

disere peripatefiei hoe modo philosophia partiti sunt

Necesse est inquiunt eonsummatu uiru εc eorum que sunt eonteplatorem esse:& eorsi quae decent aetorem, Hoe aut sic intelligere licet.Si uerbi gratia qratur antimans nec ne sit sol .esse enim uide&qui hoc igis que

rit is conreptator est.Quippe q nihil aliud q id quod est querit:si item querat mundus ne infinitus sit:& siquid est Pter mundu.Hec nas ola in contemptauone. b

12쪽

Plutarchi Cheroneia sunt.Rursumqritur quo instituenda uIta:aut liberit aut gerendus magistratus:aut sanciedae leges. Hec igitur omnia agendi gratia queruntur:huiust modi uir

activosus est.

Quid sit natura. ν - IUoniam inis Pposita nobis est rerum natura. q lium cosideratio necessarium esse duximus explanare quid sit natura. Fiem absurdu sit eum si de natura disserere conec huius ipsius ignorare na turae potentia. Est igitur natura ut Aristoteli placuie principiu motus aes quietis duntaxet in quo primi gente inestino euam P accidens.Siquide quae uideturoia quae quiden ' a fortunal net a necessitatelnei adiuino numine aut hmoi causam habent naturalia dicunturi suam ipsorum naturam habentiueluti terra unis.aqua.aer. stirpes. animalia. Hec paerea que fieri

videmus. imbres.grandines.fulmina. turbines .uentlinc em principium quodda habent. utpo te quae an te pria secula fuerint.sed suu ortu heant.Haec igie ue luti animantes stirpes generationis principiu habent in cin natura principium in primis est .at adeo motus nedum quietis.nam quaecuns motus principi habent eadem interitu quot capere possunt. Μerit lias natura motionis principiu est at quietis. I n quo differant principium di elementum. a Ristoteles igitur & Plato differre putant princcipium Nelementu.Thales uero milesius idc.

13쪽

De placitis philosophonum IuI. Fo.II.

asse arbitratur principiu di elemetum. Verum baee magnopere differunt in uice. Siquidem elementa copta ea sunt.principia aut nec remur esse coposita nee consectum quidda.uerbi gratia elementa vocamus terram gaquam:aere:ignem. Principia uero Ppterea vocamus

nihil se prius habeat ex quo Parata sint: alioquin principia no essent:uerum illud potius ex quo genita essent terra aut S aqua priora quaeda sunt ex quibus procreata sunt.Hyle nimiru illa idest sylua rudis di informis:speciesq ipsa qua voeamus entelechiam idest actu quenda continuus & ppetem nec non priuatio. Lapsus igitur Thales principium dicens idem atq; elementum esse. De principiis.

Erumeniuero Thales ille milesius principiumu reru aqua existimauit esse. Is aute uides philosophiae priceps fuissera quo quide ionim secta appellata est. Fuerunt em plurimae deinceps philoso/phiae successiones. Hic diu in aegypto philosophatus

iam senior Miletonse cotulit.I'; ex aqua omnia sensit esse.& in aquam uicissim r 'dire. Adducitur autem huiusmodi coniectura.primo P animantium omniinum principium genitura sitieadem humida ex quo simile esse ueri ex humore omnia principium ducere. Deinde P stirpes omne humido alantur Nad frugem evadant. Humoris autem expertia actutum arescanta

14쪽

. Plutarchi Chetonet ramentis alatur:q uinimmo N mudus ipse.Qua de causa Homerum eande mundi proereatione posuisse

uult. eanus:de quo primum suntoia nata. Anaxi mander milesius olum que sunt principiu naturae in finitatem esse putat:ex hac eni ola esse:&in hane ominia tabescere propterea di infinitos gigni mundos: oceos rursum eadere in id unde orti sine. Nam cur invinfinitu estinempe ut ne quo deficiar procreatio quae ola costituit:a quaq; oia subsistentia habent. Fallitur aut ut qui non addat quid infinitas sit:num aer sit:anterra:an aqua:an alia quaedam corporalFallitur igitur cum materia putat:essiciente uero causam tollat. InfiInitas aut nihil aliud q materia esti Atqui materia efficientia esse no potest nisi efficiens subsit. Anaximenes

aut milesius principiu rerum aere esse dixit:ex eo eniola constare:ineui tandem resolui ueluti ala inquit nostra aer cum sit nos continet bc tuetur: & mundum uniuersum spiritus Sc aer coplectitur Sc cocinetatacul tur item spiritus Sc aer mutuo cognomento: Hallucinatus aut est di hic utpote qui ex simplici di uniformi aereia spiritu constare aialia opinatus sit. Non enim unicum reruesse principiu potest materia eX qua cuncta substantia ceperint.Sed efficiente quoq; cam sub dere necesse est:queadmodum in faciendo poculo nosat est argentum nisi efficiens quoq; ipsum adsit idest vascularius.Similiter atq; in ligno bc aere di alia id gelnus materia. AnaxaSoras clammonius principia reI

15쪽

De placitis philosophorum II.I. Fo.III.

rum particulas inter se similes quas similaritates uocare possumus arbitratus est.Inexplicatissimum enim eluidebatur quonamodo eo quid nusq eet posset qdoriri inui rursum in id quod nullibi esset interire quid Proinde cibum inquit sumimus simplici m S uniformem ueluti cereale munus:aquaq; bibimus. Hoc aut cibo alitur capillus:uena:arteria:nerui:ossa: Neaeterellem partesequae cum ita sint necesse habemus fateri iillo tesse cibo quae usq sunt omnia eκ iisq; augeri omI, nia:at in huiuscemodi esse alimento procreaticulam sanguinis partes:neruoru* item ossiumq; aliarum. parcium quas cogitaude percipere possumus. Quod, igitur similes iis que procreans essent in alimetopar res propterea homoeomerias idest similaritates uocaluit quas principia rerulisse censuit.Atq; has quide in

ter se similes particulas materiam .causam uero efficietem mentem Oia ordinate digerente Sic aut exorditum Una inquit omnes' res erat.mens uero distraxit illas deceter coposuit. Ita probadus hic uel eo maxime. P materiae opificem adiunxit. Archelaus apolodori filius atheniensis aerem infinitii di quae circa eu essent spissitudinem ae raritatem .horum alterum ignem esse

alterum aquam .Hi oes predicti deinceps sibi succedules ionicam q dicit sectam a Thalete implete. Rursus ab alteris auspicatu philosophiae pythagoras. Mne sarchi simius qui primus philosophia hoe nominei appellaui principia rerumInumeros esse celait:&eon

16쪽

plutarchi Cherones. rum symmetrias idest accomodates Pportiones quas

S harmonias:idest concentus cohaerentias uocataex ' iisq; composita elemeta quae geometrica uocant . Ide rursus unitatem in finibilet binarium inter principia Ponit.Spectant aut principia eius alterum in essesen item formaleq; causam quae mens di idem deus: alterum patibiles materiales qui mundus est uisibilis .Esse

aut autumat numeri naturam denarium. Ad dece eniomneS numerare:tum graecos :tum barbaros ad quae cum Puenerintlrursus ad unitatem redire. Caeteru denarii uim in quaternario sitam esse. HuiuS aut causam

ex eo intelligi posse. Si quis ab uno profectust numerali deinceps adiectione ad quattuor progrediat :ex Pleturum eu denarium. Q ὁ si quaternarium huius modi adiectione excedat ultra denariu quoq; eXcursurum. Si quis uerbi gratia unum ponat:&huic duo ad dati R deinde tria.& iis deniq; quattuor hactenus de narium expleuerit.Quapropter numerus singulatim quidem collectus in dece erit. ex ui aute sua spectatus

in quattuor. Unde pythagorei quasi sanctissimu qua

ternarius iusiurandu esset ita aiebant. Iuro p oipotentem animae qui tetrada nostrae. Perpetuos fontis naturae infudit haberem. Nostra inquiunt anima ex tetra de constat.Siquidem esse mente:scietiam: opinionem sensum. Ex quibus ars omnis di scientia. nosq; ipsi rationis compotes sumus. Mens quidem igitur monaseaeidest unitas.Haec enim fingulariter spectatur uelut

17쪽

De pIacitis philosophorum Is I. Fo.IIII.

elim perinulti sint homines. Si hi partim idest uiritis .eonsyderentur:sensu perspici compraehendiψ no possunt:utpote infiniti.Verum hoc ipsum solum intelli

gimus hominem unum:cuius nullus similis: non secus ae equum unum sotu intelligimus. Quod si par tim idest non uniuersim con syderentur infiniti sunt. Hae enim species genera* omnia singularirer perspiciuntur. Ideoq3 in unoquo eorum huiusmodi definitionem reddunt. Animal inquiunt rationis particeps aut animal hinnibile. Proinde mes idcirco monas est qua hoc intelligimus. At dyas idest binarius. scientia est in finibilis merito.Omnis enim demonstratio:omni'; scientiae fiducia: omnisi insuper ratiocinatio ex quibusdam concessis id quod cotrouersum est colligit:facileq; demonstrat quorum compraehenso scietia est. Propterea fuerit quide fortasse dyas. Trias uegro idest ternio:opinio est ex perceptionernec immeriaeo.Quippe multorum est opinio:at ternio multitu do: utotami quater beati. Ideoq; non admittit py thagoras ternarium. Heraclitus at* hyppasus meta

Pontinus uniuersae naturae principium ignem dixerirunt. Ex igne enim omnia nasci: di in ignem omnia desinere quo extincto in hane mundi formam om

nia digesta esse. Nam primum crassissimum quod i compactibili in se nixu in terrae formam copctum Qua deinde ab igne soluta naturae ui aquam conferictam:denis aquaς suffitu aerem procreatum :rursuis

18쪽

Rutarchi Cheronei. inundum atq; omnia eorpora in uniuersi oIim Ggat

gratione solutu iri. Principium igitur ignis:quando quidem ex hoc omnia:finis etianum ignis quoniam in ipm intereunt Oia.Epicurus neoclis filius athenien

tis demoeriti uestigia philosophado psecutus princi

pia rerum corpora dixit mete percepta: lida no createa sempiterna quae nec corrumpi possenti nec cotundi nec informari ex parte:aut quouis modo immutari. Esse aut illa mente percepta moueris illa in inanilper inane:esse* ipsum inane infinitum ut corpora quoq; infinita. Ceteru tria iis accideret formam magnitudinem pondust Qq tm illis dabat magnitudinem di formam. Epicurus nat tertium addidit pondus.Necesse enim inquit moueri corpora poderis pulsu. alioquin moueri no posse. Esse aut huiusmodi corporum quas atomos uocant coprehendibiles formas no infinitas neq; hamatas esset nec uncinataSi nec annulatas.na id genus formas facile contusiles.atomos aute in frangibiles limpatibiles.suas uero habere formas mente perceptibiles.deniq; atomos idest indiuidua corpuscula

n5 quia minutissime sint: sed quia indivisibiles quip

pe impatibiles inanisl expertes. Itas qui individuus dicit Nntinuo intactu quo*dicillimpatibile.inanis expers.Empedocles metaon agriget us.elementa si de inattuor esse dixit.duas vero'rricipales poteri

tias amaeitia & dissidium haru hilam e coluncctiva hoc dissociatiuum Sic enim inquit

19쪽

De placitis philosophorum tiai .ri

p vattuor in primis eunctarum semina rerum . q Iuppiter aethereus. Pluto iserus:alma Iuno.' --- Nestis quae lachrymis holm riuos alie hudis. Iouem aut intelligit feruorem di aethera. Almam uero Iunonem:aera Plutonet terram. Nesti deniq; humasn R; riuos tanq genituram re aqua .Socrates sophroinisci atheniensis. Hatoq; aristonis item atheniesis eaedem enim de uniuerso utriusq; sentetiae principia tria iPosuerunt:deum materialideam. Est aut deus menS τὸ maceria uero quod primu generationi subiacet: di cor ruptioni. Idea aute substantia sine corpore in diuinissensis animi ut fisi dei:at deus mens mundi. Aristo teles uichomachi itagirites principia quide entelechiasue specie idest continuata quandam notione & Den nem materia Sc priuationem. elementa aut quattuor. quintum uero corpus quoqdam immutabile. Ten imnasset filius citiensis principia quidem deum di m ateriam:quoru illum agendi causam esse: hanc pati edi elementa aute quattuor.Horum aut secta italica dicta

est nimirum Ppter pythagoram qui in italia philoso in phiam a fessus est.migrauerat enim e patria Samo ro

lycratis tyrannidi infensus. Quomodo coagmentatus mundus ιUndus aut coagmentatus circunflexa forma

m hoc Ppemodo cosiguratus:quum indiuidua corpuscula temerat io fortuitoq motuinctiste Geleriteri mouerent :corpora in unu multa glomera

20쪽

ra sunt uariatium magnitudine:tum forma. His una in locum coactis: quaecunt maiuscula grauiuscula Q eranti penitus subsederut .Quae aut minutal rotun Idalleui allubricat haec incocursu corpoF elidebantur sursumq; uersus ferebant . Simile aute impulsiva illa ui & subvehente defecta ipsa:no in sublime asserebaratur: nec deorsum ferri poterant ad loca appellabantuxeo' capacia .Hi aut erant in ambitui postea huiusmo di corporu coagmentum undiq; circunflectebat in il circussexione complexa inter se corpuscula caelum P creavere.Eadem naturae ui uaria:ut pdictum es indiluidua sublimededucta syderales natraas cosecere. Aemultitudine exalacoru corporu impulsus aer elisus est qui rursus agitatu in spiritu uersus:rapta secu uer

sabat 'dera q eoru uertigo adhuc sublimis asseruata

est.ta considetibus porro indiuiduis cocreta est terra ex evectis aut castum lignisi aeri genita:residua uero in terra materia multa:ea uentoru impulsu stellarum auris addensata quacunq; rarius cocreuerat terram asutura hutnoris expraessa est q quxa cu esset.facile concaua in loca se cocipere arceret nata delapsa emaut sis apte etiam ipsa sponte labsistens alueos sibi depressioribus in locis cauauit.Praecipuae igitur mundi partes hunc in modum genitae sunt.

An unum uniuersum.

e Nimuero stoici unicum esse mundu cessierutque di uniuersum esse dixerunt.& quieed cor